Σε βαθύ κόκκινο δύο στα τρία δάνεια σε καθυστέρηση

Γιατί τα στοιχεία διάρθρωσης των «κόκκινων» δανείων ανησυχούν την ΤτΕ. Παγιώνεται το καθεστώς αδυναμίας ή απροθυμίας εξυπηρέτησης. Τι δείχνουν τα στοιχεία. Προσεγγίζει τον ενεργά απασχολούμενο πληθυσμό ο αριθμός των προβληματικών δανείων.

Σε βαθύ κόκκινο βρίσκονται δύο στα τρία δάνεια σε καθυστέρηση, ενώ ο συνολικός αριθμός των δανειακών συμβάσεων, που είτε δεν εξυπηρετείται, είτε θεωρείται αβέβαιης είσπραξης, ξεπέρασε, πλέον, τα 3 εκατομμύρια,πλησιάζοντας το ύψος του απασχολούμενου πληθυσμού.

Τα στοιχεία, που προκύπτουν από την επισκόπηση του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, την οποία διενήργησε η Τράπεζα της Ελλάδος, μόνο καθησυχαστικά δεν είναι για την εξέλιξη του όγκου και της ποιότητας των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures – NPEs) των εγχώριων τραπεζών.

Όπως σημειώνει η μελέτη, η ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων συνεχίζει να επιδεινώνεται από την αρχή της κρίσης μέχρι σήμερα, λόγω της ύφεσης, της αύξησης των φορολογικών βαρών, αλλά και των επιπτώσεων από την επιβολή των capital controls.

Σε απόλυτα νούμερα τα NPEs αυξήθηκαν κατά 9 δισ. ευρώ το 2015, φθάνοντας στα 108 δισ. ευρώ για τις εν Ελλάδι χορηγήσεις, ενώ στο τέλος Μαρτίου του 2016 ανήλθαν στα 108,6 δισ. ευρώ. Το ανησυχητικό είναι ότι ενώ, κατά την περσινή χρονιά, οι πιστώσεις συρρικνώθηκαν μόλις κατά 1,7%, το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων αυξήθηκε κατά 9%.

Ταυτόχρονα, μόλις 2,8 προβληματικά δάνεια στα 100 μετατρέπονται σε ενήμερα, την ώρα που 3,5 δάνεια στα 100 ακολουθούν την αντίθετη διαδρομή. Μετατρέπονται, δηλαδή, από ενήμερα σε μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα.

Την μεγαλύτερη αύξηση, πέρυσι, κατέγραψαν τα δάνεια που θεωρούνται αβέβαιης είσπραξης, τα οποία έφθασαν στο 26,2% των NPEs. Δηλαδή, ένα στα τέσσερα δάνεια, που εξυπηρετείται σήμερα κανονικά, θεωρείται ότι δεν μπορεί να εξοφληθεί, λόγω της επιδείνωσης των μακροοικονομικών συνθηκών και των προοπτικών επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

Τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών (σ.σ μη εξυπηρετούμενα δάνεια) και οι καταγγελμένες απαιτήσεις αποτελούν περίπου το 30% και 44% αντίστοιχα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Η εξέλιξη της διάρθρωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στην ΤτΕ ΕΛΛ +0,52%. Ήδη τα 2/3 των μη εξυπηρετούμενων δανείων, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται όσα έχουν καταγγείλει οι τράπεζες, εμφανίζουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους! Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά διαμορφώνεται στο 70%, ενώ για τα καταναλωτικά στο 76% (σ.σ στα καταναλωτικά τα στοιχεία αφορούν σε καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου).

Το 40% των παραπάνω περιπτώσεων έχουν στην κυριολεξία ...ξεχάσει το δάνειο τους καθώς η καθυστέρηση εξυπηρέτησης ξεπερνά τις 720 ημέρες, με αυξητικές τάσεις. Το εν λόγω εύρημα υποδηλώνει υψηλό βαθμό παγίωσης της κατάστασης, σύμφωνα με την ΤτΕ ΕΛΛ +0,52% και αναδεικνύει τις δυσκολίες αποτελεσματικής διαχείρισης.

Ιδιαίτερα υψηλά (μεγαλύτερα του 90%) είναι τα ποσοστά των καταγγελμένων απαιτήσεων για τις οποίες δεν έχει γίνει κάποια μορφή οριστικής διευθέτησης, εξέλιξη για την οποία ευθύνεται σύμφωνα με στελέχη της αγοράς και το πάγωμα των πλειστηριασμών για περίπου ένα χρόνο.

Όσον αφορά τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου, αξίζει να σημειωθεί ότι κάτι περισσότερο από 3 εκατομμύρια φάκελοι δανείων είναι μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, επί συνόλου 9,4 εκατομμυρίων φακέλων. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγάλος αν συνυπολογισθεί ότι ο ενεργά απασχολούμενος πληθυσμός στην Ελλάδα είναιμόλις 3,6 εκατομμύρια (σ. σ στοιχεία δ' τριμήνου 2015).

Καμπανάκι από ΤτΕ

Στο βαθμό που οι τράπεζες δεν προβούν σε αναδιαρθρώσεις των χαρτοφυλακίων τους, (π.χ. περιορισμός του κόστους εξυπηρέτησης των δανείων μέσω της αναχρηματοδότησης υφιστάμενων δανείων με ευνοϊκότερο για τις εταιρίες επιτόκιο, κεφαλαιοποίηση δανείων), τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα αναμένεται να αυξηθούν και κατά τη διάρκεια του 2016, προειδοποιεί η ΤτΕ ΕΛΛ +0,52%, επισημαίνοντας το κίνδυνο να απαιτηθεί αύξηση των κεφαλαιακών αποθεμάτων των τραπεζών.

Ακόμη και η οικονομία αρχίσει να αναπτύσσεται, υπάρχει ο κίνδυνος με βάση φαινόμενα που παρατηρήθηκαν σε άλλες χώρες ( πχ Κύπρος) τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα να συνεχίζουν να αυξάνονται για ένα ή δύο χρόνια, θέτοντας εν αμφιβόλων την επίτευξη διατηρήσιμης κερδοφορίας από τις τράπεζες.

 Χρήστος Κίτσιος