Οι επτά παράγοντες που θα κρίνουν τις εκλογές

γράφει ο Μάκης Ανδρονόπουλος 

Μια σειρά εφτά νέων κρίσιμων ποιοτικών παραγόντων διαφαίνεται ότι θα επηρεάσουν καταλυτικά το εκλογικό σώμα στις προσεχείς εκλογές (ευρωεκλογές, αυτοδιοικητικές, εθνικές) που σύμφωνα με αυξανόμενες ενδείξεις θα αναδείξουν ένα νέο πολιτικό σκηνικό. Η στάθμιση αυτών των ποιοτικών παραγόντων είναι δύσκολη γιατί η κοινωνία είναι εξαντλημένη και δέχεται πολλά ισχυρά αλλοπρόσαλλα ερεθίσματα από την καθημερινότητα της χώρας.

Οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να θεωρηθούν ενδεικτικές των πραγματικών κοινωνικών τάσεων, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό ερωτώμενων κλείνει αμέσως το τηλέφωνο, ενώ μένει εκτός μετρήσεων σχεδόν μισό εκλογικό σώμα που δεν πήγε στις κάλπες το 2015. Η μόνη πυξίδα προς το παρόν είναι η υπομονετική και σοφή αντίδραση των εκλογέων που καταψήφισαν τη ΝΔ το 2009, καταψήφισαν το ΠΑΣΟΚ το 2012, καταψήφισαν τη ΝΔ το 2015 και εδώ και καιρό αναζητούν τον… Κανένα.

Η τακτική αυτή του εκλογικού σώματος, βαθύτατα ώριμη και δημοκρατική, μάλλον εξαντλείται και οι πολίτες θα αναζητήσουν αυτή τη φορά θετικά κριτήρια για την ανάθεση της διακυβέρνησης της χώρας. Οι νέοι ποιοτικοί παράγοντες που θα κρίνουν τις επόμενες εκλογές σχετίζονται με τα κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία.

Οι δύσοσμες υποθέσεις

Πρώτον, πολλές δύσοσμες υποθέσεις που αφορούν το παλιό καθεστώς του πελατειακού κράτους των ΝΔ και ΠΑΣΟΚ θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Μεταξύ αυτών είναι η πρόσφατη απόφαση της Διεθνούς Επιτροπής της UNICEF να θέσει εκτός του οργανισμού την Ελληνική Εθνική Επιτροπή εξ αιτίας σωρείας σκανδάλων κατά την προ ΣΥΡΙΖΑ 15ετία.

Επίσης, είναι η υπόθεση της χρηματοδότησης από offshore της Μαρέβας Μητσοτάκη, το σκάνδαλο Novartis και τα συναφή σκάνδαλα φαρμάκων και ΚΕΕΛΠΝΟ. Φυσικά, προστίθεται και η δυστοπία της ελληνικής Δικαιοσύνης, η παράγκα του ποδοσφαίρου, η υπόθεση Μαρινόπουλου και η υπόθεση Noor.

Κι αυτό γιατί καθίσταται πλέον ξεκάθαρο στην κοινή γνώμη πως δεν ήταν μόνο τα κατασκευαστικά προβλήματα του ευρώ ή οι αδυναμίες του ελληνικού συστήματος που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία. Ήταν και το καθεστώς κλεπτοκρατίας που ευνόησε τα δύο κόμματα. Οι αποκαλύψεις αυτές θα συνεχίσουν και ενδεχομένως θα εντείνουν την τιμωρητική στάση του εκλογικού σώματος.

Δεύτερον, η διπλωματική και αμυντικοστρατιωτική διαχείριση της τουρκικής προκλητικότητας με την ένταση που έχει προσλάβει -ορισμένοι μιλούν για υβριδικό πόλεμο- στο Αιγαίο, στη Θράκη και στην κυπριακή ΑΟΖ θα βαρύνει ιδιαίτερα, κυρίως σε σχέση με την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών αντιδράσεων. Η κυβέρνηση προστατεύει την τουριστική σεζόν, ότι το παλιό καθεστώς ενδιαφερόταν μόνο για τις μίζες και άφηνε τους εξοπλισμούς χωρίς το σωστό επιχειρησιακό υλικό.

Η αξιωματική αντιπολίτευση είναι εκτός εθνικής και διεθνούς πραγματικότητας. Αλλά και για άλλα εθνικά ζητήματα, όπως το «Μακεδονικό», ο λαϊκισμός της ΝΔ εξέπληξε μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων της. Η διευθέτηση των σχέσεων με την ΠΓΔΜ και την Αλβανία θεωρώ πως θα έχει θετικό αντίκτυπο στην κοινή γνώμη, η οποία έχει πλέον στρατηγική αντίληψη των πραγμάτων.

Μεταναστευτικό και κόκκινα δάνεια

Τρίτον, το προσφυγικό και μεταναστευτικό είναι μείζον κοινωνικό πρόβλημα όχι μόνο για τα νησιά ή τις περιοχές που υπάρχουν κέντρα φιλοξενίας, αλλά για ολόκληρη την κοινωνία. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται τις δημογραφικές και πολιτισμικές πτυχές του προβλήματος, αλλά και τα ζητήματα εργασίας και ασφάλειας που το συνοδεύουν. Η μέχρι τώρα αντιμετώπιση του ζητήματος μοιάζει να εξαντλείται, καθώς νέα κύματα εντείνουν τα προβλήματα και καθιστούν ανεπαρκή την αντιμετώπισή τους. Το μεταναστευτικό είναι και ένα θέμα που πάντα εκμεταλλεύεται η Δεξιά σε όλες τις εκφάνσεις της.

Τέταρτον, τα κόκκινα και κυρίως τα ρυθμισμένα δάνεια και οι λύσεις που θα δοθούν θα έχουν μεγάλη επίπτωση στα μεσαία στρώματα, τα οποία περιθωριοποιοιύνται και φτωχοποιούνται υπό την πίεση των δόσεων και των φόρων που είναι αβάσταχτοι (ΕΝΦΙΑ και φόρος εισοδήματος). Αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν αντιμετωπίζει κανένα κόμμα και το οποίο απαιτεί λύση τύπου γόρδιου δεσμού.

Πέμπτον, η δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας με αξιοπρεπείς αποδοχές μέσα από ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο είναι το μέγα ζητούμενο. Είναι σαφές ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε αυτό το μέτωπο, με απελευθέρωση των αγορών, ισχυρές ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές και σχεδιασμό που θα ανοίγει τη χώρα στον διεθνή ανταγωνισμό, έξυπνα και αποτελεσματικά.

Το ζητούμενο της ελάφρυνσης του χρέους

Έκτον, η ολοκλήρωση και η έξοδος από το 3ο μνημόνιο και η ρύθμιση του χρέους με τρόπο που θα αποτρέψει την καταστροφή της κοινωνίας και θα ανοίξει προοπτικές θα έχει ισχυρή επίπτωση στον αλγόριθμο της πολιτικής αντίδρασης του εκλογικού σώματος.

Έβδομον, η ριζική αναδιάρθρωση του κράτους και των δημοκρατικών θεσμών και της Δικαιοσύνης μέσα από ουσιαστική αναθεώρηση του Συντάγματος είναι επιβεβλημένη. Η σχετική συζήτηση και οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα παίξουν ρόλο στην εκλογική στάση των πολιτών. Εδώ μπαίνει και το ζήτημα του οριστικού διαχωρισμού κράτους-Εκκλησίας.

Αν τα πράγματα δεν πάνε άσχημα για την κυβέρνηση και πάνε επαρκώς καλά, θα έχει το πολύ δώδεκα μήνες για να ξεδιπλώσει τη μεταμνημονιακή της πολιτική και να δείξει τις αναπτυξιακές και μεταρρυθμιστικές της δυνατότητες. Ο χώρος της αντιπολίτευσης, δεδομένου ότι δεν έκανε ποτέ μια ουσιαστική αυτοκριτική, θα διέλθει μια περίοδο εσωτερικών ανακατατάξεων με στόχο να σβηστούν τα ίχνη των αμαρτιών του παρελθόντος.