Περισσότεροι από τους μισούς
εργαζόμενους που συμμετείχαν σε έρευνα, έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση
κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής. Σχεδόν το 40% αυτών δεν γνωρίζει
τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει το θύμα για να προστατευτεί. Τα
παραπάνω προκύπτουν από έρευνα που έκανε στην Ελλάδα στην Ελλάδα το Κέντρο
Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας- ΚΜΟΠ και την οποία παρουσιάζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Συγκεκριμένα:
52,38% απάντησαν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική
παρενόχληση κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής.
42,86% των ερωτηθέντων
εργαζόμενων δήλωσε ότι έχει υπάρξει μάρτυρας κάποιας μορφής σεξουαλικής
παρενόχλησης κατά συναδέλφων στο χώρο εργασίας.
Η συντριπτική πλειοψηφία του
δείγματος (91,27%) διαπίστωσε ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο εκτεθειμένες
στη σεξουαλική παρενόχληση.
Η πλειοψηφία των εργαζόμενων που
συμμετείχαν στην έρευνα του ΚΜΟΠ ανέφερε ότι οι μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης
που ασκούνται συχνότερα στο χώρο εργασίας τους αφορούν
σεξουαλικές προτάσεις ή αστεία
που τους κάνουν να αισθάνονται προσβεβλημένοι (70,63%),
ανεπιθύμητα σεξουαλικά
υπονοούμενα (65,08%),
συζητήσεις σχετικά με τη
σεξουαλική ζωή ενός συναδέλφου (59,52%)
και σεξουαλικά σχόλια για την
εμφάνιση ενός ατόμου (59,52%).
Το 2,38% του δείγματος ανέφερε
ότι ο εξαναγκασμός στην πορνεία ή τη σεξουαλική εκμετάλλευση είναι διαδεδομένα
φαινόμενα
και το 1,59% δήλωσε ότι
εκδηλώνονται συχνά στο χώρο εργασίας τους βιασμοί.
Σχεδόν οι μισοί από τους
εργαζόμενους που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο ανέφεραν ότι συχνά ή σε
καθημερινή βάση εκδηλώνεται ψυχολογική βία στο χώρο όπου εργάζονται.
Την ίδια ώρα, το 39,68% του
συνολικού δείγματος των εργαζόμενων ανέφερε ότι δεν γνωρίζει τις διαδικασίες
στις οποίες πρέπει να προβεί ένα θύμα για να αναζητήσει προστασία στην εταιρεία
που εργάζεται, ενώ το 42,06% υπογράμμισε ότι η εταιρεία όπου εργάζεται δεν
διαθέτει κανένα έγγραφο που να περιλαμβάνει ρήτρες που απαγορεύουν τη
σεξουαλική παρενόχληση. Οι ανώνυμες καταγγελίες δεν αποτελούν ενεργό πρακτική
για το 73,02% των οργανισμών, σύμφωνα με τους ερωτηθέντες.
Όπως διαπιστώνεται στην το
φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον είναι ευρέως
διαδεδομένο αλλά τα καταγεγραμμένα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης είναι
λιγότερα από τον πραγματικό αριθμό. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι
εκπρόσωπος του Συνηγόρου του Πολίτη ανέφερε σε συνέντευξη κατά τη διάρκεια της
έρευνας ότι ενώ η ανεξάρτητη αρχή δέχεται περίπου 2.000 καταγγελίες κάθε χρόνο
για διακρίσεις λόγω φύλου, μόνο το 1-2% των υποθέσεων αφορούν στη σεξουαλική
παρενόχληση.
Τα περισσότερα από τα θύματα
αποφεύγουν να καταγγείλουν το περιστατικό, επειδή φοβούνται το κοινωνικό
στίγμα, την απώλεια της θέσης εργασίας τους ή πιθανές πράξεις αντεκδίκησης από
τον δράστη. Επιπλέον, η ίδια εκπρόσωπος εκτίμησε ότι το φαινόμενο φαίνεται να
είναι εξίσου διαδεδομένο τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, ωστόσο,
η οικονομική εξάρτηση στον ιδιωτικό τομέα θα μπορούσε να αποτελέσει πρόσθετο
εμπόδιο στην καταγγελία ενός τέτοιου περιστατικού.
Σε ό,τι αφορά τους κλάδους στους
οποίους είναι πιθανότερο να εμφανιστούν περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, η
εκπρόσωπος του Συνηγόρου διαπίστωσε ότι δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία, αν και
έχει παρατηρηθεί ότι μεγάλος αριθμός περιστατικών σημειώνεται κυρίως σε
επιχειρήσεις εστίασης και ψυχαγωγίας. Εκπρόσωπος του ΠΑΜΕ σημείωσε ότι στον
ιδιωτικό τομέα τα φαινόμενα αυτά εκδηλώνονται σε μεγαλύτερη συχνότητα στον
τομέα του εφοδιασμού τροφίμων, π.χ. σούπερ μάρκετ.
Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη
έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου TEAMWORK (combaT
sExuAl harassment in the WORKplace), που έχει ασχολείται με το θέμα στην
Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Ισπανία και την Ιταλία. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η
υπεύθυνη της έρευνας από την πλευρά του ΚΜΟΠ, Νατάσα Αλεξοπούλου, ήταν κοινός
τόπος στις έρευνες και των τεσσάρων χωρών ότι τα θύματα σεξουαλικής
παρενόχλησης είτε από φόβο είτε από ντροπή δεν θέλουν το περιστατικό που βίωσαν
να γίνει ευρύτερα γνωστό.
Οι εργοδότες που συμμετείχαν στην
έρευνα αναφέρουν σε ποσοστό 77,78% ότι το πρόβλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης
είναι πολύ σοβαρό. Πάντως, το 33,33% δηλώνει ότι δεν έχουν εκδηλωθεί ποτέ
περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στην εταιρεία τους και το 29,83% ότι δεν
παρατηρούνται συχνά τέτοια περιστατικά. Υποστηρίζουν ότι σε περίπτωση
σεξουαλικής παρενόχλησης ειδοποιείται ο προϊστάμενος (44,44%), υποβάλλονται οι
καταγγελίες στο τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού (29,63%), ακολουθείται η γενική
διαδικασία για την καταγγελία παραβιάσεων των εσωτερικών εργασιακών δικαιωμάτων
και πειθαρχίας (22,22%). Μόνο 11,11% των εταιρειών διαθέτουν ειδικό πρωτόκολλο
για την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής παρενόχλησης. Σχεδόν οι
μισοί από τους ερωτηθέντες εκπρόσωπους των εργοδοτών (48,15%) σημείωσαν ότι δεν
υπάρχουν μέτρα πρόληψης σε ισχύ στην εταιρεία που εργάζονται.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε την περίοδο Ιουνίου- Σεπτεμβρίου 2020, περιλάμβανε συνεντεύξεις με εκπροσώπους συνδικαλιστικών οργανώσεων, ενώσεων εργοδοτών, ΜΚΟ και του Συνηγόρου του Πολίτη, καθώς και διαδικτυακή έρευνα σε εργαζόμενους και εργοδότες. Συμμετείχαν 126 εργαζόμενοι, 27 εργοδότες και επτά εκπρόσωποι φορέων.