Κώστας Σημίτης. Από τις βόμβες στο ανολοκλήρωτο βήμα εκσυγχρονισμού

  

Οι λιπόψυχοι γίνονται τιμητές εκ των υστέρων στους εύκολους καιρούς. Εξέμεσε μίσος ο κατιμάς των σόσιαλ μίντια για τον Κώστα Σημίτη, πολλαπλασιάζοντας με μεγεθυντικό φακό τα όποια λάθη του και μηδενίζοντας τα θετικά του.

 γράφει ο Γιάννης Σιδέρης

Ο Σημίτης έδωσε το παρών εμπράκτως στην αντίσταση κατά της χούντας, βάζοντας βόμβες περιορισμένη ισχύος για να μην προκληθούν θύματα, ως μέλος της «Δημοκρατικής Άμυνας», όπως μετεξελίχθηκε ο προοδευτικός «Ομιλος Παπαναστασίου».

 

Μαζί του ο ηρωικός Σάκης Καράγιωργας που έχασε σχεδόν όλη την παλάμη του κατά την κατασκευή της βόμβας στο υπόγειο του σπιτιού του, ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΝ Νίκος Κωνσταντόπουλος, ο Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης, κ.α.

 

Και μόνο γι’ αυτή του τη δράση, όταν η Ελλάδα σιωπούσε - με δυσαρέσκεια για τη χούντα αλλά σιωπούσε - ο Κώστας Σημίτης άξιζε τον σεβασμό. Μια Ελλάδα ολίγων εύψυχων, η οποία μετά την πτώση της δικτατορίας βρέθηκε να έχει δέκα εκατομμύρια αντιστασιακούς, πολλοί εκ των οποίων, με εκ των υστέρων …επαναστατική λογοδιάρροια, έβριζαν τον Σημίτη ως δεξιό!

 

Ο Σημίτης, συνιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, αποτέλεσε την ευρωπαϊκή λελογισμένη πλευρά του, που ασφυκτιούσε και αντιπάλευε τη λαϊκίστικη δημαγωγία του Αντρέα. Το 1979 ο Αντρέας τον «παραίτησε» από το πανίσχυρο Εκτελεστικό Γραφείο του κόμματος> Αιτία μια αφίσας που είχε κυκλοφορήσει με το σύνθημα: «Όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων, ναι στην Ευρώπη των λαών».

 

Ήταν ακόμη η εποχή του τριτοκοσμικού και τριτοκοσμικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό. Τότε που το ΠΑΣΟΚ ήταν υπέρ της εξόδου από την τότε ΕΟΚ (αφού «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ – ήταν - το ίδιο συνδικάτο»).

 

Άλλες αποπομπές του ήταν : Από τη θέση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας το 1987, αφού πρώτα διέσωσε την Οικονομία της χώρας. Επίσης, από τη θέση του υπουργού Βιομηχανίας καθώς ο Αντρέας τον αποδοκίμασε στη συνέντευξη της ΔΕΘ το 1995. Επί πλέον η διαγραφή του από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ μέσω επιστολής που δημοσίευσε ο ΓΑΠ στον Τύπο, επειδή τάχθηκε κατά της διενέργειας δημοψηφίσματος για τη «Συνθήκη της Λισσαβόνας» (τροποποίησε της ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

 

Ήταν όμως ο Πρωθυπουργός που ενέταξε τη χώρα στην ΟΝΕ, ενισχύοντας τη θέση της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Γι’ αυτό του το επίτευγμα κατηγορήθηκε, ίσως δικαίως, ότι βιάστηκε καθώς η Ελλάδα, οι υποδομές της, η οικονομία της, δεν ήταν ώριμες για τέτοιο άλμα. Αλλά «Αυτή είναι η Ελλάδα» όπως είχε πει στη Βουλή και ο ίδιος. Ποτέ δεν είναι έτοιμη αν δεν αναγκαστεί να γίνει έτοιμη.

 

Ο ίδιος από Παιδεία εκσυγχρονιστής, έδωσε τη μάχη των ταυτοτήτων απέναντι στον κοσμικό αρχηγισμό του Χριστόδουλου, τη θεούσα ΝΔ του Κώστα Καραμανλή και το μισό αντι-Σημιτικό ΠΑΣΟΚ - που αν και δε δήλωνε πιστό, ήταν υπέρ της αναγραφής θρησκεύματος γιατί «σεβόταν» τις παραδόσεις του λαού μας!

 

Η κυβέρνησή του πέτυχε και το αδιανόητο. Την ένταξη της διαιρεμένης Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αδιανόητο γιατί η επικρατούσα άποψη μεταξύ των εταίρων ήταν πως πρώτα θα λυθεί το πολιτικό πρόβλημα διαίρεσης της μεγαλονήσου και στη συνέχεια έπεται (οψέποτε) η ένταξη.

 

Ήταν επίσης ο Πρωθυπουργός των μεγάλων έργων, που έγιναν εξαιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων, και που ναι, ξεκίνησαν με καθυστέρηση επειδή ο Σημίτης δεν πίστεψε ποτέ στον μεγαλοϊδεατισμό της ανάληψής τους. Λάθος του γιατί οι αγώνες ήταν ο εμβρυουλκός των έργων που ακόμη «θα γίνονταν» εάν η Πολιτεία δεν είχε αναγκαστεί να τα φτιάξει.

 

Λάθος του ήταν επίσης που μέσα στον ευρωπαϊκό κοσμοπολιτισμό του, δεν είχε κατανοήσει πλήρως το διακεκαυμένο γεωστρατηγικό σημείο της χώρας και την εγγενή επικινδυνότητα της Τουρκίας, η οποία τότε δεν είχε ξεδιπλώσει τόσο απροκάλυπτα την ονείρωξή της για «Γαλάζιες Πατρίδες» και «Πατρίδες της καρδιάς».

 

Ήρθαν όμως τα γεγονότα των Ιμίων, 15 ημερών πρωθυπουργός, να του υπενθυμίσουν ότι εδώ είναι Μπαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε. Και φυσικά να αναθεωρήσει, κατανοώντας ότι οι εξοπλισμοί δεν είναι μόνο αίτημα πολεμόχαρων στρατιωτικών και λαϊκιστών ηγετίσκων. Αφορούσαν την ύπαρξη της χώρας.

 

Ένα από τα προβλήματα που του καταλογίστηκαν επίσης, ήταν η υπόθεση του Χρηματιστηρίου. Όντως η Βαλκανική Ελλάδα έζησε κάτι πυρετικά «λαμπερό» και αφελώς ενθουσιώδες. Έρρεε «τσάμπα» χρήμα Η κυβέρνησή του βρέθηκε ανέτοιμη να το χειριστεί, αρκούμενη σε ανεπαρκείς έως και ανύπαρκτους ελεγκτικούς μηχανισμούς.

 

Όμως είναι κατευθυνόμενο ψεύδος να του αποδίδεται δόλια παρότρυνση προς στον κόσμο να «παίξει» στο χρηματιστήριο. Εκείνο που είχε δηλώσει στη συνέντευξη στη ΔΕΘ, είναι ότι «Εφόσον η οικονομία πηγαίνει καλά θα πηγαίνει και το χρηματιστήριο». Αυτό πολύ απέχει από διάθεση παρότρυνσης τζόγου στη Σοφοκλέους. (στον αντίποδα ως πιο άσχετος ο Τσίπρας, είχε αναρωτηθεί επί των δικών του ημερών «και τι έγινε αν κλείσει δυο - τρεις μέρες το χρηματιστήριο;»).

 

Αποσπασματική η ανωτέρω αναφορά στον Κώστα Σημίτη, τέμνει όσα σχολιάζει με κακεντρέχεια η κοινή γνώμη. Η κρίση ανήκει στην Ιστορία.

 

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα του αναγνωρίσει ότι ώθησε μια θεσμικά και οικονομικά υστερούσα χώρα, σε ένα γενναίο βήμα ανολοκλήρωτου εκσυγχρονισμού.

Το “πρέπει να κάνουμε την δουλειά” του Κώστα Σημίτη

 

Μετριοπαθής ως άνθρωπος, επιφυλακτικός στις σχέσεις του, ο Κώστας Σημίτης έθετε στόχους που “έπρεπε να πετύχουμε”. Η ευρωπαϊκή ταυτότητα πάνω απ’ όλα.

 

 γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

 

 

Το πιο γνωστό χαρακτηριστικό του Κώστα Σημίτη στην περίοδο που κυβέρνησε τη χώρα(1996-2004) ήταν το πασίγνωστο «μπλοκάκι» του. Ήταν η πρακτική πλευρά της νοοτροπίας του, η οποία έλεγε: να βάζουμε στόχους, να γίνεται προγραμματισμός, να παρακολουθείται συστηματικά η πορεία των έργων που ανατίθενται, ώστε «να κάνουμε τη δουλειά». Αυτή είναι η φράση-μότο, στην οποία συνοψιζόταν η προσωπική και πολιτική φιλοσοφία του, την οποία εφάρμοσε στην οκταετή πρωθυπουργική θητεία του.

 

Αν και μετριοπαθής ως άνθρωπος(σπανίως χρησιμοποιούσε βαριά επίθετα στις ομιλίες και στα κείμενά του), στις δύσκολες στιγμές της του πορείας επέδειξε αποφασιστικότητα- στα όρια του πολιτικού τσαμπουκά, που συχνά ξένιζε ακόμα και στενούς συνεργάτες του. Υπάρχουν ορισμένα παραδείγματα.

 

Μόλις είχε αναλάβει την πρωθυπουργία(δεν είχε προλάβει να ορκιστεί η κυβέρνηση) τού «έσκασε» η υπόθεση των Ιμίων, που έφερε Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα πολεμικού επεισοδίου. Ο Σημίτης ήταν εξαρχής αποφασισμένος να επιδιώξει την «απεμπλοκή», πιστεύοντας ότι μια πολεμική περιπέτεια θα οδηγούσε την Ελλάδα πολλά χρόνια πίσω, θα καθυστερούσε την ευρωπαϊκή της πορεία και ουσιαστικά θα κατέστρεφε τη δική του πρωθυπουργική θητεία. Όταν η απεμπλοκή έγινε πράξη με αμερικανική παρέμβαση, ο Σημίτης είπε στους συνεργάτες τους ότι θα ευχαριστούσε τους Αμερικανούς κατά την ομιλία του στη Βουλή. Σχεδόν όλοι τον απέτρεψαν, λέγοντάς του ότι είχε φουντώσει το αντιαμερικανικό αίσθημα και ότι όλη η αντιπολίτευση ήταν «στα κάγκελα». Λίγο αργότερα ανέβηκε στο βήμα της Βουλής και είπε τη φράση «ευχαριστώ την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών» εν μέσω αντιπολιτευτικής θύελλας(από τη ΝΔ του Μιλτιάδη Έβερτ ακούγονταν κραυγές για «προδοσία») και η μισή κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ ήταν «παγωμένη». Ο Σημίτης πίστευε ότι οι Αμερικανοί βοήθησαν να αποφευχθεί μια πολεμική περιπέτεια, σε αντίθεση με την «κοιμώμενη» Ευρώπη. «Έπρεπε να το πω», έλεγε μετά σε όσους εξέφραζαν αμφιβολίες.

Τον Ιούνιο του 1996, όντας πρωθυπουργός, πέθανε ο Ανδρέας Παπανδρέου και έγινε το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, στο οποίο θα εκλεγόταν ο νέος πρόεδρός του. Δεν ήταν αυτονόητο ότι θα ήταν ο Σημίτης. Αντίθετα, το σημαντικότερο κομμάτι του στελεχικού δυναμικού του ευνοούσε τη «διαρχία»: πρωθυπουργός Σημίτης, πρόεδρος του κόμματος Άκης Τσοχατζόπουλος. Ο Σημίτης είχε απορρίψει την εκδοχή αυτή, λέγοντας σε συνεργάτες του «η διαρχία σημαίνει ακυβερνησία». Έτσι πήγε στο συνέδριο αποφασισμένος να θέσει το δίλημμα «αν δεν εκλεγώ πρόεδρος θα παραιτηθώ από πρωθυπουργός». Ορισμένοι συνεργάτες του, φοβούμενοι την ισχύ του κομματικού μηχανισμού, ήταν επιφυλακτικοί, πιστεύοντας ότι αυτό που έχει πρώτιστη σημασία είναι η κυβέρνηση και όχι το κόμμα. Ο Σημίτης τους είπε «σημασία έχει να μπορούμε να κυβερνήσουμε», έθεσε το δίλημμα, έγινε μεγάλη σύγκρουση, αλλά στο τέλος το κέρδισε.

Ο μεγάλος στόχος του Σημίτη ήταν, αναμφισβήτητα, η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ(Οικονομική και Νομισματική Ένωση), δηλαδή στο ευρώ. Και σ’ αυτόν τον στόχο υπέταξε τα πάντα. Προς το τέλος της πρώτης τετραετίας του, όταν κρινόταν η ένταξη ή μη στο ευρώ, η Ελλάδα ήταν έτοιμη να κάνει άλλη μια «αγορά του αιώνα». Είχε σχεδόν κλείσει η συμφωνία για την αγορά των τότε πανάκριβων αμερικανικών αεροπλάνων F-15 και αναμενόταν η απόφαση του ΚΥΣΕΑ. Όμως, το κόστος ήταν πολύ υψηλό και έθετε σε αμφιβολία την επίτευξη των οικονομικών κριτηρίων για την ένταξη στην κοινή ευρωπαϊκή νομισματική ζώνη. Η τότε κυβέρνηση βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα: Αμερικανοί ή Ευρωπαίοι; Ο Σημίτης επέλεξε αμέσως: πάνω απ’ όλα η ένταξη στο κοινό νόμισμα. Η αγορά των F-15 ματαιώθηκε, γεγονός που έφερε τις σχέσεις του με τον τότε υπουργό ‘Αμυνας Άκη Τσοχατζόπουλο στα όρια της σύγκρουσης. Και επελέγη η μέση οδός, να αγοραστούν F-16, αεροπλάνα με πολύ μικρότερο κόστος.

Στις αρχές της δεύτερης πρωθυπουργικής θητείας του ξέσπασε η «υπόθεση των ταυτοτήτων». Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Σταθόπουλος εισηγήθηκε να μην αναγράφεται πλέον το θρήσκευμα στις αστυνομικές ταυτότητες. Προκλήθηκε σάλος. Ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, συνεπικουρούμενος από τη ΝΔ, οργάνωσε τις περίφημες «λαοσυνάξεις». Μεγάλο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ δεν ήθελε σύγκρουση με την Εκκλησία, ελάχιστοι υπουργοί υποστήριζαν δημόσια την κυβερνητική επιλογή. Ο Σημίτης δέχθηκε εισηγήσεις «να μην το τραβήξει», γιατί το ΠΑΣΟΚ θα πάθαινε εκλογική ζημιά. Αλλά τις απέρριψε. Ήρθε σε συνεννόηση με τον συντηρητικό Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο, ο οποίος απέρριψε το αίτημα του Αρχιεπισκόπου για δημοψήφισμα και το θέμα έκλεισε. Αργότερα ο Σημίτης έλεγε σε συνομιλητές του χαμογελώντας: «Ευτυχώς που Πρόεδρος ήταν ο συντηρητικός, αλλά θεσμικός και ανοιχτόμυαλος, Στεφανόπουλος. Αλλιώς θα μας είχαν νικήσει οι Δεσποτάδες…».

Ο Κώστας Σημίτης παρέλαβε από τον Ανδρέα Παπανδρέου ένα μεγάλο κόμμα που βρισκόταν στην κυβέρνηση. Κατά τούτο ήταν τυχερός, δεν χρειάστηκε να φτιάξει εξαρχής κάτι δικό του. Όμως, παρά την πολύ ισχυρή αμφισβήτηση που είχε, κατάφερε να το κρατήσει ισχυρό και να επεκτείνει την κυβερνητική θητεία του για άλλα οκτώ χρόνια. Πολλές κυβερνητικές αποφάσεις του κρίθηκαν αμφιλεγόμενες, αλλά σχεδόν όλοι του αναγνωρίζουν ότι πορεύθηκε θέτοντας στόχους, για την επίτευξη των οποίων επέδειξε ζήλο και αποφασιστικότητα. Ήταν ο πολιτικός που ήθελε «να γίνει η δουλειά».

  

Ίσως την πρωθυπουργική θητεία του να αποδίδει πολύ εύστοχα αυτή η ρήση του Γάλλου συγγραφέα Μισέλ ντε Μοντέν: «Δεν υπάρχει ευνοϊκός άνεμος γι’ αυτόν που δεν ξέρει πού πηγαίνει».

 

Ο Σημίτης σίγουρα ήξερε…

Λοιπόν, πώς πήγε η δημοκρατία το 2024;

 

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

 

ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΣΕ δισεκατομμύρια άνθρωποι πήραν μέρος σε εκλογικές διαδικασίες σε όλο τον κόσμο, σε διάφορους τύπους εκλογών (εθνικές, προεδρικές, δημοτικές, ευρωεκλογές κ.ά.). Το 2024 πραγματοποιήθηκαν εκλογές σε περισσότερες από ογδόντα χώρες σε όλο τον πλανήτη, ανάμεσα σε αυτές και σε μερικές από τις πολυπληθέστερες. Ήταν μια χρονιά παγκόσμιου εκλογικού οργασμού, η συγκυρία ήταν εντυπωσιακή. Με μια πρώτη ανάγνωση, πρόκειται για ενός είδους θρίαμβο της δημοκρατίας. Σε πολλές χώρες, ακόμα και σε κάποιες που έχουν ταυτίσει πολλά χρόνια από την ιστορία τους με απολυταρχικά καθεστώτα, διεξήχθησαν εκλογές. Όπως συνηθίζουν να λένε οι πολιτικοί για να χαϊδεύουν τα αυτιά και να ενισχύουν τις ψευδαισθήσεις των ψηφοφόρων, η δημοκρατία νίκησε. Ακούγεται συχνά και στη χώρα μας. Οι πολίτες –θα συμπλήρωναν οι ίδιοι– πήραν την τύχη τους στα χέρια τους και με τις αποφάσεις τους την ώρα της κάλπης εκφράστηκαν ελεύθερα και διαμόρφωσαν την προοπτική και το μέλλον τους. Πολύ ωραίο ηχεί όλο αυτό, είναι όμως έτσι;

 

Αξίζει να σταθεί κανείς σε ένα ρεπορτάζ που κατέγραψε δημοσιογράφος του BBC κατά την εκλογική διαδικασία τον περασμένο Νοέμβριο στη Μολδαβία, όπου οι πολίτες κλήθηκαν να ψηφίσουν για πρόεδρο της χώρας. Ορισμένοι προσήλθαν στις κάλπες, ψήφισαν και έμειναν με την εντύπωση ότι εκείνη την ώρα θα πάρουν τα χρήματα που τους είχαν υποσχεθεί τις προηγούμενες ημέρες κάποιοι. Ένας παραγωγός του τηλεοπτικού δικτύου άκουσε μια γυναίκα, η οποία είχε ρίξει το ψηφοδέλτιό της στη διάφανη κάλπη, να ρωτάει έναν από τους παρατηρητές των εκλογών από πού θα πληρωνόταν! Τη ρώτησε αν της είχαν προσφερθεί χρήματα για να ψηφίσει και το παραδέχτηκε εύκολα και χωρίς ενδοιασμό. Ήταν, μάλιστα, θυμωμένη και έλεγε ότι ένας άντρας που την είχε στείλει στην κάλπη, μετά δεν σήκωνε το τηλέφωνό του. «Με ξεγέλασε», είπε οργισμένη. «Όχι μόνο εσένα, καλή μου», παρατήρησε ο παραγωγός (inequality.org, 20.10.2024).

 

Ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη, με το όνομα Έλον Μασκ, έδωσε περισσότερα από 200 εκατ. δολάρια υπέρ της εκστρατείας του Τραμπ, μοίραζε χρήματα σε όσους θα ψήφιζαν τον εκλεκτό του και μετέτρεψε το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που κατέχει σε όργανο ακροδεξιάς προπαγάνδας υπέρ του Τραμπ.

Αυτοί που υποσχέθηκαν χρήματα σε ψηφοφόρους της Μολδαβίας είχαν ταχθεί εναντίον της υποψήφιας προέδρου Μάια Σάντου, η οποία είναι φιλοευρωπαία και υπέρ της ένταξης της χώρας της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίπαλός της ήταν ο Αλεξάντρ Στογιάνογλου, πρώην γενικός εισαγγελέας, ο οποίος υποστηριζόταν από το ρωσόφιλο σοσιαλιστικό κόμμα. Οι Ρώσοι κατηγορήθηκαν για εμπλοκή στις εκλογές υπέρ του Στογιάνογλου, αλλά φυσικά το αρνήθηκαν μετά βδελυγμίας. Πάντως, για την ιστορία, η «δυτικόδουλη και ρωσοφοβική» (όπως τη χαρακτήρισε ελληνική ιστοσελίδα η οποία ισχυρίζεται ότι είναι αριστερή) Σάντου, έστω και οριακά, κέρδισε τις εκλογές. Αυτοί που έριξαν, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, πολύ χρήμα για να αλλοιώσουν το εκλογικό αποτέλεσμα στη μικρή αυτή χώρα απέτυχαν. Ανάμεσά τους ένας δισεκατομμυριούχος με το όνομα Llan Shor, που έστειλε 15 εκατ. δολάρια σε 130.000 πολίτες με αντάλλαγμα τη δέσμευσή τους ότι θα ψηφίσουν κατά της Σάντου. Ο Llan Shor είναι ένας 37χρονος ολιγάρχης φυγάς από τη χώρα, που είχε καταδικαστεί γιατί υπέκλεψε από το τραπεζικό σύστημα της Μολδαβίας 1 δισ. δολάρια (Reuters, 21.10.2024).

 

Είναι η μικρή Μολδαβία των λιγότερων από 2,5 εκατ. ανθρώπων, όπου σημειώθηκαν σε εκλογές παρεμβάσεις τέτοιου είδους, όπου το χρήμα επηρεάζει τα αποτελέσματα, ενδεικτικό παράδειγμα; Υπάρχει απάντηση και έρχεται από τις ΗΠΑ των 334,9 εκατ. ανθρώπων. Εκεί ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη, με το όνομα Έλον Μασκ, έδωσε περισσότερα από 200 εκατ. δολάρια υπέρ της εκστρατείας του Τραμπ, μοίραζε χρήματα σε όσους θα ψήφιζαν τον εκλεκτό του και μετέτρεψε το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που κατέχει σε όργανο ακροδεξιάς προπαγάνδας υπέρ του Τραμπ (Guardian, 23.12.2024). Οι παρεμβάσεις του έπληξαν με τον πιο κυνικό και ωμό τρόπο την ίδια τη δημοκρατία της χώρας, έκαναν τον Μασκ ακόμα πλουσιότερο και του απέφεραν μια ισχυρή θέση πλάι στον Τραμπ.

 

Σε ένα απολογιστικό κείμενο για το 2024 ο «Guardian» έθεσε ένα ενδιαφέρον ερώτημα: «Λοιπόν, πώς πήγε η δημοκρατία το 2024;». Την απάντηση δεν θα τη βρούμε μόνο στη Μολδαβία ή στις ΗΠΑ, αλλά σχεδόν παντού. Η δημοκρατία υποχώρησε, έκανε γενναία βήματα προς τα πίσω, κινδύνευσε ακόμα περισσότερο. Η δύναμη του χρήματος ως μέσου χαλιναγώγησης παραμένει καθοριστική και οδήγησε εκατομμύρια πολίτες να επιλέξουν εχθρούς της δημοκρατίας (ακροδεξιούς και φασίστες). Μετά από κάποιες δεκαετίες ο κόσμος έχει στραφεί σε επικίνδυνους δρόμους, το μέλλον είναι εντελώς αβέβαιο. Ναι, η δημοκρατία δεν τα πήγε καθόλου καλά το 2024 και κανένας δεν θα ισχυριζόταν ότι έχει πολλές πιθανότητες να τα πάει καλύτερα τη χρονιά που μόλις άρχισε…

 

 

Τα Χριστούγεννα θα θυμίζουν πάντα ότι την ελπίδα τη φέρνουν οι κατατρεγμένοι

 

Το μήνυμα των Χριστουγέννων είναι ότι την ελπίδα τη φέρνουν οι φτωχοί, οι πρόσφυγες, οι κατατρεγμένοι, αυτοί που βρίσκουν καταφύγιο σε ένα στάβλο και αντί για κούνια έχουν μια φάτνη

 

γράφει ο Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

 

 

Δεν χρειάζεται να είσαι πιστός για να σε συγκινήσουν βαθιά τα Χριστούγεννα.

 

Γιατί δεν είναι η γέννηση απλώς του Θεανθρώπου.

 

Είναι και αυτή η ιστορία για μια οικογένεια απλών ανθρώπων που προσπαθούσαν να αποφύγουν μια βάρβαρη διαταγή και βρήκαν καταφύγιο σε ένα στάβλο και έβαλαν το μωράκι που είχαν μαζί τους σε ένα παχνί για τα ζώα, μια φάτνη.

 

 

Και ο ενσαρκωμένος Θεός δεν ήταν απλώς ένα βρέφος, αλλά ένα βρέφος σε κίνδυνο εξόντωσης, ένα βρέφος κυνηγημένο.

 

Δεν είναι τυχαίο ότι αιώνες τώρα αυτή η ιστορία αγγίζει τους ανθρώπους.

 

Γιατί θυμίζει αυτό που έζησαν και ζουν: τη φτώχεια, τις διώξεις, τις απειλές, την ανασφάλεια, τον φόβο.

 

Και ο καθένας μας σήμερα μπορεί να σκεφτεί ποια οικογένεια θα μπορούσε σήμερα να αναζητούσε καταφύγιο σε έναν ταπεινό στάβλο.

 

Μια οικογένεια Παλαιστινίων στη Γάζα που προσπαθεί να ξεφύγει από τον βομβαρδισμό της μίας «ασφαλούς ζώνης» μετά την άλλη.

 

Μια οικογένεια στο Λίβανο που ελπίζει ότι δεν θα ξαναζήσει τους βομβαρδισμούς των περασμένων μηνών.

 

Μια οικογένεια στις περιοχές της Ουκρανίας που δέχονται ακόμη το ρωσικό σφυροκόπημα.

 

Μια οικογένεια από το Αφγανιστάν, ή από τη Λιβύη ή από κάποια άλλη Αφρικανική χώρα που αναζητά τρόπο να φτάσει στην Ευρώπη για να βρει ένα καλύτερο αύριο.

 

Μια οικογένεια από το Σαλβαδόρ ή τη Γουατεμάλα που προσπαθεί να φτάσει και να περάσει τα σύνορα των ΗΠΑ.

 

Μια οικογένεια στην Αϊτή που προσπαθεί να επιβιώσει από τη βία και τις επιδημίες.

 

Και ο καθένας και η καθεμιά μας μπορεί να σκεφτεί επίσης ποιος θα μπορούσε σήμερα να είναι στη θέση του Ηρώδη.

 

Γιατί οι διώκτες ανθρώπων και κατατρεγμένων οικογενειών που απλώς αναζητούν ένα καλύτερο αύριο είναι επίσης αρκετοί σήμερα.

 

Μπορεί κανείς να σκεφτεί τον Μπενιαμίν Νετανιάχου που επιμένει σε μια στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα που καμιά σχέση δεν έχει ούτε με «νόμιμη άμυνα» ούτε με τιμωρία.

 

Μπορεί κανείς να σκεφτεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν που εξακολουθεί να συνεχίζει έναν πόλεμο που πέραν όλων των άλλων δεν παύει να είναι και μια παράνομη εισβολή σε κυρίαρχη χώρα.

 

Μπορεί κανείς να σκεφτεί με ανησυχία εάν θα διεκδικήσει τέτοιο ρόλο και ο Ντόναλντ Τραμπ που θέλει να διώξει μεγάλο αριθμό μεταναστών από το αμερικανικό έδαφος.

 

Είναι αρκετές στιγμές η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι κυβερνήσεις της που συνεχίζουν να μετρούν πνιγμένους κατατρεγμένους στη Μεσόγειο.

 

Την ίδια ώρα ο αριθμός των κατατρεγμένων μεγαλώνει.

 

Οι ανισότητες στον πλανήτη διευρύνονται την ώρα που η εξελισσόμενη κλιματική καταστροφή απειλεί να δημιουργήσει και κλιματικούς πρόσφυγες.

 

Στις ίδιες τις «αναπτυγμένες» κοινωνίες νέες πολώσεις και διαιρετικές γραμμές αναπτύσσονται από την κρίση κόστους ζωής την ώρα που η απόσταση ανάμεσα στον κόσμο του πλούτου και τον κόσμο της εργασίας ολοένα και αυξάνει.

 

Όσο για τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς, από την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή μέχρι την Ταϊβάν, αυτοί εξακολουθούν να τροφοδοτούν συγκρούσεις με υπαρκτό τον κίνδυνο να εξελιχθούν σε παγκόσμιες συγκρούσεις, μοιράζοντας πόνο και δυστυχία.

 

Σε αυτό το τοπίο που η απελπισία περισσεύει, η ιστορία των Χριστουγέννων στέλνει πάντα ένα μήνυμα στις καρδιές μας.

 

Δεν είναι τόσο ότι θα έρθουν «οι μάγοι με τα δώρα».

 

Όσο ότι η ελπίδα βρίσκεται εκεί, σε ένα στάβλο όπου μια οικογένεια κατατρεγμένων, προσφύγων, διωκόμενων βρίσκουν καταφύγιο.

 

Ότι το μέλλον της ανθρωπότητας και η ελπίδα της σωτηρίας είναι ένα βρέφος που για κούνια έχει μια φτωχική πάχνη.

 

Ότι μέσα στη μακρά χειμωνιάτικη νύχτα θα μπορέσουν να αντέξουν και να γλυτώσουν από τους διώκτες τους, στρατιώτες που σπάνε πόρτες και αναζητούν βρέφη προς εξόντωση.

 

Γιατί η ελπίδα είναι ότι όπως σώθηκε το Θείο Βρέφος έτσι θα σωθούν και οι πρόσφυγες, θα αποφύγουν τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις οι αντιφρονούντες, θα πάψουν να είναι «κρέας για κανόνια» οι φαντάροι -και των δύο πλευρών…- στην Ουκρανία, θα αποφύγουν τον ξεριζωμό οι υποψήφιοι κλιματικοί πρόσφυγες, θα παλέψουν τη φτώχεια και τις ανισότητες οι άνθρωποι του μόχθου, θα αποφύγουν τη βαναυσότητα όσες/οι/α θεωρούνται επικίνδυνα διαφορετικές/οί/ά, θα καταφέρουμε τελικά όλες και όλοι μας να έχουμε μια ζωή αξιοβίωτη.

 

Για να ζήσουμε σε έναν κόσμο που δεν θα νικά τελικά το μαχαίρι, αλλά ο σεβασμός, η αλληλεγγύη και η αγάπη.

 

*Στη φωτογραφία έργο του Banksy – Ο Ιωσήφ και η Μαρία μπροστά στο τείχος στα Παλαιστινιακά εδάφη

 

 

«Κόκκινη κάρτα» στην Ελλάδα στους κοινωνικούς δείκτες από τη Κομισιόν

 

Η Ελλάδα χάνει το τρένο της ανοδικής κοινωνικής σύγκλισης, με βασικούς δείκτες να βρίσκονται σε «κρίσιμη κατάσταση» όπως αναφέρει νέα έκθεση της Κομισιόν

 

 

Στο μικροσκόπιο της Κομισιόν μπαίνει φέτος  η Ελλάδα σε ό,τι αφορά τους δείκτες κοινωνικής προστασίας, ένταξης και απασχόλησης, οι οποίοι όπως αναφέρει υποδεικνύουν μια «κρίσιμη κατάσταση».

 

Οι τελευταίες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το δεύτερο μέρος του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», προαναγγέλλουν την έκδοση ειδικών εκθέσεων για εννέα χώρες οι οποίες αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν μακροοικονομικές ανισορροπίες ή σημαντικές ανισορροπίες. Η Ελλάδα είναι μία από αυτές. Οι υπόλοιπες είναι η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Κύπρος, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Σουηδία.

 

Επιπλέον, σε ειδική πρόταση για την απασχόληση, η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα σε δέκα χώρες για τις οποίες διαπιστώνονται «κίνδυνοι για την ανοδική κοινωνική σύγκλιση». Η Κομισιόν θα διεξάγει σε δεύτερο στάδιο λεπτομερέστερες εκθέσεις, αναλύοντας  τους κινδύνους για κάθε χώρα ξεχωριστά.

 

 

Πού μεγαλώνει η ψαλίδα από την ΕΕ

Ειδικά για την Ελλάδα αναφέρεται ότι μπαίνει για πρώτη φορά στη δέσμη των χωρών που βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω «επιδείνωσης ή στασιμότητας σε επίπεδα που απέχουν πολύ από τον μέσο όρο της ΕΕ στον κοινωνικό τομέα. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη ψαλίδα από την ΕΕ εντοπίζεται στους εξής τομείς: Την υπερβολική επιβάρυνση από το κόστος στέγασης, τις ανεκπλήρωτες ανάγκες για ιατρική περίθαλψη, τον κίνδυνο φτώχειας ή και κοινωνικού αποκλεισμού, για το σύνολο του πληθυσμού και ιδίως για τα παιδιά, την αποτελεσματικότητα των κοινωνικών μεταβιβάσεων στη μείωση της φτώχειας και τις εισοδηματικές ανισότητες. Επιπλέον διαπιστώνονται συνεχιζόμενες προκλήσεις στην αγορά εργασίας για τις γυναίκες και τους νέους και χαμηλή και επιδεινούμενη συμμετοχή των ενηλίκων στην εκπαίδευση.

 

Σε μια σύντομη πρώτη επισκόπηση για την Ελλάδα, η Κομισιόν παραδέχεται ότι υπάρχει σοβαρή υστέρηση σε μια σειρά κοινωνικούς δείκτες, εν μέσω ενός περιβάλλοντος υψηλού πληθωρισμού, αλλά και «μειωμένων κοινωνικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ».

 

 

Kίνδυνος φτώχειας

Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό ατόμων σε κίνδυνο φτώχειας μετά τις  κοινωνικές μεταβιβάσεις (πλην των συντάξεων) αυξήθηκε το 2023, φτάνοντας στο 18,9%, ενώ στην ΕΕ μειώθηκε στο 16,4%. Όχι μόνο μεγαλώνει η απόσταση με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά υποχωρεί η αποτελεσματικότητα των κοινωνικών επιδομάτων στη μείωση της φτώχειας.

 

Τα ποσοστά απασχόλησης βρίσκονται σε «κρίσιμη κατάσταση»  – ιδίως μεταξύ των γυναικών και των νέων

 

Επιπλέον, ενώ το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού  παρέμεινε σχετικά σταθερό στο 26,1%, μετά από αργή βελτίωση τα τελευταία έξι χρόνια, εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 21,3%.

 

Στα «κόκκινα» υγεία και στέγαση

Ειδική μνεία γίνεται στο ποσοστό των νοικοκυριών που επιβαρύνονται υπερβολικά από το κόστος στέγασης, το οποίο αυξήθηκε στο 28,5% το 2023 (31% για τις πόλεις) –  το υψηλότερο σε όλη την ΕΕ και υπερτριπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (8,8%).

 

Η επιδείνωση στον τομέα της υγείας είναι ιδιαίτερα εμφανής. Τα ποσοστά του πληθυσμού που αναφέρουν ότι δεν μπόρεσαν να καλύψουν ιατρικές ανάγκες, κυρίως λόγου κόστους, αυξήθηκαν σημαντικά, στο 11,6% το 2023, από 9,0% το 2022. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ, υπερτετραπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (2,4%).

 

Ανησυχία προκαλεί η παιδική φτώχεια, που απειλεί σχεδόν 3 στα 10 παιδιά και εφήβους (28,1%), έναντι 24,8% στην ΕΕ, υποδηλώνοντας μια κατάσταση που «πρέπει να παρακολουθείται».

 

 

Eισόδημα και απασχόληση

Επίσης το 2023 αυξήθηκε οριακά και η εισοδηματική ανισότητα στην Ελλάδα, με το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού να έχει 5,3 φορές υψηλότερο εισόδημα από το φτωχότερο 20% (έναντι 4,7 στην ΕΕ).  Η Κομισιόν θέτει και αυτό το δείκτη υπό «επιτήρηση», καθώς  κρίνεται υπερβολικά υψηλός.

 

Εξίσου σημαντικές θεωρούνται οι προκλήσεις στην αγορά εργασίας, ιδίως για τις γυναίκες και τους νέους. Το 2023, το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες, όμως μόνο το 67,4% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας απασχολούνταν, παραμένοντας σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 75,3%.

 

Υπογραμμίζεται ότι τα ποσοστά απασχόλησης βρίσκονται σε «κρίσιμη κατάσταση»  – ιδίως μεταξύ των γυναικών και των νέων.

 

Παρά την περιορισμένη αύξησή του κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες στο 57,6% το 2023, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών είναι ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ και οδηγεί σε ένα από τα μεγαλύτερα χάσματα απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών.

 

Eπιπλέον αυξήθηκε αισθητά το 2023 το ποσοστό νέων που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης – κατάρτισης ή απασχόλησης (NEETs), αγγίζοντας το 15,9% –  έναντι 11,2%.

 

 Χειρότερα από το 2008

Αγεφύρωτο παραμένει το χάσμα με την ΕΕ και σε όρους αγοραστικής δύναμης. Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα είναι μόλις το 67% του μέσου όρου της ΕΕ, το δεύτερο χαμηλότερο μετά τη Βουλγαρία. Παρά την αύξησή του σε σχέση με το 2022, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από ό,τι πριν την κρίση. Συγκεκριμένα ανέρχεται στο 81,2% των επιπέδων του 2008, έναντι 111% στην ΕΕ.

 

Με βάση τα ευρήματα της παραπάνω ανάλυσης, καταλήγει η Κομισιόν, οι εννέα βασικοί κοινωνικοί δείκτες βρίσκονται είτε «σε κρίσιμη κατάταση» ή «προς παρακολούθηση», ως εκ τούτου κρίνεται αναγκαία μια δεύτερη αναλυτική έκθεση.

 

Δείτε την πλήρη έκθεση της Κομισιόν ΕΔΩ 

Αφροδίτη Τζιαντζή

Η κυριαρχία της ασημαντότητας και τα διαλυμένα μας μυαλά

 

Ζούμε βομβαρδιζόμενοι από γεγονότα που παραμορφώνουν την πραγματικότητα και μας εθίζουν στο ασήμαντο.

 

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

 

 

 

ΕΝΑΣ ΤΑΞΙΤΖΗΣ ΚΕΡΝΑΕΙ τους επιβάτες του μελομακάρονα, τρία ζώδια που θα περάσουν ξεχωριστά Χριστούγεννα, έξι διάσημες γυναίκες χώρισαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, μπορείτε να φορέσετε τζιν στις γιορτές, η Μενεγάκη με τζιν και sneekers: αυτές είναι λίγες από τις πολλές πληροφορίες που διάβασε σε ελάχιστες ώρες ένας μέσος χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη χώρα μια τυχαία ημέρα του 2024.

 

Μερικές σχετικά «ήπιου» χαρακτήρα, αλλά εντελώς αδιάφορες πληροφορίες, χωρίς καμιά αξία, πόσο μάλλον χρησιμότητα. Όποιος τρόπος αξιολόγησης κι αν χρησιμοποιηθεί, τέτοιες πληροφορίες δεν έχουν να προσθέσουν απολύτως τίποτα σε όποιον τις διάβασε, τίποτα θετικό. Όμως από τέτοιου και πιο ακραίου χαρακτήρα αναφορές/πληροφορίες είναι γεμάτο το διαδίκτυο, ιδιαίτερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρόκειται για την κυριαρχία της ασημαντότητας.

 

Έρευνες δείχνουν ότι στη χώρα μας οι χρήστες των ΜΚΔ υπολογίζονται στα 7,4 εκατομμύρια και ότι οι Έλληνες αφιερώνουν καθημερινά έξι ώρες στο διαδίκτυο (Pricefox, LiFO, 18.8.2022). Αυτονόητα, πολλοί από τους χρήστες αυτούς δέχθηκαν εκατοντάδες ανάλογες άχρηστες πληροφορίες (και) τη χρονιά που φεύγει. Το γεγονός ότι η ασημαντότητα έχει καθιερωθεί σε βαθμό που θεωρείται περίπου ως κάτι αυτονόητο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι μια ανώδυνη υπόθεση, το αντίθετο.

 

Συχνά μια άχρηστη πληροφορία μεταφέρεται από τους χρήστες των ΜΚΔ ως ίδια ή και περισσότερο σημαντική από μια χρήσιμη. Το ποιος είναι ο σύντροφος μιας τηλεπαρουσιάστριας προβάλλεται με περίπου ισοδύναμo τρόπο με αυτόν με τον οποίο θα προβληθεί μια κυβερνητική απόφαση ευρύτερης σημασίας.

Υπάρχουν δύο σημαντικές παρενέργειες που προκαλούν οι άχρηστες πληροφορίες τις οποίες δεχόμαστε κάθε μέρα σε υπερβολικό βαθμό από τα ΜΚΔ. Η πρώτη είναι ότι οι άχρηστες, αδιάφορες και χαμηλής αξίας πληροφορίες αναμειγνύονται με τις σημαντικές, τις γενικότερου ενδιαφέροντος, οι οποίες συχνά επηρεάζουν τις ζωές μας.

 

 

Η μείξη αυτή προκαλεί στους αποδέκτες τους σύγχυση, επαναξιολόγηση των σημαντικών, αμφισβήτηση του κώδικα αξιών. Συχνά μια άχρηστη πληροφορία μεταφέρεται από τους χρήστες των ΜΚΔ ως ίδια ή και περισσότερο σημαντική από μια χρήσιμη. Το ποιος είναι ο σύντροφος μιας τηλεπαρουσιάστριας προβάλλεται με περίπου ισοδύναμo τρόπο με αυτόν με τον οποίο θα προβληθεί μια κυβερνητική απόφαση ευρύτερης σημασίας.

 

Η δεύτερη παρενέργεια έχει διεθνή ονομασία, λέγεται «brainrot» (ή brain-rot) και μεταφράζεται περίπου ως «σήψη εγκεφάλου». Περιγράφει την υπερβολική κατανάλωση (κυρίως μέσα από τα ΜΚΔ) στο διαδίκτυο, και για μεγάλο διάστημα, συνήθως ασήμαντου και χωρίς ουσία υλικού με αποτέλεσμα την επιδείνωση της ψυχικής και πνευματικής μας υγείας.

 

Το Oxford University Press την όρισε ως τη λέξη της χρονιάς που φεύγει, και όχι άδικα. Ακαδημαϊκές έρευνες (Harvard, Oxford, Kings College κ.ά.) δείχνουν ότι η μεγάλης διάρκειας χρήση του διαδικτύου προς αναζήτηση ασήμαντων πληροφοριών συρρικνώνει τη φαιά ουσία, μειώνει το εύρος προσοχής, αποδυναμώνει τη μνήμη και παραμορφώνει τις γνωστικές μας διαδικασίες («Guardian», 9.12.2024). Οι επιστήμονες έχουν πει πολλά γι’ αυτό το φαινόμενο που συχνά καθορίζει συμπεριφορές και οδηγεί αντιδράσεις. Δημιουργείται «μια κατάσταση ψυχικής ομίχλης και γνωστικής έκπτωσης» (Newport Institute).

 

Το ερώτημα που συνήθως απασχολεί τους δημοσιογράφους στο τέλος της χρονιάς έχει απολογιστικό χαρακτήρα: ποια γεγονότα μάς καθόρισαν ή τουλάχιστον επηρέασαν σε συλλογικό επίπεδο το 2024. Η αλήθεια είναι πως δεν ήταν μόνο αυτά, που είναι λίγο-πολύ γνωστά. Για πολλούς υπήρξαν πολύ περισσότερα, που όμως έκρυψαν τα ΜΜΕ. Υπάρχουν μερικά πρόχειρα ενδεικτικά παραδείγματα αυτών των επιπλέον «ειδήσεων» που διακινήθηκαν μέσα στη χρονιά που φεύγει.

 

 

Πίσω από τις «λέξεις της χρονιάς»

DAILY

Πίσω από τις «λέξεις της χρονιάς»

Διαβάσαμε ότι ο Νόαμ Τσόμσκι, ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές της εποχής, πέθανε· τα παιδιά που εμβολιάστηκαν για τον Covid έχουν πολλές πιθανότητες να πάθουν καρκίνο, περισσότερες απ’ όσες είχαν πριν εμβολιαστούν· ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν είναι ομοφυλόφιλος και η σύζυγός του τρανς· την ώρα που οι συμπατριώτες του σκοτώνονται στα μέτωπα του πολέμου ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι αγόραζε ένα καζίνο στην Κύπρο και η σύζυγός του ένα πανάκριβο ακίνητο αξίας 4,5 εκατ. ευρώ στο Παρίσι· μια ανεμογεννήτρια εξερράγη στην Εύβοια, επιβεβαιώνοντας φόβους για τις ανεμογεννήτριες· η ελληνική φρεγάτα «Ψαρά» του Πολεμικού Ναυτικού χτυπήθηκε από ρωσικά πυρά στην Ερυθρά Θάλασσα· η κρατική τηλεόραση της Τουρκίας διέκοψε τη μετάδοση της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων όταν παρέλασε η ελληνική αποστολή.

 

Πρόκειται για λίγα μόνο από τα εκατοντάδες fake news που διακινήθηκαν (και) στη χώρα μας το 2024 κυρίως από τα ΜΚΔ αλλά και κάποια μέσα ενημέρωσης. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων τα πίστεψε και τα υιοθέτησε ως πραγματικά. Έτσι ενισχύθηκαν φόβοι, ανασφάλειες και ανησυχίες, ενώ διαμορφώθηκαν συνειδήσεις, κοινωνικές αλλά και πολιτικές συμπεριφορές. Στη χώρα μας οι έξι στους δέκα έχουν πέσει θύμα fake news, ενώ πολλοί από όσους διάβασαν ψεύτικες ειδήσεις δεν διάβασαν ποτέ και τη διάψευσή τους, με αποτέλεσμα να παραμείνουν με τις αρχικές εντυπώσεις. Τα fake news αφήνουν έντονα τα ίχνη τους.

 

Ο συνδυασμός fake news και brainrot δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα που ουσιαστικά διαλύει τα μυαλά μας. Εισπράττουμε γεγονότα τα οποία συνέβησαν και εθιζόμαστε στα ασήμαντα, έτσι δημιουργείται ένα αξιακό σύστημα ιεράρχησης το οποίο καθορίζει και διαμορφώνει συμπεριφορές που ξεκινούν από την καθημερινότητα και φτάνουν ως την πολιτική μας στάση. Η ευχή μας είναι να περιοριστούν τη νέα χρονιά.

 

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Πόσα εγκλήματα θα καταναλώσουμε ακόμη;

 

Αναπαραστάσεις μωρών που πεθαίνουν σε μια κούνια, τηλεδίκες χωρίς να έχουν πραγματοποιηθεί οι κανονικές δίκες, κανιβαλισμός και εικόνες που αγγίζουν ταπεινά ένστικτα.

 

Ο φοβισμένος πολίτης που καθημερινά εισπράττει μεγάλες δόσεις γεγονότων που δεν αξίζουν τέτοια μεγέθυνση έχει μια στρεβλή εικόνα για την εγκληματικότητα.  

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

 

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ εβδομάδες τα ΜΜΕ, που είναι ικανά να πουλήσουν χωρίς ενδοιασμούς και κανόνες δεοντολογίας οποιαδήποτε πληροφορία, αρκεί αυτή να έχει καλή τιμή (τηλεθέαση, αναγνωσιμότητα), είχαν καταπιαστεί με ένα θέμα στο οποίο έδειχναν εντυπωσιακή αφοσίωση. Τα ακολουθούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία παίζουν συμπληρωματικό ρόλο στην αναπαραγωγή αρρωστημένων συμπεριφορών.

 

Όλα μίλαγαν με ένταση για την εφηβική παραβατικότητα, για την οποία έλεγαν ότι παρουσιάζει τρομακτική αύξηση και μεγάλη συχνότητα, ενώ παράλληλα κατέβαινε και ηλικιακά σκαλοπάτια. Συχνά πρόβαλλαν εικόνες με παιδιά ακόμα και δημοτικού με ανάλογη συμπεριφορά. Η συμπεριφορά τους δεν ήταν απαραίτητα παραβατική, σίγουρα το θέμα δεν είχε τις διαστάσεις που έλεγαν, αλλά όλα αυτά δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία.

 

Η νεοελληνική κοινωνία δεν έχει πολλές σταθερές, οι περισσότεροι θεσμοί έχουν απαξιωθεί και τα μέσα υποκαθιστούν το κενό, δημιουργώντας μια καθημερινή ατζέντα, την οποία επιβάλλουν. Ό,τι μεταδίδουν παίρνει τον χαρακτήρα γεγονότος, θεωρείται δεδομένο, ενισχύει τη βεβαιότητα ότι «αφού το λέει η τηλεόραση, έτσι είναι».

 

Δολοφονίες, κακοποιήσεις, περίεργοι θάνατοι μωρών και το αποκορύφωμα, το ζευγάρι αστυνομικών στο οποίο καταλογίζονται ανήκουστα πράγματα. Πιο πολλά μαθαίνουμε για το συγκεκριμένο ζευγάρι παρά για όσα συμβαίνουν στη Συρία ή στη δύσκολη καθημερινότητά μας – το θέμα πουλάει.

Εκείνο τον καιρό αυτά τα μέσα, με την αρωγή των ΜΚΔ (δηλαδή πολλών από μας), μετέφεραν στους αποδέκτες τους, με ισχυρές δόσεις αχρείαστων, συχνά σοκαριστικών λεπτομερειών και εντυπωσιακή υπερπροβολή, ότι τα παιδιά μας περιβάλλουν άγριες ιστορίες: φοβερό, ασυλλήπτου μεγέθους μπούλινγκ, δράση συμμοριών που αλωνίζουν στα σχολεία και στις γειτονιές, κλοπές, βασανισμοί παιδιών και άλλα πολλά. Τα βλέπαμε, τρομάζαμε, φοβόμαστε, αναρωτιόμασταν αν είναι τόσο άρρωστη αυτή η κοινωνία που βγάζει τέτοια παιδιά, τα παιδιά μας δηλαδή.

 

Κανένα επίσημο στοιχείο δεν επιβεβαίωνε ότι η εφηβική εγκληματικότητα έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, αποκτώντας χαρακτήρα αντίστοιχο αυτού που προβαλλόταν από πολλά μέσα. Το παραδέχτηκαν και υπουργοί. Έλεγαν ότι όσα βλέπουμε και διαβάζουμε δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα, αλλά η αλήθεια είναι πως το έλεγαν διστακτικά· ποτέ ένας πολιτικός καριέρας δεν θα σταθεί απέναντι στα ισχυρά μέσα για να τα διαψεύσει.

 

Σύντομα το θέμα ξεχάστηκε από τα μέσα, έφυγε από την καθημερινή ατζέντα και ποτέ δεν μάθαμε αν υπήρξαν παρεμβάσεις του κράτους προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης έστω αυτής της παραβατικότητας που δεν ξέφευγε από την συνήθη. Έμοιαζε σαν η εφηβική εγκληματικότητα να εξαφανίστηκε.

 

Δεν γνωρίζω τι λένε έρευνες που καταγράφουν τις επιπτώσεις που έχει σε μια κοινωνία η υπερβολική μετάδοση φόβου και ανησυχίας. Σίγουρα ο φοβισμένος πολίτης που καθημερινά εισπράττει μεγάλες δόσεις γεγονότων που δεν αξίζουν τέτοια μεγέθυνση έχει μια στρεβλή εικόνα για την εγκληματικότητα, αποκτά λάθος αντίληψη όσον αφορά την απονομή της δικαιοσύνης, στην οποία κυριαρχεί το φοβικό ένστικτο ή ενισχύεται αυτό της αυτοδικίας, ενστερνίζεται λάθος στερεότυπα με συνήθη θύματα αδύναμες κοινωνικές ομάδες και διαμορφώνει μια αντίληψη ότι είναι καλά πληροφορημένος, αρκεί να γνωρίζει αχρείαστες λεπτομέρειες ενός ειδεχθούς εγκλήματος.

 

Αργά και σταθερά αυτόν τον ανθρωπότυπο που δημιουργείται τον ενδιαφέρει περισσότερο μια είδηση γεμάτη δραματοποίηση και ανύπαρκτους ή μικρότερους κινδύνους από κάποια άλλη σημαντική, η οποία επηρεάζει τη ζωή του με πιο καθοριστικό τρόπο και έχει απόλυτη αλήθεια. Αυτές οι παραστάσεις και προσλαμβάνουσες διαμορφώνουν τη συμπεριφορά του παντού και σε όλα τα επίπεδα.

 

 

Όταν τα μέσα αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι της ίδιας της κοινωνίας (οι χρήστες των ΜΚΔ) άφησαν κατά μέρος την εφηβική εγκληματικότητα, είχαν πολλά θέματα για να την αντικαταστήσουν. Δολοφονίες, κακοποιήσεις, περίεργοι θάνατοι μωρών και το αποκορύφωμα, το ζευγάρι αστυνομικών στο οποίο καταλογίζονται ανήκουστα πράγματα. Πιο πολλά μαθαίνουμε για το συγκεκριμένο ζευγάρι παρά για όσα συμβαίνουν στη Συρία ή στη δύσκολη καθημερινότητά μας – το θέμα πουλάει.

 

Η συγκεκριμένη υπόθεση μπορεί να ανέδειξε με έναν χαρακτηριστικό τρόπο ότι η περίφημη αγία ελληνική οικογένεια έχει σοβαρά προβλήματα ή ένα σαθρό σύστημα αξιολόγησης προσώπων που έχουν αναλάβει την ασφάλεια της κοινωνίας, μπορεί να φανέρωσε τη διασύνδεση πολιτικών με αστυνομικούς της Βουλής, αλλά αυτά θεωρήθηκαν ήσσονος σημασίας. Αίμα και σπέρμα είναι τα ζητούμενα.

 

Το κυρίαρχο που μαθαίνει η κοινωνία είναι λεπτομέρειες για τα κάθε τύπου εγκλήματα, βλέπει αναπαραστάσεις μωρών που πεθαίνουν σε μια κούνια, επενδυμένες με την αντίστοιχη μουσική τρόμου, τηλεδίκες χωρίς να έχουν πραγματοποιηθεί οι κανονικές δίκες, κανιβαλισμό και γενικά όποιες εικόνες μπορεί να αγγίξουν ταπεινά ένστικτα και να επηρεάσουν το θυμικό. Και ένα μεγάλο κομμάτι αυτής της κοινωνίας θα σπεύσει να αναπαράγει όσα βλέπει ή διαβάζει μέσω των σύγχρονων δημόσιων καφενέδων, τα ΜΚΔ, επιβεβαιώνοντας ότι δεν είναι αμέτοχη σε όλα αυτά.

 

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Τα μέτρα της κυβέρνησης για την εκτόξευση των τιμών στο ηλεκτρικο ρεύμα – «Φταίνε» ο καύσωνας και η Ουκρανία...

Το τιμολόγιο του ρεύματος εξαρτάται από το ενεργειακό προφίλ του χρήστη και η επιλογή του από τη διάθεση να αναλάβει κάποιος ρίσκο είπε ο υπουργός Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης κατά τη συνέντευξη Τύπου για τα μέτρα «προστασίας» από τις νέες αυξήσεις στο ρεύμα.

Η συνέντευξη δόθηκε σε συνέχεια των χθεσινών ανακοινώσεων του πρωθυπουργού για έκτακτο τέλος για δύο μήνες στους παραγωγούς ενέργειας και επιδότηση στους λογαριασμούς ρεύματος τον Αύγουστο, με τον αρμόδιο υπουργό να υπενθυμίζει στα εξαθλιωμένα, οικονομικά, νοικοκυριά, ότι το αν θα τους κοπεί το ρεύμα ή όχι είναι «τζόγος».

Έτσι, ο κ. Σκυλακάκης ανέφερε μεταξύ άλλων ότι το είδος του τιμολογίου – εννοώντας προφανώς το χρώμα – δεν είναι μαγική σφαίρα και εξαρτάται πολύ από το ενεργειακό προφίλ του χρήστη και η επιλογή του από τη διάθεση να αναλάβει κάποιος ρίσκο.

Κατά τον υπουργό, οι αιτίες της εκτόξευσης των τιμών στην Ελλάδα, ήταν ο καύσωνας διαρκείας στην Ελλάδα, ο μη αναμενόμενος καύσωνας στην Ουκρανία και όλα τα Βαλκάνια, η αυξημένη ζήτηση από την Ουκρανία και η μη εκτόνωση της αυξημένης ζήτησης από Βουλγαρία και Ρουμανία προς τη Δύση.

«Αποφασίσαμε να αντιδράσουμε» τόνισε προσθέτοντας ότι αποφασίστηκε έκτακτη επαναφορά τέλους στην ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο, για τουλάχιστον δύο μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.

Το ακριβές ύψος θα ανακοινωθεί τις επόμενες μέρες, σημείωσε.

Θα υπάρξει επιδότηση νοικοκυριών για τον Αύγουστο 2024, αλλά οι ανακοινώσεις για τα ποσά θα γίνουν τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου «για να δούμε πως θα κυμανθούν οι τιμές χονδρικής και λιανικής», εξήγησε.

Τόνισε ότι θα ενσωματώσουμε στη νέα ευρωπαϊκή οδηγία – πρόσθετη πρόνοια για μηχανισμό παρέμβασης για στρεβλώσεις που μπορεί να έρχονται και να ξαναέρχονται.

 πηγή

Οι Έλληνες δε μπορούν να κάνουν τουρισμό στα ελληνικά νησιά λόγω ακρίβειας – “Ξενιτεύονται” στο εξωτερικό… και για τις διακοπές τους – Έκρηξη τιμών στα Χανιά

 

Ενισχύεται η τάση των Ελλήνων για διακοπές στο εξωτερικό, καθώς την ανιούσα έχουν πάρει για τα καλά τα ακτοπλοϊκά και εισιτήρια. Η μετακίνηση με το πλοίο στην Ελλάδα έχει φτάσει να θεωρείται απλησίαστη ακόμη και συγκριτικά με παραδοσιακά πολύ πιο ακριβές χώρες της Βόρειας Ευρώπης.

Ακριβή υπόθεση αποτελεί το ταξίδι με πλοίο στην Ελλάδα, με τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια να αποτελούν βραχνά για όποιον θέλει να επισκεφθεί κάποιο νησιωτικό προορισμό, ενώ τα αεροπορικά είναι μονίμως πιο ακριβά. Στην Ελλάδα όμως…

Τα απαγορευτικά κόστη μετακίνησης πρωτίστως και δευτερευόντως με αυτά σε καταλύματα και εστίαση εντός Ελλάδας οδηγούν τους Έλληνες να εγκαταλείπουν την ιδέα των διακοπών στο εσωτερικό και στρέφονται προς εξωτερικούς προορισμούς, ενώ σύμφωνα με το ΣΚΑΙ, η τάση αυτή είναι ενισχυμένη κατά 8% σε σχέση με πέρυσι.

Άλλωστε σύμφωνα με έρευνα της διαδικτυακής πλατφόρμας Vivanoda, που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες, η Ελλάδα, η οποία αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% των ακτοπλοϊκών διελεύσεων στην Ευρώπη, βρίσκεται ψηλά στη λίστα των χωρών με τα πιο ακριβά εισιτήρια, καταλαμβάνοντας την 11η θέση, θέση την οποία κατείχε και το 2023. Βάσει της έρευνας, ο δείκτης τιμών για τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά 3,6% σε σύγκριση με το 2023.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του ΣΚΑΙ, μία τετραμελής οικογένεια με 2 παιδιά μεταξύ 5-10 ετών κι ένα μεσαίο αυτοκίνητο, αναχώρηση στις 18 Ιουλίου και επιστροφή στις 25 Ιουλίου θα κληθούν να πληρώσουν για τα ακτοπλοϊκά τους εισιτήρια:

έως 650€ για Νάξο

έως 648€ για Πάρο

έως 638€ για Μήλο

έως 870€ για Κάλυμνο

έως 561€ για Μυτιλήνη

Αν επέλεγαν να μετακινηθούν με το αεροπλάνο, σε Πάρο και Μήλο θα πλήρωναν περίπου τα ίδια, για τη Νάξο και τη Μυτιλήνη σημαντικά περισσότερα και για την Κάλυμνο αρκετά λιγότερα:

872€ για Νάξο

674€ για Πάρο

652€ για Μήλο

704€ για Κάλυμνο

673€ για Μυτιλήνη

Ωστόσο, με λιγότερα χρήματα μπορούν να βρουν εξαιρετικές ευκαιρίες εκτός ελληνικής επικράτειας, αφού η ίδια οικογένεια για το ίδιο χρονικό διάστημα μπορεί να ταξιδέψει αεροπορικώς:

361€ για το Ντουμπρόβνικ της Κροατίας

412€ για τη Βαλέτα της Μάλτας

456€ για τη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας

504€ για το Αμπού Ντάμπι των ΗΑΕ

509€ για τη Νάπολη της Ιταλίας

606€ για τη Ρώμη της Ιταλίας

696€ για τη Μασσαλία της Γαλλίας

626€ για το Κάιρο στην Αίγυπτο

Σε ερώτηση του προς τους υπουργούς Ναυτιλίας Χρήστο Στυλιανίδη και Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο σχετικά με το κόστος των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, το ΠΑΣΟΚ υπενθυμίζει τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων επί των ημερών διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, από το 2019 ως το 2023, που έχουν εκτοξευτεί με βάση την έρευνα της online πλατφόρμας κρατήσεων ferryroute.com για ένα απλό εισιτήριο:

– Χανιά: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου (Οικονομική Θέση – Deck) αυξήθηκε από 27€ το 2019 σε 41€ το 2024, σημειώνοντας αύξηση 51.85%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή αυξήθηκε από 49€ σε 79€, δηλαδή πάνω από 60%.

– Σαντορίνη: Ένα απλό εισιτήριο κόστιζε 41€ το 2019 και πλέον κοστίζει 58€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 91€ σε 128€, δηλαδή αύξηση 40%.

– Ρόδος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 65€ το 2019 σε 91€ το 2024, σημειώνοντας αύξηση περίπου 39%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή αυξήθηκε από 104€ σε 150€, δηλαδή 44%.

– Τήνος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 35€ το 2019 σε 49€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 79€ σε 110€, δηλαδή αύξηση 40%.

– Πάρος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 36€ το 2019 σε 50€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 83€ σε 116€, σημειώνοντας αύξηση 40%.

Επισημαίνει μάλιστα ότι ακόμη και με μια πρόχειρη έρευνα οι τιμές αυτές είναι ως και 60% υψηλότερες από τις τιμές για αντίστοιχες διαδρομές στην Βόρεια Ευρώπη.

Για παράδειγμα στην διαδρομή Όσλο – Κοπεγχάγη που είναι οριακά μεγαλύτερη από την διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος και συγκεκριμένα 316 ναυτικά μίλια, έναντι 296 στην διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος, μια τετραμελής οικογένεια με εσωτερική καμπίνα και αυτοκίνητο ταξιδεύει με 696 όταν στην Ελλάδα για την αντίστοιχη διαδρομή το κόστος ανέρχεται σε 1105,50 ευρώ. Με άλλα λόγια στην Ελλάδα πληρώνουμε 58,8% ακριβότερα από ότι οι Βορειοευρωπαίοι για μια διαδρομή μάλιστα οριακά έστω μικρότερη.  

πηγή