Το εθνικόν, το αληθές και ο ντεμέκ πατριωτισμός

Είναι βέβαιο ότι όσα "εθνικά" συμβαίνουν εδώ και ένα χρόνο γύρω από το Μακεδονικό δεν έχουν καμιά σχέση με την αλήθεια.

Του Γιώργου Καρελιά

Αν έχουν κάποια σημασία οι εμβληματικές ιστορικές φράσεις, αυτή αναδεικνύεται πρωτίστως όταν επιχειρείται θηριώδης διαστρέβλωση βασικών εννοιών τους, είτε από άγνοια και ασχετοσύνη είτε-το χειρότερο- από κακόβουλη σκοπιμότητα.

Στον Διονύσιο Σολωμό αποδίδεται η προτροπή «το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι Αληθές». Δεν ξέρουμε, φυσικά, πώς ο ίδιος θα την «μετέφραζε» στη σημερινή συγκυρία. Όμως, είναι βέβαιο ότι όσα «εθνικά» συμβαίνουν εδώ και ένα χρόνο γύρω από το Μακεδονικό δεν έχουν καμιά σχέση με την αλήθεια. Ο δε διαχεόμενος «πατριωτισμός», σε αντιπαραβολή με την διαπραχθείσα «προδοσία», είναι ψεύτικος, ως καθοδηγούμενος από την πολιτικο-κομματική σκοπιμότητα.

Αλήθεια πρώτη: Ελληνική ήταν η Αρχαία Μακεδονία, κάτι που ουδείς πλέον αμφισβητεί. Η Συμφωνία των Πρεσπών το κατέστησε αδιαμφισβήτητο και το αποδέχεται η άλλη πλευρά με συνεχείς και καθαρές δηλώσεις των ηγετών της.

Αλήθεια δεύτερη: στην πορεία των αιώνων η γεωγραφική περιοχή με το όνομα Μακεδονία υπέστη πολλές μεταβολές. Το 1913 η Συνθήκη του Βουκουρεστίου καθόρισε ότι μοιράζεται μεταξύ τριών χωρών: Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία(χοντρικά 50%, 30%, 20%). Επομένως, το σύγχρονο ελληνικό σύνθημα «η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική» είναι ψευδές.

Αλήθεια τρίτη: μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ανέκυψε το νεο-Μακεδονικό ζήτημα. Αντί η ελληνική πολιτική ηγεσία να επιδιώξει τότε μια εθνικά συμφέρουσα λύση για το πρόβλημα, υιοθέτησε μια τυχοδιωκτική τακτική, με το βλέμμα στραμμένο στις εσωτερικές εκλογικές σκοπιμότητες. Το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο: ο εθνικιστικός παροξυσμός δεν επέτρεψε να βρεθεί καμιά λύση και το θέμα του ονόματος χάθηκε. Ολες οι χώρες και τα μέσα ενημέρωσης του κόσμου γνώριζαν μία χώρα με το όνομα Μακεδονία, αυτήν που είχε πρωτεύουσα τα Σκόπια. Η ελληνική πολιτική τάξη, μετά την αρχική τύφλωση, κατάλαβε την ήττα και προσπάθησε να την περιορίσει με το ακρωνύμιο FYROM(ελληνιστί ΠΓΔΜ).

Αλήθεια τέταρτη: μόλις άλλαξε η ηγεσία στη γειτονική χώρα και ο μετριοπαθής Ζάεφ εξοβέλισε τον εθνικιστή Γκρουέφσκι, η ευκαιρία για μια λύση δόθηκε και σωστά η κυβέρνηση Τσίπρα την άδραξε. Η Συμφωνία των Πρεσπών κατάφερε αυτό που επιδίωκαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1992: η γειτονική χώρα άλλαξε το όνομά της, το σκέτο Μακεδονία έφυγε και το Βόρεια Μακεδονία πήρε τη θέση του.

Αλήθεια πέμπτη: τα κόμματα της αντιπολίτευσης που έχουν κυβερνήσει γνωρίζουν πολύ καλά ότι η βασικός-και μοναδικός μέχρι πρόσφατα- στόχος της Ελλάδας, που ήταν σύνθετη ονομασία erga omnes, επετεύχθη στο ακέραιο. Αλλά η κομματικο-εκλογική σκοπιμότητα δεν τους επέτρεψε να το παραδεχθούν. Και άρχισαν να «ξεχνούν», αφού δεν τους συνέφερε πια, ότι «το όνομά μας είναι η ψυχή μας»( η γειτονική χώρα έπαψε να λέγεται-σκέτο- Μακεδονία, ενώ η Ελλάδα δεν άλλαξε κανένα όνομα, πουθενά) και να ανακαλύπτουν τη γλώσσα και την εθνότητα. Προφάσεις εν αμαρτίαις. Ο κ. Μητσοτάκηςκαι η κυρία Γεννηματά συμπεριφέρονται τυχοδιωκτικά.

Σήμερα υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ πάνε να μιλήσουν σε πόλεις της Βόρειας Ελλάδας. Εξω από τις αίθουσες των ομιλιών μαζεύονται μερικοί τύποι, των οποίων οι μισές από τις κραυγές είναι του επιπέδου «καθάρματα», «μο...ανα», «προδότες». Οι πιο πολιτικοποιημένοι φωνάζουν «αλήτες-προδότες-πολιτικοί». Τι μας θυμίζουν αυτά; Το «γ……. η μάνα του Μπουτάρη», που φώναζαν κάποιοι (συλλ)αλητήριοι εν χορώ πέρυσι στη Θεσσαλονίκη. Και το αντίστοιχο «η δημοκρατία πούλησε την Μακεδονία».

Τα αντιπολιτευόμενα την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης(νομίζουν ότι) ανακαλύπτουν φλέβα χρυσού. Η προβολή των βίντεο που έχουν τραβηχτεί δίνει και παίρνει. Αφού «προδότες» είναι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ, όλα καλά. Ο σκοπός εξυπηρετείται. Να πέσει πάση θυσία ο ΣΥΡΙΖΑ και όλα τα άλλα δεν ενδιαφέρουν.

Όμως, όσοι κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν πως τέτοια συνθήματα δεν στρέφονται (μόνο) κατά του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να το καταλάβουν με οδυνηρό τρόπο σύντομα. Αν οι «προδότες» του ΣΥΡΙΖΑ «πούλησαν» την Μακεδονία, αύριο θα έρθει η σειρά κάποιων άλλων «προδοτών», που δεν θα αποκαταστήσουν την «προδοσία». Αλλωστε, το σύνθημα λέει ότι «η δημοκρατία πούλησε την Μακεδονία». Δεν έχει, δηλαδή, στόχο (μόνο) τον ΣΥΡΙΖΑ. Την δημοκρατία έχει στόχο. Το άλλο σύνθημα «αλήτες-προδότες-πολιτικοί» δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για την χρυσαυγίτικη προέλευσή του. Και αναφέρεται σε όλους τους πολιτικούς της δημοκρατίας. Οσοι νομίζουν ότι έχει στόχο μόνο τους ΣΥΡΙΖΑίους πολιτικούς πλανώνται πλάνην οικτράν.

Όπως ένιοι (ευήθεις) ΣΥΡΙΖΑίοι του 2011 δεν καταλάβαιναν τι έκαναν όταν αποκαλούσαν «γερμανοτσολιάδες» τους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ, το ίδιο δεν καταλαβαίνουν όσοι σιγοντάρουν σήμερα χρυσαυγίτικα συνθήματα εναντίον των «προδοτών» υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ. Οσοι επένδυσαν στον άρρωστο «μακεδονισμό» δαιμονοποιώντας την Συμφωνία των Πρεσπών, να ξέρουν ότι ο Βουκεφάλας σύντομα θα στραφεί εναντίον τους. Και είναι κρίμα που πρώην πρωθυπουργοί(ο Σημίτης, ο Καραμανλής, ο Παπανδρέου), οι οποίοι συμφωνούν με τη λύση και την επιδίωξαν στο πρόσφατο παρελθόν, δεν τόλμησαν να πουν καθαρά και χωρίς «ναι μεν αλλά» την αλήθεια: ότι η λύση είναι συμφέρουσα για τη χώρα και όχι για τον Τσίπρα(αυτός σήμερα είναι αύριο δεν είναι).

Εν κατακλείδι: για να αποδίδεται εντίμως το αληθινό νόημα της προτροπής του Διονυσίου Σολωμού(«εθνικόν το αληθές»), πρέπει η αλήθεια να μη μπαίνει στην προκρούστεια κλίνη των πρόσκαιρων σκοπιμοτήτων. Το «Μακεδονία ξακουστή» δεν είναι άσμα που χαρακτηρίζει τους «πατριώτες» σε αντιδιαστολή με τους «προδότες». Ο «πατρωτισμός» όσων φωνάζουν «αλήτες προδότες πολιτικοί» είναι άρρωστος και επικίνδυνος. Οσοι δεν τον συμμερίζονται, αλλά τον σιγοντάρουν για λόγους πρόσκαιρης σκοπιμότητας, δηλαδή μόνο και μόνο «για να φύγει ο Τσίπρας», διαπράττουν ολέθριο λάθος. Θα το καταλάβουν σύντομα.

Ο καθοδηγούμενος από άγνοια και ασχετοσύνη και-το χειρότερο- από πρόσκαιρη σκοπιμότητα «πατριωτισμός» είναι αυτό που είχε πει ο Αγγλος συγγραφέας Σάμιουελ Τζόνσον: το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο χρόνος φαίνεται να επιταχύνει καθώς μεγαλώνετε

Τα καλά νέα είναι ότι ο χρόνος δεν επιταχύνεται καθώς γερνάτε, αλλά τα κακά νέα είναι ότι απλώς το δοκιμάζετε λιγότερο καθώς η δύναμη επεξεργασίας του εγκεφάλου σας μειώνεται - τουλάχιστον, σύμφωνα με ένα νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα το περιοδικό European Review.

Όσο μεγαλώνουμε, τόσο περισσότερο αισθανόμαστε ότι οι άμμοι του χρόνου πέφτουν με έναν εκθετικά αυξανόμενο ρυθμό, επιταχύνοντας όλους μας προς την εντροπία. Μια εξήγηση γι 'αυτό το φαινόμενο έχει προβληθεί τώρα από τον συγγραφέα της μελέτης Adrian Bejan από το πανεπιστήμιο Duke, ο οποίος λέει ότι οι αποκλίσεις μεταξύ "ρολογιού" και "χρόνου μυαλού" είναι υπεύθυνες για την προφανή επιτάχυνση της ζωής μας .

Σε μια δήλωση , ο Bejan είπε ότι «το ανθρώπινο μυαλό αισθάνεται την αλλαγή του χρόνου όταν οι αντιληπτές εικόνες αλλάζουν». Με άλλα λόγια, «το παρόν είναι διαφορετικό από το παρελθόν επειδή η διανοητική οπτική έχει αλλάξει, όχι επειδή δακτυλογράφει κάποιος».

Στην εργασία του, γράφει ότι «ο ρυθμός με τον οποίο οι αλλαγές στις νοητικές εικόνες γίνονται αντιληπτές μειώνονται με την ηλικία» και ότι επειδή τα παιδιά είναι σε θέση να λαμβάνουν και να επεξεργάζονται περισσότερες νοητικές εικόνες ανά δευτερόλεπτο από τους ενήλικες, οι ημέρες τους αισθάνονται ότι είναι γεμάτες περισσότερο χρόνο .

Το ανθρώπινο μάτι είναι συνεχώς εν κινήσει και μόλις επεξεργαστεί μια εικόνα αλλάζει την εστία του σε κάτι άλλο. Αυτές οι ταχείες κινήσεις του ματιού ονομάζονται σακκάδες και χωρίζονται από μικρές ακινητοποιημένες περιόδους που ονομάζονται στερεώσεις, κατά τις οποίες το μάτι καθορίζει το βλέμμα του σε μια συγκεκριμένη εικόνα.

Προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι το μάτι ενός μέσου ενήλικα κάνει τρία έως πέντε σακκάνες ανά δευτερόλεπτο, που σημειώνονται με σταθεροποιήσεις 200 έως 300 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Ωστόσο, οι χρόνοι στερέωσης είναι σημαντικά μικρότεροι για τα παιδιά, οι οποίοι είναι επομένως σε θέση να κάνουν περισσότερους σακκάδες και να τραβήξουν περισσότερες εικόνες ανά δευτερόλεπτο.

Ο λόγος αυτής της αλλαγής στον χρόνο στερέωσης είναι ότι καθώς γερνάμε, αρχίζει να παίρνει περισσότερο χρόνο ώστε οι εγκέφαλοί μας να επεξεργαστούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν από τον αμφιβληστροειδή. Σύμφωνα με τον Bejan, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αναπτύσσουμε ολοένα και πιο πολύπλοκα νευρωνικά δίκτυα καθώς μεγαλώνουμε, πράγμα που σημαίνει ότι τα σήματα πρέπει να ταξιδεύουν περαιτέρω για να φτάσουν σε ξεχωριστά μέρη του εγκεφάλου. Η υποβάθμιση σε νευρωνικά μονοπάτια σημαίνει επίσης ότι αυτά τα ηλεκτρικά σήματα έχουν μεγαλύτερη αντίσταση, έτσι επιβραδύνονται.

Μια ανάλογη εξήγηση θα ήταν να πούμε ότι βιώνουμε τη ζωή μας όπως η φωτογράφηση. Όσο περισσότερες φωτογραφίες τραβιούνται ανά δευτερόλεπτο, τόσο πιο αργή εμφανίζεται η κίνηση του χρόνου. Ωστόσο, καθώς αρχίζουμε να αυξάνουμε το διάστημα μεταξύ κάθε φωτογραφίας, η περισσότερη κίνηση συμβαίνει μεταξύ κάθε πλαισίου, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι τα συμβάντα συμβαίνουν γρηγορότερα.    

kavalarissa.eu

Το μυστικό να κάνεις τ’ αγκάθια σου φίλους

«Η ζωή είναι μια μέλισσα, λένε. Λένε… δηλαδή κεντρί και μέλι. Κι εσύ… Αν είσαι καλός μελισσάς πετάς το κεντρί και τρως το μέλι. Αν είσαι κακός, τρως το κεντρί και πετάς το μέλι…».

Βλακειών το ανάγνωσμα. «Μελισσάς» σου λέει. Όχι φίλε. Κανείς δεν είναι μελισσάς. Όλοι είμαστε άνθρωποι. Άνθρωποι που ήρθαμε για να φάμε όχι μόνο το μέλι αλλά και το κεντρί. Όμως… σαν είσαι μικρός, και άχνουδος, τότε τρως μόνο το κεντρί, και το μέλι στο τρώνε άλλοι.

Πολύ γνωστά πράματα. Τάπαθε κι ένας φίλος μας –αυτός που είναι για να γεμίσει τις σελίδες αυτού του βιβλίου- Θα τον ξέρετε… Ο Μέλιος Καδράς. Που γέμισε τις σελίδες ενός άλλου βιβλίου. «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα». Μα τώρα δεν είναι πια «παιδί» ούτε «άστρα» μετράει. Τώρα μετράει αγκάθια.

Μα… αν είναι έτσι όπως το λες -τότε αυτός ο Μέλιος- με τόσα πολλά αγκάθια θα μοιάζει με σκαντζόχοιρο!

Μα δε μοιάζει. Γιατί τ’ αγκάθια τάχει όλα από μέσα και δεν φαίνονται.

Καλά μα… δεν τον πονάνε; θα ρωτήσεις.

Τον πονάνε, αλλά όχι και τόσο πολύ. Γιατί ο Μέλιος ανακάλυψε ένα γιατρικό που μόνο στα γηρατειά τους τ’ ανακαλύπτουν οι άνθρωποι:

Το μυστικό να κάνεις τ’ αγκάθια σου φίλους... 

Απόσπασμα από το βιβλίο του Μενέλαου Λουντέμη "Αγέλαστη Άνοιξη"

25 Μάρτη 1821: Τι (δεν πρέπει να) ξεχνάμε

Του Δημήτρη Μηλάκα

Για να έχει κάποιος αντίληψη που (και σε ποια κατάσταση) βρίσκεται θα πρέπει να γνωρίζει και να μη ξεχνά από που ξεκίνησε. Αυτή η (ιστορική) γνώση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο προϋποθέτει εκτός πολλών άλλων και κάποια στοιχειώδη γενναιότητα, η οποία μπορεί να φωτίσει τις σκιές του παρελθόντος. Αφού λοιπόν γιορτάζουμε για να μην ξεχνάμε,  ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποιες από τις  σκιές που σκεπάζουν το ελληνικό κράτος από την απαρχή του. Τηρουμένων των αναλογιών δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα από τότε και ίσως κοιτώντας πίσω μπορέσουμε να δούμε πιο καθαρά το παρόν μας… 

Το 1823, γράφει ο Βασίλης Ραφαηλίδης (Ιστορία- κωμικοτραγική- του Νεοελληνικού κράτους) «ο τότε υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας Τζορτζ Κάνινγκ κάνει μια θεαματική στροφή και απαγκιστρώνεται απ την ανθελληνική πολιτική της Ιεράς Συμμαχίας (…) και γνωστοποιεί στον κόσμο όλο πως αναγνωρίζει το δικαίωμα των εμπολέμων Ελλήνων να αποκλείουν με τα πλοία του τις τουρκικές ακτές». Με αυτήν την απόφαση- διακήρυξη η Αγγλία στην ουσία αναγνώρισε  στην πράξη την επανάσταση και  το Ελληνικό κράτος πριν αυτό θεμελιωθεί και υπάρξει. 

Ο «φιλελληνισμός» του Κάνινγκ και της Βρετανίας  δυο αιώνες πριν  – αν θέλουμε να  εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες που δίνει η ιστορία για αναζήτηση αναλογιών-  φέρνει στο νου το σήμερα και τις κινήσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα στην  περιοχή, της  σημερινής   αμερικανικής υπερδύναμης. Όπως ακριβώς ο Κάνινγκ και η χώρα του στο γεωπολιτικό παιχνίδι εκείνης της εποχής που είχε σαν στόχο τη διανομή των ιματίων του «μεγάλου Οθωμανού ασθενούς»  πούλησαν προστασία σε κάποιους επαναστατημένους κατσαπλιάδες (σύμφωνα με την οπτική της διεθνούς καθεστηκυίας τάξης του 18ου αιώνα )  έτσι σήμερα ο «διαβολικά καλός» Αμερικανός πρόεδρος και ο πρεσβευτής του στην Αθήνα Τζ. Πάιατ διατυμπανίζουν την νέα ελληνοαμερικανική στρατηγική συνεργασία. Δηλαδή, την ένταξη του ελληνικού προτεκτοράτου στους  στρατιωτικούς σχεδιασμούς της αμερικανικής υπερδύναμης στο πλαίσιο της γεωπολιτικής αναδιάταξης που επιχειρεί στην περιοχή. 

Το 1824, ένα χρόνο μετά την αναγνώριση των Ελλήνων επαναστατών ως εμπολέμων που έχουν δικαίωμα σε στρατιωτικές κινήσεις σε βάρος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η Αγγλία προχωρά στην οικοδόμηση  αυτού που σήμερα θα ονομάζαμε  «ελληνο-αγγλική στρατηγική σχέση» προσφέροντας δανεικά στο  ακόμα ανύπαρκτο ελληνικό κράτος. Πρόκειται για το πρώτο δάνειο της ανεξαρτησίας  και την απαρχή  της μόνιμης εξάρτησης και υποτέλειας του νέου ελληνικού κράτους.

Στις 20/1/1824, έφτασαν στην αγγλική πρωτεύουσα οι Ελληνες …τεχνοκράτες της εποχής  Ι. Ορλάνδος (γαμπρός του Γ. Κουντουριώτη), Αν. Ζαΐμης και Αν. Λουριώτης για να συνομολογήσουν ένα δάνειο .Ύστερα  από διαπραγματεύσεις (η ιστορία δεν μας πληροφορεί αν κράτησαν… 17 ώρες, περισσότερο ή λιγότερο)  με τον Γ. Κάνινγκ και το «φιλελληνικό» Κομιτάτο αποτελούμενο κυρίως από τραπεζίτες και εμπόρους, του Σίτυ, συνομολογήθηκε ένα δάνειο 800.000 λιρών.

Σύμφωνα με το «πρώτο μνημόνιο» που υπέγραψε πριν καν την ύπαρξη του το ελληνικό κράτος το δάνειο των 800.000  «έκλεισε» στο 59% της ονομαστικής αξίας, δηλαδή 472.000 λίρες. Με πιο απλά λόγια, η Ελλάδα έλαβε 472 χιλιάδες έχοντας την υποχρέωση να πληρώσει 800 χιλιάδες!   Και δεν ήταν μόνο αυτό, υπάρχει και συνέχεια…

Το δάνειο αυτό, είχε τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5% και διάρκεια 36 χρόνια και για την αποπληρωμή του υποθηκεύτηκαν όλα τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα από αλυκές και τελωνεία, μέχρι ιχθυοτροφεία. Επίσης από το ίδιο δάνειο,  παρακρατήθηκαν 80.000 ως προκαταβολή τόκων δύο ετών, 16.000 για χρεωλύσια, 2.000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες, 5.900 από τον ίδιο τον Ι. Ορλάνδο για χρέη του κράτους προς τη σύζυγό του, 60.000 πήγαν σε μίζες (ο «φιλέλληνας» γραμματέας Τζ. Μπόουρινγκ εισέπραξε 11.000 λίρες για τη μεσιτεία) και μόλις 10.000 για αγορά εφοδίων για την επανάσταση. Για μα μην πολυλογούμε από τις 800.000 έφτασαν στην Ελλάδα 298.000 λίρες!!!

Ανάμεσα σ αυτούς πάντως που την έβγαλαν ζάχαρη ήταν οι… τεχνοκράτες διαπραγματευτές  καθώς όπως έχει καταγραφεί στην ιστορία γέμισαν τις τσέπες τους. Καλά πήγαν τα πράγματα και για τα αφεντικά των διαπραγματευτών, την ελληνική πολιτική ελίτ της εποχής καθώς η παράταξη Κουντουριώτη – Κωλέττη – Μαυροκορδάτου χρησιμοποίησε τα όσα από το δάνειο έφτασαν στη χώρα για να καθαρίσει στην εμφύλια διαμάχη, που μαινόταν στην Πελοπόννησο.

Οι δεσμοί υποτέλειας του υπό εκκόλαψη νέου ελληνικού κράτους σφυριλατήθηκαν και έλαβαν επίσημη μορφή ένα χρόνο μετά το πρώτο (μνημόνιο) δάνειο…

Στα 1825, η Γ΄ Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων – στη μέση της Επανάστασης– αποφάσισε να θέσει την Ελλάδα και τον λαό της κάτω από την «προστασία» της Μεγάλης Βρετανίας και μάλιστα με νόμο: ο εν λόγω νόμος γνωστός ως «πράξη υποτέλειας» αναφέρει: «Το Ελληνικόν Έθνος, δυνάμει της παρούσης πράξεως θέτει εκουσίως την Ιεράν Παρακαταθήκη της αυτού Ελευθερίας, Εθνικής Ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήν υπεράσπισιν της Μεγάλης Βρετανίας». 

Εχοντας υπόψη όλα αυτά μάλλον εύκολα μπορεί κάποιος να κατανοήσει τα μεταγενέστερα, γιατί «ανήκομεν εις την Δύση» , γιατί ο Σόιμπλε είναι φίλος μας ή γιατί ο Τραμπ είναι διαβολικά καλός… 

Στις αρχές του 1825 κι ενώ η φλόγα της επανάστασης σβήνει μέσα στην εμφύλια διαμάχη με «έπαθλο» τον (δανεικό)  μπεζαχτά  η Επαναστατική Επιτροπή, συνομολογεί «Εν Λονδίνω εθνικόν δάνειον δύο εκατομμυρίων χρυσών λιρών, δια την χρηματοδότησιν του αγώνος». 

Το δεύτερο αυτό (μνημόνιο)- δάνειο της «ανεξαρτησίας» έκλεισε στο 55% της ονομαστικής του αξίας, και οι Αγγλοι πιστωτές  ανέλαβαν και τη διαχείρισή του! Τελικά απ αυτά τα 2 εκατομμύρια στην Ελλάδα έφτασαν μόλις 190.000! Ας δούμε στα γρήγορα πως οι δανειστές και τα εγχώρια τσιράκια τους εξαφανίζουν (ή μήπως ξαφρίζουν;)το χρήμα…

Στο 55% της ονομαστικής του τιμής το δάνειο των 2 εκατομμυρίων γίνεται αυτόματα 1.1 εκατομμύρια.  Απ αυτά τα 1.1 εκατομμύρια προκαταβλήθηκαν τότε για τόκους  διετίας 200 χιλ λίρες, για την εξαγορά ομολογιών του προηγούμενου δανείου, 212 χιλ., για το μεσιτικό κόστος 68.000 λίρες, για συμβολαιογραφική αμοιβή 14.000 και για δαπάνες των Ελλήνων μεσαζόντων 15.500 λίρες.

Από τα λοιπά χρήματα , παραγγέλθηκε στις ΗΠΑ έναντι 156.000 λιρών η κατασκευή δύο φρεγατών. Από αυτές παρελήφθη μία κι αυτή μετά το τέλος της Επανάστασης, καθώς η δεύτερη πουλήθηκε για να ολοκληρωθεί η πρώτη. Επίσης,  123.000 λίρες διοχετεύθηκαν στην Αγγλία για την αγορά έξι πολεμικών πλοιαρίων. Απ αυτά  κατασκευάστηκε μόνο ένα αξιόπλοο , το πλοίο «Καρτερία» και  μαζί με άλλα δύο έφτασαν κατόπιν εορτής στις ελληνικές θάλασσες, όταν  δηλαδή είχε πέσει το Μεσολόγγι και ήταν θέμα χρόνου για τον  Ιμπραήμ  να καταστείλει την ελληνική εξέγερση.

Τότε, στα χρόνια της επανάστασης,  όπως είπαμε οι Αγγλοι έχοντας αναλάβει και τη διαχείριση των χρημάτων που οι ίδιοι δάνεισαν φρόντισαν και με το παρά πάνω τους «τεχνικούς συμβούλους» που όρισαν– όπως ακριβώς κάνουν και οι σημερινοί δανειστές–  για να κάνουν τη δουλειά. Τότε δεν είχαν ανάγκη από λογιστές υπερ ταμεία ανεξάρτητες καλοπληρωμένες αρχές και επόπτες. Είχαν ανάγκη ναυάρχους…

 Ετσι ο μισθός του…φιλέλληνα ναυάρχου Κόχραν, που οι Αγγλοι όρισαν σαν αρχηγό των ελληνικών δυνάμεων προκαταβλήθηκε (37.000 λίρες). Ακόμα δόθηκαν για πολεμοφόδια  αμφίβολης ποιότητας  77.200 λίρες. Άλλες 47.000 λίρες χάθηκαν σε διάφορους λογαριασμούς. Επίσης το «φιλελληνικό» κομιτάτο στις ΗΠΑ καταχράστηκε επίσης υπέρογκα ποσά όπως και ο Έλληνας επιβλέπων της ναυπήγησης.

Η λιτή αφθονία και οι τζιτζιφιόγκοι

Του Γιώργου Σταματόπουλου  

Τι ήταν να χρησιμοποιήσει, άστοχα, την έκφραση «ολιγαρκής αφθονία» ο πρωθυπουργός και τι να απαντήσει, ακόμη πιο άστοχα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης - χαμός στην επικοινωνιοσφαίρα, από σχετικούς και, κυρίως, άσχετους περί το νόημα της έκφρασης.

Μια πρόταση [εδώ και δεκαετίες υπάρχει αυτή η πρόταση στον κόσμο των ιδεών, δεν είναι εφεύρεση του Λατούς] εναντίον του καταναλωτισμού και της απεριόριστης ανάπτυξης έγινε παιχνίδι στο μυαλό των οπαδών της «άκαρδης» επιστήμης και του φιλελευθερισμού κι ούτε ήξεραν τι έλεγαν, λοιδορώντας δε, μην ξεχνιόμαστε, τον εν λόγω πνευματικό άνθρωπο.

Ας διάβαζαν τα βιβλία του Αυστριακού διανοητή Ιβάν Ιλιτς [«Εργαλεία για τη συμβιωτικότητα», «Στον σοσιαλισμό πηγαίνεις με ποδήλατο» κ.ά.] ή του Αμερικανού κοινωνιολόγου Κρίστοφερ Λας [«Η κουλτούρα του ναρκισσισμού», «Ο ελάχιστος εαυτός» κ.ά.] και ας εξεμούσαν αργότερα την αδαημοσύνη τους· επίσης του Οργουελ ή του Γάλλου Ζαν Κλοντ Μισεά ας πούμε -και επιτέλους μεγάλο κομμάτι του έργου του δικού μας Κορνήλιου Καστοριάδη. Α, μπα.

Αλλα βέβαια εννοούν αυτοί οι στοχαστές και άλλα [αντ’ άλλων] φαίνεται να έχει καταλάβει ο πρωθυπουργός· εάν όντως ήταν συνεπής αναγνώστης τους δεν θα προέβαινε σε αυτή την απερισκεψία - διότι τι άλλο από απερισκεψία είναι να μιλάς για αποανάπτυξη και να επιζητείς εκλιπαρώντας ξένους επενδυτές να προσέλθουν στη χώρα για επενδύσεις ώστε να έλθουν επιτέλους στον τόπο η ανάπτυξη, η προκοπή, η ευημερία [και όλα τα καλά του καπιταλισμού και του δυτικού πολιτισμού].

Ακούγοντας τη λέξη αποανάπτυξη μερικοί τζιτζιφιόγκοι στην ελληνική τηλοψία έχασκαν [βρε εδώ δεν έχουμε ανάπτυξη, συμφωνούσαν, η αποανάπτυξη μας έλειπε; - κάπως έτσι]. Ουδέποτε προβληματίστηκαν προφανώς εάν σε έναν πεπερασμένο πλανήτη χωρεί ή είναι εφικτή μια απεριόριστη ανάπτυξη - σκασίλα τους, αυτών και πολλών ακόμη, τελοσπάντων των περισσότερων για να συνεννοούμεθα.

Λέγοντας λοιπόν αποανάπτυξη δεν εννοούν όσοι την επικαλούνται ότι θα πάψει η ανάπτυξη και πάει, τέλος η ευημερία και η ίδια η ανθρωπότητα, προς θεού - μια ήπια ανάπτυξη προτείνουν στη θέση της αλόγιστης και απεριόριστης, μια ανάπτυξη που έχει θεμέλιο την ισοκατανομή του πλούτου, ή, έστω, τη δυνατότητα να τρέφονται όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη, κάτι που δεν συμβαίνει με την τωρινή ανάπτυξη που όλοι ευαγγελίζονται, αδιαφορώντας για τα δεινά που επιφέρει στους λαούς καθώς και τους κινδύνους που επισωρεύει για τον πλανήτη ολόκληρο.

Ας πάψουν να γελούν λοιπόν όσοι «ιλαροποιούνται» στο άκουσμα και μόνο της έκφρασης «λιτή αφθονία» - δεν είναι για γέλια η έκφραση αλλά οι ίδιοι, μια και δεν πατάνε πουθενά αλλά είναι έρμαια και χειραγωγούμενα εκλεκτών [αναίσχυντων] προπαγανδιστών και πρακτόρων της αέναης ανάπτυξης [τρομάρα μας]. Βεβαίως και υπάρχουν ενστάσεις στην πρόταση αυτών των στοχαστών, που έχουν να κάνουν με τα μεγέθη, π.χ., και τον πληθυσμό, με τις «ανεπτυγμένες» και «υπανάπτυκτες» χώρες, ας ενταχθούν όμως στη σύγκρουση των ιδεών και όχι σχολών σκέψης [αυτές μας μάραναν].

Ολα αυτά, για να γίνουν κατανοητά, προαπαιτούν έναν νέο ανθρωπολογικό τύπο, απαλλαγμένο από παρασιτικούς καταναλωτισμούς και από κάθε τι περιττό, που βαραίνει και συσκοτίζει την καθημερινότητα και τη συνάφεια. Απαιτούν επίσης το ελάχιστο όριο αξιοπρέπειας [διαβίωσης].

   

Μια άλλη 25η Μαρτίου

Του Παντελή  Μπουκάλα

Ιστορία χωρίς θρύλους είναι αδύνατο να υπάρξει. Μοιραίο, και όχι οπωσδήποτε κακό. Το κακό κερδίζει όταν οι θρύλοι, με μορφή κρατικοποιημένης Αλήθειας, εκτοπίζουν εντελώς την Ιστορία. Και τα πράγματα χειροτερεύουν, όταν όσοι αμφισβητούν τους θρύλους, με σωρεία τεκμηρίων, καταγγέλλονται από τους αληθοκράτορες σαν αρνησιπάτριδες και εθνομηδενιστές.

Ενας από τους θρύλους μας θέλει την 25η Μαρτίου ημέρα έναρξης της Επανάστασης, με έδρα την Αγία Λαύρα. Ούτε Κορδάτο θα τσιτάρω ούτε Σκαρίμπα, αλλά την «Ιστορία του ελληνικού έθνους» της Εκδοτικής Αθηνών, έργο κοινώς αναγνωρισμένο: «Για την έναρξη του Αγώνος είχε δημιουργηθή πολύ νωρίς και είχε επικρατήσει ο θρύλος της 25ης Μαρτίου και της Αγίας Λαύρας. Σύμφωνα μ’ αυτόν, στις 25 Μαρτίου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, αφού ύψωσε στην Αγία Λαύρα το λάβαρο της μονής που είχε χρυσοκεντημένη την εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όρκισε σ’ αυτό τα παλικάρια και τα οδήγησε στην επίθεση εναντίον των Τούρκων. Η ιστορική όμως αλήθεια απέχει πολύ από τον θρύλο. Ούτε στις 25 Μαρτίου αλλά ούτε και στις 21 που έγινε η πρώτη πολεμική επιχείρηση βρισκόταν κανείς στην Αγία Λαύρα». Ο,τι κι αν λένε όμως οι ιστορικοί, οι γνώσεις που προσφέρει η επιστήμη τους μένουν μακριά από την ήπειρο που αποκαλούμε «Κοινή Γνώμη». Ετσι οι θρύλοι διαιωνίζονται, σαν κεφάλαιο της επίσημης ιστορίας και σαν στοιχείο της παράδοσής μας πια.

Αντίθετα, κάποια άλλη 25η Μαρτίου, πραγματική αυτή, και εθνικώς λυπηρή, δεν εντάχθηκε ποτέ στη «διδακτέα ύλη», λες και η αποσιώπηση θα σβήσει το όνειδος. Τι συνέβη τότε; Αρχές Μαρτίου 1826, 2.000 Ελληνες εκστράτευσαν για να απελευθερώσουν υποτίθεται τον Λίβανο, που θα βοηθούσε έπειτα την Ελλάδα με 200.000 πολεμιστές. Εφτασαν στη Συρία, λεηλάτησαν μερικά σπίτια και στις 25 Μαρτίου εγκατέλειψαν τη Συρία άπρακτοι.

Πάλι από την «Ιστορία του ελληνικού έθνους»: «Επιστρέφοντας οι οπλοφόροι αυτοί προσέγγισαν την Κύπρο, όπου άρπαξαν τροφές και ζώα, με αποτέλεσμα να τρομοκρατήσουν Τούρκους και Ελληνες κατοίκους, έπιασαν στα παράλια της Κιλικίας ένα αυστριακό καράβι γεμάτο χρυσοΰφαντα υφάσματα του Χαλεπίου και άλλα συριακά χειροτεχνήματα και ξαναγύρισαν άδοξα στην Ελλάδα. Με τέτοιες απερίσκεπτες επιχειρήσεις κατατριβόταν η ελληνική αυτή δύναμη, ενώ ο εχθρός έδινε συντονισμένα και μεθοδικά τα τελευταία πλήγματα εναντίον του Μεσολογγίου. Ηταν τότε που από το Ιόνιο ακουγόταν η κραυγή «Βάστα, καημένο Μεσολόγγι, βάστα».

Συγγνώμη γιαγιά…

Γράφει η Δήμητρα  Μυρίλλα

Είπαν, γιαγιά, ότι είσαι  90 ετών. Γεννήθηκες, λοιπόν, το 1929. Γεννήθηκες κάπου μέσα στη φτώχεια,  μετά τη φωτιά ενός παγκόσμιου πολέμου και λίγο πριν την καταστροφή ενός ακόμη παγκόσμιου πολέμου που έμελε να έρθει, μα που ως παιδί ίσως δεν το φανταζόσουν. Αλλωστε, τα παιδιά κοιτάνε μόνο προς τη ζωή, ποτέ προς το θάνατο.

 Μια παλιά κινέζικη ευχή λέει «να μην γεννηθείς σε ενδιαφέρουσες εποχές». Εσύ όμως γεννήθηκες και έζησες μέσα σε αυτές. Αυτές που είναι ενδιαφέρουσες για τους ιστορικούς, όμως για εκείνους που τις ζουν είναι φωτιά και σίδερο και απελπισία. Για να πουλάς μάλλινες παντόφλες στα γεράματά σου, είναι απίθανο ως παιδί να γεννήθηκες μέσα σε μεταξωτά σεντόνια. Και όταν παιδάκι κοίταζες τη ζωή και της χαμογελούσες δεν ήξερες ότι ως έφηβη θα κρύβεσαι τρομαγμένη και πεινασμένη από τη ναζιστική μπότα.

 Υποθέτω, ότι φεύγοντας από τον Καύκασο για να έρθεις στην Ελλάδα  κανείς δε θα σου είπε ότι θα έπρεπε τώρα, τώρα που έχεις σχεδόν έναν αιώνα στην πλάτη σου, θα έπρεπε αντί να σου εξασφαλίζουν μάλλινες παντόφλες και ζεστά ρούχα, να σεργιανάς εσύ στους δρόμους και να πουλάς τα παντοφλάκια που πλέκεις μόνη σου. Οι παράδεισοι που ίσως σε άφησαν να ονειρεύεσαι ήταν η κόλαση που σου ετοίμαζαν.  Στο φευγιό του χειμώνα, γιαγιά, ποιος θα αγοράσει μάλλινες παντόφλες; Εσύ, όμως, πρέπει να ζήσεις… αφού τα 90 σου χρόνια, πόσο αξίζουν για εκείνους που κοστολογούν το βίο σου… 300 ευρώ, 400 ευρώ; Και πάλι καλά να λες… Αν ζούσες στο Βέλγιο θα σου έλεγαν ότι η «κοινή γνώμη» επιθυμεί οι γέροντες πάνω από 85 ετών να μην έχουν δικαίωμα στη δωρεάν υγεία. Μήπως, όμως, με τα 300 ευρώ έχεις δικαίωμα στην υγεία;  Ναι, γιαγιά, ετούτο το σάπιο σύστημα, τέτοιες σάπιες κοινωνίες φτιάχνει. Και όποιος μπορέσει να κρατήσει το μυαλό του καθαρό και τη συνείδησή του ζωντανή μπορεί να κρατήσει τον κόσμο στους ώμους του. Μόνο, που, γιαγιά, χρειάζονται πολλοί.

 Ασε που λίγο πιο πέρα από το δρομάκι που πουλούσες τις παντόφλες σου και σε τσουβάλιασαν σαν φοροφυγά, θα βρίσκεται οπωσδήποτε κάποιο πολυκατάστημα που θα πουλάει παντόφλες του κιλού με ένα ευρώ. Που να αντέξεις γιαγιά τον ανταγωνισμό; Βέβαια, επισήμως, για τη φιλελεύθερη αστική κοινωνία της ελεύθερης αγοράς είσαι ελεύθερη και ίση. Το λέει και το Σύνταγμα πανηγυρικά.  Ελεύθερη να συμβάλλεσαι  και ίση ανάμεσα σε ίσους. Τώρα κάθισε και μέτρα πόσο ίση είσαι με τον μεγαλοεπιχειρηματία που πουλάει τις παντόφλες ένα ευρώ ενώ πληρώνει τον υπάλληλο με 200 ευρώ για 12ωρη εργασία, ώστε ακόμα με το ένα ευρώ τα κέρδη του να αυγατίζουν. Αλλά, όχι, εκείνος είναι ευυπόληπτο και εκλεκτό μέλος της κοινωνίας και όχι σεσημασμένος μικροπωλητής. Εσύ,  γιαγιά χρειάζεσαι «άδεια» για να ζήσεις!

 Αλλά, ακόμα κι έτσι, να είσαι σίγουρη ότι το «μπόι» σου είναι μεγαλύτερο από εκείνου και των ομοίων του. Οσο για τα αποτυπώματά σου δεν είναι τίποτα άλλο από τα διαρκή τεκμήρια  της δικής τους – εκείνων που σε συνέλαβαν και εκείνων που τους το επιτρέπουν – σεσημασμένης ξεδιαντροπιάς. Διότι, στην προκειμένη περίπτωση σεσημασμένο είναι αυτό το σύστημα που επιτρέπει στο ένα πεζοδρόμιο γερόντισσες να πουλάνε παντοφλάκια και στο άλλο πεζοδρόμιο φασίστες να σκοτώνουν παλικάρια και να κυκλοφορούν ελεύθεροι.

 Κι αν πρέπει και οφείλουμε να σου πούμε κάτι γιαγιά είναι ένα μεγάλο συγγνώμη. Συγγνώμη, που ενώ έβλεπες γενιές να περνάνε από μπροστά σου καμία ως τώρα δεν μπόρεσε να ορθώσει τόσο το μπόι της, να ανοίξει τόσο την περπατησιά της ώστε να φτιάξει έναν κόσμο που να αξίζει στον Ανθρωπο.

 Να σου υποσχεθούμε, ότι ακόμα κι αν εμείς δεν προλάβουμε να το κάνουμε, θα προσπαθήσουμε να μεγαλώσουμε παιδιά που θα γκρεμίσουν αυτό το σάπιο σύστημα. Αν κι  εγώ, που τα γράφω όλα ετούτα, δεν πιστεύω ότι  υπάρχει άλλη ζωή πέρα από αυτή που ζούμε τώρα, εσύ μάλλον πιστεύεις ότι υπάρχει. Ακόμα καλύτερα γιαγιά… Γιατί αν τελικά είναι έτσι, τότε ακόμα κι όταν φύγεις, θα μπορέσεις να δεις τα παιδιά που σήμερα μπουσουλάνε αύριο να ανθίζουν και όχι να πεινάνε.  Και τότε θα χαρείς….

 Υ.Γ. Για όλες τις γερόντισσες και τους καστανάδες που …. «φοροδιαφεύγουν» και ζουν «χωρίς άδεια».

Ο Καβάφης στο μετρό

Γράφει η Αρχοντία Κάτσουρα

Το βαγόνι ήταν ασφυκτικά γεμάτο. Ενας πλανόδιος, μάλλον ζητιάνος, πουλούσε χαρτομάντιλα και στιλό με 50 λεπτά, κάνοντας αγώνα να περάσει ανάμεσα στους όρθιους και στριμωγμένους επιβάτες. Ελεγε μερικά σχεδόν ακατάληπτα, μάλλον κοινότoπα πράγματα, στα οποία κανείς δεν έδινε σημασία. Μια κοπέλα τού έδωσε μερικά κέρματα, αρνούμενη να αγοράσει. Ενας άνδρας αποτραβήχτηκε και μια κομψευόμενη κυρία τον κοίταξε με αποστροφή.

Οι καθιστοί, λίγο πιο άνετα στις τετράδες τους, κοιτούσαν έξω.

Μια μέρα συνηθισμένη στην πόλη, μια μέρα σαν όλες τις άλλες, σε ώρα αιχμής, λίγο μετά το σχόλασμα από τη δουλειά, λίγο πριν από την απογευματινή βόλτα με τους φίλους, τα ψώνια στο σουπερμάρκετ, το μάθημα στο φροντιστήριο ή την επίσκεψη στους γονείς.

Δυο στάσεις πριν από τον σταθμό στο Σύνταγμα, ένας κύριος με τσόχινο βαθυκόκκινο καπέλο με μπορ μπήκε στο βαγόνι, κάποιος σηκώθηκε και πήρε τη θέση του πλάι στο παράθυρο.

Είχε την κομψότητα ενός δανδή περασμένης εποχής. Πουκάμισο λευκό με λεπτές κάθετες γαλάζιες ρίγες. Γραβάτα στα ίδια χρώματα. Κοστούμι γκρι τουίντ και παλτό σκούρο, βαρύ, καλοραμμένο, περιποιημένο, αν και παλιό.

Παλιό είναι και το τσόχινο καπέλο του, αλλά φροντισμένο, βουρτσισμένο, χωρίς χνούδια και κόμπους.

Τα παπούτσια του έχουν κορδόνια και είναι περασμένα με κερί.

Φοράει πρεσβυωπικά γυαλιά, σκούρα γκρι κι αυτά, αλλά με μια προσεγμένη «τσαχπινιά», αν τα κοιτάξεις καλά, διακρίνεις λευκές οριζόντιες και κάθετες γραμμές, καρό.

Δεν κοιτάζει πουθενά, δεν κινεί ούτε τα μάτια του στα ελαφρά τραντάγματα του συρμού, κάποιες φορές είναι σαν να έχει αποκοιμηθεί. Μπορεί και όχι.

Το δέρμα του είναι γεμάτο βαθιές ρυτίδες, κάποιες πανάδες της ηλικίας και το πρόσωπό του είναι μακρύ, λεπτό, ίσως λίγο οστεώδες, και τα χείλη του παχιά για κάποιον αυτής της ηλικίας.

Είναι λεπτός, με μακριά άκρα και δάχτυλα. Πανάδες έχουν και τα χέρια του, που τα έχει αφήσει ανεπιτήδευτα πάνω στα γόνατά του. «Δεν είμαι από εδώ», φωνάζει ολόκληρος, «δεν ανήκω σε αυτήν την εποχή, δεν ανήκα ούτε στη δική μου».

Η γυναίκα που κάθεται απέναντί του τον παρατηρεί προσεκτικά. Της έχει κάνει εντύπωση η παρουσία αυτού του άνδρα, η ευγένεια που εκπέμπει, μια ευγένεια όχι μόνο άλλης εποχής, άλλου κόσμου. Τον φαντάζεται να τρώει κόβοντας προσεκτικά τις μπουκιές του, να πίνει κρασί από κολονάτο ποτήρι και να καπνίζει ηδυπαθώς άφιλτρα τσιγάρα.

Οχι πολλά, ένα μετά από ένα καλό γεύμα, ακόμη ένα με τον απογευματινό καφέ και ενώ διαβάζει εφημερίδα σε ένα σκοτεινό καφέ, ίσως ακόμη ένα το πρωί που ξυπνάει, ντυμένος με ρόμπα από βελούδο και πιτζάμες με κουμπιά από φίλντισι -αν κυκλοφορούν ακόμη τέτοιες.

Ο άνδρας έχει κλείσει πάλι τα μάτια του. Τώρα είναι σίγουρη, δεν κοιμάται, ονειροπολεί, ίσως και να απαγγέλλει ασυνείδητα εκείνους τους στίχους του ποιητή:

«Επέστρεφε συχνά και παίρνε με, / αγαπημένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε με— / όταν ξυπνά του σώματος η μνήμη, / κ’ επιθυμία παληά ξαναπερνά στο αίμα· / όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται, / κ’ αισθάνονται τα χέρια σαν ν’ αγγίζουν πάλι. / Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα, / όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται…»*

Σκέφτηκε ότι θα ήθελε να του μιλήσει, να ακούσει τη φωνή του, να δει τους τρόπους του όταν διαλέγεται με τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν το τόλμησε, πώς θα μπορούσε. Ισως και να σεβάστηκε την ονειροπόλησή του.

«Επόμενος σταθμός Κατεχάκη», ακούστηκε η χαρακτηριστική γυναικεία φωνή. Είχε φτάσει στον προορισμό της. Σηκώθηκε, το βαγόνι είχε αρχίσει να αδειάζει πια και έφτασε εύκολα στην πόρτα.

Ξανακοίταξε προς το μέρος του ηλικιωμένου δανδή. Δεν τον είδε. «Ισως κατεβαίνουμε στον ίδιο σταθμό», σκέφτηκε.

«Ισως και να τον φαντάστηκα», μονολόγησε. Θυμήθηκε την ημερομηνία: 21 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης.

«Πόσο ταιριαστή είναι η ποίηση με την άνοιξη» σκέφτηκε και άφησε και τη δική της μνήμη να ταξιδέψει σε αισθήσεις αγαπημένες.

* «Επέστρεφε», Κ.Π. Καβάφης

Το τέλος του No Politica: Οι οπαδοί που τσάκισαν το τέρας της ακροδεξιάς

Ενώ σε όλη την Ευρώπη, οι ακροδεξιές αντιλήψεις κερδίζουν έδαφος, υπάρχει ένα γήπεδο στη Γερμανία όπου η στάση των θαμώνων του είναι υποδειγματική απέναντι στο φαινόμενο.    

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, υπήρχε ένα οπαδικό τραγούδι που συχνά-πυκνά ακουγόταν μέσα στο «Βεστφάλεν», την ιστορική έδρα της Ντόρτμουντ. «Ένα τρένο ξεκίνησε από το Γκελζενκίρχεν και πήγε προς το Άουσβιτς», τραγούδουσαν χαρούμενα και χιουμοριστικά οι οπαδοί της Ντόρτμουντ. Βέβαια, με το συγκεκριμένο είδος χιούμορ υπήρχε ένα πρόβλημα: ήταν ναζιστικής έμπνευσης, καλό για να γελάνε οι στρατιώτες του Χίτλερ αλλά όχι οι κανονικοί άνθρωποι.

Οι οπαδοί της Ντόρτμουντ το συγκεκριμένο σύνθημα το φώναζαν για να πικάρουν τους οπαδούς της Σάλκε, της αιώνιας αντιπάλου τους, που εδρεύει στο γειτονικό Γκελζενκίρχεν. Αναφέρεται στους Εβραίους οπαδούς της Σάλκε που εξοντώθηκαν μαζικά τα χρόνια του Ολοκαυτώματος στη χιτλερικη Γερμανία. Στα 80s, αυτό το χαρακτηριστικό της οπαδικής βάσης της Σάλκε δεν ήταν λόγος σεβασμού μεταξύ αντιπάλων οπάδων: οι ultras της Ντόρτμουντ δεν είχαν κανένα πρόβλημα να βρίζουν εξοντωμένους Εβραίους από την χιτλερικη θηριωδία.

Ο λόγος ήταν απλός: οι οπαδοί της Ντόρτμουντ ήταν και οι ίδιοι ναζιστές. Η συγκεκριμένη πόλη άλλωστε παραμένει ακόμα και σήμερα ένα μέρος με πολύ βαθιά ριζωμένες ακροδεξιές ιδέες. Για τη Γερμανία φυσικά, ο ξεριζωμός των αντισημίτικων ιδεών υπήρξε μια διαδικασία πολυδιάστατη, μακροχρόνια και εν τέλει πετυχημένη: δεν υπάρχει κανένα μέρος στη Γερμανία που να συναντά κανείς τον αντισημιτισμό σαν πλειοψηφούσα κοινωνική τάση.

Το Ντόρτμουντ δεν αποτελεί εξαίρεση όσον αφορά τον παραπάνω γενικό κανόνα. Τα ποσοστά ακροδεξιών ωστόσο είναι αισθητά αναβαθμισμένα σε σχέση με την υπόλοιπη Γερμανία. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η εξαιρετικά μαζική οπαδική βάση για την ομάδα της Βεστφαλίας (περίπου 150.000 οπαδοί της Ντόρτμουντ υπάρχουν σε μια πόλη 500.000 ανθρώπων) δεν είναι να απορεί κανείς που διαμορφώθηκε κάπως έτσι το συγκεκριμένο οπαδικό κίνημα.

Για την ακρίβεια, στα 80s, οι οπαδοί της Ντόρτμουντ δεν ήταν απλά φασίστες αλλά και οι πιο επικίνδυνοι και άγριοι χούλιγκαν της Γερμανίας. Σκορπούσαν φόβο και τρόμο όπου και αν πήγαιναν και φυσικά, σε μια χώρα που διακατέχεται από μίσος για τον ρατσισμό εξαιτίας των ενοχών του παρελθόντος της, πολλές συγκρούσεις στις οποίες ήταν εμπλεκόμενοι οι οργανωμένοι της Ντόρτμουντ είχαν και πολιτική χροιά.

Με βάση αυτό το παρελθόν, μάλλον είναι να απορεί κανείς που σήμερα τα πράγματα είναι εκ διαμέτρου αντίθετα όσον αφορά τις πολιτικές αντιλήψεις που ηγεμονεύουν στις κερκίδες του «Βεστφάλεν». Ακόμα και η παραμικρή υπόνοια ακροδεξιάς αναφοράς είναι εξωβελισμένη στα παιχνίδια της Ντόρτμουντ ενώ η κερκίδα παίρνει διαρκώς πολιτικές θέσεις: αν κάτι μισούν οι οπαδοί της Ντόρτμουντ πλέον είναι η No Politica λογική.

Δεν είναι υπερβολή: το καλοκαίρι του 2015, το καλοκαίρι δηλαδή των μεγάλων προσφυγικών ροών στην Ευρώπη, το αντιρατσιστικό και φιλοπροσφυγικό κίνημα που αναπτύχθηκε στη Γερμανία και το οποίο, σε αντιδιαστολή με τα ακροδεξιά αντανακλαστικά που ενεργοποιήθηκαν, προέταξε το σύνθημα «Refugees Welcome», υπήρξε ένα κίνημα συνυφασμένο με τους συνδέσμους της Ντόρτμουντ.Ναι, η μετάλλαξη είναι τόσο εντυπωσιακή. Πως όμως έγινε κάτι τέτοιο;

Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός σχεδιασμού που ξεκίνησε στις αρχές των 00s και στόχευσε στην πλήρη αλλαγή των χαρακτηριστικών του οπαδικού κινήματος εν γένει στη Γερμανία. Ήταν τότε που οπαδοί διάφορων ομάδων δικτυώθηκαν μεταξύ τους με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής ευαισθησίας στους συνδέσμους, την πίεση προς τις διοικήσεις των ομάδων να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες που θα ενισχύουν το κοινωνικό τους πρόσωπο αλλά και μια συζήτηση αναφορικά με τα συνθήματα που ακούγονται στα γήπεδα έτσι ώστε να εξαλειφθεί ο σεξισμός από τις κερκίδες.

  

Σε αυτή την διαδικασία, έπαιξαν πρωτοπόρο ρόλο ορισμένοι οπαδοί της Ντόρτμουντ που εκείνη την εποχή ήταν μειοψηφία στην κερκίδα τους αλλά πλέον κάνουν κουμάντο σε αυτή. Πρόσφατα, ο Ντάνιελ Λότσερ, ο υπεύθυνος για τη σχέση ανάμεσα στη διοίκηση της Ντόρτμουντ και τους συνδέσμους της, μίλησε στο CNN για τον χαρακτήρα της ομάδας του.

«Μορφώνουμε διαρκώς τους οπαδούς μας αναφορικά με ιστορικά θέματα όσον αφορά τον ναζισμό. Διοργανώνουμε εκδηλώσεις, εκδρομές σε παλιά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το ενδιαφέρον από τους οπαδούς είναι τεράστιο ενώ στα προγράμματα συμμετέχουν διαρκώς και υπάλληλοι της ομάδας. Πλέον, αν εκφραστεί στο γήπεδο κάποιος με ρατσιστικά λόγια, υπάρχει άμεση αντίδραση από τον υπόλοιπο κόσμο. Το Ντόρτμουντ είναι μια περίεργη πόλη. Μπορεί οι ακροδεξιές αντιλήψεις να μην είναι επικρατούσες αλλά είναι αρκετά ισχυρές. Η Ντόρτμουντ καλείται να αντιδράσει σε αυτό. Γι’αυτό και η κοινωνική μας δουλειά είναι τόσο σημαντική.

Οι οπαδοί της ομάδας παλεύουν διαρκώς απέναντι στον ρατσισμό, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό, την ομοφοβία και τον σεξισμό. Έχουν κερδίσει πολλά πράγματα. Κάποτε ακουγόντουσαν συνθήματα που σήμερα δεν υπάρχει περίπτωση να ακουστούν. Η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη σε σχέση με 20 ή 30 χρόνια πριν. Ο ακτιβισμός του οπαδικού κινήματος έχει αποδώσει καρπούς. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο αντισημιτισμός επιστρέφει στη γερμανική κοινωνία. Μπορεί να μην εκφράζεται στο τοπ επίπεδο αλλά στις μικρότερες κατηγορίες, αυτό είναι άλλη συζήτηση», είχε πει ο Λότσερ.

Πράγματι, σε μια εποχή που ο ρατσισμός επιστρέφει με δυναμική στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, θα μπορούσε το οπαδικό κίνημα να είναι ένα αντίβαρό του; Η συζήτηση είναι τεράστια αν ανοιχτεί σε γενικό επίπεδο. Αλλά, στη Γερμανία τουλάχιστον, οι οργανωμένοι της Ντόρτμουντ έχουν δείξει το δρόμο.  

menshouse.gr

Μυρσίνης πεσούσης...

Eπίθεση κατά της Φώφης Γεννηματά εξαπέλυσε μέσω fb o διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού Θανάσης Καρτερός για τη θέση της προέδρου ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ στο θέμα της Μυρσίνης Λοΐζου ("Η κυβέρνηση έχει Τσίπρα αλλά δεν έχει τσίπα - Δεν γνώριζε ο Τσίπρας ποια έβαζε;"). Γράφει λοιπόν ο Καρτερός:

zoornalistas.com

Ο θάνατός σου, ο βιοπορισμός μου

Του Παντελή Μπουκάλα

Την κοινωνική μας ανευθυνότητα έχουμε χιλιάδες τρόπους να τη δείξουμε. Αν είμαστε μανάβηδες ή χασάπηδες, θα κλέψουμε στο ζύγι ή θα φυτέψουμε κάνα μισοχαλασμένο κομμάτι μαζί με τα καλά. Αν είμαστε ταξιτζήδες, πειράζουμε στο ταξίμετρο ή, αν πετύχουμε τουρίστα Γερμανό ή Αμερικανό, τον τιμωρούμε, μια και δεν μας βρίσκεται πρόχειρος ο Σόιμπλε ή ο Κίσινγκερ, σεργιανώντας τον ασκόπως, «να πληρώσει να μάθει». Αν είμαστε γιατροί, απαιτούμε φακελάκι, κι ας είναι άνεργος ο ασθενής και σχεδόν πένης· ας πάει να βρει τον Ιπποκράτη, να κόψουν μαζί τον λαιμό τους.

Αν είμαστε εστιάτορες, σερβίρουμε τα ψάρια Ατλαντικού σαν να κολυμπούσαν στο Μυρτώο, και τα μπαγιάτικα σαν ολόφρεσκα. Και αν είμαστε δημοσιογράφοι, διακινούμε πλαστές ειδήσεις εν γνώσει μας ότι είναι χοντροκομμένα πλαστές, αφού ξέρουμε ότι δι’ αυτών και μόνο θα καταφέρουμε να εξερεθίσουμε τους ομοϊδεάτες μας και να πολλαπλασιάσουμε τους ακολούθους και τα λάικ μας· και έτσι, ίσως συγκινήσουμε τον αρχηγό και μας βάλει στη λίστα των υποψηφίων.

Τίποτε όμως περισσότερο αντικοινωνικό και ανεύθυνο από το να πουλάμε πλαστά διπλώματα και να οδηγούμε με πλαστό δίπλωμα. Είναι εξίσου επικίνδυνο με το να χειρουργούμε χωρίς να έχουμε τελειώσει κάποια σχολή, απλώς εξαγοράζοντας κάποιο πτυχίο ή πλαστογραφώντας το. Και αν κρίνουμε από τη βαριά ποινή που είχε επιδικαστεί αρχικά στην καθαρίστρια που πλαστογράφησε το απολυτήριο της 5ης του Δημοτικού για να φαίνεται της 6ης, τότε η συμμορία που εμπορευόταν διπλώματα οδήγησης και τα παρέδιδε κατ’ οίκον σε χρηστούς συνανθρώπους μας που δεν είχαν κάνει ούτε μισή ώρα μάθημα, πρέπει να τιμωρηθεί με ισόβια. Και όσοι «οδηγοί» βγήκαν στους δρόμους καμαρωτοί, όπως όλοι όσοι «δεν είναι κορόιδα», να χάσουν το δικαίωμα να δώσουν εξετάσεις για δίπλωμα. Και να το χάσουν ισοβίως.

  

«Το έκανα για λόγους βιοπορισμού», δήλωσε ένα από τα μέλη του κυκλώματος. Εξαίρετα. Για να διευκολύνει τον δικό του βίο έβγαζε στον δρόμο τον Χάρο, για να απειλήσει και τον ανεκπαίδευτο ψευτοοδηγό και όσους πεζούς ή εποχούμενους είχαν τη θανάσιμη ατυχία να διασταυρωθούν μαζί του.

Χρόνια και χρόνια τώρα, η απόκτηση διπλώματος οδήγησης είναι συνώνυμη της κομπίνας. «Τ’ ακουμπάς και περνάς», ο νόμος είναι απλός. Και αυτός ο νόμος έχει γεμίσει τους δρόμους με οδηγούς παράνομους, τύποις και επί της ουσίας. Αν προσθέσουμε την επιθετική και ανάγωγη συμπεριφορά μας στο τιμόνι, θα μελαγχολήσουμε μέχρι καταθλίψεως.

Πώς δέρνεις πιτσιρίκια σε μιαν αλάνα;

 Του Δημήτρη Βεργίνη

Τρία χρόνια ακριβώς πριν, Μάρτης και τότε, στη Λαχώρη του Πακιστάν κάποιος φανατικός ανατινάχτηκε σε μια παιδική χαρά που έπαιζαν παιδιά με τις μητέρες τους. Τότε είχε 65 νεκρούς, τότε όλο αυτό μας έμοιαζε μακριά. Κι ό,τι είναι μακριά απ’ την αυλή μας είναι πρόβλημα αλλά δεν είναι και τόσο δικό μας πρόβλημα.

Τρία χρόνια ακριβώς πριν δεν το χωρούσε ο νους μου. Η σκέψη μου, η λογική μου, το μυαλό μου, δεν το χωρούσαν. Γιατί εκεί, αναρωτιόμουν; Αναγνώριζα ότι είναι φανατικοί, ότι έχουν μίσος, ότι έχουν οργή, ότι έχουν και πόνο, ότι έχουν θρησκευτικές αγκυλώσεις. Προσπαθούσα να τα δω όλα αυτά. Αλλά δε γινόταν, δεν μπορούσα, δεν κατόρθωνα να καταλάβω γιατί εκεί! Εκεί που έπαιζαν παιδιά, σε μια παιδική χαρά, γαμώτο!

Τρία χρόνια πριν δεν ήξερα πώς να διαχειριστώ την πληροφορία. Έκανα εικόνα την πράξη, έκανα εικόνα τον τύπο με τα εκρηκτικά λίγο πριν την έκρηξη. Δεν μπορούσα να λύσω την εξίσωση. Πώς κάποιος μπορούσε να δεχτεί να θέσει τέλος στη ζωή του εκεί; «Ποιοι του το είπαν, συνειδητοποίησε τι θα έκανε, συγκατατέθηκε, ήταν δική του ιδέα; Κι όταν έφτασε, είδε τα παιδιά, άκουσε τις φωνές και τα γέλια τους και τους τσακωμούς τους κι όμως δε λύγισε, δεν έκανε πίσω, πάτησε το κουμπί κι ανατινάχτηκε»; Είχα μπλοκάρει.

Τρία μέρες πριν, από την δομή στην Κόνιτσα με πήραν τηλέφωνο μέσα στη νύχτα. «Χτύπησαν κάποια παιδιά μας, φορούσαν κουκούλες full face, κρατούσαν καδρόνια, έσπασαν ένα χέρι»! Πάγωσα. Προσπάθησα να φανώ ψύχραιμος. Θέλησα να μάθω παραπάνω, πού έγινε, αν όλοι πια ήταν ασφαλείς. «Ναι, είναι μουδιασμένοι αλλά ηρεμούν σιγά-σιγά. Έγινε στην αλάνα. Στο γηπεδάκι του μπάσκετ πλάι στο μεγάλο του ποδοσφαίρου. Τα παιδιά έπαιζαν μπάσκετ…»

Τα παιδιά έπαιζαν μπάσκετ… Στην αλάνα… Έπαιζαν…

Τρεις μέρες πριν, τύποι σκέφτηκαν, σχεδίασαν και υλοποίησαν μιαν επίθεση σε ανήλικους ασυνόδευτους πρόσφυγες. Σε αγόρια που έπαιζαν. Σε παιδιά που ίδρωναν, γελούσαν, τσακώνονταν. Σε παιδιά που φώναζαν, σκόραραν, πανηγύριζαν. Τρεις μέρες πριν τύποι πήραν καδρόνια, κυνήγησαν, έπιασαν, χτύπησαν ανήλικα παιδιά. Το ένα έβαλε το χέρι να προστατεύσει το κεφάλι του. Δέχτηκε το χτύπημα. Έσπασε το χέρι του. Αν δεν είχε βάλει το χέρι; Αν δεν; Ευτυχώς το έβαλε. Δε χρειάζεται να μιλάμε από άλλη αφετηρία τώρα.

Τρεις μέρες πριν, εδώ δίπλα, σε έναν τόπο που έχει πρόσφυγες χρόνια τώρα, που έχει μάθει ή που κάθε μέρα μαθαίνει να συνυπάρχει με ανθρώπους από άλλες χώρες, από άλλα δουλεμένα χώματα, κάποιοι βγήκαν ουρλιάζοντας να τρομοκρατήσουν, να τραμπουκίσουν, να χτυπήσουν, να στείλουν στο νοσοκομείο παιδιά. Τρεις μέρες πριν φέραμε την έκρηξη της παιδικής χαράς στη Λαχώρη, στην αυλή μας.

Κλείνω με τα ίδια, όπως και τότε, λόγια. Κλείνω γιατί πάλι νιώθω ότι θα μου στρίψει. Γιατί 3,5 χρόνια στο προσφυγικό λίγες φορές ένιωσα έτσι παγωμένος, έτσι ανήμπορος να παραμείνω ψύχραιμος.

Συνέχεια, σε όλη μου τη ζωή ήλπιζα σε έναν καλύτερο κόσμο. Αγωνίζομαι με το λίγο ή το πολύ που μπορώ γι’ αυτόν. Και πάντα, παρ’ όλες τις αυτοκαταστροφικές τάσεις του ανθρώπου, πίστευα ότι θα έρθει η μέρα που τα πράγματα θα αλλάξουν. Ε, δεν ξέρω πια. Τι στροφή είναι αυτή που έχουμε πάρει; Σπάσαμε τα φρένα μας και κατηφορίζουμε χωρίς μέτρο. Βλέπουμε τον πάτο, έρχεται η συντριβή μας κι απλά κλείνουμε τα μάτια και περιμένουμε το αναπόφευκτο. Δε γυρίζει. Δεν αλλάζει.

Πώς; Καλόπιστα ρωτάω. Πώς;

Τρεις μέρες πριν, μερικοί τύποι φόρεσαν κουκούλες, πήραν καδρόνια κι επιτέθηκαν σε παιδιά που έπαιζαν. Τρεις μέρες πριν, στις 17 του Μάρτη. Τρεις μέρες πριν για αυτό το κείμενο. Χτες όμως για τον άνθρωπο.

Ελληνοτουρκικά: Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη

Του Δημήτρη Μηλάκα

Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ιδιότυπη κατάσταση: υποχρεώνεται να πράξει όσα απαιτούνται από το παγκόσμιο ενεργειακό λόμπι για να προχωρήσουν οι δουλειές των εξορύξεων ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Ιόνιο και την Κρήτη. Η δύσκολη κατάσταση για την ελληνική κυβέρνηση προκύπτει από το γεγονός ότι είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε κινήσεις για τις οποίες δεν είναι προετοιμασμένη ούτε η ίδια ούτε η χώρα, καθώς για να εξελιχθούν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί στην περιοχή προϋπόθεση είναι η ικανοποίηση της Τουρκίας.

Είναι προφανές ότι στη δεδομένη συγκυρία η όποια προσπάθεια διευθέτησης των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο (γκρίζες ζώνες) και στην Ανατολική Μεσόγειο (υφαλοκρηπίδα Καστελόριζου) θα αποβεί σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων για έναν απλό λόγο: η Τουρκία στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης μπορεί να επιδεικνύει την αδιαμφισβήτητη και εμφανή στρατιωτική της υπεροχή έναντι της Ελλάδας.

Παρ’ όλα αυτά, κάτω από την πίεση των λόμπι που απαιτούν κινήσεις και καθησυχασμένη από την αμερικανική και ισραηλινή υποστήριξη, η οποία προσφέρεται στα λόγια, η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να έχει δαγκώσει το δόλωμα και να προχωρά με την ελπίδα ότι οι ισχυροί της σύμμαχοι θα αποτρέψουν κάθε πιθανό τουρκικό στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό.

Σ’ αυτό το πλαίσιο η ελληνική κυβέρνηση έχει προσφέρει τα πάντα στην Ουάσιγκτον, η οποία αξιοποιεί ελληνικό έδαφος και υποδομές για την αναδιάταξη των στρατιωτικών της δυνάμεων στην περιοχή. Σ’ αυτήν την αναδιάταξη υποχρεώθηκαν οι ΗΠΑ λόγω της αδυναμίας τους να ελέγξουν την Τουρκία του Ερντογάν. Ταυτόχρονα, όπως γίνεται γνωστό, η ελληνική κυβέρνηση προσφέρει στρατιωτικού τύπου εξυπηρετήσεις και σε έναν ακόμη αντίπαλο της Τουρκίας στην περιοχή, το Ισραήλ. Χτες τα τουρκικά ΜΜΕ, την ίδια ώρα που στο Τελ Αβίβ πραγματοποιούνταν σε επίπεδο ηγετών μια επίδειξη της τριμερούς (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ) συνεργασίας υπό την επίβλεψη μάλιστα του Αμερικανού ΥΠΕΞ, έκαναν πρώτο θέμα το ραντάρ που οι Ισραηλινοί εγκαθιστούν στην Κρήτη.

Αυτές οι στρατιωτικού χαρακτήρα συμφωνίες της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ εκλαμβάνονται από την Άγκυρα ως εχθρικές και προφανώς η δυσφορία που προκαλούν δεν κατευνάζεται από δηλώσεις Ελλήνων αξιωματούχων, οι οποίοι αναγνωρίζουν τα τουρκικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα στην περιοχή.

Η τουρκική ηγεσία έχει δείξει ότι είναι αποφασισμένη να πληρώσει όσο κόστος απαιτεί η εξυπηρέτηση των τουρκικών συμφερόντων, ακόμη κι αν αυτό οδηγεί σε συγκρούσεις. Κάτι που επίσης γνωρίζει η τουρκική ηγεσία και φαίνεται να αγνοεί η ελληνική είναι ότι κανένας φίλος σύμμαχος ή εταίρος δεν πρόκειται να υπερασπιστεί για λογαριασμό σου αυτό που δεν μπορείς να υπερασπιστείς με τις δικές σου δυνάμεις. Το πλέον ανησυχητικό, τέλος, είναι ότι όλοι γνωρίζουν ποιος είναι ο αδύναμος κρίκος αυτού του μεγάλου παζαριού…