Ο Κασσελάκης και πολιτισμός της εικόνας - Χωράνε στην αριστερά μεσσίες;

 

 

Ο Στέφανος Κασσελάκης τροφοδοτεί συνέχεια τη δική του, προσωπική εικόνα, όχι του κόμματος του οποίου ηγείται. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO

γράφει ο ΓιάννηςΠαντελάκης 

   

ΤΗ ΜΑΚΡΙΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 1990 οι Ιταλοί είχαν τα ίδια προβλήματα μ’ εμάς, τουλάχιστον με όσους εξακολουθούμε να απορούμε με το φαινόμενο Κασσελάκη, τον νέο μεσσία που ήρθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες με έναν τρόπο που ξεφεύγει από την πολιτική κουλτούρα της χώρας, πόσο μάλλον της αριστεράς, για να σώσει τον ΣΥΡΙΖΑ και τη χώρα.

 

Τον πλούσιο, αυτοδημιούργητο και με επικοινωνιακά χαρίσματα επιχειρηματία που αντιμετωπίζει ένα κόμμα (και μια χώρα) ως μια χρεοκοπημένη επιχείρηση που ήρθε να την εξαγοράσει, να πάρει μεγάλο μερίδιο από τους πελάτες της και να ξαναμπεί με έναν δυναμικό τρόπο στην αγορά. Μέχρι τώρα τα έχει καταφέρει καλά με το κόμμα, υπάρχουν πιθανότητες κάποια στιγμή να ακολουθήσει και η εξαγορά της χώρας.

 

Η νεότερη Ιστορία μάς έχει δείξει πως η εισβολή νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κάτι καινούργιο. Είναι τόσο παλιό όσο και η μεταπολιτική, δηλαδή η παρακμή της πολιτικής διαχείρισης στις σύγχρονες κοινωνίες της Δύσης, η οποία υποκαθίσταται συνήθως από ανθρώπους εκτός πολιτικής. Οι γείτονες την εποχή εκείνη είχαν έναν ποιητή, συγγραφέα, κριτικό και βουλευτή του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος που τον έλεγαν Εντοάρντο Σανγκουινέτι· δεν ήταν γνωστός στη χώρα μας, αλλά στη δική τους είχαν να λένε για την ποιότητα της σκέψης του. Γύρω στο 2003 έγραψε ένα ενδιαφέρον κείμενο με το οποίο σχολίαζε το φαινόμενο Μπερλουσκόνι που είχε εισβάλει με εντυπωσιακό τρόπο στην ενεργό πολιτική ζωή, την οποία σχεδόν είχε αλώσει.

 

Στην αριστερά διεθνώς ποτέ δεν επικράτησαν τα απολίτικα πρόσωπα με κύριο χαρακτηριστικό την εικόνα τους, με εξαίρεση τη δική μας αριστερά, και υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό. Αν τους αναζητήσει κάποιος, θα ξεκινήσει και θα καταλήξει στο ίδιο πρόσωπο που λέγεται Αλέξης Τσίπρας.

Ο μπερλουσκονισμός αφαιρεί από τους εκπροσώπους της λεγόμενης πολιτικής τάξης, όλους ανεξαιρέτως, κάθε πραγματική διαμεσολαβητική λειτουργία. Η ιδεολογική μυθολογία του μπερλουσκονισμού έχει διάφορες όψεις, φαινομενικά αλληλοσυγκρουόμενες, αλλά μεθοδικά και κατάλληλα συραμμένες μεταξύ τους. Ο μεσσίας φιλοδοξεί να μετατρέψει την εξουσία του σε νεομοναρχικού τύπου, δίνοντάς της κάποια χαρακτηριστικά νεωτερισμού.

 

 

Η νεότερη Ιστορία μάς έχει δείξει πως η εισβολή νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κάτι καινούργιο. Φωτ.: Alexandros Alamaniotis/ SOOC

Το δυνατό του σημείο είναι το «μιντιακό επικοινωνιακό» ταλέντο του, η ικανότητά του δηλαδή να δημιουργεί μια εικόνα για τον εαυτό του που καλύπτει επιμελώς αυτό που είναι στην πραγματικότητα, όπως αυτή που κατασκεύαζαν οι διαφημιστές, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν χαρακτηριστικά, ιδιότητες και αρετές επιφανών ανδρών του παρελθόντος, προσαρμοσμένα όλα στη βάση ενός νέου πολιτισμού, του «πολιτισμού της εικόνας», όπως τον περιγράφει ο Σανγκουινέτι.

 

Αν ο Σανγκουινέτι ζούσε σήμερα στη χώρα μας, θα έγραφε ακριβώς το ίδιο. Οι μοναδικές διαφορές αφορούν τις ιδιαιτερότητες του Κασσελάκη (ήρθε από άλλη χώρα, δεν τον γνώριζε κανένας, δεν είχε πολιτικό στίγμα) αλλά και την επικράτηση δύο φαινομένων μεταπολιτικής σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους.

 

Στην Ιταλία τούς προέκυψε στη δεξιά, στη δική μας χώρα τον αγκάλιασε η αριστερά. Οι υπόλοιπες συγκρίσεις έχουν περισσότερο να κάνουν με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των δύο χωρών και των ίδιων των φαινομένων αλλά και με τον χρόνο που εκδηλώθηκαν. Όμως υπάρχει ένα κοινό διαχρονικό στοιχείο και στους δύο, αυτό που περιγράφει ο «πολιτισμός της εικόνας».

 

Σε όλη την παρουσία του ως τώρα ο Στέφανος Κασσελάκης υπηρετεί αυτόν τον πολιτισμό, χρησιμοποιώντας τα νέα μέσα τα οποία ήταν σχεδόν άγνωστα την εποχή του Μπερλουσκόνι – εκείνος χρησιμοποίησε τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Τροφοδοτεί συνέχεια τη δική του, προσωπική εικόνα, όχι του κόμματος του οποίου ηγείται, μιλάει για τον εαυτό του (έτσι μας συστήθηκε), λέει πως ο ίδιος θα λύσει όλα τα προβλήματα, ότι μιλάει πιο καλά αγγλικά από τον βασικό του αντίπαλο, ότι θα βρει ο ίδιος την επόμενη εβδομάδα νέο κτίριο για να στεγάσει άτομα ΑμεΑ· αυτοπροβάλλεται και φροντίζει να επιβεβαιώνει ότι σημασία δεν έχει η ουσία και οι πολιτικές αλλά το πρόσωπο που βγαίνει μπροστά και είναι ικανό για όλα.

 

Στην αριστερά διεθνώς ποτέ δεν επικράτησαν τα απολίτικα πρόσωπα με κύριο χαρακτηριστικό την εικόνα τους, με εξαίρεση τη δική μας αριστερά, και υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό. Αν τους αναζητήσει κάποιος, θα ξεκινήσει και θα καταλήξει στο ίδιο πρόσωπο που λέγεται Αλέξης Τσίπρας. Είναι αυτός που αποϊδεολογικοποίησε τον ΣΥΡΙΖΑ, αφαιρώντας το αξιακό φορτίο που είχε η αριστερά, μετέτρεψε το κόμμα σε αρχηγικό, είχε ένα θολό πολιτικό στίγμα, ενίσχυσε την εικόνα του ενός ανδρός μπροστά στον οποίο όλοι δηλώνουν υποταγή, γενικώς ενίσχυε πρώτα απ’ όλα την εικόνα του.

 

Με άλλα λόγια, καλλιέργησε πρόσφορο πολιτικό έδαφος ώστε στην αριστερά να χωράνε οι μεσσίες, και ο Κασσελάκης είναι ένας από αυτούς. Ο άνθρωπος υπηρετεί τον πολιτισμό της εικόνας, απλώς επειδή υπάρχουν χιλιάδες μέλη της αριστεράς εκπαιδευμένα από την προηγούμενη ηγεσία και πρόθυμα να υπηρετήσουν αυτή την εικόνα.