Γιατί ο κόσμος αγνοεί τους Κούρδους επαναστάτες στη Συρία;

 

vid Graeber

Το 1937, ο πατέρας μου προσφέρθηκε εθελοντικά να πολεμήσει στις Διεθνείς Ταξιαρχίες για την υπεράσπιση της Ισπανικής Δημοκρατίας. Ένα επίδοξο φασιστικό πραξικόπημα είχε διακοπεί προσωρινά από μια εξέγερση εργατών, καθοδηγούμενη από αναρχικούς και σοσιαλιστές, και σε μεγάλο τμήμα της Ισπανίας μια πραγματική κοινωνική επανάσταση ακολούθησε, έχοντας ως αποτέλεσμα ολόκληρες πόλεις να περάσουν κάτω από αμεσοδημοκρατική διαχείριση, βιομηχανίες υπό τον έλεγχο των εργαζομένων, και τη ριζοσπαστική ενδυνάμωση των γυναικών.

Οι Ισπανοί επαναστάτες ήλπιζαν να δημιουργήσουν ένα όραμα για μια ελεύθερη κοινωνία, που όλος ο κόσμος θα μπορούσε να ακολουθήσει. Αντ ‘αυτού, παγκόσμιες δυνάμεις προτίμησαν μια πολιτική «μη παρέμβασης» και διατήρησαν έναν αυστηρό αποκλεισμό στη δημοκρατία, ακόμα αφότου ο Χίτλερ και τον Μουσολίνι (που δήθεν είχαν υπέγραψει συμφωνία) άρχισαν να στέλνουν στρατεύματα με στόχο να ενισχύσουν τη φασιστική πλευρά. Το αποτέλεσμα ήταν ένας χρόνιος εμφύλιος πόλεμος, που έληξε με την καταστολή της επανάστασης και μερικές από τις πιο αιματηρές σφαγές ενός αιματηρού αιώνα.

Ποτέ στη ζωή μου δεν σκέφτηκα ότι το ίδιο πράγμα θα μπορούσε ξανά να συμβεί. Προφανώς, δεν υπάρχει ιστορικό γεγονός που συμβαίνει ποτέ πραγματικά δύο φορές. Υπάρχουν χιλιάδες διαφορές μεταξύ του τι συνέβη στην Ισπανία το 1936 και του τι συμβαίνει στη Ροζάβα, τις τρεις ευρέως Κουρδικές επαρχίες της βόρειας Συρίας, σήμερα. Αλλά μερικές από τις ομοιότητες είναι τόσο εντυπωσιακές και τόσο θλιβερές, που θεωρώ ότι είναι υποχρέωσή μου – όντας κάποιος που μεγάλωσε σε μια οικογένεια της οποίας οι πολιτικές πεποιθήσεις ποικιλοτρόπως καθορίστηκαν από την ισπανική επανάσταση – να πω ότι δεν μπορούμε να επιτρέψουμε το ίδιο τέλος και πάλι.

Η αυτόνομη περιοχή της Ροζάβα, όπως υπάρχει σήμερα, είναι ένα από τα λίγα φωτεινά σημεία - εν τούτοις ένα πολύ φωτεινό - που αναδύεται από την τραγωδία της συριακήςεπανάστασης. Έχοντας εκδιώξει πράκτορες του καθεστώτος Άσαντ το 2011, και παράτην εχθρότητα από σχεδόν όλους τους γείτονές της, η Ροζάβα έχει όχι μόνο διατηρήσειτην ανεξαρτησία της, αλλά αποτελεί ένα αξιόλογο δημοκρατικό πείραμα. Λαϊκές συνελεύσεις έχουν δημιουργηθεί, ως το απόλυτο όργανο λήψης αποφάσεων,συμβούλια έχουν επιλεγεί με προσεκτική εθνοτική ισορροπία (σε κάθε δήμο, για παράδειγμα, τα τρία κορυφαία στελέχη πρέπει να περιλαμβάνουν έναν Κούρδο, ένανΆραβα και έναν Ασσύριο ή Αρμένιο Χριστιανό, και τουλάχιστον το ένα από τα τρίαάτομα πρέπει να είναι μια γυναίκα), υπάρχουν συμβούλια γυναικών και νεολαίας, και,σε μια αξιοσημείωτη αντήχηση της ένοπλης Mujeres Libres (Ελεύθερες Γυναίκες) της Ισπανίας, ένας φεμινιστικός στρατός, η πολιτοφυλακή του “YJA Star” - “Ένωση τωνΕλεύθερων Γυναικών“ (το αστέρι εδώ αναφέρεται στην αρχαία θεά της Μεσοποταμίας,την Ιστάρ), έχει αναλάβει ένα μεγάλο ποσοστό πολεμικών επιχειρήσεων εναντίον τωνδυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους.

Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει και να εξακολουθεί να αγνοείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη διεθνή κοινότητα, ακόμη, και σε μεγάλο βαθμό, από τη ΔιεθνήΑριστερά; Κυρίως, φαίνεται ότι, επειδή το επαναστατικό κόμμα της Ροζάβα, το PYD,εργάζεται συμμαχικά με το Τουρκικό Κόμμα των Κούρδων Εργατών (PKK), έναμαρξιστικό αντάρτικο κίνημα που έχει από τη δεκαετία του 1970 εμπλακεί σεμακροχρόνιο πόλεμο εναντίον του τουρκικού κράτους. Το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕεπισήμως το κατέταξαν στις «τρομοκρατικές» οργανώσεις. Εν τω μεταξύ, οι αριστεροίσε μεγάλο βαθμό το διαγράφουν θεωρώντας το σταλινικό.

Αλλά, στην πραγματικότητα, το ίδιο το PKK δεν έχει πλέον καμία σχέση με το παλιό,πάνω-κάτω λενινιστικό κόμμα, που ήταν κάποτε. Η δική του εσωτερική εξέλιξη καθώς και η θεωρητική μεταστροφή του δικού του ιδρυτή, Aμπουλάχ Οτσαλάν, που έλαβε χώρα ενώ ο ίδιος βρίσκεται φυλακισμένος σε ένα τουρκικό νησί από το 1999, είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξει εντελώς τους στόχους και την τακτική του.

Το PKK έχει δηλώσει ότι δεν επιδιώκει πια να δημιουργήσει ένα κουρδικό κράτος. Αντ ‘αυτού, εμπνευσμένο εν μέρει από το όραμα της κοινωνικής οικολογίας του αναρχικούΜάρεϊ Μπούκτσιν, έχει υιοθετήσει το όραμα του «ελευθεριακού κοινοτισμού»,καλώντας τους Κούρδους να δημιουργήσουν ελεύθερες αυτοδιοικούμενες κοινότητεςμε βάση τις αρχές της άμεσης δημοκρατίας, οι οποίες [κοινότητες] θα έρθουν κοντά η μία με την άλλη ξεπερνώντας τα εθνικά σύνορα, για τα οποία υπάρχει η πίστη ότι με την πάροδο του χρόνου θα χάσουν όλο και περισσότερο το νόημά τους. Έτσι λοιπόν,πρότεινε τον κουρδικό αγώνα ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για ένα παγκόσμιο κίνημα προς την πραγματική δημοκρατία, τη συνεργατική οικονομία, και τησταδιακή διάλυση του γραφειοκρατικού κράτους-έθνους.

Από το 2005 το ΡΚΚ, εμπνευσμένο από τη στρατηγική των ανταρτών Ζαπατίστας στην Τσιάπας, κήρυξε μονομερή κατάπαυση του πυρός με το τουρκικό κράτος και άρχισε ναεπικεντρώνει τις προσπάθειές του στην ανάπτυξη δημοκρατικών δομών στις περιοχέςπου ήδη ελέγχει. Ορισμένοι αμφισβητούν πόσο σοβαρά όλα αυτά είναι πραγματικά.Σαφώς, αυταρχικά στοιχεία παραμένουν. Αλλά το τι συνέβη στη Ροζάβα, όπου η Συριακή επανάσταση έδωσε στους Κούρδους ριζοσπάστες την ευκαιρία για διεξαγωγή τέτοιων πειραμάτων σε ένα μεγάλο και συναφή έδαφος, αποτελεί κάτι πολύ περισσότερο από προσπάθεια επίδειξης. Συμβούλια, συνελεύσεις και λαϊκές πολιτοφυλακές έχουν σχηματιστεί, το καθεστώς ιδιοκτησίας έχει μετατραπεί σεεργατική διαχείριση συνεταιρισμών - και όλα αυτά παρά τις συνεχείς επιθέσεις τωνακροδεξιών δυνάμεων της ISIS. Τα αποτελέσματα ανταποκρίνονται στον ορισμό μιας κοινωνικής επανάστασης. Στη Μέση Ανατολή, τουλάχιστον, αυτές οι προσπάθειες έχουνπαρατηρηθεί: ιδιαίτερα αφότου οι δυνάμεις του PKK και της Ροζάβα παρενέβησανπολεμώντας νικηφόρα στο δρόμο τους μέσω του εδάφους της ISIS στο Ιράκ για νασώσουν χιλιάδες Γεζίντι πρόσφυγες που είχαν εγκλωβιστεί στο όρος Σινχάρ αφότου οιτοπικοί πεσμεργκά εγκατέλειψαν το πεδίο. Αυτές οι ενέργειες ευρέως γιορτάζοντανστην περιοχή, αλλά και αξιοσημείωτα έχουν περάσει σχεδόν απαρατήρητες από τονΕυρωπαϊκό ή το Βορειο-αμερικανικό Τύπο.

Τώρα η ISIS έχει επιστρέψει, με σειρές από Αμερικανικής κατασκευής άρματα μάχης καιβαρύ πυροβολικό που λαμβάνει από τις ιρακινές δυνάμεις, για να πάρει εκδίκησηενάντια σε πολλές από αυτές τις ίδιες επαναστατικές πολιτοφυλακές στο Κομπάνι,δηλώνοντας την πρόθεσή της να σφαγιάσει και να υποδουλώσει - ναι, κυριολεκτικά να υποδουλώσει - το σύνολο του άμαχου πληθυσμού. Εν τω μεταξύ, ο τουρκικός στρατόςβρίσκεται στα σύνορα εμποδίζοντας ενισχύσεις ή πυρομαχικά να φτάσουν στουςυπερασπιστές, και τα αεροπλάνα των ΗΠΑ βουίζουν από ψηλά, πραγματοποιώνταςπεριστασιακά, συμβολικά, πολύ μικρά χτυπήματα - προφανώς, μόνο και μόνο για να είναι σε θέση να πουν ότι σαν μια ομάδα που ισχυρίζεται πως είναι σε πόλεμο μεαυτούς που προσπαθούν να συντρίψουν τους υπερασπιστές ενός μεγάλουδημοκρατικού πειράματος στον κόσμου, δεν έμειναν απολύτως απαθείς.

Αν σήμερα υφίσταται κάτι παράλληλο με τους επιφανειακά κατανυκτικούςδολοφονικούς Φαλαγγίτες του Φράνκο, τί άλλο θα μπορούσε να είναι εκτός από την ISIS; Αν υπάρχει ένας παραλληλισμός με την Mujeres Libres της Ισπανίας, ποιός άλλος θα μπορούσε να είναι, πέρα από τις θαρραλέες γυναίκες που υπερασπίζονται ταοδοφράγματα στο Κομπάνι; Πρόκειται ο κόσμος - και αυτή τη φορά πιο σκανδαλωδώςαπό όλα, η διεθνής αριστερά - πραγματικά να καταστεί συνένοχος αφήνοντας τηνιστορία επαναληφθεί;

Μετάφραση Μ.Θεοδοσιάδης
Μέσω Guardian

Πηγή

Χρηματισμός πολιτικών: Σιγά μη σκίσετε κανένα καλτσόν….

Του Χήστου Γιαννούλη
Πόσο ψεύτικη και φτιασιδωμένη φαντάζει η οργισμένη αντίδραση Σαμαρά και του υπόλοιπου θιάσου στο σχολιασμό από τον Πάνο Σκουρλέτη ενός δημοσιεύματος που έκανε λόγο για «ταμείο» στήριξης βουλευτών που θα «πείθονταν» να ψηφίσουν Πρόεδρο Δημοκρατίας.

Στην ουσία θα ψήφιζαν την παράταση του βίου αυτής της αμαρτωλής κυβέρνησης, κόντρα στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Και αυτό ως προοπτική έχει μεγαλύτερο κόστος από τις μεγαλοστομίες περί πολιτικής αποσταθεροποίησης και όλα τα υπόλοιπα που ανασύρουν από την δεξαμενή των στερεότυπων δηλώσεων.

Ζητήσαν την παρέμβαση της δικαιοσύνης. Και την είχαν σε χρόνο ρεκόρ. Ζητούν ονόματα και διευθύνσεις. Για ποιο ακριβώς πράγμα;

Για την πέραν πάσης αμφιβολίας βεβαιότητα, ότι το σύστημα που υποστηρίζουν, ζει χρόνια τώρα από τα δανεικά των φοροκλεπτών που μετατρέπονται σε ευγενικές χορηγίες;

Αν θέλουν αποδείξεις και ονόματα, ας ανοίξουν τις ατζέντες τους και σε αρκετά γράμματα θα βρουν εκδότες και επιχειρηματίες που με γνωστούς πλέον τρόπους, λειτουργούν ως τεχνητή αναπνοή και οξυγόνο σε μπουκάλα.

Παράγοντας αποσταθεροποίησης και υποκινητής πολιτικής ανωμαλίας.

Έτσι θεωρεί την αξιωματική αντιπολίτευση ο πρωθυπουργός που ανέχεται ο αντιπρόεδρος του και συμπρωθυπουργός να συγχρωτίζεται με τον μεταφορέα του ενός εκατομμυρίου μάρκων στο ταμείο του Σημιτικού ΠΑΣΟΚ. Ο Οποίος κυκλοφορεί ελεύθερος και μάλιστα τιμά με την παρουσία του τις επετειακές εκδηλώσεις του συγκυβερνώντος κόμματος. Ο Τσουκάτος δεν ενοχλεί πλέον τον κύριο Σαμαρά;

Ούτε ο Μαντέλης που ακόμη κυκλοφορεί ελεύθερος, για να εξασφαλίζει χρήματα για τις σπουδές των παιδιών του;

Προχθές, στην επετειακή εκδήλωση της Νέας Δημοκρατίας , όταν ξαναέσφιξε το χέρι του πολιτικού του ευεργέτη, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, δεν μπορούσε να του ζητήσει να τον απαλλάξει από την ιστορική κατηγορία που παραμένει ενεργή ακόμη και σήμερα;

Την Κατηγορία που δεν ανακάλεσε ποτέ ο επίτιμος εν ζωή πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και πατέρας ενός υπουργού και μίας βουλευτού. Την κατηγορία που θέλει τον κύριο Σαμαρά να ρίχνει την κυβέρνησης Μητσοτάκη το 1993 δέσμιος οικονομικών συμφερόντων για τις προμήθειες του ΟΤΕ. Αυτά ξεχάστηκαν;

Ακόμη και αν προσπαθούν να επενδύσουν στη λήθη, με την λογική  ότι το παρελθόν που θέλεις να ξεχάσεις είναι κάτι σαν τους αποδημήσαντες κακούς συγγενείς που «δικαιώνονται, ΔΕΝ έχει κανείς το δικαίωμα να υποκρίνεται ότι δεν υπήρχε και δεν υπάρχει ακόμη μαύρο πολιτικό χρήμα.

Καθυστερεί πάρα πολύ να το εντοπίσει η δικαιοσύνη. Που είναι ίσως η μόνη θεσμική εξουσία που μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα συνεχίσει να το ψάχνει όπως στην περίπτωση Τσοχατζόπουλου. Επειδή όμως αργεί πάρα πολύ, ενισχύεται  στους περισσότερους η αυθάδεια ότι με περιθώριο αρκετών ετών, θα μπορούσαν και τώρα να τζογάρουν στα υπόγεια της παραπολιτικής οικονομικής διαπλοκής.

Βαρύγδουπες και πομπώδεις, σκουριασμένες και αραχνιασμένες δηλώσεις – Αφορισμοί, δεν πείθουν πλέον κανέναν. Η κοινωνία, ακόμη και ως απλοϊκή  λαϊκή αντίδραση, δικαιούται να σχολιάσει: Σιγά μη σκίσετε κανένα καλτσόν κύριε Σαμαρά…

Πηγή

Να φωνάξει ο εισαγγελέας τον Κυριάκο Μητσοτάκη για «τα τριάντα αργύρια Συμπιλίδη»!

Μείζον πολιτικό ζήτημα θέτει ο πρόεδρος των ΑΝ.ΕΛ «φωτογραφίζοντας» τον Αντώνη Σαμαρά και την εμπλοκή του στην πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη

Η δήλωση του Πάνου Καμμένου μετά την συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα  αναμένεται να προκαλέσει τριγμούς στο Μαξίμου.

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων για την παρέμβαση της Δικαιοσύνης στις δηλώσεις περί χρηματισμού βουλευτών ο κ. Πάνος Καμμένος απάντησε:

«Για το θέμα της παρέμβασης της Δικαιοσύνης, καταρχήν πιστεύω ότι η κ. Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου τον πρώτο που πρέπει να καλέσει είναι τον υπουργό, τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος στις 21-4-2012 είχε αναφερθεί στα «τριάντα αργύρια» του κ. Συμπιλίδη, του ανθρώπου του κ. Σαμαρά. Θα είναι πιστεύω μια ενδιαφέρουσα κατάθεση».

Ο κ. Καμμένος αναφέρεται στην κόντρα που είχε ξεσπάσει το 2012 μεταξύ του πρώην βουλευτή της ΝΔ (στενού φίλου του Σαμαρά και αργότερα γενικού διευθυντή της Πολιτικής Άνοιξης) Γιώργου Συμπιλίδη και του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Ο Γιώργος Συμπιλίδης (που σημειωτέον το 1993 είχε ρίξει την κυβέρνηση Μητσοτάκη) δήλωσε Απρίλιο του 2012 ότι είναι περήφανος

που απάλλαξε την Νέα Δημοκρατία από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη!

Η δήλωση αυτή προκάλεσε την οργή του Κυριάκου Μητσοτάκη ο οποίος μέσω facebook απάντησε: «Περίμενες 20 χρόνια να εξαργυρώσεις τα 30 αργύρια και είσαι έξω!» μιλώντας ξεκάθαρα για χρηματισμό Συμπιλίδη.

Ο Πάνος Καμμένος επαναφέρει στην επικαιρότητα αυτή την «σκοτεινή» υπόθεση βάζοντας στο κάδρο και τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά…

Μέχρι αυτή την ώρα δεν υπάρχει κάποια απάντηση από το γραφείο του πρωθυπουργού ενώ θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε αν θα υπάρξει αντίδραση είτε από την κυβέρνηση, είτε από την Δικαιοσύνη.

Νωρίτερα ο κ. Καμμένος συναντήθηκε με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ για τα θέματα των «κόκκινων δανείων» και ερωτήθηκε από τους δημοσιογράφους και για το ενδεχόμενο σύμπραξης με τον Αλέξη Τσίπρα. 

«Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τη συνάντηση και τη συζήτηση που είχαμε και την αποδοχή καταρχήν, της πρότασης των ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ για τα «κόκκινα» δάνεια των Ελλήνων πολιτών, των πολιτών που είναι θύματα της κρίσης, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που - όσες δεν έχουν κλείσει - βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό την απειλή του λουκέτου και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό ότι αυτή η πρόταση γίνεται δεκτή από την αξιωματική αντιπολίτευση» είπε μεταξύ άλλων ο κ. Καμμένος και πρόσθεσε:

«Θα προσπαθήσω να κάνω τις επαφές και με τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης. Θεωρώ ότι είναι ένα πρώτο βήμα για να μπορέσουμε να δείξουμε στον ελληνικό λαό ότι υπάρχει η άλλη λύση. Μια άλλη λύση που δεν θα εξαρτάται ούτε από τις αποφάσεις της κυρίας Μέρκελ ούτε από τις αποφάσεις των τραπεζιτών».

Διαβάστε τι ακριβώς απάντησε ο πρόεδρος των ΑΝ.ΕΛ στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων:

«ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι πιο πολλά αυτά που σας ενώνουν ή αυτά που σας χωρίζουν, ώστε να δούμε τα δύο κόμματα σε μια κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας;

Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Αυτά θα τα αποφασίσει ο ελληνικός λαός. Εμείς κάνουμε ένα δημόσιο διάλογο, έντιμο διάλογο, ανοιχτό διάλογο, μπροστά στις κάμερες. Αυτόν τον δημόσιο διάλογο θα τον συνεχίσουμε για να βρεθεί η καλύτερη λύση για το καλό των Ελλήνων και για την προσπάθεια να επανακτήσουμε την εθνική μας κυριαρχία και την αξιοπρέπεια των πολιτών.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η θεματολογία αφορούσε μόνο την οικονομία ή επεκτάθηκε  και σε άλλα ζητήματα όπως για παράδειγμα η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας; Γιατί ακούγονται και πάρα πολλά αυτές τις ημέρες.

Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Τα θέματα της εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας νομίζω ότι αφορούν την επόμενη ημέρα των εκλογών και σε αυτό είναι κάτι το οποίο συμφωνούμε δημόσια. Δεν είναι ανάγκη να το κάνουμε σε κλειστή συζήτηση. Ναι, η απόφαση είναι να μην στηρίξουμε τη σημερινή κυβέρνηση με την εκλογή ενός Προέδρου Δημοκρατίας ο οποίος το μόνο που θα κάνει είναι να παρατείνει τη ζωή αυτής της απερχόμενης κυβέρνησης.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Πρόεδρε πώς σχολιάζετε το θέμα της παρέμβασης της Δικαιοσύνης;

Π. ΚΑΜΜΕΝΟΣ: Για το θέμα της παρέμβασης της Δικαιοσύνης, καταρχήν πιστεύω ότι η κ. Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου τον πρώτο που πρέπει να καλέσει είναι τον υπουργό, τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος στις 21-4-2012 είχε αναφερθεί στα «τριάντα αργύρια» του κ. Συμπιλίδη, του ανθρώπου του κ. Σαμαρά. Θα είναι πιστεύω μια ενδιαφέρουσα κατάθεση.

Το δεύτερο είναι η κ. Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου να δείξει την ίδια ευαισθησία και να επεκτείνει την έρευνά της στην οποία εμείς θα καταθέσουμε και θα συνεισφέρουμε για τη χρήση των διωκτικών μηχανισμών του κράτους, όπως το ΣΔΟΕ, όπως οι διάφορες υπηρεσίες που επισκέφθηκαν βουλευτές των ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ που παραμένουν, αλλά και αρκετούς που έφυγαν.

Είναι ξεκάθαρο ότι ζούμε μέρες του ΄65. Η Δικαιοσύνη θα πρέπει να κάνει πράγματι την έρευνα για αυτήν τη βρώμικη περίοδο, αν και όλοι οι πολίτες έχουν καταλάβει από πριν τι συνέβη».

Πηγή

 

Κατασχέσεις περιουσιών… εις χείρας funds

Οι αόρατες συνέπειες του προγράμματος Ντράγκι για την παροχή ρευστότητας ή, αλλιώς, πώς πήρες δάνειο από ελληνική τράπεζα και σου παίρνει το σπίτι διεθνής χρηματοπιστωτικός οργανισμός.

Του Δημήτρη Τρίμη και του «Συστημικού»

Στις 30/9 οι «Financial Times» δημοσίευσαν την είδηση ότι ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, εν όψει stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών και στο πλαίσιο της προσπάθειας για παροχή ρευστότητας σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις των ασθενέστερων χωρών της περιφέρειας, πιέζει για εφαρμογή ενός προγράμματος αγοράς ομολόγων τιτλοποιημένων δανείων (ABS Securities) από ελληνικές και κυπριακές τράπεζες, πρόγραμμα το οποίο εξήγγειλε στις 3/10.

Τα ελληνικά ΜΜΕ υποδέχτηκαν με ιδιαίτερη ικανοποίηση το συγκεκριμένο δημοσίευμα, χωρίς να γνωρίζουν το είδος και το μέγεθος αυτού του προγράμματος. Το δημοσίευμα, όμως, αποτελούσε συνέχεια ενός προηγούμενου της 4ης Σεπτεμβρίου, το οποίο αποκάλυπτε τις προθέσεις του Ντράγκι για αναβίωση της αγοράς τιτλοποιημένων δανείων στην ευρωζώνη, προκειμένου να σταματήσει την ύφεση σε όλη την περιοχή. Μετά τη συγκεκριμένη εξαγγελία, οι τυμπανοκρουσίες έπαψαν και έγινε αντιληπτό ότι ο Ντράγκι δεν μοίραζε μάννα εξ ουρανού.

«Τοξικά» προϊόντα

Κατ’ αρχάς, τα συγκεκριμένα «τοξικά» –όπως χαρακτηρίστηκαν εξαιτίας του μεγέθους των συνεπειών τους– χρηματοοικονομικά εργαλεία προκάλεσαν το ξέσπασμα της κρίσης του 2007, το οποίο επισημαίνουν και οι «F.T.». Κατά συνέπεια, μπορεί κάποιος εύκολα να καταλάβει ότι πρόκειται στην καλύτερη περίπτωση για μια κίνηση απελπισίας σε μια αδιέξοδη στρατηγική, και να αντιληφθεί τους τεράστιους κινδύνους που αυτή η κίνηση ενέχει. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να διαβάσουμε συνδυαστικά τα δύο κείμενα, όπως επίσης και να επικεντρωθούμε στις τεχνικές προδιαγραφές του προγράμματος, ώστε να αντλήσουμε τα σωστά συμπεράσματα.

Στο αρχικό δημοσίευμα γίνεται αναφορά για ενεργοποίηση δύο προγραμμάτων. Το πρώτο και κύριο πρόγραμμα αφορά την αγορά ABS και το δεύτερο την αγορά καλυμμένων ομολογιών των τραπεζών, οι οποίες έχουν ως εξασφάλιση δάνεια. Ασφαλώς χρειάζεται συγκεκριμένες τεχνικές γνώσεις για να μπορέσει κάποιος να κατανοήσει τις διαφορές τους, αλλά κανείς δεν αναρωτήθηκε γιατί υπάρχουν δύο προγράμματα και ποιες είναι οι διαφορές τους.

Ελλάδα και Κύπρος

Στο δεύτερο δημοσίευμα γίνεται καθαρή και σαφής αναφορά ότι στην Ελλάδα και την Κύπρο απευθύνεται το κύριο πρόγραμμα αγοράς ABS, ενώ στο αρχικό δημοσίευμα αναφέρεται ότι το δεύτερο πρόγραμμα καλύπτει χώρες χωρίς εμπειρία σε τιτλοποιήσεις, πιθανώς χώρες της ανατολικής Ευρώπης, αλλά παράλληλα μπορεί να αφήνει και ένα παράθυρο για ιταλικές και ισπανικές τράπεζες.

Η εξαγγελία του Ντράγκι αναφέρει ότι και τα δύο προγράμματα είναι διαθέσιμα για την Ελλάδα, αλλά η ανάγκη είναι για ABS, όπως σωστά αναφέρουν οι «F.T.», προκειμένου οι ελληνικές τράπεζες να μειώσουν σημαντικά το μέγεθος του ενεργητικού τους.

Η βασική και καταλυτική διαφορά μεταξύ των δύο προγραμμάτων είναι ότι στην περίπτωση της αγοράς ABS, τα δάνεια από τα οποία συντίθενται τα ομόλογα αφαιρούνται από τους ισολογισμούς των τραπεζών και προστίθενται στον ισολογισμό της ΕΚΤ, ενώ στις καλυμμένες ομολογίες, οι τράπεζες κρατούν τα δάνεια στον ισολογισμό τους και τα συγκεκριμένα δάνεια εκχωρούνται ως εξασφάλιση των καλυμμένων ομολογιών.

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν εμπειρία από ABS, τα οποία διέθεταν προ της κρίσης απευθείας στις αγορές. Μετά την κρίση, οι τράπεζες, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία έκτακτης παροχής ρευστότητας επαναγόραζαν τα ABS και τα εκχωρούσαν μέσω του προγράμματος στην ΕΚΤ, ως εξασφάλιση για να αντλήσουν ρευστότητα, ενώ παράλληλα εξέδιδαν και νέα ABS-«φαντάσματα», που δεν μπορούσαν να τα διαθέσουν στην αγορά και τα οποία λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο.

Σε κάθε περίπτωση, μετά την κρίση όλα τα δάνεια εξακολουθούσαν να υπάρχουν στα λογιστικά βιβλία της τράπεζας. Στα ABS ο δανειολήπτης οφείλει στους κατόχους του ομολόγου στο οποίο έχει τιτλοποιηθεί το δάνειό του και η πιστώτρια τράπεζα έχει αναλάβει τη διαχείριση του δανείου για λογαριασμό τους, ενεργώντας απλά ως εντολοδόχος, ενώ στις καλυμμένες ομολογίες ο δανειολήπτης εξακολουθεί να οφείλει στην τράπεζα με την οποία σύναψε τη σύμβαση δανείου και η οποία συνεχίζει να έχει την πλήρη ευθύνη της σχέσης με τον δανειολήπτη.

Eνέχυρο τα δάνεια

Επιπροσθέτως, στις καλυμμένες ομολογίες, οι οποίες είχαν ως ενέχυρο τα δάνεια στην ΕΚΤ, η τελευταία είχε την ευχέρεια, στην περίπτωση που ένα μέρος των δανείων σημείωνε καθυστέρηση στην αποπληρωμή, να μεταβάλει τα εργαλεία παροχής ρευστότητας, χωρίς να προβαίνει σε καταγγελία των δανείων.

Το ενδιαφέρον και ουσιώδες μέρος της ιστορίας ξεκινά όμως σε αυτό το σημείο. Η ΕΚΤ προχωρά στην αγορά των ABS, τα οποία θα διέπονται από τους κανόνες του αγγλικού δικαίου, κατά πάσα πιθανότητα, και σε καμία περίπτωση πάντως του ελληνικού. Τα ABS είναι ομόλογα, όπως προαναφέρθηκε, αποτελούμενα από ένα σημαντικό αριθμό ομοειδών δανείων (στεγαστικά, καταναλωτικά, μικρών επιχειρήσεων κ.λπ.) που συνοδεύονται από ουσιαστικές εξασφαλίσεις, δηλαδή τα ακίνητα τα οποία είχαν εκχωρηθεί στις τράπεζες ως εξασφάλιση για τη λήψη του δανείου.

Η ΕΚΤ δεν είναι εμπορική τράπεζα για να διατηρεί επί μακρόν στον ισολογισμό της δάνεια ως υποκείμενη αξία των συγκεκριμένων ομολόγων, κατά συνέπεια κάποια στιγμή πιθανότατα θα προσπαθήσει η ίδια να διαθέσει τα ABS στις αγορές, είτε επειδή πιστεύει ότι η αγορά είναι σε υπερθέρμανση είτε, αντιθέτως, για να απελευθερώσει κεφάλαια και να αγοράσει νέα ABS.

Οταν πουληθεί το ABS

Από τη στιγμή που το ABS πουληθεί σε κάποια funds, τότε τα τελευταία έχουν την απαίτηση αρχικά κατά της ελληνικής τράπεζας για την πληρωμή των ομολόγων και δευτερευόντως κατά των πιστούχων της τράπεζας, των οποίων τα δάνεια εντάχθηκαν στο ABS ως εξασφάλιση, με τελική εξασφάλιση τα ακίνητα τα οποία έχουν προσημειωθεί για τα συγκεκριμένα δάνεια. Τα ποσά των αποπληρωμών μεταβιβάζονται στα funds ως σταδιακή αποπληρωμή τόκων και κεφαλαίου του ομολόγου.

Σε περίπτωση που κάποια δάνεια δεν αποπληρώνονται για ένα χρονικό διάστημα και η τράπεζα δεν μπορεί να τα αντικαταστήσει με άλλα, τότε οι κάτοχοι των ομολόγων θα κάνουν χρήση των δικαιωμάτων τους και θα ζητήσουν την άμεση εξόφληση του ομολόγου. Εφόσον η τράπεζα αδυνατεί να ανταποκριθεί λόγω έλλειψης ρευστότητας, επόμενη κίνηση είναι προφανώς να στραφούν στην κατάσχεση των ακινήτων που διαθέτουν ως εξασφάλιση, επικαλούμενοι το δίκαιο στο οποίο βασίζονται τα ABS και αγνοώντας ασφαλώς την ελληνική νομοθεσία που προστατεύει την πρώτη κατοικία, έως σήμερα.

Πιθανώς, ακόμα και η ίδια η διαδικασία μεταβίβασης των ακινήτων που έχουν εκχωρηθεί ως εξασφάλιση αποτελεί μέρος της προσαρμογής του θεσμικού πλαισίου, την οποία ο αναλυτής του άρθρου των «F.T.» ζητεί από τον Ντράγκι να προκαλέσει στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ως κίνητρο για την επανεκκίνηση της αγοράς ABS.

Οι βάσεις όμως έχουν ήδη μπει, το θεσμικό πλαίσιο έχει ήδη προσαρμοστεί, προκειμένου να μην υπάρχουν και θέματα σύγκρουσης του ελληνικού με το αγγλικό δίκαιο.

Σύμφωνα με το ΦΕΚ 1582 της 16/6/2014, στο οποίο δημοσιεύεται η ΠΔΤΕ 42/30.5.2014, σχετικά με το Πλαίσιο εποπτικών υποχρεώσεων για τη διαχείριση των ανοιγμάτων σε καθυστέρηση και των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, μεταξύ άλλων, προσδιορίζονται ως ενέργειες οριστικής διευθέτησης μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων και δανειοληπτών, η εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου, χωρίς προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες, καθώς και η πώληση και ενοικίαση, σύμφωνα με την οποία ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα στην τράπεζα ή σε τρίτο (π.χ. εξειδικευμένη εταιρεία διαχείρισης ακινήτων που μπορεί να υποδείξουν τα funds που κατέχουν τα ομόλογα, η οποία αποπληρώνει το δάνειο ή μέρος του δανείου στην τράπεζα) και στη συνέχεια νοικιάζει από τη συγκεκριμένη εταιρεία το ακίνητο, για μια ελάχιστη χρονική διάρκεια μιας τριετίας.

Πλέον οι λύσεις θα είναι συναινετικές και δεν υπάρχει ανάγκη προσφυγής σε πλειστηριασμούς, ασφαλώς με τους τελευταίους να αποτελούν την απειλή που θα ωθήσει τους δανειολήπτες στις συναινετικές λύσεις. Οι τράπεζες πια θα είναι εντολοδόχοι των funds, τα οποία πρέπει να προστατεύουν τα συμφέροντα των επενδυτών τους, ενώ από την άλλη πλευρά το θεσμικό πλαίσιο θα οδηγεί αναπόδραστα σε αυτή την κατεύθυνση.

Με δεδομένη την κατάρρευση των τιμών των ακινήτων, στις περιπτώσεις που το δάνειο αποτελούσε μεγάλο ποσοστό της τιμής αγοράς του ακινήτου η οφειλή θα υπερβαίνει την τρέχουσα αξία του ακινήτου, και πιθανώς μια διαγραφή στο υπερβάλλον ποσό θα εκληφθεί από τους δανειολήπτες ακόμη και ως δώρο.

Δανειολήπτες στον τοίχο

Ασφαλώς, για τους δανειολήπτες στεγαστικών, οι οποίοι έχουν καταβάλει κανονικά τις δόσεις τους επί έναν αριθμό ετών, ή/ οι οποίοι συμμετείχαν με την προσωπική τους αποταμίευση ή με το αντίτιμο της πώλησης ενός άλλου ακινήτου στο κόστος αγοράς, εφόσον εξωθηθούν σε αυτή τη λύση λόγω των καταστάσεων, το κόστος θα είναι τεράστιο.

Ολοι οι τόκοι που θα έχουν καταβάλει –και οι οποίοι αποτελούν το συντριπτικό ποσόν της δόσης του στεγαστικού τα 3 πρώτα έτη αποπληρωμής του– θα είναι χαμένοι, όπως επίσης και το ακίνητο που πουλήθηκε για να αγοραστεί το νέο, ή οι αποταμιεύσεις τους.

Πιθανώς οι τράπεζες να αρχίσουν να προτρέπουν στο σύντομο μέλλον για νέα στεγαστικά, καθώς τα ακίνητα είναι σε τιμές ευκαιρίας. Η Ιστορία δεν διδάσκει, τουλάχιστον στα χρηματοοικονομικά.

Πάντως, ο ασκός του Αιόλου έχει ανοίξει για την εύκολη, ομαλή και αθόρυβη (;) μεταβίβαση της ακίνητης περιουσίας σε καλές τιμές προς στους πλουσιότερους.

Πηγή

Το ευρώ «θα γίνει πολιτικός κίνδυνος» δηλώνει ο Στίγκλιτς

Του Γιώργου Δελαστίκ

Τη μείωση των μισθών όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης προωθούν οι χώρες της νότιας Ευρώπης - αυτές που ο δεξιός Γερμανός οικονομολόγος Χανς - Βέρνερ Ζιν πρότεινε να φύγουν από το ευρώ, προσωρινά έστω, όπως είδαμε την Κυριακή παρουσιάζοντας ένα απάνθισμα θέσεών του από συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα «Λε Μοντ».

«Αυτή η πολιτική τούς επέτρεψε να αναστηλώσουν την ανταγωνιστικότητά τους;» ρωτάει η Γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρί Σαρέλ. Αυτή τη φορά όμως απευθύνει την ερώτησή της σε έναν διάσημο προοδευτικό Αμερικανό οικονομολόγο, που έχει τιμηθεί και με τον Νόμπελ Οικονομίας, τον Τζόζεφ Στίγκλιτς. Κατηγορηματική η απάντησή του: «Πραγματικά, όχι. Η μείωση των μισθών, συνδυαζόμενη με υψηλό ποσοστό ανεργίας και χαμηλά επιτόκια, αυξάνει το χρέος των νοικοκυριών σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημά τους.

Αυτό ρίχνει τη ζήτηση και τη δραστηριότητα» τονίζει. «Αυτές οι εσωτερικές υποτιμήσεις συνεισφέρουν στη μείωση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού, ενώ ο στόχος της πολιτικής που ασκεί το δημόσιο θα έπρεπε να είναι το αντίστροφο» προσθέτει πριν προχωρήσει στην εξαγωγή του πολιτικού του συμπεράσματος. «Αν δεν αλλάξει τίποτα, ο κίνδυνος θα γίνει πολιτικός» δηλώνει χωρίς υπεκφυγές. «Φοβάστε άνοδο των ευρωσκεπτικιστών;» τον ερωτά η δημοσιογράφος της γαλλικής εφημερίδας, μάλλον αφελώς. Ο Αμερικανός οικονομολόγος δεν εγκλωβίζεται στο επιφανειακό αυτό δίλημμα και της απαντά πολύ βαθύτερα αγνοώντας ουσιαστικά το ερώτημά της. «Η πρόκληση είναι η ακόλουθη: οι πολίτες θα δεχθούν την αποτελμάτωση ως τη νέα τους πραγματικότητα και ως τον μοναδικό ορίζοντα που τους προτείνουν οι ηγέτες τους ή μήπως θα την απορρίψουν;» λέει ο Στίγκλιτς, θέτοντας το βαθύτερο πρόβλημα που προκαλεί στους λαούς της Ευρώπης και πρωτίστως σε εκείνους που οι χώρες τους ανήκουν στην Ευρωζώνη, η ασκούμενη πολιτική κατ' απαίτηση της Γερμανίας. Ο ίδιος δίνει και την απάντηση: «Και τα δύο σενάρια είναι τρομερά ανησυχητικά»!

Πώς εξηγεί ο Στίγκλιτς το γεγονός ότι ενώ στις ΗΠΑ η ανάπτυξη έχει ήδη πάρει μπροστά η Ευρωζώνη βουλιάζει όλο και περισσότερο στην ύφεση και τη στασιμότητα; «Πρωτίστως εξαιτίας της οικονομικής πολιτικής που έχει επιλεγεί. Ενώ οι ΗΠΑ άφησαν το έλλειμμά τους να μεγαλώσει κατά τη διάρκεια της κρίσης, η Ευρωζώνη επέλεξε τα μέτρα λιτότητας τα οποία όχι μόνο δεν επέτρεψαν να ελαττωθεί το δημόσιο χρέος των κρατών της, αλλά αντιθέτως συνεισέφεραν στη μεγέθυνσή του» απαντά ο Αμερικανός οικονομολόγος. Η δημοσιογράφος της «Μοντ» αναζητά σανίδα σωτηρίας. «Τι μπορούν να κάνουν οι χώρες - μέλη της Ευρωζώνης για να ξεκινήσει πάλι η ανάπτυξη;» ερωτά με πρόδηλη αγωνία. «Πρέπει να εγκαταλείψουν τη λιτότητα» απαντά λακωνικά ο Στίγκλιτς και σπεύδει να τοποθετήσει το θέμα βαθύτερα, αναζητώντας να εντοπίσει τις αιτίες των προβλημάτων, όχι απλά να προσπαθεί να διορθώσει όπως όπως τις συνέπειες των προβλημάτων αυτών. «Θα άρμοζε πάνω απ' όλα να ξαναδείτε την ίδια τη λειτουργία της Ευρωζώνης. Στην κατάσταση που βρίσκεται, δεν είναι βιώσιμη»! αποφαίνεται χωρίς περιστροφές.

Εξηγεί τι εννοεί: «Το χειρότερο είναι ότι οι θεσμικοί κανόνες της νομισματικής ένωσης, όπως ο περιορισμός του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ, είναι αντιπαραγωγικοί. Δεν αφήνουν κανένα περιθώριο χειρισμών στα κράτη και οξύνουν τους υφεσιακούς κύκλους» υπογραμμίζει. Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς τρέφει ελάχιστες ελπίδες ότι μπορεί κάποιος να πείσει τους Γερμανούς να αλλάξουν τη στάση τους. «Οι Γερμανοί έχουν μια πολύ ηθική άποψη των προβλημάτων της Ευρωζώνης. Θα είναι δύσκολο όμως να τους κάνει κανείς να αλλάξουν γνώμη, γιατί δεν μιλάμε μόνο για την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ» λέει και συνεχίζει: «Πίσω της βρίσκεται ολόκληρος ο οικονομικός ιστός και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, καθώς και η ελίτ των διανοουμένων που πρέπει να πείσει κανείς. Εγώ δεν είμαι πολύ αισιόδοξος» καταλήγει.

ΟΣτίγκλιτς επικρίνει σφοδρότατα την οικονομική πολιτική που έχει επιβάλει η γερμανική κυβέρνηση στην Ευρωζώνη: «Οι ανησυχίες του Βερολίνου (σ.σ. κατά των μέτρων αύξησης της ζήτησης) είναι ακόμη πιο παράδοξες από τη στιγμή που μέχρι τώρα, όλες οι πολιτικές που ασκήθηκαν στην Ευρώπη συνεισέφεραν στην υποβάθμιση των δημόσιων οικονομικών. Η έλλειψη ανάπτυξης είναι που δημιουργεί τα ελλείμματα και όχι το αντίστροφο». Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, ένας καθαρά συστημικός οικονομολόγος, απορρίπτει επίσης και την ιδέα ότι η νομισματική ένωση είναι μονόδρομος για την Ευρώπη. Θεωρεί ότι η Ευρωζώνη μπορεί να διαλυθεί, αλλά μπορεί ίσως και να διασωθεί, αν οι Γερμανοί αλλάξουν πολιτική, αν και εμφανώς κλίνει προς την πρώτη εκδοχή. «Η νομισματική ένωση μοιάζει με έναν κακό γάμο» δηλώνει. «'Η τον αφήνει κανείς να διαλυθεί ή παλεύει για να τον σώσει» προσθέτει. Ούτε ο Αμερικανός Στίγκλιτς ούτε ο Γερμανός Ζιν γνωρίζουν φυσικά τι θα απογίνει τελικά. Είναι εμφανές όμως ότι εκπροσωπούν δύο διαφορετικούς κόσμους.

ΕΘΝΟΣ

Jean Tirole: Όταν το εμπόρευμα είσαι εσύ!

Του Γιάννη Βαρουφάκη

Ο Jean Tirole, για όσους εξ ημών θυσιάσαμε ένα μεγάλο μέρος των νιάτων μας μελετώντας τη θεωρία παιγνίων, είναι κάτι σαν τον Eric Clapton των μικροοικονομικών. Μέγας βιρτουόζος στον τομέα του αλλά χωρίς να έχει πετύχει την αναγνώριση και το «παραλήρημα» ενός Mick Jagger (ο αντίστοιχος του… Kenneth Arrow, στον χώρο των οικονομικών) ή ενός David Bowie (που έρχεται πιο κοντά στον John Nash Jr). Όπως όμως και ο Eric Clapton άξιζε και αξίζει τις τιμές και τον σεβασμό μας, έτσι και χαίρομαι που η δουλειά του Jean Tirole αναγνωρίζεται σήμερα – έστω και με ένα δεύτερης κοπής Νόμπελ (καθώς, να σας θυμίσω, Νόμπελ Οικονομικών δεν υφίσταται – το βραβείο ονομάζεται «Βραβείο της Τράπεζας της Σουηδίας εις Μνήμην του Άλφρεντ Νόμπελ»).

Ίσως ένας λόγος που ο Tirole υπολείπεται τιμών και αναγνώρισης σε σχέση με τους Arrow και Nash είναι ότι καταπιάστηκε περισσότερο με πρακτικά και λιγότερο με αφηρημένα ζητήματα, όπως π.χ. τη δυνατότητα ή αδυναμία μας να προσδιορίσουμε ύπαρξη ή μη κοινωνικών προτιμήσεων (Arrow) ή να αποφανθούμε για το πώς πρέπει να καταλήξει μια διαπραγμάτευση μεταξύ ορθολογιστών (Nash). Αντίθετα, ο Tirole, αν και το εγχειρίδιό του (με τον Jean-Jacques Laffont) της Θεωρίας Παιγνίων (1991, Cambridge University Press) είναι από τα αρτιότερα, καταπιάστηκε με ζητήματα όπως η ρύθμιση ολιγοπωλιακών αγορών ιδίως σε μια εποχή που η τιμή δεν είναι το παν.

Έως να ασχοληθεί ο Tirole με το μέγα θέμα του πως το κράτος μπορεί να «δαμάσει» τη δύναμη των ολιγοπωλίων (π.χ. κινητής τηλεφωνίας), η οικονομική θεωρία ήταν ιδιαίτερα παρωχημένη. Θεωρούσε πως το ζήτημα ήταν απλά ζήτημα επιβολής μιας τιμής που να μην είναι τόσο υψηλή ώστε να συγκρατεί την παραγωγή, την απασχόληση και το κοινωνικό πλεόνασμα με αποτέλεσμα να κερδίζει το ολογοπωλιακό καρτέλ εις βάρος της κοινωνίας. Ο Tirole δεν έπαψε να φοβάται πως κάτι τέτοιο είναι πιθανό (και συμφωνούσε με την επιβολή μέγιστης τιμής). Φοβόταν όμως και για κάτι άλλο: την επιβολή ιδιαίτερα χαμηλής τιμής, ίσως και μηδενικής (βλ. Google με το δωρεάν Gmail), που στόχο έχει να μας παρασύρει, να μας εγκλωβίσει, και να μας καταστήσει μέρος της πλατφόρμας του καρτέλ το οποίο, έτσι, βρίσκει τρόπο να παράγει εισοδήματα από εμάς (άμεσα ή έμμεσα).

Με απλά λόγια, η παιγνιοθεωρητική σκοπιά του Tirole τον βοήθησε να μας προειδοποιήσει για το εξής απλό και φοβιστικό: «Αν δεν πληρώνεις για το προϊόν, κινδυνεύεις να γίνεις εσύ το εμπόρευμα». Επί αυτής της αναλυτικής βάσης, ο Jean Tirole ξόδεψε χρόνια πολλά μελετώντας τον βέλτιστο τρόπο να μπει μια τάξη σε αυτές τις ολιγοπωλιακές αγορές, θέτοντας όρια στην ασυδοσία τόσο των υπερβολικά υψηλών όσο και των υπερβολικά χαμηλών τιμών.

Βέβαια, όπως πάντα, τα θεωρητικά επιτεύγματα ενός Tirole έχουν αποτέλεσμα μόνο στον βαθμό που η πολιτική εξουσία ενδιαφέρεται να τα χρησιμοποιήσει για να στραφεί εναντίον των καρτέλ. Όπως ο ίδιος ο Tirole έχει, με πίκρα, διαπιστώσει, αυτό συμβαίνει σπάνια. Τόσο στις τηλεπικοινωνίες, στα ΜΜΕ (όπου οι θεωρίες του Tirole έχουν πολλές εφαρμογές), όσο και στον τραπεζικό τομέα όπου, δυστυχώς, οι ρυθμιστές βρίσκονται υπό την εξουσία των ρυθμιζόμενων. Τι να σου κάνει, υπό αυτές τις συνθήκες, η θεωρία παιγνίων;

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

Με την ουρά στα σκέλια

της Λώρη Κέζα
Ενός λεπτού σιγή, παρακαλώ. Να τιμήσουμε τη δολοφονημένη αξιοπρέπεια του Νικήτα Κακλαμάνη. Μόνος του διέπραξε το έγκλημα, με ηθικό αυτουργό τον παλιόφιλό του, τον Αντώνη Σαμαρά με τον οποίο ζουν τη δική τους Χαμένη Ανοιξη. Αφού έσυρε τα μύρια όσα στον πρωθυπουργό, αφού στέρησε από τη Νέα Δημοκρατία τη νίκη στις δημαρχιακές εκλογές, αφού κούνησε επικριτικά τον δείκτη, τώρα σαν υπάκουο, καλό κουτάβι επιστρέφει στην εστία του. Αυτός είναι ο Νικήτας Κακλαμάνης και νομίζει ότι όλοι ξεχνούν και όλοι συγχωρούν τα καμώματά του.

Ο πρώην δήμαρχος είναι ξανά μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας. Επέστρεψε για να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης. Ο άνθρωπος εξηγήθηκε: «βλέποντας την ανταπόκριση όλων των ιστορικών στελεχών της ΝΔ στο προσκλητήριο ενότητας του προέδρου του κόμματος, Αντώνη Σαμαρά, κατάλαβα ότι δεν δικαιούμαι να είμαι απών». Καλέ ποια ανταπόκριση; Ποια ιστορικά στελέχη; Πιθανώς να εννοεί την εμφάνιση του Θοδωρή Ρουσόπουλου στα γενέθλια του κόμματος πλην όμως ο δημοσιογράφος ούτε ιστορικό στέλεχος θεωρείται ούτε επέστρεψε πλήρως.

Οι επιστροφές που επιχειρεί και σε μικρό βαθμό επιτυγχάνει η Νέα Δημοκρατία αφορούν μικρομεσαία στελέχη, που τα τελευταία χρόνια αποσκίρτησαν. Αφορούν δηλαδή άτομα που πήγαν στο ΛΑΟΣ, τους Ανεξάρτητους Ελληνες, τη Δράση και τη Δημιουργία Ξανά. Εχουν επιστρέψει όντως κάποια άτομα με ιδιότητες όπως «αντιπρόεδρος Ομάδας Πρωτοβουλίας». Σε αυτό το επίπεδο. Α, το ξεχάσαμε. Ο πρωθυπουργός συναντήθηκε και με τον Κ. Γιοβανόπουλο, ο οποίος εκτός από την πολιτική έχει διακριθεί και στη χειροσφαίριση.

Ο Κακλαμάνης είναι λοιπόν ο πρώτος επιφανής που ανταποκρίνεται στο προσκλητήριο του Σαμαρά. Το είπε για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις: συναντήθηκαν κατόπιν πρωτοβουλίας του πρωθυπουργού. Μην τυχόν και νομίσετε ότι δεν τα εννοούσε αυτά που είπε πριν απλό λίγες ημέρες. Ούτε λίγο ούτε πολύ είχε πει ότι ο Σαμαράς σύρθηκε σε ψήφο εμπιστοσύνης: «Κατά την προσωπική μου άποψη, έγινε, γιατί ο κ. Βενιζέλος έχει ανάγκη αυτή την ψήφο εμπιστοσύνης, ενόψει του συνεδρίου του κόμματός του. Για μία ακόμη φορά, η ΝΔ σπεύδει να διασώσει τον κ. Βενιζέλο». Αυτά τα είχε πει λίγες ημέρες πριν επιστρέψει, μαζί με το κορυφαίο: «το πρόβλημα της κυβέρνησης δεν είναι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία , αλλά η πλειοψηφία μέσα στην κοινωνία».

Να πάμε λίγο πιο πίσω, να θυμηθούμε τι έλεγε ο Κακλαμάνης μετά τη διαγραφή του από την κοινοβουλευτική ομάδα, προ οκταμήνου. Παρένθεση: διεγράφη επειδή καταψήφιζε το ένα από τα δύο άρθρα του πολυνομοσχεδίου της κυβέρνησης. Εκείνος είχε μιλήσει για αξιοπρέπεια: «με όση προσωπική πολιτική αξιοπρέπεια μου έχει απομείνει, δεν μπορούσα να ψηφίσω κάτι το οποίο πρώτον βάναυσα καταπατούσε τις ιδεολογικές αρχές της παράταξής μου, όπως αυτές καθορίστηκαν, τον Οκτώβριο του ’74, από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Δεύτερον, για μια ακόμη φορά, ποδοπατούσαν όλες τις προεκλογικές δεσμεύσεις δια στόματος Αντώνη Σαμαρά».

Ας αξιολογήσουμε την επιστροφή. Ο ίδιος ο Νικήτας Κακλαμάνης σώθηκε. Δεν είχε καμία ελπίδα επιβίωσης στην ελεύθερη αγορά. Με ποιον θα μπορούσε να εκλεγεί ξανά βουλευτής εκείνος που έχασε τον πιο δεξιό δήμο της χώρας; Για τη Νέα Δημοκρατία τίθεται ερώτημα: θα είναι ελκυστικός ο Κακλαμάνης, τώρα που επέστρεψε σαν αδέσποτο σκυλί;

Δημοσιεύτηκε στο tovima.gr (10.10.2014)