Η μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων

«Run, rabbit, run, dig that hole, forget the sun»

Breathe, Pink Floyd

«Life is just what happens to you, while you ‘re busy making other plans»

Beautiful Boy, John Lennon

~

Δεν ζούμε, τρέχουμε.

Όλο τρέχουμε, κάτι να προλάβουμε, κάτι να κάνουμε, κάποιον να δούμε, κάτι να πληρώσουμε, κάτι να ακούσουμε, κάτι να μάθουμε, κάτι να διαβάσουμε, κάτι.

Απ’ τη στιγμή που ανοίγουμε τα μάτια μας μέχρι να τα κλείσουμε, τρέχουμε.

Ακόμα και τις στιγμές που ξεκουραζόμαστε, ακόμα και στον ελεύθερο χρόνο μας, ακόμα και τότε κάτι πρέπει να κάνουμε.

~

«Τι κάνεις;»

«Τίποτα»

(αυτή είναι η πιο ανησυχητική απάντηση)

«Τι κάνεις;»

«Τρέχω»

(αυτή είναι η πιο συνηθισμένη απάντηση)

~

Αν μείνεις για μια ώρα χωρίς να κάνεις τίποτα, απλώς κοιτώντας τον τοίχο ή το δέντρο απέναντι, αισθάνεσαι ενοχές.

Αν σε δουν να μένεις έτσι για μια ώρα, χωρίς να κάνεις τίποτα, απλώς κοιτώντας τον τοίχο ή το δέντρο απέναντι, θα σου προτείνουν αντικαταθλιπτικά.

Γιατί πέρα από τις δουλειές που πρέπει να κάνεις, πέρα από τα καθήκοντα σου, θα μπορούσες να αξιοποιήσεις αυτή την ώρα, διαβάζοντας, ακούγοντας μουσική, κάνοντας γυμναστική -αντί να χάνεις το χρόνο σου.

Λες και η ώρα του ρεμβασμού είναι χαμένη ζωή.

Λες και η υπόλοιπη ζωή, όπου όλο τρέχουμε κάτι να προλάβουμε, είναι κερδισμένη ζωή.

~~{}~~

Ακόμα και τα παιδιά μας τα γαλουχούμε με το ιδανικό της άοκνης προσπάθειας.

Ερεθίσματα, ακόμα περισσότερα ερεθίσματα, καταιγισμός ερεθισμάτων από την κούνια, μην τυχόν και δεν ακούσει Μότσαρτ, μην τυχόν και δεν μιλήσει ως τα δύο, και περισσότερα ερεθίσματα μετά, και παιχνίδια εκπαιδευτικά και διάβασμα και μουσική προπαιδεία και εξωσχολικές δραστηριότητες και εποικοδομητικό παιχνίδι (λες και το παιχνίδι μπορεί να είναι κάτι άλλο) και dvd και τάμπλετ και κολυμβητήριο και δύο ξένες γλώσσες από νωρίς (γιατί τότε μαθαίνουν πιο εύκολα), τα παιδιά μας τρέχουν πίσω μας κι αυτά.

Τρέχουμε εμείς, τρέχουν και τα παιδιά μας.

~

Πρέπει πάντα να κάνεις κάτι, να μην «χάνεις τον καιρό σου», να μη σπαταλάς τον καιρό σου.

Όμως αυτή η άδεια ώρα είναι ανάγκη του ανθρώπου.

Όταν αφήνουμε τον νου μας να αδειάσει, τότε πλησιάζουμε περισσότερο τον πυρήνα μας.

Γιατί όλα όσα μάθαμε κι όλα όσα μαθαίνουμε, όλα όσα κάνουμε και όλα όσα τρέχουμε να προλάβουμε (all that you give, all that you deal, all that you buy -beg, borrow or steal), είναι ενδύματα του νου και όταν τον νου τον βαρυφορτώνεις τότε αυτός, αναπόφευκτα κάποια στιγμή, καταρρέει.

Οι ψυχικές ασθένειες είναι η πανδημία του σύγχρονου πολιτισμού. Κατάθλιψη, ψυχαναγκασμοί, φοβίες και κυρίως άγχος.

~

Γιατί τρέχουμε. Τρέχουμε να προλάβουμε τη ζωή και δεν καταλαβαίνουμε ότι η ζωή έχει μείνει πίσω.

Αυτό που κυνηγάμε είναι η fata-morgana των προσδοκιών που πρέπει να έχουμε.

Γιατί πρέπει να είμαστε επιτυχημένοι, πρέπει να έχουμε περισσότερα λεφτά, πρέπει να είμαστε καλλιεργημένοι-έξυπνοι-όμορφοι-γυμνασμένοι-αδύνατοι-χαρούμενοι-ευτυχισμένοι, πρέπει να έχουμε τα πιο έξυπνα παιδιά, και πρέπει να ξεπεράσουμε τους άλλους, να έχουμε περισσότερα λεφτά από τους άλλους, να είμαστε πιο καλλιεργημένοι-έξυπνοι-όμορφοι-γυμνασμένοι-αδύνατοι-χαρούμενοι-ευτυχισμένοι από τους άλλους…

Πρέπει να κάνουμε, πρέπει να είμαστε, πρέπει να έχουμε κάτι παραπάνω και κάτι παραπάνω και όλο τρέχουμε για να το έχουμε και όλο πασχίζουμε για να πετύχουμε αυτό το κάτι παραπάνω, αυτό το μεγάλο, και τελικά έρχεται μια στιγμή όπου καταλαβαίνεις ότι έχασες εκείνο το μικρό και «λίγο παρακάτω» που είχες.

~~{}~~

Δεν απόλαυσες το σώμα σου και την νεότητα σου, γιατί πάντα ήθελες να είσαι πιο αδύνατος/η, πιο όμορφος/η, πιο sexy, πιο Μπραντ Πητ/Αντζελίνα Τζολί.

Όταν όμως είσαι ογδόντα χρονών και κοιτάς τις φωτογραφίες της νεότητας καταλαβαίνεις ότι ήσουν πιο όμορφος/η απ’ όσο πίστευες τότε.

~

Δεν απόλαυσες τον σύντροφο σου, γιατί διαρκώς γκρίνιαζε και δεν έβγαζε αρκετά λεφτά, και δεν ήταν αρκετά ρομαντικός-όμορφος-ερωτικός και γιατί δεν πρόλαβες να ασχοληθείς μαζί του, είχατε το Τρέξιμο.

Αλλά στα ογδόντα, όταν πια δεν θα τον έχεις δίπλα σου, νοσταλγείς τη γκρίνια του και τα ελαττώματα του και εκείνον τον χαζό τρόπο που σου έλεγε: «Ε, ναι, σ’ αγαπώ. Πάλι τα ίδια θα λέμε;»

~

Δεν απόλαυσες τα παιδιά σου, γιατί έπρεπε να τα στείλεις στον παιδικό σταθμό ώστε να μπορείς να τρέχεις για να τους προσφέρεις τα πάντα και έπρεπε να τα προετοιμάσεις για το νηπιαγωγείο, να τα στείλεις διαβασμένα στο δημοτικό, να τα στείλεις να μάθουν αγγλικά-γαλλικά-μουσική-θέατρο-μπαλέτο-υπολογιστές, και έπρεπε να διαβάζουν όλη μέρα για να περάσουν στο πανεπιστήμιο και μετά έφυγαν από το σπίτι πριν να το καταλάβεις.

Και στα ογδόντα σου, κοιτάς τις φωτογραφίες των παιδιών σου και καταλαβαίνεις ότι δεν πρόλαβες να τα αγκαλιάσεις όσο ήθελες, δεν πρόλαβες να παίξεις μαζί τους, γιατί έπρεπε να τρέχεις και έπρεπε να τρέχουν κι εκείνα.

~~{}~~

Κοιτάς πίσω και καταλαβαίνεις ότι δεν πρόλαβες τίποτα.

Ούτε τους φίλους σου να δεις ούτε τους γονείς σου να καταλάβεις ούτε έρωτες να ζήσεις ούτε να χορέψεις ούτε να κάνεις αυτά που θεωρούσες σημαντικά όταν ήσουν παιδί.

Κι αυτό σου φαίνεται παράξενο. Όλο έτρεχες κι όμως δεν πρόλαβες.

Γιατί έτρεχες τότε; Για να πληρώσεις όλους τους λογαριασμούς; Μα ακόμα χρωστάς και νέοι λογαριασμοί έρχονται κάθε μέρα.

Και καταλαβαίνεις ότι έτρεχες για να επιβιώσεις.

~

Λυπάμαι που στο λέω, αλλά τώρα, στα ογδόντα, δεν έχεις χρόνο για τύψεις.

Έχεις λίγο χρόνο να ζήσεις ακόμα, μην τον χαραμίσεις σε τύψεις γι’ αυτά που δεν έζησες. Άλλωστε ο χρόνος πάντα έτσι είναι, λίγος, όσων χρονών και να είσαι.

Πάρε μια βαθιά ανάσα και άδειασε τον νου σου.

Μην τρέχεις πια. Στάσου!

~

Κι αν δεν είσαι ογδόντα, αν έχεις μικρά παιδιά, πιάστα απ’ το χέρι, αγκάλιασέ ‘τα, παίξε μαζί τους. Τόσο γρήγορα, πριν να το καταλάβεις, δεν θα θέλουν να τα κρατάς απ’ το χέρι, δεν θα είναι παιδιά.

Κι εσύ δεν θα είσαι νέος, ζωντανός για πολύ ακόμα. Ένα ανοιγόκλεισμα των ματιών διαρκεί η ζωή, όσο και να τρέχεις.

Στάσου! Πάρε μια ανάσα.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

(Ο τίτλος προέρχεται απ’ το διήγημα του Άλαν Σίλιτοου «Η μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων». Έγινε ταινία από τον Τόνι Ρίτσαρντσον, το 1962 και τραγούδι από τους Iron Maiden.)   

Γελωτοποιός   

Μια διαφορετική ανάγνωση του Φινλανδικού συστήματος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Στην Ελλάδα οι περισσότερες αναφορές για το Φινλανδικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, συνήθως προκαλούν πολιτική φόρτιση. Κατά την διάρκεια της βαθύτατης ελληνικής οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής κρίσης επιχειρήθηκε η επίλυση των προβλημάτων (που αυτή προκάλεσε) με την ενεργοποίηση κοινωνικών αυτοματισμών οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για την στοχοποίηση επαγγελματικών ομάδων (π.χ εκπαιδευτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι κ.λ.π).

Αντίθετα στην δεκαετία του 1990 η Φινλανδία αποφάσισε να αντιμετωπίσει την δική της οικονομική κρίση χρησιμοποιώντας την εκπαίδευση ως βασικό πυλώνα επαναχάραξης του παραγωγικού της μοντέλου. Τα αποτελέσματα της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας που επιχείρησε η Φινλανδική κοινωνία διαπερνούν την κουλτούρα της σημερινής Φινλανδίας και αποτυπώνονται στο σύνθημα « όλα είναι εκπαίδευση».

Σε αυτό το άρθρο η προσέγγιση του Φινλανδικού εκπαιδευτικού μοντέλου βασίζεται στην αξιοποίηση των βιωματικών δεδομένων που προέκυψαν από την επίσκεψη επιμορφωτικού χαρακτήρα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus + ΚΑ1 σε σχολικές μονάδες του Ελσίνκι, τον Απρίλιο του 2018.

Η Φινλανδία είναι μία χώρα η οποία παρουσιάζει παρόμοια οικονομικά, γεωστρατηγικά και ιστορικά χαρακτηριστικά με τη Ελλάδα. Ειδικότερα χαρακτηρίζεται από το μικρό μέγεθος του πληθυσμού και την συγκέντρωση του σε μεγάλες πόλεις. Συνορεύει με την Ρωσία η οποία κάνει αισθητή την παρουσία της χρησιμοποιώντας μηχανισμούς πίεσης όπως είναι οι ελεγχόμενες μεταναστευτικές ροές. Ο σκληρός εμφύλιος πόλεμος που πραγματοποιήθηκε στην δεκαετία του 1920 άνοιξε πληγές οι οποίες επουλώθηκαν σύντομα από τους Φινλανδούς. Ωστόσο - κατά την άποψη ενός Φινλανδού συναδέλφου - δεν έχουν κατορθώσει να μιλήσουν με αυτοκριτική διάθεση για τα μελανά σημεία της ιστορίας τους όπως είναι η συνεργασία της Φινλανδικής Κυβέρνησης με το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Σε αντίθεση με το ελληνικό μοντέλο σχολικών υποδομών το οποίο χαρακτηρίζεται από την κατασκευή μικρού μεγέθους σχολικών μονάδων, το αντίστοιχο Φινλανδικό μοντέλο βασίστηκε στην κατασκευή μεγάλου μεγέθους σχολικών μονάδων με σκοπό την δημιουργία οικονομιών κλίμακας, συνεργειών και γνώσης. Για παράδειγμα στην περιοχή του Ελσίνκι υπάρχουν κτιριακά συγκροτήματα με χωρητικότητα μεγαλύτερη των 2000 μαθητών, στα οποία στεγάζονται οι δομές της τυπικής και της άτυπης εκπαίδευσης και κατάρτισης. Χαρακτηριστικά οφέλη που απορρέουν από την επιλογή του συγκεκριμένου μοντέλου είναι η ορθολογική διαχείριση των λειτουργικών δαπανών, η αποτελεσματική αξιοποίηση των υποδομών όπως βιβλιοθήκες, αθλητικές εγκαταστάσεις από έναν ικανοποιητικό αριθμό εκπαιδευομένων και εκπαιδευτικών.

Η χρηματοδότηση του φινλανδικού εκπαιδευτικού μοντέλου πραγματοποιείται κυρίως από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, ενώ οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των δημοσιονομικών κονδυλίων που προορίζονται για την χρηματοδότηση της προσχολικής, πρωτοβάθμιάς, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Σε αντίθεση με τις προτάσεις του Ο.Ο.Σ.Α που προτείνουν την αύξηση του εκπαιδευτικού ωραρίου, την μείωση των δημόσιων δαπανών για την εκπαίδευση, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω των επιταγών εκπαίδευσης (vouchers), την τυποποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, την κοινωνική λογοδοσία, την αύξηση της αναλογίας μαθητών/τριων ανά εκπαιδευτικό, οι σχεδιαστές του Φινλανδικού μοντέλου επέλεξαν να δημιουργήσουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα προσαρμοσμένο στις ανάγκες της Φινλανδικής κοινωνίας και όχι στα συμφέροντα των επιμέρους ομάδων πίεσης. Αποφάσισαν να δώσουν προτεραιότητα στην αναμόρφωση των ωρολογίων προγραμμάτων δημιουργώντας θεματικές ενότητες και προσεγγίζοντας ολιστικά τα γνωστικά αντικείμενα. Εστίασαν στην κινητικότητα του μαθητικού δυναμικού μεταξύ διαφορετικών τύπων σχολείων στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα παιδαγωγικού χαρακτήρα, διδακτικών προσεγγίσεων και συμβουλευτικής, στην κοινωνική συνεργασία και στην εξατομικευμένη μαθησιακή διαδικασία.

Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού απολαμβάνει υψηλό βαθμό κοινωνικού κύρους ως αποτέλεσμα των επαγγελματικών προσόντων του (παιδαγωγικού, διδακτικού συμβουλευτικού χαρακτήρα), την συχνή επικοινωνία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία. Ο Φινλανδός εκπαιδευτικός μπαίνει σε τάξεις των 10 ή των 15 μαθητών (υπάρχουν και οι τάξεις των 20 ή 25 ατόμων) συνεργάζεται με τους γονείς των μαθητών στο πλαίσιο συναντήσεων που ορίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής σε συγκεκριμένες ομάδες μαθητών. Κάθε εκπαιδευτικός εντάσσεται σε επιμέρους ομάδες εκπαιδευτικών που αναλαμβάνουν την αντιμετώπιση επιμέρους θεμάτων που αφορούν την λειτουργία των σχολικών μονάδων και την επικοινωνία τους με τη τοπική κοινωνία.

Ο σημαντικός αριθμός επαγγελματικών προσόντων του Φινλανδού εκπαιδευτικού - μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών, παρακολούθηση προγραμμάτων επιμόρφωσης για την διαχείριση συγγενών γνωστικών αντικείμενων και την παροχή συμβουλευτικού έργου - και η συχνή επικοινωνία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία αποτελούν τις μεταβλητές της διαδικασίας αξιολόγησης του. Υπάρχει και η διοικητική αξιολόγηση που συνδέεται κυρίως με τις επιμορφωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών οι οποίες θα πρέπει να προσαρμόζονται στην αποτελεσματική βελτίωση του εκπαιδευτικού τους έργου.

Στις συζητήσεις με εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες των τριών σχολείων (Γυμνασίου, Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου) μπορείς να εντοπίσεις το κλίμα που χαρακτηρίζει κατά κανόνα τις σχέσεις εκπαιδευτικών και μαθητικού δυναμικού, κατά την διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας εντός και εκτός τάξης. Συγκεκριμένα το ωρολόγιο πρόγραμμα περιλαμβάνει έναν ικανοποιητικό αριθμό θεματικών ενοτήτων που καλούνται οι μαθητές/τριες να επιλέξουν με σκοπό την απόκτηση και την ενδυνάμωση των γνωστικών, επικοινωνιακών και κοινωνικών δεξιοτήτων τους. Η ολιστική προσέγγιση των θεματικών ενοτήτων μέσω των διαθεματικών και διεπιστημονικών συνδέσεων (όπου είναι εφικτό) αποτελεί ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του εκπαιδευτικού συστήματος όπως αυτά αποτυπώνονται στους διαγωνισμούς της PISA. Μία θεματική ενότητα δεν συνδέεται αποκλειστικά με ένα γνωστικό αντικείμενο άλλα με έννοιες που απαιτούν την διεπιστημονική προσέγγιση του. Η μετωπική διδασκαλία έχει αντικατασταθεί από την εργασία μέσω ομάδων και την εξατομικευμένη μάθηση που προσαρμόζεται στους προσωπικούς στόχους κάθε μαθητή/τριας. Άλλωστε αυτό που ενδιαφέρει τους περισσότερους μαθητές/τριες είναι η απόκτηση του εθνικού απολυτήριου, δηλαδή δεξιοτήτων που θα τους επιτρέψουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις, στα δικαιώματα και στις ευθύνες που απορρέουν από την ιδιότητα τους ως πολίτες της Φινλανδικής Δημοκρατίας και της Ε.Ε.

Ένα μικρό ποσοστό επιλέγει την συμμετοχή του σε εξετάσεις για την εισαγωγή σε κάποιο Πανεπιστήμιο. Κυκλοφορώντας στο εσωτερικό των σχολείων παρατηρείς παιδιά να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, tablets, smartphones ή να χαλαρώνουν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους. Φαινόμενα αποκλίνουσας συμπεριφοράς που δημιουργούνται σε σχολικές μονάδες μεγάλου μεγέθους αντιμετωπίζονται μέσω των εθνικών προγραμμάτων που προσαρμόζονται στο σχολικό περιβάλλον του Φινλανδικού σχολείου (πρόγραμμα αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού, πρόσθετη υποστήριξή των μαθητών/τριων που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες, προγράμματα συμβουλευτικής εντός του εκπαιδευτικού ωραρίου). Επίσης υπάρχει ο θεσμός των ιδιωτικών φροντιστηρίων τον οποίο επιλέγει ένας μικρός αριθμός μαθητών με σκοπό την εισαγωγή σε σχολές όπως η Νομική και Ιατρική του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι.

Συμπερασματικά οι προσλαμβάνουσες που έχουν παρουσιασθεί στις προηγούμενες παραγράφους αποτελούν την κουλτούρα οργάνωσης του Φινλανδικού σχολείου που αποτυπώνεται στις υποδομές, στην δημόσια χρηματοδότηση, στις αξίες και στις κοινωνικές συμπεριφορές. Μία κουλτούρα που άρχισε να διαμορφώνεται στην περίοδο της οικονομικής ύφεσης της Φινλανδικής οικονομίας και συνοψίζεται στις λέξεις κλειδιά: κοινωνική ευθύνη σε αντίθεση με την κοινωνική λογοδοσία, ομαδική εργασία με στόχο την εξατομικευμένη μάθηση, εκπαιδευτικοί-σύμβουλοι, ωρολόγια προγράμματα θεματικών ενοτήτων και όχι μαθημάτων, στην απομυθοποίηση των Τ.Π.Ε., στην ανατροφοδότηση, στην κοινωνική συνεργασία και στην αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου σε αντιδιαστολή με την ατομική αξιολόγηση. Τα επιτεύγματα του συγκεκριμένου μοντέλου είναι ορατά σε διεθνείς διαγωνισμούς εντοπισμού του γλωσσικού, μαθηματικού, οικονομικού εγγραματισμού και στην οικονομική ανάπτυξη της Φινλανδικής κοινωνίας.  

 Στέφανος Συρμακέσης 

Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων – Εκπαιδευτικός-Οικονομολόγος    

Διχαζόμαστε για το ποιος διχάζει!

Γράφει ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Το γεγονός ότι σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία τα πολιτικά κόμματα διαφωνούν δεν συνιστά λόγο να ανησυχούμε και δεν αποτελεί είδηση. Και επειδή διαφωνούν, επόμενο είναι να χαρακτηρίζουν τις απόψεις και τις πράξεις των αντιπάλων τους λανθασμένες και να τις επικρίνουν. Οσο για μας τους απλούς πολίτες, είναι εξίσου φυσιολογικό να διχαζόμαστε, δηλαδή να παίρνουμε το μέρος του ενός και να τα βάζουμε με τον άλλο.

Ολα αυτά θα τα χαρακτήριζα διαχρονικά, προφανή και στοιχειώδη. Τότε γιατί ο διχασμός συγκαταλέγεται στα πολιτικά αμαρτήματα και ως τέτοιο καταγγέλλεται εν χορώ από όλους; Πού σταματάει η διαφωνία –απαραίτητο συστατικό της δημοκρατίας– και αρχίζει ο διχασμός; Για να βρούμε τις απαντήσεις πρέπει να ξεκινήσουμε με την εξής παραδοχή: ότι η καταγγελία του διχασμού μπορεί να προέρχεται από δύο εντελώς διαφορετικές ή ακόμα και διαμετρικά αντίθετες κατευθύνσεις. Σύμφωνα με το σκεπτικό της πρώτης, η οποία διατυπώνεται από ανθρώπους που ασχολούνται με την πολιτική χωρίς να είναι πολιτικοί με τη στενή έννοια του όρου, το πρόβλημα δεν γεννιέται από την αντιπαράθεση αλλά από το ύφος της.

Διότι το ύφος δεν είναι το απλό περιτύλιγμα της άποψής μας αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση το ουσιαστικό μήνυμα: ο λόγος γίνεται διχαστικός όταν υποκινεί την ωμή επιθετικότητα, την υστερία, τη μισαλλοδοξία, την απλούστευση. Για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα, με εντυπωσίασε ένα σχόλιο του Αριστείδη Χατζή στην «Καθημερινή» πριν από μερικές εβδομάδες. Αν το διαβάσετε –και σας συνιστώ να το κάνετε– θα διαπιστώσετε κάτι πολύ σημαντικό για το θέμα μας: ότι ακόμα κι αν δεν συμφωνήσετε με όλα όσα λέει, οφείλετε να επιδοκιμάσετε την προσέγγισή του επειδή κατάφερε να κάνει κάτι πολύ δύσκολο και σπάνιο στη χώρα μας: να μιλάει για τον διχασμό χωρίς να τον αναπαράγει.

Εδώ ακριβώς έγκειται η διαφορά και κυρίως το πρόβλημα με τον κομματικό λόγο της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης περί διχασμού και πόλωσης. Πρόκειται για αμάρτημα, μας λένε για να θαυμάσουμε την ευρύνοια και τη μετροπάθειά τους· το οποίο όμως βαραίνει πάντα τους αντιπάλους μας, ποτέ εμάς. Με άλλα λόγια, εκείνοι που συστηματικά διασπείρουν τον διχασμό, άνοιξαν ένα ακόμη μέτωπο καλώντας μας τώρα να διχαστούμε, επιθετικά, υστερικά, μισαλλόδοξα και απλουστευτικά, για το ποιος διχάζει περισσότερο.

Αν παραβλέψουμε τα πραγματικά συμφραζόμενα, η κίνηση αυτή, να λέμε κάτι και ταυτόχρονα να το υπονομεύουμε με τον τρόπο που το λέμε, παραπέμπει στην έννοια της ειρωνείας, όπως τη διακινούν οι ψαγμένοι μεταμοντέρνοι και αποδομιστές. Δεν νομίζω όμως ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο. Τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Τα επικοινωνιακά επιτελεία του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας αξιοποιούν έναν από τους συνηθέστερους αυτοματισμούς της νεοελληνικής σκέψης: όταν το κάνεις εσύ είναι κακό, όταν το κάνω εγώ είναι καλό, ή έστω δικαιολογημένο. (Ολίγον άσχετο: έχετε προσέξει ότι στην Ελλάδα οποιαδήποτε παρέκκλιση από το ορθό δικαιολογείται πάντα ως νόμιμη άμυνα σε μια άδικη επίθεση;)

Οσο για τους πολιτικούς και τους συστρατευμένους κόκκινους και γαλάζιους δημοσιολογούντες, για ένα πράγμα μπορούμε να είμαστε σίγουροι: πως δεν θα έκαναν ό,τι κάνουν αν δεν τους συνέφερε. Φυσικά υπάρχουν άνθρωποι που έχουν την τάση, ποιος ξέρει για ποιους λόγους, να αντιδρούν επιθετικά, υστερικά, μισαλλόδοξα και απλουστευτικά. Ομως στις μέρες μας, όπως ασκείται η πολιτική καθ’ υπόδειξη επικοινωνιολόγων, ψηφολόγων και πάσης μορφής ειδικών, υπερισχύει τελικά εκείνο που φέρνει περισσότερες ψήφους από όσες διώχνει. Κι αυτό θέτει προς συζήτηση ένα ερώτημα συνυφασμένο με τη φύση της δημοκρατίας: Μπορούν οι πολιτικοί να επικρίνουν τον διχαστικό λόγο όταν τον αποζητούν και τον επιβραβεύουν οι οπαδοί τους; Ο πελάτης δεν έχει πάντα δίκιο;

Θα ήταν λάθος και άδικο να επιρρίψουμε την ευθύνη στον «λαό». Διότι η σχέση πολιτικών και ψηφοφόρων είναι αμφίδρομη και περίπλοκη. Νομίζω όμως ότι πρέπει κάπου κάπου να κοιταζόμαστε όλοι στον καθρέφτη. Ναι, οι ιδιοτελείς πολιτικοί λένε ό,τι εμείς θέλουμε να ακούσουμε. Αλλά, η μισή ντροπή δική τους και η μισή δική μας. Ή, αλλιώς, έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν. Πολλοί έχουν εκφράσει την προσδοκία ότι η κρίση, αυτή η αφάνταστα επώδυνη δοκιμασία, θα μας απαλλάξει από τις παθογένειές μας. Μέχρις ενός σημείου δικαιώθηκαν.

Κανείς δεν πιστεύει ότι μπορούμε να επιστρέψουμε στις παλιές καλές μέρες. Ταυτόχρονα όμως κάποιες άλλες, πιο βαθιά ριζωμένες, που έχουν να κάνουν με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της νεοελληνικής ιδεολογίας, αντί να εκλείψουν ενισχύθηκαν. Οπως για παράδειγμα να παθιαζόμαστε για πράγματα που αρνούμαστε να υποβάλουμε στον έλεγχο της κριτικής σκέψης και να καταναλώνουμε φαιά ουσία όχι για να προσαρμόσουμε τις αρχικές μας πεποιθήσεις στην πραγματικότητα, αλλά για να δικαιολογήσουμε την εμμονή μας σ’ αυτές.  

Η μαύρη τρύπα της Δεξιάς

Του Περικλή  Κοροβέση

Ιστορικά ο καπιταλισμός και η αστική δημοκρατία εμφανίζονται μαζί. Ο νέος τρόπος παραγωγής, που αντικατέστησε τη φεουδαρχία, χρειαζόταν μιαν άλλη πολιτική εκπροσώπηση. Η μοναρχία με τους βαρόνους γαιοκτήμονες δεν ήταν κατάλληλο πολιτικό σύστημα για τη Βιομηχανική Επανάσταση που χρειαζόταν πιο ευέλικτες μορφές πολιτικής διακυβέρνησης.

Απαιτούνταν μια πολιτική ηγεσία, και κατ’ επέκταση ένα κράτος, που να διασφαλίζει τα κέρδη του κεφαλαίου μέσα από την κοινωνική ηρεμία. Και επινοήθηκαν τα κόμματα και το Κοινοβούλιο στην υπηρεσία του καπιταλισμού και του κέρδους (δεν υπάρχει Σύνταγμα που να μην κατοχυρώνει την ιδιοκτησία, δηλαδή το κεφάλαιο) δίνοντας κάποια δικαιώματα στους πολίτες, ευθέως ανάλογα με τους αγώνες που είχαν κάνει.

Σε μερικά αστικά καθεστώτα διατηρήθηκε ο θεσμός της μοναρχίας, όχι πια ως αποκλειστική αντιπροσωπεία του θεού επί της Γης, αλλά ως ακόμα ένας αστικός θεσμός. Αυτό που λέμε συνταγματική μοναρχία. Δηλαδή θεσμός που υπόκειται στο Σύνταγμα και όχι στη θεία βούληση. Αυτά, βέβαια, πάντα στη θεωρία. Και ας θυμηθούμε τη δυναστεία των Γκλίξμπουργκ για να δούμε τη διαφορά θεωρίας και πράξης.

Ας μη χρονοτριβούμε τώρα με την ιστορική πορεία του κοινοβουλευτισμού [από Κρόμγουελ και -έναν αιώνα αργότερα- την πρώτη αντιαποικιακή επανάσταση στη Β. Αμερική (τις μετέπειτα ΗΠΑ) μέχρι και τη σύγχρονή της κοινωνική επανάσταση στη Γαλλία]. Να σταθούμε στις ρίζες και στη θεμελίωση της αστικής δημοκρατίας, η οποία άρχισε από τις ΗΠΑ.

Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το πρώτο Σύνταγμα των ΗΠΑ θεωρούνται ακόμα και σήμερα επαναστατικά. Μαζί με τη γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Πολίτη είναι πάντοτε σημεία αναφοράς. Η Χάνα Αρεντ, μάλιστα, θεωρούσε την Αμερικάνικη Επανάσταση επιτυχημένη -και απορούσε γιατί δεν έγινε αναφορά στα μετέπειτα επαναστατικά κινήματα- σε αντιδιαστολή με τη Γαλλική, που τη θεωρούσε αποτυχημένη. Εντούτοις η αστική δημοκρατία των ΗΠΑ, όπως αυτή διατυπώθηκε στο Σύνταγμα, στηρίζεται σε αποκλεισμούς που γίνονται νόμοι για τη λειτουργία του νέου καθεστώτος.

Ετσι, αποκλείονται και δεν έχουν κανένα δικαίωμα: οι γυναίκες, οι μαύροι σκλάβοι, οι Ινδιάνοι, οι φτωχοί (οι πολίτες έπρεπε να έχουν ένα εισόδημα) και ακόμα οι λευκοί υπηρέτες. Η αστική δημοκρατία και ο καπιταλισμός από την αρχή τους αφορούσαν μόνο μία τάξη προνομιούχων που στηριζόταν στον αποκλεισμό μιας άλλης. Και αυτό ισχύει μέχρι σήμερα.

Στη χώρα μας, με κυβέρνηση «πρώτη φορά Αριστερά» ο ένας στους τρεις Ελληνες είναι στο κατώφλι της φτώχειας. Βέβαια, σύμφωνα με την κυβέρνηση και τα φερέφωνά της, είμαστε σε ανάκαμψη. Εχουμε ξεπεράσει τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία και είμαστε στην τρίτη θέση όσον αφορά τη φτώχεια στην Ε.Ε. («Εφ.Συν.» 17/10/18). Υπομονή. Μας μένουν ακόμα 24 χώρες για να φτάσουμε στο επίπεδό τους. Ας είμαστε αισιόδοξοι. Με το δαιμόνιο της φυλής, αυτή τη φορά αριστερό, θα φάμε τους κουτόφραγκους.

Το πολιτικό μοντέλο διαχείρισης του καπιταλισμού, που καθιερώθηκε στις ΗΠΑ, ήταν ο δικομματισμός. Προϊόν εξαγώγιμο για τον δυτικό κόσμο (και όχι μόνο), που σημαίνει δύο κόμματα να υπηρετούν το ίδιο σύστημα. Το καθένα με τον δικό του τρόπο και μέσα πάντοτε από την εξουσία. Και εδώ μπορούμε να κάνουμε μια θεωρητική διάκριση ανάμεσα στις δύο πολιτικές.

Η μία υποστηρίζει πως κάνουμε παραχωρήσεις για να αποφύγουμε τις κοινωνικές αναταραχές που τροφοδοτούν εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Η άλλη λέει πως χρειάζεται πυγμή. Ο όχλος πρέπει να υποτάσσεται και να διευθύνεται για το δικό του το καλό, μια και ο ίδιος δεν ξέρει τι του γίνεται. Μέσα στις κυβερνήσεις «πυγμής» είναι και ο φασισμός που μπορεί να αναδειχτεί και μέσα από την καθολική ψηφοφορία (στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι καλοσχεδιασμένη απάτη). Τρανταχτό παράδειγμα η εκλογή του Χίτλερ και η σημερινή Ε.Ε. με τη λαίλαπα της Ακροδεξιάς, που παντού βρίσκεται σε άνοδο και πιθανότατα αύριο θα είναι κυρίαρχη δύναμη στην Ευρώπη, όπου η Ε.Ε. θα πάψει να υπάρχει όπως την ξέραμε.

Με άλλα λόγια: Οποιοι και αν είναι στην εξουσία, Σοσιαλδημοκράτες, μεταλλαγμένοι πρώην Κομμουνιστές ή κλασική Δεξιά (μη φασιστική), η πολιτική που ασκούν είναι πάντα δεξιά. Είναι μια μαύρη τρύπα της εξουσίας που απορροφά τα πάντα. Οπου υπήρχαν ηγέτες που θέλησαν να δώσουν εξουσία στον λαό και να μειώσουν την ψαλίδα της ανισότητας, όπως ο Πατρίς Λουμούμπα, ο Τομά Σανκαρά στην Αφρική ή ο Αλιέντε και ο Πάλμε στη Λατινική Αμερική και Ευρώπη, αντίστοιχα, δολοφονήθηκαν.

Το σύστημα είναι ιερό και απαραβίαστο. Και η ποινή του θανάτου ισχύει για κάθε αποστάτη. Εκτός αν οι αποστάτες γίνουν μαζικό κίνημα, όπως στην περίπτωση του Βιετνάμ που αποδείχτηκε ανίκητο και γονάτισε τρεις ιμπεριαλισμούς, τον ιαπωνικό, τον γαλλικό και αυτόν των ΗΠΑ. Αλλά νικήθηκε από τη μετέπειτα γραφειοκρατία του Κ.Κ. Δηλαδή από μέσα.

Ας μην παίζουμε με τις λέξεις. Η Δημοκρατία είναι η ευθύνη του καθενός. Και όπου η ευθύνη έγινε μαζικό κίνημα, είχαμε νίκες και ελευθερία (έστω και μερικές κατακτήσεις: 40ωρο, πληρωμένη άδεια, δωρεάν παιδεία, δημόσια υγεία, ελευθεροτυπία κ.ά.). Οπου ο λαός κοιμάται, τα μνημόνια θα είναι μόνιμα, με τη μορφή της εποπτείας και της επιτήρησης των τοκογλύφων εταίρων μας.

Εξασφάλισε την πλειοψηφία των 80 βουλευτών η Κυβέρνηση Ζαεφ

Μετά από μπαράζ αναβολών της ψηφοφορίας στη Βουλή της ΠΓΔΜ εγκρίθηκε η συνταγματική αναθεώρηση στο πλαίσιο κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτή τη στιγμή γίνεται ονομαστική ψηφοφορία μετά από αίτημα του VMRO.

Εξερχόμενος του Κοινοβουλίου της γείτονος, ο Ζάεφ σημείωνε το απόγευμα της Παρασκευής σε τηλεοπτικό σταθμό των Σκοπίων ότι «γίνονται προσπάθειες για την εξασφάλιση πλειοψηφίας δύο τρίτων στη Βουλή» προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία τροποποίησης του Συντάγματος. «Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνει υπό κανονικές συνθήκες», πρόσθεσε.

Η συνεδρίαση της Βουλής της ΠΓΔΜ, στην οποία εξετάζεται η πρόταση της κυβέρνησης του Ζάεφ για την έναρξη των διαδικασιών σχετικά με την τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας, η οποία ήταν προγραμματισμένη για σήμερα, δεν έχει ξεκινήσει ακόμη και πλέον είναι αμφίβολο εάν θα διεξαχθεί σήμερα ή αναβληθεί για άλλη ημέρα.

Έπειτα από ένα μπαράζ διαφωνιών η συζήτηση και στη συνέχεια η ψηφοφορία δεν ξεκίνησε ούτε στις 22:00 (ώρα Ελλάδος), που ήταν η τελευταία προγραμματισμένη ημέρα.

Ωστόσο, εφόσον η πρώτη ψηφοφορία είναι επιτυχής, τότε θα ακολουθήσουν στις επόμενες 20 ημέρες ακόμη δύο, οι οποίες θα πρέπει, επίσης, να οδηγήσουν σε πλειοψηφία δύο τρίτων, ώστε η συμφωνία των Πρεσπών να κυρωθεί οριστικά από την πλευρά της ΠΓΔΜ.

Τις τελευταίες ημέρες η πολιτική ατμόσφαιρα στην ΠΓΔΜ είναι εξαιρετικά τεταμένη ανάμεσα στα κόμματα, ωστόσο προκύπτει ότι οι παρασκηνιακές διεργασίες δεν έχουν κοπάσει.     

kathimerini.gr

Τουρκικές βόλτες στο Καστελόριζο – Σε νιρβάνα η Αθήνα

Του Δημήτρη Μηλάκα

Ακριβώς τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται με σοβαρή ρωγμή στη συνοχή της, μετά την άγρια διαμάχη των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας, που κατέληξε στην παραίτηση Κοτζιά και την ανάληψη του υπουργείου από τον πρωθυπουργό, η Άγκυρα ξεδιπλώνει τους επιθετικούς της σχεδιασμούς στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στόχος των τουρκικών κινήσεων είναι η υπενθύμιση των θέσεων της γείτονος για δικαιώματα που διεκδικεί στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία έχει ανακηρυχθεί και τεμαχιστεί σε οικόπεδα, τα οποία έχουν παραχωρηθεί για έρευνα και εκμετάλλευση. Ταυτόχρονα, ένας παράλληλος στόχος της Άγκυρας είναι η ολοκληρωτική αμφισβήτηση των ελληνικών δικαιωμάτων σε ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Βάση της τουρκικής επιχειρηματολογίας, η οποία έχει επανειλημμένως διατυπωθεί, είναι ότι το Καστελόριζο δεν έχει δικαιώματα στη θαλάσσια περιοχή που το περικλείει, καθώς απλώς επικάθεται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα.

Η Αθήνα τον χαβά της…

Το ξεδίπλωμα των τουρκικών κινήσεων δεν έλαβε την απαραίτητη και αρμόζουσα προσοχή, καθώς στην Αθήνα είχαν πάρει φωτιά τα μπατζάκια της κυβέρνησης, με την οποία (φωτιά) διασκέδαζε η αξιωματική αντιπολίτευση.

Ακριβώς την ίδια στιγμή που η ομφαλοσκόπηση στην Αθήνα χτυπούσε κόκκινο, η Τουρκία εξέδωσε navtex με την οποία δεσμεύει τη θαλάσσια περιοχή νότια του Καστελόριζου και δυτικά της Κύπρου από χτες μέχρι και τον Φλεβάρη για έρευνες και πραγματοποίηση αεροναυτικών ασκήσεων. Και μαζί με τη navtex η Τουρκία ανακοίνωσε ότι ήδη το ερευνητικό πλοίο «Barbaros» πλέει προς τις συντεταγμένες των περιοχών που έχουν δεσμευτεί.

Κάτι με το οποίο επίσης δεν είχε ασχοληθεί κανένας στην Αθήνα από την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση ήταν οι δηλώσεις – ανακοινώσεις αξιωματούχων της τουρκικής κυβέρνησης, οι οποίες περιγράφουν τους σχεδιασμούς της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο για το επόμενο διάστημα.

Σύμφωνα με αυτές τις δηλώσεις – ανακοινώσεις, στις 29 του μήνα θα ξεκινήσουν οι έρευνες – με ιδιόκτητα γεωτρύπανα – της τουρκικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Οι περιοχές που στοχεύει η Άγκυρα θα πρέπει να σημειωθεί βρίσκονται εντός της κυπριακής ΑΟΖ και σε περιοχές που αμφισβητούν απόλυτα το δικαίωμα του Καστελόριζου να έχει υφαλοκρηπίδα. Μάλιστα τις εν λόγω περιοχές η τουρκική κυβέρνηση τις έχει παραχωρήσει για έρευνα και εκμετάλλευση με νόμο από το 2011 – κυβερνητική απόφαση δημοσιευμένη σε ΦΕΚ – στην TPAO, την κρατική τουρκική πετρελαϊκή εταιρεία.

Οι Αμερικανοί

Οι τουρκικές κινήσεις μπορεί να διέφυγαν την προσοχή της Αθήνας, απασχόλησαν ωστόσο το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο πέραν των γεωστατικών αμερικανικών επιδιώξεων έχει αποστολή και για την προστασία των συμφερόντων των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών που έχουν ήδη δαγκώσει τα θαλάσσια κυπριακά φιλέτα και ανησυχούν για απρόβλεπτες ζημιές στην περίπτωση που η Άγκυρα κινηθεί απρόβλεπτα και ανεξέλεγκτα.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την τοποθέτηση του αμερικανικού ΥΠΕΞ, «οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να προχωρήσει στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που βρίσκονται εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Υπό αυτό το πρίσμα, στηρίζουν τον ισομερή καταμερισμό των ενεργειακών κοιτασμάτων μεταξύ των δύο κοινοτήτων του νησιού που, όπως υποστηρίζουν, μπορεί να επιτευχθεί «στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης».

Όπως εύκολα διαπιστώνει κάποιος, στην ανακοίνωσή του το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών έκανε για ακόμη μια φορά επίδειξη των ικανοτήτων Ποντίου Πιλάτου με τις οποίες χειρίζεται τις διαφορές μεταξύ των υποτελών της. Έτσι, λοιπόν, από τη μια πλευρά οι Αμερικανοί φαίνεται να βάζουν πάγο στην Τουρκία, από την άλλη ωστόσο σημειώνουν την ανάγκη για ισομερή καταμερισμό των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Κύπρο μέσω «συνολικής διευθέτησης του θέματος».

Δύσκολες απαντήσεις

Στην Αθήνα όλα αυτά, αν και διαφεύγουν όπως είπαμε την προσοχή και το ενδιαφέρον κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης (ενδεχομένως γιατί και οι δύο αυτές πολιτικές δυνάμεις πιστεύουν ότι τελικά οι Αμερικανοί θα μας βοηθήσουν), απασχολούν σοβαρά και προκαλούν αγωνία σε αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες τόσο του υπουργείου Εξωτερικών όσο και του υπουργείου Άμυνας. Συνοψίζοντας τις επισημάνσεις των εν λόγω παραγόντων, εμφανίζονται κάποια σοβαρά και επείγοντα στην απάντησή τους ερωτήματα με τα οποία θα πρέπει άμεσα να ασχοληθεί κατ’ αρχάς η ελληνική κυβέρνηση:

• Ποια θα είναι η ελληνική αντίδραση στην περίπτωση που τουρκικό ερευνητικό σκάφος με τη συνοδεία τουρκικών πολεμικών πλοίων επιχειρήσει έρευνα σε θαλάσσιες περιοχές όπου το Καστελόριζο επηρεάζει υπέρ της Ελλάδας τα δικαιώματα Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης;

• Είναι αρκετές, σε μια τέτοια περίπτωση, οι διπλωματικές αντιδράσεις ή θα απαιτηθεί και στρατιωτική κινητοποίηση;

• Ποια θα είναι η συμπαράσταση, πέρα από το διπλωματικό επίπεδο, που μπορεί να αναμένει η Αθήνα από την Ε.Ε. και την Ουάσιγκτον (αλλά και τις χώρες της περιοχής, Ισραήλ και Αίγυπτο), με τις οποίες έχει προχωρήσει σε συμφωνίες συνεργασίας;

Αν απ’ όλα τα προηγούμενα προκύπτει κάποιο συμπέρασμα είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει υποτιμήσει τις τουρκικές κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι απολύτως ανέτοιμη να δώσει απαντήσεις σε σοβαρά ερωτήματα τα οποία έχουν ήδη τεθεί από την Τουρκία…

«Βυθίστηκαν» κατά 23 δισ. ευρώ οι μισθοί στην Ελλάδα την περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης

Το “τσουνάμι” των μνημονίων μέτρων και των περικοπών σάρωσε τις αμοιβές στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Οι μισθολογικές απολαβές των εργαζομένων βούλιαξαν κατά 23 δισ. ευρώ μέσα σε δέκα χρόνια, υπό το βάρος της ανεργίας και των μεγάλων περικοπών στα εισοδήματα των εργαζομένων.

Κάθετη πτώση καταγράφηκε στην ίδια περίοδο και στην καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών που υποχώρησε κατά περίπου 40 δισ. ευρώ, σε τρέχουσες τιμές, υπό το βάρος των περιοριστικών πολιτικών, της ανεργίας, της δραστικής περικοπής σε μισθούς και εισοδήματα, με τις επενδύσεις την ίδια ώρα να υποχωρούν στο μισό.

Η πορεία του ΑΕΠ και των συνιστωσών του είναι μια θλιβερή ακτινογραφία πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που χάθηκαν στα χρόνια της κρίσης, δημιουργώντας ένα τεράστιο κενό στην ελληνική οικονομία, που καλείται να καλύψει το χαμένο έδαφος, “τρέχοντας” με σταθερά επιταχυνόμενους ρυθμούς, μεσοπρόθεσμα.

Οι δραματικές επιπτώσεις της κρίσης στις τσέπες των Ελλήνων εργαζομένων και των νοικοκυριών αποτυπώνονται και στην πορεία των επιμέρους μεγεθών. Σε τρέχουσες τιμές:

– Η τελική καταναλωτική δαπάνη των ελληνικών νοικοκυριών περιορίστηκε στα 118,8 δις ευρώ στο τέλος του 2017 από 159 δις ευρώ στο τέλος του 2008.

– Οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μειώθηκαν στα 59,6 δις ευρώ από 82,9 δις ευρώ

Πηγή πληροφοριών: Έθνος/enikos.gr  

Μυστικά κονδύλια: Μια (παλιά) υπέροχη ιστορία…

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Μέχρι τώρα βλέπαμε την κάθε κυβέρνηση να κατηγορεί την προηγούμενη για αδιαφάνεια και για διαφθορά μέσω των μυστικών κονδυλίων. Αυτή τη φορά, όμως, είδαμε και το απίθανο: Να απευθύνονται κατηγορίες για την διαχείριση των μυστικών κονδυλίων όχι από την μια κυβέρνηση προς την άλλη, αλλά στο εσωτερικό της ίδιας κυβέρνησης!

Είδαμε να ανταλλάσουν δηλητηριώδεις κατηγορίες μεταξύ τους οι υπουργοί της ίδιας κυβέρνησης (!) και μάλιστα παρουσία του ίδιου του πρωθυπουργού τους, όπως συνέβη στο υπουργικό συμβούλιο της περασμένης Τρίτης όταν η σύγκρουση Καμμένου – Κοτζιά (και για τα μυστικά κονδύλια) οδήγησε στην εκπαραθύρωση του δεύτερου.

Βέβαια το θέμα των μυστικών κονδυλίων, που μερικοί παριστάνουν τους… «ξαφνιασμένους» στο άκουσμά τους, είναι πολύ παλιό. Κρατάει πάνω από μισό αιώνα… Και τούτο παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς τα μυστικά κονδύλια έχουν (στα λόγια) «καταργηθεί»…

Η τελευταία τους «κατάργηση», για παράδειγμα, έγινε το 2011 όταν ο τότε υπουργός Μόσιαλος της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου είχε ανακοινώσει ότι καταργούνται (σσ: μην αρχίσετε να γελάτε, έχει και συνέχεια…) αυτά τα περίφημα μυστικά κονδύλια που χρησιμοποιούνται για την προώθηση του «εθνικού συμφέροντος» και που μέσω των Γενικών Γραμματειών Ενημέρωσης της εκάστοτε κυβέρνησης όδευαν στις τσέπες… «άγνωστων παραληπτών».

Τα «κατάργησαν», αλλά διατηρούνται με… νόμο!

Εφτά χρόνια από τότε τα μυστικά κονδύλια όχι μόνο δεν έχουν καταργηθεί αλλά ζουν και βασιλεύουν στη διάθεση διαφόρων υπουργείων. Οι γνωρίζοντες αναφέρουν ότι τέτοια κονδύλια εκτός από το υπουργείο Εξωτερικών, υπάρχουν και στο Άμυνας και στο Εσωτερικών, με τον Στ. Θεοδωράκη να αναφέρει σε προχτεσινές του δηλώσεις ότι τα υπουργεία που συνολικά διαχειρίζονται και διανέμουν μυστικά κονδύλια ανέρχονται σε 8.

Τόσο, δε, έχουν «καταργηθεί» τα μυστικά κονδύλια, που το 2017 ο Κοτζιάς  εισηγήθηκε και νόμο βάσει του οποίου για τα μυστικά κονδύλια του Υπουργείου Εξωτερικών (και μόνο του ΥΠΕΞ) και για ποσά μεγαλύτερα των 25.000 ευρώ υπάρχει ενημέρωση της Βουλής. Η ενημέρωση έχει την μορφή αποστολής φακέλου από το ΥΠΕΞ προς τον πρόεδρο της Βουλής για την διάθεση των μυστικών κονδυλίων. Ο πρόεδρος μεταφέρει τα στοιχεία που αποστέλλει το υπουργείο Εξωτερικών στους αντιπροέδρους της Βουλής, με τον φάκελο να επιστρέφει στο ΥΠΕΞ. Κατά καιρούς εγείρεται το ερώτημα αν ακόμα και αυτή η διαδικασία (που επαναλαμβάνουμε αφορά μόνο το ΥΠΕΞ και δεν περιλαμβάνει ποσά μικρότερα των 25.000) είναι όντως ουσιαστική και δεν περιορίζεται στο τυπικό του νόμου.

Σε κάθε περίπτωση, όποτε έρχεται στην επιφάνεια το θέμα των μυστικών κονδυλίων εκείνο που ακούμε είναι για το απόρρητο χαρακτήρα τους και για το πόσο εθνικά… επιβλαβής θα ήταν η δημοσιοποίησή τους. Ετσι συμβαίνει και τώρα, έτσι είχε συμβεί και το 2011 όταν παρά τη… σφοδρή επιθυμία της τότε κυβέρνησης (η οποία ετύγχανε και οπαδός της… «ανοικτής διακυβέρνησης») ουδέποτε ανακοινώθηκαν οι σιτιζόμενοι από τα μυστικά κονδύλια καθότι – όπως είχε ισχυριστεί η κυβέρνηση Παπανδρέου – εκτός από «άγνωστοι» δεν τηρούσαν και «παραστατικά» οι αθεόφοβοι (σσ: δεν υπάρχει φορολογική συνείδηση, κύριε)…

Μάλιστα η τότε ανακοίνωση Μόσιαλου είχε δώσει την ευκαιρία σε ορισμένους πασίγνωστους μαχητές της αντικειμενικότητας, του πλουραλισμού, του ήθους και της δημοκρατικής ενημέρωσης να ξεσπαθώσουν. Τα – εξίσου πλουραλιστικά – ηλεκτρονικά και έντυπα ΜΜΕ της εποχής, στα οποία υπηρετούσαν αστραφτερά διαμάντια της μνημονιακής λοβοτομής, είχαν πάρει φωτιά από τα «πύρινα» σχόλια εναντίον της τακτικής των μυστικών κονδυλίων. Λες και δεν πέρασε μια μέρα, το έργο επαναλαμβάνεται σήμερα…

Το χαριτωμένο της υπόθεσης – και τότε και σήμερα – είναι τούτο: Ανάλογα με το χρώμα του «παπαγάλου» που κουβαλάνε, κι ανάλογα με το ποια εποχή σκάει το θέμα, άλλοι από τους αδάμαντες χρέωναν τα μυστικά κονδύλια κυρίως στο ΠΑΣΟΚ. Άλλοι τα χρέωναν και τα χρεώνουν κυρίως στη ΝΔ. Κι άλλοι σήμερα τα χρεώνουν κυρίως στην συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Αλλά όλοι μαζί σε ένα συμφωνούσαν και συμφωνούν: Οτι είναι πολύ κακό πράγμα να υπάρχουν μυστικά κονδύλια και μάλιστα εκτός ελέγχου…

Πάντως, μέσα από όλο αυτό το επαναλαμβανόμενο τσουνάμι υποκρισίας, προκύπτει και κάτι θετικό: Επικυρώθηκε ότι μυστικά κονδύλια υπάρχουν. Και το σημειώνουμε γιατί όσοι έχουν μνήμη θυμούνται τις όχι και λίγες προσπάθειες, τις εκπορευόμενες από τους εκάστοτε κυβερνώντες, να μας πείσουν ότι «δεν υπήρχαν»…

                                        «η τέχνη να κάνεις το λαό να πιστεύει                             αυτό που η κυβέρνηση θεωρεί σωστό»

Όμως, τα μυστικά κονδύλια που οι προηγούμενες κυβερνήσεις θα… τα καταργούσαν και που η παρούσα τα διατηρεί αλλά υπό… κοινοβουλευτικό έλεγχο (εξηγήσαμε ήδη περί τίνος πρόκειται), γιατί, τελικά, υπάρχουν; Τι ρόλο παίζουν; Και γιατί οι ιστορίες που τα συνοδεύουν σχετίζονται τόσο έντονα με τον Τύπο; Ίσως κάτι έχει να μας πει επ΄αυτού η ρήση του Γερμανού ποιητή φον Κλάιστ, ο οποίος μιλούσε για εκείνο το είδος της δημοσιογραφίας που δεν είναι παρά «η τέχνη να κάνεις το λαό να πιστεύει αυτό που η κυβέρνηση θεωρεί σωστό»… Τέτοιες «τέχνες», προφανώς, πληρώνονται αδρά.

Η ιστορία περί τα μυστικά κονδύλια  είναι τόσο παλιά όσο και ο φαρισαϊσμός όσων οψίμως εξεμάνησαν με την ύπαρξη των μυστικών κονδυλίων. Από τη μια είναι να βάζεις τα γέλια βλέποντας ΝΔ και ΠΑΣΟΚ να ζητούν «εξηγήσεις» (η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ!) για τα μυστικά κονδύλια. Κι από την άλλη είναι να βάζουν τα κλάματα για τα χάλια τους οι κύριοι των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ που το περιλάλητο «ηθικό τους πλεονέκτημα» έχει πλέον για σήμα κατατεθέν και τις αλληλοκατηγορίες των ίδιων των υπουργών τους για τα μυστικά κονδύλια.

Ας πάμε, λοιπόν, να θυμηθούμε πόσο παλιά είναι αυτή η «ωραία» ιστορία. Εδώ και 60 σχεδόν χρόνια στην Ελλάδα, η εκάστοτε κυβέρνηση δηλώνει «πολέμια» της τακτικής των μυστικών κονδυλίων και κατηγορεί την προηγούμενη ότι μέσω των μυστικών κονδυλίων εξαγοράζει δημοσιογράφους για να παίζει το παιχνίδι της.

Αυτό κατηγόρησε το 1964 η Ένωση Κέντρου την ΕΡΕ για το διάστημα που εκείνη κυβερνούσε.

Αυτό κατηγόρησε το 1982 το ΠΑΣΟΚ τη ΝΔ για τη δική της διακυβέρνηση από το 1974.

Αυτό κατηγόρησε το ΠΑΣΟΚ (μετά τις καταγγελίες Μητσοτάκη κατά Σαμαρά) για τη διακυβέρνηση της ΝΔ πριν από το 1993.

Αυτό κατηγόρησε η ΝΔ το ΠΑΣΟΚ για τη δική του διακυβέρνηση πριν από το 2004.

Με δυο λόγια, όποτε συμβαίνει «αλλαγή φρουράς» στη διακυβέρνηση της χώρας, έχει μετατραπεί σε «έθιμο» οι επόμενοι να επαναφέρουν την υπόθεση των μυστικών κονδυλίων  και του χρηματισμού δημοσιογράφων και ΜΜΕ και να καταγγέλλουν τους προηγούμενους για την τακτική τους. Τώρα είδαμε με εργαλείο τα μυστικά κονδύλια να βγάζουν τα μάτια τους μεταξύ υπουργοί ακόμα και της ίδιας κυβέρνησης!

Με μια υποσημείωση: Ούτε αυτοί, ούτε οι προηγούμενοι, ούτε οι επόμενοι έδωσαν ποτέ καμία «λίστα». Ποτέ δεν αποκάλυψαν τίποτα. Ποτέ δεν εξάρθρωσαν το «κύκλωμα». Και να που πλέον έχουμε δυο κερασάκια στην τούρτα: Το ένα το έβαλε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ με τους ίδιους τους υπουργούς της να κατηγορούνται για τα μυστικά κονδύλια. Το άλλο το είχε βάλει η κυβέρνηση Γ.Παπανδρέου  αφού τα «τρωκτικά» θα παραμείνουν «άγνωστα» διότι δεν έχουμε… «παραστατικά», όπως έλεγε ο Μόσιαλος.

Έκθεση Σακελλαρίου: Υπέρ Χωροφυλακής και αντικομμουνισμού…

Υπάρχουν, όμως, κάτι άλλα… παραστατικά: Στις 25 Μάη 1964 ο τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Β. Σακελλαρίου, παραδίδει στον υπουργό Δικαιοσύνης το 25σέλιδο πόρισμα της έρευνας που διενήργησε περί «ελέγχου διαχειρίσεως των μυστικών κονδυλίων εις το υφυπουργείον Εσωτερικών» για την περίοδο 1955-1963.

Ανάμεσα στα άλλα, ο άνθρωπος είχε διαπιστώσει και τα εξής (σσ: οι δυο πολύ ενδιαφέρουσες μαρτυρίες – καταθέσεις που είχαν προκύψει από την έρευνα παρατίθενται όπως καταγράφονται στην έκθεση, οι υπογραμμίσεις είναι από το πρωτότυπο):

«…ο εν αποστρατεία Υποστράτηγος κ. Σόλων Τσαούσης, διατελέσας και ούτος Γεν. Διευθυντής του Υφυπουργείου Εσωτερικών, καταθέτει μεταξύ άλλων και τα εξής: “Πώς διέθετεν ο Υπουργός τα ποσά τα οποία ελάμβανε δεν είμαι εις θέσιν να γνωρίζω. Γνωρίζω μόνον εκ των ποσών τα οποία ελάμβανεν έδιδε κατά μήνα και εις Δημοσιογράφους που έκαμναν το Αστυνομικόν ρεπορτάζ και εις άλλα πρόσωπα που ενεφανίζοντο ότι διενήργουν αντικομμουνιστικήν προπαγάνδαν”»…

«Χαρακτηριστική επίσης είναι η κατάθεσις του Συνταγματάρχου ε.α. κ. Αντων. Θεοδώρου, διατελέσαντος ως αναπληρωτού του Δ/ντού Ασφαλείας του Υπουργείου Εσωτερικών επί 2 1/2 περίπου μήνας, καταθέτοντος μεταξύ άλλων και τα εξής: “Κατά το μικρόν αυτό διάστημα ενθυμούμαι ότι ήρχοντο δημοσιογράφοι και άλλα διάφορα πρόσωπα, τα οποία ησχολούντο με την προβολήν του έργου του Σώματος της Χωροφυλακής και επιδίωκον τη λήψιν αμοιβής, ήτις, ως καλώς ενθυμούμαι εκυμαίνετο από 30.000 – 50.000 δραχμών”»…

Αυτή η τόσο παλιά ιστορία, λοιπόν, με τα «τρωκτικά» τα οποία, απλώς, με κάθε αλλαγή κυβέρνησης αλλάζουν «αφεντικό», έχει κατά καιρούς γίνει πρωτοσέλιδο στον Τύπο. Ηδη από το 1963 οι εφημερίδες, μεταξύ άλλων, έγραφαν:

«492 εκατομμύρια τα μυστικά κονδύλια επί ΕΡΕ».

«Ιλιγγιώδη ποσά εδόθησαν εις υψηλά πρόσωπα»και «ισχυρά πίεσις στα παρασκήνια να συγκαλυφθεί το μέγα σκάνδαλον».

«(…) το χρήμα του λαού διά να υμνολογήται το έργον της ΕΡΕ».

«77,5 εκατομ. δραχ. το χρόνο δι’ εξαγοράν του Τύπου».

«Η κυβέρνησις Παπανδρέου διστάζει υπόπτως να φωτίση το μέγα σκάνδαλον της διαθέσεως των μυστικών κονδυλίων »(«Ελεύθερος Τύπος», 4/12/1963 και 6/12/1963)…

    Από τον Μαρούδα το 1981…

Μετά την περίοδο του «γύψου» και των «Γεωργαλάδων», η ίδια προδικτατορική εικόνα επαναλαμβάνεται και επί ημερών κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Από τα μυστικά κονδύλια που διατίθονταν στη μετεμφυλιακή Ελλάδα για το χρηματισμό «δημοσιογράφων» οι οποίοι υμνούσαν τη Χωροφυλακή και συμμετείχαν στην αντικομμουνιστική προπαγάνδα, φτάσαμε στις καταγγελίες Μαρούδα το 1981 για «δημοσιογράφους – τρωκτικά» του κρατικού προϋπολογισμού.

 Ήταν Δεκέμβρης του 1981, μόλις δυο μήνες από την ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, όταν ο τότε υφυπουργός Προεδρίας Δημήτρης Μαρούδας καταγγέλλει τη ΝΔ ότι ανάμεσα στους ανθρώπους που επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό με πολυθεσίες ή άλλες παροχές στο παρελθόν υπήρξαν και δημοσιογράφοι. Είναι η εποχή που και πάλι χαλούσε ο κόσμος από τα σχετικά δημοσιεύματα.

Η «Συνδικαλιστική Κίνηση Δημοσιογράφων», στην οποία συμμετείχαν οι κομμουνιστές και άλλοι προοδευτικοί δημοσιογράφοι, στέλνει μάλιστα και επιστολή στον υφυπουργό, υπογεγραμμένη από τον Νίκο Καραντηνό, με την οποία ζητείται να δοθεί άμεσα στη δημοσιότητα ο «κατάλογος» αυτών των δημοσιογράφων με τις σκοτεινές «εισοδηματικές πηγές».

Τι έπραξε η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ; Ούτε φωνή ούτε ακρόαση, ουδεμία απάντηση στις πιέσεις για ξεκαθάρισμα του τοπίου και για αποκαλύψεις με «διευθύνσεις και ονόματα», καμία απολύτως συνέχεια, συγκάλυψη και κουκούλωμα. Ο «Παναμάς» των «μυστικών κονδυλίων» είχε πια αλλάξει χέρια μαζί και το χρώμα των «τρωκτικών»…

…σε Μητσοτάκη – Σαμαρά το 1990-‘93

Επειτα, το 1993, περάσαμε στην υπόθεση των μυστικών κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών:

Ηταν ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης που κατηγόρησε τότε τον Αντ. Σαμαρά ότι επί υπουργίας του στο υπουργείο Εξωτερικών πακτωλός μυστικών κονδυλίων κατέληγε και σε δημοσιογράφους.

Ξεσπά σάλος, το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται ότι μόλις γίνει κυβέρνηση θα αποκαλύψει τα πάντα ενώ φιλοΠΑΣΟΚικές εφημερίδες κάνουν λόγο για «Απόρρητο φαγοπότι 17 δισ.!»(«Εθνος», 21/10/1993) κατά την τριετή διακυβέρνηση 1990-1993 από τη ΝΔ.

Το γεγονός, πάντως, ότι την προηγούμενη ΠΑΣΟΚική περίοδο (1981-1989) το ύψος των ίδιων μυστικών κονδυλίων ελέγετο πως έφτασε τα 10 δισ. δραχμές φαίνεται να περνάει στα «ψιλά»…  Το ΠΑΣΟΚ έρχεται πράγματι στην κυβέρνηση, αλλά σχεδόν αμέσως αρχίζουν τα «ήξεις-αφήξεις»:

«Το υπουργείο Εξωτερικών, σχετικά με τα μυστικά κονδύλια  δεν διαθέτει καταλόγους δημοσιογράφων ούτε κάποιο άλλο στοιχείο που αφορά τον Τύπο»,

 είναι μια από τις πρώτες δηλώσεις της κυβέρνησης του Αντρέα Παπανδρέου… Ταυτόχρονα, όμως, οι υποσχέσεις συνεχίζονται:

«Είμαι αποφασισμένος ως αρμόδιος υπουργός να υπερασπιστώ το κύρος και την αξιοπιστία του δημοσιογραφικού λειτουργήματος και θα το πράξω με κάθε νόμιμο τρόπο (…). Δεν μπορεί να υπάρχει αυτή η εκκρεμότητα», δηλώνει σχετικά με τα μυστικά κονδύλια ο Ευ. Βενιζέλος (22/10/1993).

    Προηγουμένως, όμως, έχει φροντίσει να πει:

«(Θα) δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα στοιχεία» (σσ: ακόμα να δοθούν…), αλλά «με εξαίρεση βεβαίως τα στοιχεία εκείνα που καλύπτονται από το εθνικό απόρρητο»…

Ένεκα τα… «συμφέροντα της χώρας»

Ο καθένας μπορεί να εικάσει: Οι «άγνωστοι» που τα παίρνουν, είναι τόσο «άγνωστοι» σε αυτούς που τα δίνουν, ώστε να καλύπτονται (όλοι μαζί) από το «εθνικό απόρρητο! Το τι έγινε και σε εκείνη την υπόθεση είναι λίγο – πολύ γνωστό: Ο Τύπος συνέχιζε να κάνει λόγο για τα μυστικά κονδύλια, οι εφημερίδες έγραφαν για

«1,2 δισ. σε δημοσιογράφους για άρθρα “εθνικά”» («Ελευθεροτυπία», 30/5/1994),

αλλά ο υφυπουργός Εξωτερικών, τότε, Γιώργος Παπανδρέου, αν και αποδεχόταν τις αποκαλύψεις μετά από παρέμβαση του ΚΚΕ στη Βουλή (Μάρτης 1994) ότι μέσα σε 1,5 χρόνο διανεμήθηκε στα «τρωκτικά» 1,5 δισ., δήλωνε:

«Η Ενορκη Διοικητική Εξέταση δεν στάθηκε δυνατόν να επαληθεύσει τίποτα απ’ όσα είχαν λεχθεί γύρω από την υπόθεση χρηματισμού των δημοσιογράφων» (10/3/1994)…

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ακολουθεί την πεπατημένη και στέλνει την υπόθεση στον εισαγγελέα. Το αποτέλεσμα: Η υπόθεση των μυστικών κονδυλίων τίθεται από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθ. Σιούλα και επισήμως στο αρχείο. Αυτά επί υπουργού Τύπου Ευ. Βενιζέλου (σσ: του ιδίου που δήλωνε «αποφασισμένος» να λύσει την «εκκρεμότητα» με τα μυστικά κονδύλια)…

Αξιοσημείωτη παραμένει, ωστόσο, η ακόλουθη αναφορά στο πόρισμα του εισαγγελέα:

«…επίμαχες δαπάνες δεν μπορούν να γίνουν φανερές χωρίς να ζημιωθούν τα συμφέροντα της χώρας και ότι για τις δαπάνες αυτές, όπως ορίζει ο οργανισμός του υπουργείου Εξωτερικών, δεν αποδίδεται λογαριασμός» («Το Βήμα» 11/6/1995)…

Τουτέστιν, τα μυστικά κονδύλια περιφρουρούντο ως «μυστικά » από τον ίδιο τον Οργανισμό του υπουργείου Εξωτερικών, που – παρεμπιπτόντως – δεν θυμόμαστε να τον άλλαξε ο κ. Παπανδρέου, τόσα χρόνια που βρισκόταν στη συγκεκριμένη θέση.

Και εις άλλα με υγεία!

 Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν πάνω δυο δεκαετίες. Ηρθε ξανά η ΝΔ, ήρθε ξανά και το ΠΑΣΟΚ, ήρθαν μαζί ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, ήρθε και ο ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ.  Στο μεσοδιάστημα:

 Όχι μόνο τις «λίστες» των σιτιζομένων από τα μυστικά κονδύλια δεν είδαμε, αλλά στο «διάλογο» που είχε οργανώσει η κυβέρνηση της ΝΔ το 2005 για το θέμα, εκείνο που εξ αρχής δηλώθηκε ήταν ότι τα στοιχεία δεν θα δίνονταν για λόγους σεβασμού των… «προσωπικών δεδομένων» (σσ: των «τρωκτικών»). Τελικά το θέμα «έκλεισε» με τον ισχυρισμό ότι μυστικά κονδύλια και «λίστες»… δεν υπήρχαν καν!

Τα ίδια και μετά το 2009. Επί ΠΑΣΟΚ. Που ανακοινώθηκε ότι οι κονδυλοφόροι των «μυστικών κονδυλίων » – όπως είπε ο υπουργός Μόσιαλος (σσ: που θα τα καταργούσε) – ήταν «άγνωστοι» και «παραστατικά» δεν κρατήθηκαν.

Τα ίδια και τώρα. Που μπορεί μεν να τσακώνονται μεταξύ τους ακόμα και υπουργοί της ίδιας της κυβέρνησης μέσα στο υπουργικό συμβούλιο, που μπορεί να «λούζει» ο ένας τον άλλον με κατηγορίες για παρανομίες και για συκοφαντίες, αλλά νυν υπέρ πάντων το «απόρρητο» ένεκα «εθνικού συμφέροντος».

Τώρα, αν ισχύουν φυσικά τα δημοσιεύματα που μιλούν για διάθεση 1 εκ. ευρώ από μυστικά κονδύλια σε ΜΜΕ των Σκοπίων και της Αλβανίας για να «παίζουν» θετικά την ελληνική κυβέρνηση (http://www.iefimerida.gr/news/452348/poy-pigan-mystika-kondylia-toy-ypex-ypsoys-1-ekat-eyro-i-teleytaia-enimerosi-tis-voylis), κι αν αυτό συνιστά μέθοδο εξυπηρέτησης του «εθνικού συμφέροντος», ας το ξεκαθαρίσουν οι αρμόδιοι.

 Εμείς, από πλευράς μας, και κατόπιν όλης αυτής της αναδρομής στο θέμα των (καταργημένων) μυστικών κονδυλίων, περιοριζόμαστε σε μια ευχή από βάθους καρδίας: «Και εις άλλα (μυστικά κονδύλια) με υγεία»!