Μία ψήφος ηθών

Στη Θεσσαλονίκη τα δημοσκοπικά ποσοστά Βελόπουλου, Νίκης και Λατινοπούλου δείχνουν πάνω από το 20%. Και κάτι αντίστοιχο παρατηρείται σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Αυτές οι ευρωεκλογές είναι ιδανικό πεδίο για να εκφραστεί μία ψήφος που αναφέρεται στα ήθη και στον τρόμο για όσα φέρνει το μέλλον

γράφει ο Κώστας Γιαννακίδης  

Η δημοσκόπηση της Opinion Poll μας δείχνει ότι στη Θεσσαλονίκη η Ελληνική Λύση είναι δεύτερο κόμμα. Και αν το ποσοστό της αθροιστεί με εκείνο που καταγράφει η Νίκη, αλλά και το σχήμα της Αφροδίτης Λατινοπούλου, το αποτέλεσμα οδηγεί πάνω από το 20%. 

Εντάξει, στην προκειμένη περίπτωση μετράει και ο παράγοντας της εντοπιότητας. Ολοι τους Θεσσαλονικείς είναι, λογικό να εμφανίζουν μεγαλύτερη εκλογική επιρροή. Ομως ακόμα και έτσι, υπό το πρίσμα αυτής της εξήγησης, το ποσοστό παραμένει εντυπωσιακό και πιθανότατα αντανακλάται και στις υπόλοιπες εκλογικές περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας. Αν τώρα προσθέσουμε και τις «ορφανές» ψήφους των Σπαρτιατών, είναι εξαιρετικά πιθανό στις επικείμενες εκλογές να συναντηθούμε με πρωτόγνωρα ποσοστά για τον συγκεκριμένο χώρο που βρίσκεται τέρμα δεξιά στον πολιτικό άξονα. 

Υπάρχει κάποια έκπληξη σε αυτούς τους συσχετισμούς; Νομίζω πως όχι, δεν υπάρχει. Πέρα από το στοιχείο της εντοπιότητας, τα κόμματα αυτά αντλούν δύναμη από τα συντηρητικά αντανακλαστικά της Βόρειας Ελλάδας, ενώ αξιοποιούν και την πολύ μεγάλη επιρροή του Αγίου Ορους και των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων. Μπείτε σε ένα ταξί της Θεσσαλονίκης. Η πιθανότητα να πετύχετε εικόνισμα του Παΐσιου αντιστοιχεί στο ενδεχόμενο να δείτε το σήμα του ΠΑΟΚ –εξαιρετικά πιθανό να τα δείτε και τα δύο. 

Οσοι μάθαμε να διαβάζουμε με τον συμβατικό τρόπο τον χάρτη των πολιτικών μετακινήσεων, γνωρίζουμε ότι το ένστικτο του ψηφοφόρου οδηγείται κυρίως από το πορτοφόλι του. Ωστόσο σε αυτό που παρατηρούμε τώρα, η οικονομία δεν παίζει μεγάλο ρόλο. Δεν νομίζω, δηλαδή, να υπάρχει ψηφοφόρος που επιλέγει Βελόπουλο επειδή τον άκουσε να λέει ότι μπορεί, μέσα σε οκτώ μήνες, να δώσει συντάξεις τριών χιλιάδων ευρώ. Τον επιλέγει για πολιτισμικούς λόγους. Θέλει να διαμαρτυρηθεί, ενδεχομένως και να τρολάρει το «σύστημα». Οι ψηφοφόροι της Νίκης είναι λουσμένοι με αγιασμό, ενώ κάπου ανάμεσα βρίσκονται αυτοί που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν Λατινοπούλου. 

Δεν πρόκειται για επιλογές διακυβέρνησης, ούτε υιοθέτηση κάποιας πρότασης. Πρόκειται για διαμαρτυρία ή, πιο σχηματικά, για πράξη αντίστασης σε αυτό που περιγράφεται ως «Νέα Τάξη Πραγμάτων». Αφορά ένα κομμάτι του εκλογικού σώματος που οχυρώνεται πίσω από τις παραδόσεις καθώς φοβάται ένα μέλλον που, όπως πιστεύει, θα ελέγχουν άλλοι. Είναι οι άνθρωποι που, υπό την επιρροή της Εκκλησίας, θύμωσαν με το νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο και δυσκολεύονται να αποδεχθούν την ταχύτητα με την οποία συντελούνται κοινωνικές αλλαγές. Πρόκειται δηλαδή για μία επιλογή ηθών που βρίσκει στις ευρωεκλογές γόνιμο έδαφος για να εκφραστεί. Υπάρχουν φυσικά και άλλοι λόγοι με ιστορικές καταβολές που φτάνουν έναν αιώνα πίσω. Η Βόρεια Ελλάδα θεωρείται, ακόμα, μία ευαίσθητη περιοχή όπου η συντήρηση χρησιμοποιείται ως μέσο εθνικής συνοχής. 

Αναπόφευκτα εδώ τίθεται το ερώτημα για την ύπαρξη προοπτικής σε αυτόν τον χώρο στα δεξιά της ΝΔ. Υπό τις παρούσες συνθήκες όχι. Στην εθνική κάλπη, όπου το διακύβευμα είναι σοβαρότερο, αρκετοί από αυτούς τους ψηφοφόρους θα επαναπατριστούν στη ΝΔ. Είναι και κάτι ακόμα: δεν υπάρχει η προσωπικότητα, ο ηγέτης που θα μπορούσε να συνενώσει αυτόν τον χώρο και να προσελκύσει καινούργιους ψηφοφόρους δια της χαρισματικότητας του. Τι θα συμβεί στο μέλλον; Αδιαμφισβήτητα πρόκειται για ένα χώρο που μπορεί να έχει αρκετό πολιτικό «ψωμί». Προφανώς αυτό το έχει πιάσει και ο Κασσελάκης που δηλώνει θρήσκος, πιστεύει στα θαύματα και διαβάζει το «Πιστεύω» στην εκκλησία. 

Συνηθίζουμε να λέμε ότι η πολιτική απολιτικοποιείται, υιοθετεί στοιχεία lifestyle. Και καθώς οι ιδέες ατονούν, τα σύμβολα ενισχύονται. Και όσο οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι τα βασικά, για την πορεία της χώρας και της οικονομίας, είναι λίγο ως πολύ δρομολογημένα, τόσο θα στρέφονται σε αυτά που περιγράφουν την αντίληψη τους για τον κόσμο. Οταν οι ιδέες υποχωρούν, κυριαρχεί η πίστη, οι πεποιθήσεις. Και όταν το μέλλον προβάλλει αβέβαιο ή τρομακτικό, το παρελθόν είναι η μόνη καταφυγή.