γράφει ο Κώστας Λάμπος
Ο έλεγχος της συμπεριφοράς, της δράσης, συνεπώς και της ζωής κάθε ζωντανού όντος περνάει μέσα από το στομάχι του, δηλαδή εξαρτάται από τις δυσκολίες με τις οποίες είναι συνυφασμένη η εξασφάλιση της τροφής του. Αυτό ισχύει σε υπέρτατο βαθμό για μορφές ζωής, όπως ο άνθρωπος, που χρειάζονται πολλά χρόνια μέχρι να μπορούν να εξασφαλίσουν μόνες τους την τροφή τους, την ασφάλειά τους και την επιβίωσή τους.
Το ανθρώπινο είδος κατανόησε από την νηπιακή του ηλικία την αναγκαιότητα της συλλογικής αντιμετώπισης της εξασφάλισης της τροφής, της ασφάλειας και της επιβίωσης και γι’ αυτό συγκροτήθηκε σε ομάδες, συλλογικότητες, κοινότητες και κοινωνίες και έτσι κατάφερε για εκατομμύρια χρόνια να επιβιώνει, χάρη στην αυτοπροσδιοριζόμενη, και ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός, τροφοσυλλεκτική αρχικά και παραγωγική στη συνέχεια οικονομική του δραστηριότητα, η οποία κατάληγε στην, ανάλογα με τις ανάγκες των μελών, ισοκατανομή των παραγόμενων αγαθών.
Αυτή η διαδικασία ανακόπηκε με τη βίαιη υποδούλωση των ηττημένων από τους νικητές, που συγκροτήθηκαν σε καταπιεστικό εξουσιαστικό κράτος, και με την βίαιη επιβολή του δικαιώματος της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω στη μέχρι τότε κοινόκτητη γη, αποσπώντας έτσι τον συλλογικό πλούτο της κοινότητας-κοινωνίας για λογαριασμό τους. Αυτοαποκλήθηκαν κυβέρνηση όλης, υποτίθεται της κοινωνίας, έφτιαξαν νόμους που προστατεύουν τα καταπατημένα κτήματά τους και τα κλεμμένα κοινά-κοινωνικά αγαθά και οργάνωσαν αστυνομίες και στρατούς για να τα προστατεύουν από τους δούλους, από τους φτωχοποιημένους συνανθρώπους τους και φυσικά και από τους ανταγωνιστές τους. Σκάρωσαν μάλιστα και ένα πολιτικό σύστημα, αυτό της λεγόμενης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, το οποίο με τον φόβο, την παραπλάνηση και τη βία εξασφάλιζε την κοινωνική νομιμοποίηση των παρανομιών τους, με την, κάθε τέσσερα χρόνια, ευνουχισμένη ψήφο του «κυρίαρχου λαού». Για να γίνει αποδεκτή από τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, δηλαδή από τα θύματα της κοινωνικής ανισότητας, αυτή η πολιτική φάρσα, οι εξουσιαστές σε συνεργασία με τους σκοταδιστές οργάνωσαν έναν κοινοβουλευτικό θίασο και μοίρασαν ρόλους. Οι αρχιερείς της κατά κανόνα κρατικοδίαιτης ιδιωτικής επιχειρηματικότητας και της με κάθε θυσία μεγιστοποίησης του κέρδους τους, ισχυρίζονται ότι χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε εξέλιξη και οι εργαζόμενοι θα ήταν χωρίς δουλειά, αποσιωπώντας ότι κινητήρια δύναμη της εξέλιξης υπήρξε η δημιουργική εργασία και συνεπώς χωρίς τους εργαζόμενους η ιδιωτική επιχειρηματικότητα στερείται ουσίας και αξίας. Όσο για την εξέλιξη που φέρνει η ιδιωτική επιχειρηματικότητα αποσιωπούν ότι αυτή γίνεται με τις αποταμιεύσεις του λαού για το ιδιωτικό κέρδος και σε βάρος του λαού και του περιβάλλοντος. Άλλοι, ιερείς, αρχιερείς και φαρισαίοι, ανάλαβαν να πουλάνε στους απόλυτα υποταγμένους και πνευματικά ευνουχισμένους εισιτήρια για τον παράδεισο στην υποτιθέμενη μετά θάνατον ζωή. Άλλοι πάλι ανάλαβαν το ρόλο του κομματικού ηγέτη και του ‘εκπροσώπου’ της περιθωριοποιημένης κοινωνίας, που υπόσχεται στους ανήσυχους και στους ανυπότακτος ανέργους έναν διορισμό, στους εργαζόμενους μια μετάθεση, μια προαγωγή και στους άστεγους ένα δάνειο, και επειδή τα δημόσια ταμεία τα είχαν αδειάσει έπαιρναν τοκογλυφικά δάνεια από ‘εταίρους και συμμάχους’ υποθηκεύοντας το μέλλον της χώρας. Ακόμα και αλλαγή της πολιτικής, της κυβέρνησης και του ‘συστήματος’ υπόσχονται κάποιοι άλλοι, με στόχο την αναδιάρθρωση της οικονομίας για ‘προσέλκυση καλύτερων και μεγαλύτερων ξένων επενδύσεων’, ξεπουλώντας πάντα με το αζημίωτο βέβαια, στρατηγικούς τομείς της εθνικής οικονομίας. Κάποιοι άλλοι, που μας θεωρούν μάζες και ‘ηλίθιους’, περιμένουν τον καινούργιο μεσσία, ας πούμε έναν νέο «Λένιν, που θα κάνει ότι έκανε και ο Λένιν», χωρίς να σκεφτούν τι έπρεπε να κάνει και τι έκανε τελικά ο Λένιν και αν σήμερα θα έκανε ότι έκανε από τον Οκτώβρη του 1917 μέχρι το θάνατό του, τον Γενάρη του 1924, δηλαδή τη δικτατορία του προλεταριάτου, ή θα ενίσχυε τις κομμούνες και τη συμβουλιακή δημοκρατία, δηλαδή τη δημοκρατία του προλεταριάτου, για να μην φτάναμε στον ‘υπαρκτό σοσιαλισμό’ που επέστρεψε στον ομογάλακτό του τον υπαρκτό καπιταλισμό και στην καπιταλιστική βαρβαρότητα;
Με τούτα και μ’ εκείνα, αποδείχτηκε τελικά, ότι στο κοινοβουλευτικό, όπως και στο θρησκευτικό, θέατρο δεν υπάρχει μόνο ρόλος για αυτόκλητους ‘αγίους’, για δεξιούς ψάλτες, καντηλαρπάχτες και εξαπτέρυγα, αλλά υπάρχει και ρόλος «αριστερού ψάλτη» που καλείται, κάθε φορά που η λεηλασία της οικονομίας και της κοινωνίας φτάνει στο αδιέξοδο, να κάνει τη βρώμικη δουλειά για τα αφεντικά της οικονομίας και της πολιτικής, υποσχόμενο μια καλύτερη, μια ‘αριστερή’ διαχείριση του κεφαλαίου, των δημοσίων πραγμάτων και της ανισότητας. Κι έτσι πορευόμενοι, ως διαπλεκόμενα θρησκευτικά και κομματικά ποίμνια, από το κακό στο χειρότερο φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση που δεν κινδυνεύουν μόνο τα δύο εκατομμύρια άνεργοι, τα τρία περίπου εκατομμύρια συνταξιούχοι, τα άλλα τρία περίπου εκατομμύρια επισφαλών και κακοαμοιβόμενων εργαζόμενων και τα υπόλοιπα περίπου τρία εκατομμύρια των νέων που δεν μπορούν να ελπίζουν σε τίποτα πια, αλλά κινδυνεύει η ίδια η Ελλάδα και ο Ελληνισμός.
Βέβαια το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Είναι παγκόσμιο, γιατί παγκόσμια είναι και η κρίση του καπιταλισμού, η οποία οξύνεται στα ακρότατα όριά της, ιδιαίτερα σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης που καλπάζει προς έναν παγκόσμιο φασισμό και γι αυτό ισοπεδώνει οικονομίες, χώρες, πολιτισμούς και λαούς ολόκληρους. Και φυσικά δεν είμαστε μόνο εμείς, ένας μικρός αριθμητικά λαός που πρέπει να αντιδράσουμε και να ματαιώσουμε τη Νέα Τάξη Πραγμάτων που σκαρώνει το κεφάλαιο με επικεφαλής τον αμερικανισμό και παραδίπλα τον νεογερμανισμό, τον νεοτσαρισμό, τον νεοκινεζισμό και κάθε μορφής ηγεμονισμό. Είμαστε όμως εμείς, ως ένας ιστορικά μεγάλος λαός που πρέπει στα μηνύματα των νέων καιρών να πούμε το μεγάλο παρών, οπότε θα ακολουθήσουν και οι άλλοι λαοί, που τώρα τρέμουν μην ‘καταντήσουν σαν τους Έλληνες’, αλλά περιμένουν αποχαυνωμένοι στη σειρά, άλλοι καταρώντας μας ως υπεύθυνους για την καπιταλιστική κρίση και άλλοι ‘προσευχόμενοι’ να βγάλουμε εμείς τα κάστανα από τη φωτιά, να νικήσουμε μόνοι μας τον μανιακό καπιταλισμό, για να ξαναγυρίσουμε όλοι ‘νικητές και δοξασμένοι’ στους καναπέδες της πνευματικής, πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής μας αλλοτρίωσης.
Για να μην είναι αυτή η κατάληξη, για να μην είναι αυτό ‘το τέλος της ιστορίας’ των αυθεντικών ανθρώπων, θα πρέπει κάποιος να κάνει την αρχή, κι αυτός ήταν πάντα στην ιστορία εκείνος που βρίσκονταν με τις πλάτες στον τοίχο και αντιμετώπιζε τον κίνδυνο του αφανισμού του. Και ο κλήρος έτυχε και πάλι σε εμάς του ς Έλληνες, για να βγούμε από τη φάκα του αστικού κοινοβουλευτισμού και να αποβάλλουμε τις πολιτικές ψευδαισθήσεις πως θα μας σώσει το ένα ή το άλλο κόμμα, ο ένας ή ο άλλος ‘μεσσίας’, η μία ή άλλη κομματική ιδεολογία, η μια μνημονιακή ή η άλλη αντιμνημονιακή πολιτική, χωρίς την συθέμελη ανατροπή του συστήματος του κεφαλαίου, και της κοινωνικής ανισότητας, που στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και συνεπώς στην ανισοκατανομή του κοινωνικού και παγκόσμιου πλούτου. Όσο θα υπάρχει καπιταλισμός θα υπάρχουν μνημόνια που η μόνη διαφορά τους θα είναι ότι άλλα θα είναι δεξιά και άλλα αριστερά, με κοινό τους στόχο την συνέχιση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο για τη μεγιστοποίηση της συσσώρευσης του πλούτου στο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού και με αποτέλεσμα τη συσσώρευση της φτώχειας και της εξαθλίωσης του 99% των κατοίκων του πλανήτη.
Ας καταλάβουμε επιτέλους ότι το πρόβλημα βρίσκεται στην οικονομία, και συγκεκριμένα στο ποιος, στο πώς και στο γιατί οργανώνει την παραγωγή και τη διανομή του πλούτου, και όχι στην ανθρώπινη φύση, όπως ισχυρίζονται αγράμματοι αλλά καλοπληρωμένοι ‘διανοούμενοι’ και κονδυλοφόροι. Και φυσικά η ανισότητα, η φτώχεια, ο ανταγωνισμός και ο πόλεμος δεν είναι κατάρα κάποιου ανύπαρκτου θεού που εκδικείται τάχα ‘τα δημιουργήματά του’ επειδή έφαγαν από το ‘δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού’.
Ας το καταλάβουμε ότι ο εχθρός της ανθρωπότητας δεν είναι ο εργαζόμενος άνθρωπος που αγωνιά και αγωνίζεται για κοινωνική ισότητα και δικαιοσύνη, αλλά το κεφάλαιο ως κοινωνική σχέση εξουσίας των λίγων πάνω στους πολλούς και ο σκληρός πυρήνας του, που τον αποτελούν πενήντα-εκατό παγκόσμιας εμβέλειας οικονομικοί όμιλοι με τους παρατρεχάμενούς τους, που με τα, κλεμμένα από εμάς τους εργαζόμενους, λεφτά ‘τους’, εξαγοράζουν συνειδήσεις, κατασκευάζουν κόμματα-θιάσους, οργανώνουν πολιτικές μαφίες και εθνικιστικά νεοναζιστικά τάγματα εφόδου, ανεβάζουν και κατεβάζουν κυβερνήσεις και οδηγούν την ανθρωπότητα στην καπιταλιστική βαρβαρότητα. Πολλοί προσπάθησαν με πολλά και διαφορετικά γιατροσόφια να βελτιώσουν τον καπιταλισμό και την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, χωρίς να αγγίξουν την υπαρξιακή του βάση που είναι η ατομική, η ταξική ή ακόμα και η κρατική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και των δικτύων διανομής του πλούτου και αποδείχτηκαν υποκριτές, απρόθυμοι και ανίκανοι να μπουν ‘στο ιερό του καπιταλισμού’ και να αποκαλύψουν την απάτη του σε βάρος της εργαζόμενης κοινωνίας. Κι αυτό γιατί η ηθική, η ιδεολογική και η πολιτική ήττα του καπιταλισμού δεν είναι υπόθεση των υπαλλήλων του, αλλά έργο συστηματικής και επίμονης προσπάθειας της πνευματικά, ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά αυτόνομης και αυτενεργούς εργαζόμενης κοινωνίας της ίδιας.
Γι’ αυτό οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού οφείλουμε να επεξεργαστούμε μια νέα, σύγχρονη και ρεαλιστική κοσμοαντίληψη, ένα καινούργιο όραμα για την ανθρωπότητα του 21ου αιώνα που θα επαναφέρει στη συνείδησή μας όλες τις διαχρονικές εμπειρίες και τους αγώνες μας για μια οικονομία που θα υπάγεται στην κοινωνία, αντί να συμβαίνει το αντίθετο, και θα παράγει σε συνθήκες κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και κοινωνικής αυτοδιαχείρισης τα αναγκαία, για την επιβίωση, την καθολική ευημερία, ελευθερία και ευτυχία, αγαθά και υπηρεσίες. Γι αυτό πρέπει να κάνουμε τον καπιταλισμό παρελθόν επειδή παράγει κύρια προϊόντα και υπηρεσίες πλουτισμού, εξουσίας, πολέμου και καταστροφής της Φύσης, της ανθρωπότητας και του πολιτισμού της. Επειδή ο καπιταλισμός, ως σπόρος της ανισότητας και της καταστροφής, αδυνατεί να λύσει τα προβλήματα της ανθρωπότητας και να την οδηγήσει στην κοινωνική ισότητα, στην ευημερία και στην ειρηνική και δημιουργική συμβίωση ανθρώπων και λαών.
Ας πάψουμε να σπαταλάμε τη δύναμή μας ως ανταγωνιζόμενοι οπαδοί του ενός ή του άλλου θρησκευτικού μύθου, της μιας ή της άλλης εξουσιαστικής ιδεολογίας, του ενός ή του άλλου δεξιού, κεντρώου ή ‘αριστερού’ κόμματος, της μιας ή της άλλης εξουσιαστικής ‘πρωτοπορίας’ και ας συνειδητοποιήσουμε πως με τη δική μας απελευθερωμένη δημιουργικότητα μπορούμε να εκμηδενίσουμε κάθε εξουσία, να οργανώσουμε μια διαφορετική οικονομία και να οικοδομήσουμε μια κοινωνία της ισότητας, της ευημερίας και της ελευθερίας.
Ας ονειρευτούμε και ας αγωνιστούμε, μακριά από σκοταδιστικούς μύθους και εξουσιαστικές ιδεολογίες, μακριά από κομματικές παράγκες που διαπλέκονται με το κεφάλαιο για να μας στοιχίζουν πίσω από ‘ηγέτες’ που τους κατασκεύασαν για να μας εξαπατούν και να υπηρετούν το κεφάλαιο. Ας αγωνιστούμε να επανακτήσουμε την Εαυτότητά μας μέσα στο Εμείς, την ατομική, τη συλλογική και την εθνική μας αυτοπεποίθηση που θα μας οδηγήσει στην ολιστική οικουμενική αντίληψη και στην ουμανιστική συνείδηση για τον άνθρωπο, την κοινωνία και τον πολιτισμό της.
Ας συγκροτηθούμε σε ένα κίνημα που θα εκφράζεται ως ένα ενωτικό, αμεσοδημοκρατικό και αλληλέγγυο από τα κάτω κίνημα ριζικής αποκαπιταλιστικοποίησης της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του πλανήτη και θα καταλήγει στην Τοπική Άμεση Δημοκρατία, στην Ένωση Άμεσων Δημοκρατιών Ελλάδας, στην Ομοσπονδία Άμεσων Δημοκρατιών Ευρώπης και στην Παγκόσμια Αμεσοδημοκρατική Συνομοσπονδία, τη μοναδική ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη σωτηρία της ανθρωπότητας και της ζωής πάνω στο κοινό μας σπίτι, τον πλανήτη Γη.
Φαντάζει δύσκολο, ουτοπικό, σχεδόν ακατόρθωτο, όπως φαντάζει στη σύλληψή του και ένα μεγάλο ταξίδι, το οποίο όμως αρχίζει να πραγματοποιείται από τη στιγμή που ο καθένας μας κάνει το πρώτο μικρό βήμα. Ξεκινώντας από τη σκέψη μήπως τελικά μπορεί με το σημερινό επίπεδο των επιστημών και της τεχνολογίας κάτι να γίνει; Και τι πρέπει να κάνει ο καθένας μας για να απελευθερωθούν οι επιστήμες και η τεχνολογία από το κεφάλαιο και να λειτουργήσουν για τον άνθρωπο και την κοινωνία και όχι για το κέρδος και το κεφάλαιο;.
Ας σκεφτούμε και ας κάνουμε ο καθένας μας με προσωπική μας πρωτοβουλία αυτόν τον προβληματισμό αντικείμενο ενός γόνιμου δημόσιου διαλόγου στο επίπεδο όλων των ιδιωτικών και των δημόσιων χώρων που ζούμε και εργαζόμαστε. Τότε γρήγορα θα διαπιστώσουμε πως τελικά δεν είναι και τόσο δύσκολο να αποσπάσουμε τις ζωές μας από το αχόρταγο κεφάλαιο και να τις πάρουμε στα χέρια μας, γιατί έτσι κι αλλιώς εμείς, οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού κινούμε την τοπική την εθνική και την παγκόσμια οικονομία. Μόνο που σήμερα την κινούμε για τα αφεντικά και εναντίον μας, ενώ με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και την Άμεση Δημοκρατία θα την κινούμε για το κοινό γενικό καλό μέσα στο οποίο βρίσκεται και το δικό μας ατομικό, οικογενειακό, τοπικό, εθνικό, οικουμενικό καλό.
Είναι τελικά η οικονομία Φίλη και Φίλε που εμείς την κινούμε, με το μπλοκαρισμένο, από σκοταδιστικούς μύθους και κατασκευασμένες εξουσιαστικές ιδεολογίες μυαλό μας και με τα μπράτσα μας, αλλά για λογαριασμό των εξουσιαστών μας. Να ξεμπλοκάρουμε το μυαλό μας και να υποτάξουμε την οικονομία στα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου για έναν καλύτερο κόσμο, τον κόσμο της κοινωνικής ισότητας και της αταξικής κοινωνίας.
Τόσες φορές σπάσαμε τα δεσμά μας στην ιστορική διαδρομή μας και άλλες τόσες φορές γκρεμίσαμε κραταιές αυτοκρατορίες, τυραννικά και φασιστικά καθεστώτα. Το ίδιο να κάνουμε και τώρα, εδώ και παντού, για να μην διαπραγματεύονται τις ζωές μας ‘οι δανειστές μας’ με ‘πρόθυμους’ πολιτικούς υπαλλήλους τους, αλλά με έναν λαό που θα αυτοκυβερνιέται, αποφασισμένος να σωθεί και να σώσει την ιστορία και την πατρίδα του, έχοντας σταδιακά στο πλάι του όλους τους άλλους λαούς, που περιμένουν την κρίσιμη στιγμή, το σύνθημα της ιστορίας για να κάνουν το ίδιο, όπως έκαναν πάντα για έναν κάθε φορά καλύτερο κόσμο. Το πέρασμα από την καπιταλιστική οικονομία της ανισότητας και την αντιπροσωπευτική δημοκρατία στην κοινωνική οικονομία της ισοκατανομής και στην Άμεση Δημοκρατία με περιεχόμενο την αταξική κοινωνία ήταν και παραμένει ο διαχρονικός στρατηγικός στόχος των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, οι οποίες αναδείχνονται σταδιακά στο μοναδικό υποκείμενο της αταξικής ουμανιστικής επανάστασης για μια κοινωνία χωρίς αφεντικά και δούλους.
Είναι η καπιταλιστική οικονομία, λοιπόν, που μας στέλνει στην ανεργία, στη φτώχεια, και γενικά στην κόλαση της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, και όχι ‘το κακό το ριζικό μας’. Ας την αλλάξουμε. Μπορούμε. Όλοι μαζί μπορούμε.