Ανδρέας Παπανδρέου: Η γέννηση στη Χίο, ο αριστοκράτης παππούς και το αρχοντικό Μηταράκη

 

Ήταν 5 Φεβρουαρίου του 1919 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, ένας από τους πιο επιδραστικούς πολιτικούς στην νεότερη ελληνική ιστορία, ήρθε στη ζωή.

 

Εκατό δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου, του ανθρώπου που σφράγισε με την παρουσία και την πολιτική του δράση την περίοδο της Μεταπολίτευσης και αναδείχθηκε ένας από τους πιο επιδραστικούς πολιτικούς στην νεότερη ιστορία της Ελλάδας.

 

Οικονομολόγος διεθνούς φήμης, με θητεία σε αμερικάνικα και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ασχολήθηκε με την πολιτική από τα μέσα της δεκαετίας του εξήντα μέσα από τις τάξεις της Ένωσης Κέντρου (το κόμμα που συνίδρυσε και ηγήθηκε ο πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου) και μετά την επάνοδο της δημοκρατίας το 1974, ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ), που έμελλε να παίξει καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας, προτού αρχίσει η κατάρρευσή του εξαιτίας των μνημονίων και της οικονομικής κρίσης, όπως αναφέρει το sansimera.gr.

 

Χαρισματική προσωπικότητα με φανατικούς οπαδούς και εξίσου ορκισμένους εχθρούς, διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας από τις 21 Οκτωβρίου 1981 έως τις 2 Ιουλίου 1989 και από τις 13 Οκτωβρίου 1993 έως τις 17 Ιανουαρίου 1996, οπότε υπέβαλε την παραίτησή του για λόγους υγείας. Συνολικά παρέμεινε στο τιμόνι της χώρας 10 χρόνια (παρά 15 ημέρες), γεγονός που τον κατατάσσει στην τέταρτη θέση του πίνακα με τους μακροβιότερους Έλληνες πρωθυπουργούς, πίσω από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Χαρίλαο Τρικούπη.

 

Η γέννηση και η φυγή από την Ελλάδα

Ο Ανδρέας Παπανδρέου γεννήθηκε στη Χίο, στις 5 Φεβρουαρίου 1919, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου, ως γενικός διοικητής των Νήσων του Αιγαίου, διορισμένος από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Μητέρα του ήταν η Σοφία Μινέικο (1887-1981), κόρη του φιλέλληνα πολωνού αξιωματικού Ζίγκμουντ Μινέικο, ο οποίος είχε ριζώσει στην Ελλάδα και νυμφευτεί ελληνίδα.

 

Ήρθε στη ζωή στο αρχοντικό της οικογένειας Μηταράκη (του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη), το οποίο ενοικιάστηκε το 1917 από τον Γεώργιο Παπανδρέου και τη Σοφία Μινέικο, όταν ο πρώτος ορίστηκε ως Γενικός Διοικητής Αιγαίου με έδρα τη Χίο, μετά τη νίκη του Ελευθερίου Βενιζέλου επί του Βασιλιά Κωνσταντίνου.

 

Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ

 

 

   

Από τις έξι μέχρι... να φέξει

 Η αντίληψη της απαγόρευσης κυκλοφορίας φαντάζει η πιο ελκτική διέξοδος για εκείνους που σχεδιάζουν τα μέτρα για τον Covid 19. Και υπάρχει λόγος γι αυτό.

 

γράφει ο Γεράσιμος Λιβιτσάνος

 

Καμία έκπληξη δεν προκαλεί πως το κυρίαρχο σενάριο των νέων κυβερνητικών μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας είναι το να περιοριστεί η κυκλοφορία από τις έξι. Αντί από τις εννιά που ισχύει σήμερα. Αρχικά για τα Σαββατοκύριακα.

 

Ανεξάρτητα από το τι θα αποφασιστεί και στην συνέχεια θα ανακοινωθεί είναι φανερό πώς ένα «σχήμα» κυριαρχεί στο μυαλό όσων καταστρώνουν τα σχέδια: Η επιβολή κοινωνικών περιορισμών με το μικρότερο δυνατό δημοσιονομικό κόστος.

 

Με πιο απλά λόγια το πώς θα «λειτουργούν» όσες οικονομικές δραστηριότητες γίνεται. Κι ας πέσει όσο βάρος είναι να πέσει στις καθημερινές – φυσιολογικές- ανάγκες των ανθρώπων. Όπως και στην αίσθηση που έχουν για την ελευθερία τους.

 

Ως εκ τούτου μια καθημερινότητα που θα σταματάει «από τις έξι μέχρι να φέξει» (δηλαδή στις 5 το πρωί) φαντάζει στους αρμόδιους για τον σχεδιασμό της αντιμετώπισης της πανδημίας ως μία πολύ ελκτική λύση.

 

Ακόμη και αν η ευρωπαϊκή εμπειρία λέει ότι …δεν είναι λύση. Οπου εφαρμόστηκε, ώς βασικο μέτρο, δεν είχε καθόλου θετικά αποτελέσματα.

 

Με πρώτη και καλύτερη την Γαλλία. Την χώρα που – όπως φαίνεται- η κυβέρνηση έχει ως πρότυπο σε πολλά επίπεδα. Εκτός ίσως από ένα: Στο Παρίσι μπορείς να κάνεις όσα τέστ Covid 19 θέλεις, δωρεάν, στο φαρμακείο της γειτονιάς σου.

 

Αυτά ενώ γνωρίζαμε ότι οι επιλογές που έγιναν το προηγούμενο διάστημα -πάλι με τα ίδια κριτήρια- θα μας έφταναν εδώ που βρισκόμαστε. Οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει τι σημαίνει το άτσαλο άνοιγμα της αγοράς για τα Χριστούγεννα. Είχαν προειδοποιήσει για το αν και πώς πρέπει να γίνει το άνοιγμα των σχολείων.

 

Τώρα πάλι προειδοποιούν για το τι θα σημάνει το να περιορίσεις χρονικά για 3 ώρες τον συνωστισμό των ανθρώπων προκειμένου να εργαστούν και να κάνουν πράγματα απολύτως απαραίτητα για να μπορέσουν να συνεχίσουν να εργάζονται.Τα λύματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη συνεχίζουν να δείχνουν ενίσχυση του ιού, αλλά και των ψυχοφαρμάκων.

 

Η σκέψη όμως όσων αποφασίζουν δεν αλλάζει. Συνεχίζουμε από έξαρση σε έξαρση.

 

Όπως μας διδάσκει η στοιχειώδης γνώση της πολιτικής επιστήμης κάθε ασκούμενη πρακτική χρειάζεται και την θεωρία της. Το ανάλογο υπόβαθρο για να δικαιολογηθεί.

 

Έτσι λοιπόν ο «κακομαθημένος πολίτης» που κινήθηκε, περπάτησε, ψώνισε, μίλησε εκτός ορίων, επανέρχεται στο προσκήνιο. Με εκείνον που διεκδίκησε – όπως χθες οι φοιτητές κι οι εκπαιδευτικοί – να φέρει επαξίως τον τίτλο του «μεγάλου ανεύθυνου».

 

Το δεύτερο σκέλος αυτής της θεωρίας είναι οι περίφημες «ισορροπίες». Εκείνες που πρέπει να επιτευχθούν μεταξύ των μέτρων προστασίας και την λειτουργία της οικονομίας.

 

Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση δεν τηρούνται ισορροοπίες. Το αντιληφθήκαμε πολύ καλά αυτό το περασμένο … covid free (υποτιθεται) καλοκαίρι. Κι όταν τηρούνται ισορροπίες, οι κυβερνώντες θέλουν να συμβαίνει δίχως να δαπανώνται κονδύλια.

 

Εάν βρεθούν απέναντι στα αδιέξοδα των επιλογών τους, όταν στριμωχούν, τα κυβερνητικά στελέχη «μεταδίδουν» ένα κοινό υπολανθάνον μήνυμα προς τον πολίτη: «Αποφάσισε: Κορονοϊό σήμερα ή μνημόνιο αύριο;».

 

Το εκπληκτικό είναι πως μάλλον θα μας συμβούν και τα δύο.  

Προσωπείο καλής διαγωγής - Aλλάζει τακτική συμπεριφορά η Άγκυρα

 

γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας

 

Η Τουρκία με τα πλοία της δεν έκανε τίποτα περισσότερο από τεχνικές και επιστημονικές έρευνες στη Μεσόγειο, είπε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, αποφεύγοντας την ακραία ρητορική.

 

Ελπίζουμε οι χώρες - μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ να είναι αντικειμενικές απέναντί μας, όπως η Γερμανία, πρόσθεσε.

 

Για το περιεχόμενο της συνάντησής του με τη Γερμανίδα υπουργό Άμυνας Άνεγκρετ Κραμπ - Κάρενμπαουερ και τις διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα μίλησε το πρωί της Τετάρτης ο Χουλουσί Ακάρ.

 

Έχοντας ολοκληρώσει την τακτική της επίδειξης δύναμης και της δημιουργίας τετελεσμένων στην ανατολική Μεσόγειο τον περασμένο χρόνο η Τουρκική ηγεσία εμφανίζεται με προσωπείο διαλλακτικότητας, εκφράζοντας την επιθυμία για ειρηνική διευθέτηση των προβλημάτων.

 

Η προσαρμογή της τουρκικής ηγεσίας σ' αυτήν τη νέα τακτική επιβάλλεται από τη συγκυρία, καθώς και από το γεγονός ότι καθ' όλο το προηγούμενο διάστημα η Άγκυρα κατάφερε να υπενθυμίσει τις (αναθεωρητικές) θέσεις της έτσι ώστε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να περιληφθούν σε μια ατζέντα συνομιλιών, αν όχι αυτήν ακριβώς την περίοδο, σίγουρα πάντως στο μέλλον.

 

Άλλωστε το γεωπολιτικό μέγεθος της Τουρκίας τής δίνει την πολυτέλεια της υπομονής και της επιμονής σε μια στρατηγική που στόχο έχει την αναθεώρηση των Συνθηκών οι οποίες καθορίζουν την τρέχουσα κατάσταση στην περιοχή.

 

Τακτικές επιλογές

Σε τακτικό επίπεδο η τουρκική «διαλλακτικότητα», όπως καταγράφεται από τις πρώτες ημέρες του 2021, προκύπτει εξ ανάγκης και μέχρι:

● Να διαμορφωθεί η νέα ισορροπία στο ευρωατλαντικό σύστημα, με την αποκωδικοποίηση των προθέσεων της αμερικανικής διοίκησης υπό τον Τζο Μπάιντεν.

● Να ατονήσει και να υπονομευτεί η τρέχουσα συζήτηση για την επιβολή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε βάρος της για την «πειρατική» της συμπεριφορά στην κυπριακή ΑΟΖ και σε θαλάσσιες περιοχές ελληνικού ενδιαφέροντος στην ανατολική Μεσόγειο.

● Να ολοκληρωθεί η ρυμούλκηση της Αθήνας σε συνομιλίες οι οποίες κατά πολύ απέχουν από τη «μόνη διαφορά» που για τις ελληνικές κυβερνήσεις είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και να συμπεριλάβουν το σύνολο των τουρκικών αιτιάσεων και διεκδικήσεων.

● Να καλλιεργηθεί το έδαφος για την επανέναρξη συνομιλιών για το Κυπριακό, στις οποίες ήδη η τουρκική πλευρά προσέρχεται ξεκαθαρίζοντας ότι στόχος της είναι η αναγνώριση της πολιτικής ισότητας των δύο κοινοτήτων του νησιού και η διανομή 50-50 των προσδοκόμενων κερδών από τον ενεργειακό θησαυρό που ενδέχεται να υπάρχει στην ΑΟΖ της μεγαλονήσου.

 

Οι… φίλοι Γερμανοί

Στο κλίμα αυτό εντάσσονται και οι πρόσφατες τοποθετήσεις του «σκληρού» εκ της θέσης του υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος χαρακτήρισε «πολύ εποικοδομητική» τη συνάντηση με τη Γερμανίδα ομόλογό του που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τρίτη, σημειώνοντας ότι «παρατηρήσαμε με χαρά ότι έχουμε ίδια γνώμη σε πολλά θέματα. Θα γίνουν συγκεκριμένα βήματα, ειδικά στα πεδία της άμυνας και της ασφάλειας μέσα στις επόμενες ημέρες, απόρροια της συνάντησης αυτής».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω συνάντηση έγινε ακριβώς τη στιγμή κατά την οποία στη γερμανική Βουλή συζητήθηκε με πρόταση της αντιπολίτευσης το θέμα του περιορισμού των γερμανικών εξαγωγών οπλικών συστημάτων προς την Τουρκία…

Ο Ακάρ, έχοντας λάβει διαβεβαιώσεις ότι το εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι στη Γερμανία δεν θα επηρεάσει το τουρκικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, υπογράμμισε ότι η Γερμανία είναι μεταξύ των σημαντικών συμμάχων, αναφορικά με την ασφάλεια και την πολιτική στην Ευρώπη, στο ΝΑΤΟ, στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στους οικονομικούς οργανισμούς.

«Πιστεύουμε», είπε ο Ακάρ, «πως η δουλειά που κάνουμε θα έχει σύντομα θετικά αποτελέσματα. Λαμβάνοντας υπόψη τις συναντήσεις του Ερντογάν με την καγκελάριο Μέρκελ, θεωρούμε πως θα ακολουθήσει πιο παραγωγική και δημιουργική δουλειά».

Μιλώντας για τις ελληνοτουρκικές διερευνητικές επαφές, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό οφείλονται σε γερμανική παρασκηνιακή διαμεσολάβηση, ο Τούρκος υπουργός άμυνας σημείωσε ότι περιμένει «πιο δημιουργικές επαφές μέσα στις επόμενες μέρες».

Είπε πως έχουν γίνει συνολικά οκτώ επαφές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με τη χώρα του να περιμένει την Ελλάδα «να εμπλακεί περισσότερο στον διάλογο» στις επόμενες συναντήσεις. «Ελπίζουμε πως θα καταλήξουμε σε ειρηνικές λύσεις στα προβλήματα της Ελλάδας με την Τουρκία, μέσω των διαπραγματεύσεων. Θέλουμε όλοι να γνωρίζουν πως είμαστε έτοιμοι να συνεισφέρουμε όσα είναι απαραίτητα για την επίλυση των προβλημάτων» είπε ο Ακάρ.

Σε άλλο σημείο των δηλώσεών του ο Τούρκος υπουργός Άμυνας εμφανίστηκε με τους χαμηλούς τόνους που επιβάλλει η νέα τακτική προσέγγιση της Άγκυρας, λέγοντας ότι τα τουρκικά ερευνητικά πλοία (τα οποία έφτασαν μέχρι και 6,5 μίλια από τις ακτές της Ρόδου και του Καστελλόριζου το περασμένο καλοκαίρι) δεν έχουν κάνει τίποτα περισσότερο όλο το προηγούμενο διάστημα από τεχνικές και επιστημονικές έρευνες.

«Αποφεύγουμε κάθε συμπεριφορά και ενέργεια που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών. Από την άλλη, βέβαια, έχουμε συγκεκριμένα και κύρια δικαιώματα» κατέληξε ο πρώην επιτελάρχης και νυν υπουργός Άμυνας της γειτονικής χώρας.

 

«Λύση» πενήντα - πενήντα

Με διαφορετικούς και πιο αποφασιστικούς τόνους περίγραψε την τουρκική προσέγγιση για το Κυπριακό ενόψει των συνομιλιών που προγραμματίζεται να ξεκινήσουν τον προσεχή Μάρτη ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου:

«Για 52 χρόνια έγιναν διαπραγματεύσεις για την ομοσπονδιακή λύση. Κάθε φορά οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν λόγω της στάσης των Ελληνοκυπρίων, όπως έγινε στο σχέδιο Ανάν. Αυτό πια εξαντλήθηκε. Τώρα πια θα πρέπει να γίνουν διαπραγματεύσεις με ισότιμη κυριαρχία. Άρα αν υπάρχει ισότιμη κυριαρχία, τότε μπορούν να υπάρχουν δυο κυρίαρχα κράτη» είπε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, προσθέτοντας με κυνικό τρόπο το πλαίσιο της «λύσης» που επιδιώκει η Άγκυρα:

«Αν στην Κύπρο καταφέρουμε να βρούμε τον τρόπο του διαμοιρασμού των εσόδων, τότε θα έχουμε λύσει το 50% του ζητήματος της ανατολικής Μεσογείου».

Γι’ αυτό το αλαλούμ ποιος θα πάρει την ευθύνη;

 

γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

 

Χρυσοχοΐδης και Χαρδαλιάς πήγαν εκτάκτως στη Θεσσαλονίκη, για να προλάβουν, όπως είπαν, την εξάπλωση του ιού και να μην ξαναδούμε τις φοβερές σκηνές του περασμένου Νοεμβρίου. Διαβάζω τις δηλώσεις του υπουργού Προστασίας του Πολίτη και αναρωτιέμαι αν έχει καταλάβει τι συνέβη τότε ή αν απλώς βαυκαλίζεται ότι θα προλάβει το νέο κακό επισείοντας αστυνομικούς ελέγχους και πρόστιμα, ενώ οι αιτίες είναι άλλες.

 

«Θα εμποδίσουμε κάθε προσπάθεια που γίνεται από διάφορους ασυνείδητους και αμελείς να ενισχύσουν τη διασπορά του ιού», είπε ο υπουργός και αναγόρευσε σε υπ’ αριθμόν ένα εχθρό τον συνωστισμό. Όμως, θα πρέπει να μας εξηγήσουν-και αυτός και οι συνάδελφοί του υπουργοί και οι ειδικοί, τηλεμαϊντανοί και μη- πώς λαμβάνονται αποφάσεις που μετά από λίγες μέρες ανακαλούνται. Για να δούμε αν υπεύθυνοι είναι μόνο ασυνείδητοι και αμελείς πολίτες ή αν υπάρχουν κι άλλοι, που έχουν μεγαλύτερες ευθύνες.

 

Ερώτηση πρώτη: Τι συνέβη τον περασμένο Οκτώβριο και Νοέμβριο και οδηγήθηκαν σε ασφυξία τα νοσοκομεία και χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν; Δεν το ξέρουν οι υπουργοί; Δεν ήταν ο πρωθυπουργός, ο οποίος, παραδεχόμενος το λάθος, είπε ότι δεν ελήφθησαν μέτρα επειδή ουδείς τα εισηγήθηκε ; Ποιοι ήταν, λοιπόν, εν προκειμένω οι-κατά Χρυσοχοΐδην- «ασυνείδητοι και αμελείς»; Οι ειδικοί που δεν πήραν χαμπάρι τι γινόταν ή δεν εισηγήθηκαν μέτρα; Οι τοπικοί άρχοντες; Ή η κυβέρνηση, η οποία- πονηρά, δηλαδή ψηφοθηρικά, σκεπτόμενη- τα άφησε όλα ελεύθερα; Η απάντηση είναι απλή και την ξεφούρνισε ο Αδωνις.

Ερώτηση δεύτερη: Πώς δημιουργείται ο συνωστισμός, τον οποίο θέλει να πατάξει ο ρέκτης υπουργός; Μόνο από νεαρούς σε πλατείες και πεζοδρόμους; Δεν γνωρίζει ότι ο μεγάλος συνωστισμός δημιουργήθηκε στους εμπορικούς δρόμους; Ποιος έδωσε το σήμα γι’ αυτόν τον συνωστισμό; Επίσης, δεν γνωρίζει ότι τέτοιος συνωστισμός δημιουργείται κάθε μέρα έξω από τα σχολεία και μέσα σ’ αυτά; Ποιος το επέτρεψε; Πώς να μην έχουν χάσει τον ύπνο τους οι πολίτες-και ειδικά οι γονείς- όταν πληροφορούνται για κρούσματα σε σχολεία και μάλιστα του μεταλλαγμένου ιού και ακούνε ειδικούς να λένε άλλα αντ’ άλλων; Η μία γιατρός λέει ότι πρέπει να μείνουν ανοιχτά και ο άλλος ότι πρέπει να κλείσουν αμέσως. Ποιον να πιστέψουμε; Την κυρία Γκάγκα ή τον κύριο Εξαδάκτυλο; Αλήθεια, γι’ αυτό το αλαλούμ ποιος θα πάρει την ευθύνη;

 

Ερώτηση τρίτη: Αλήθεια, ποιος ευθύνεται για το γεγονός ότι ούτε οι μισοί εργαζόμενοι σε νοσοκομεία(πχ της Πάτρας) δεν έχουν εμβολιασθεί; Εντάξει, η περίφημη «ατομική ευθύνη», άλλη δεν υπάρχει; Για παράδειγμα, οι διοικητές των νοσοκομείων ενημέρωσαν όποιον έπρεπε για το εξοργιστικό αυτό γεγονός; Και τι έκανε το υπουργείο Υγείας; Πώς γίνεται ο απλός πολίτης να πληρώνει πρόστιμο, αν δεν φοράει μάσκα ακόμα κι όταν περπατάει σε ερημική περιοχή και ο γιατρός, ο νοσοκόμος, ο υπάλληλος σε νοσοκομείο να μην έχει κάνει το εμβόλιο χωρίς καμιά επίπτωση; Γίνεται ο στρατιώτης να πάει στη μάχη χωρίς κράνος και ο λοχαγός να του το επιτρέψει; Πώς επιτρέπουν σε εργαζομένους σε νοσοκομεία να προσέρχονται ανεμβολίαστοι;

 

Ναι, οι πολίτες, όλοι εμείς, έχουμε ατομική ευθύνη. Αλλά οι επιστήμονες, μέλη της περίφημης Επιτροπής που εισηγούνται, οι υπουργοί και ο πρωθυπουργός, που αποφασίζουν, δεν έχουν καμιά ευθύνη γι’ αυτό το μπρος- πίσω; Τι είδους τακτική- για στρατηγική ούτε λόγος- είναι αυτή που ανοιγοκλείνει τα μαγαζιά και τα σχολεία και μετά τρέχουν ο Χρυσοχοΐδης και ο Χαρδαλιάς να προλάβουν, εκ των υστέρων, το συνωστισμό και να τιμωρήσουν τους «ασυνείδητους» και τους «αμελείς»;

 

Ας μην ψάχνουν σε λάθος σημεία. Ας ψάξουν στα κέντρα των εισηγήσεων και των αποφάσεων, δηλαδή και στους ίδιους. Εκεί είναι οι μεγάλες ευθύνες για όσα συνέβησαν το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο και-δυστυχώς φαίνεται ότι- θα συμβεί και τώρα.

 

Γι’ αυτό, όσοι ψάχνουν υπεύθυνους αλλού δεν αντέχουν να κοιτάξουν τον εαυτό τους, τις δικές τους ευθύνες και να καταλάβουν αυτό που έχει πει ο Κινέζος φιλόσοφος Κομφούκιος: «Ο ανώτερος άνθρωπος έχει απαιτήσεις από τον εαυτό του, ο κατώτερος άνθρωπος από τους άλλους».    

ΟΑΣΑ: Ρεκόρ επιβατών στις συγκοινωνίες της Αθήνας εν μέσω πανδημίας

 

Όσο και εάν ακούγεται απίστευτο στο Λεκανοπέδιο της Αττικής σημειώθηκε ρεκόρ επιβατών στις αστικές συγκοινωνίες. Την περασμένη Τρίτη. Εν μέσω πανδημίας και lockdown.

 

Έναν χρόνο μετά την εμφάνιση του κορωνοϊού και την επισήμανση των ειδικών ότι ο συνωστισμός στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς είναι υπ’ αριθμόν ένας τρόπος μετάδοσης του ιού και το πρόβλημα στις αστικές συγκοινωνίες παραμένει.

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιεί ο ΟΑΣΑ για τις επικυρώσεις εισιτηρίων, την Τρίτη 2 Φεβρουαρίου σημειώθηκε νέο ρεκόρ με 1.748.376 εισιτήρια.

 

Την επόμενη μέρα, Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου επικυρώθηκαν 1.681.842 εισιτήρια ενώ τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 1.163.108.

 

Συγκριτικά, την Παρασκευή 29 Ιανουαρίου είχαν επικυρωθεί 835.261 εισιτήρια, δηλαδή αυτή την εβδομάδα οι επιβάτες διπλασιάστηκαν, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία του Αthens Transport.

 

 

Τα νούμερα αυτής της εβδομάδας είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά αν τα συγκρίνουμε με αυτά των πρώτων εβδομάδων του lockdown που ξεκίνησε στις αρχές Νοεμβρίου.

 

Μέχρι και πριν την εορταστική περίοδο, επικυρώνωνταν λιγότερα από 300.000 εισιτήρια ημερησίως. Ακόμα και νωρίτερα όμως, τον Οκτώβριο, ακυρώνωνταν λιγότερα από 700.000 εισιτήρια κάθε μέρα.

 

Ασπιρίνη τα μέτρα της κυβέρνησης

 

Σε κάθε περίπτωση, οι αριθμοί που δημοσιεύει ο ΟΑΣΑ αφορούν επικυρώσεις εισιτηρίων, επομένως ο πραγματικός αριθμός των επιβατών είναι σίγουρα μεγαλύτερος αν συνυπολογιστεί και η εισιτηριοδιαφυγή.

 

Ο συνωστισμός στις στάσεις και τα οχήματα αποδεικνύει ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι τώρα από την κυβέρνηση (σύμβαση με ΚΤΕΛ) είναι ασπιρίνες και δεν λύνουν το πρόβλημα.

 

Οι επιβάτες χρησιμοποιούν τα μέσα γιατί προφανώς δεν έχουν άλλο μέσο να μετακινηθούν και αυτό ακυρώνει και τις προσπάθειες της κυβέρνησης να μετακυλήσεις στους πολίτες την ευθύνη για την τήρηση των μέτρων.

 

Αύξηση των δρομολογίων πάντως δεν πρόκειται να δούμε πριν υπογραφούν οι συμβάσεις για το leasing 300 λεωφορείων αλλά και πριν ολοκληρωθούν οι προσλήψεις 609 εργαζόμενων σε ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ τις οποίες εξετάζει το ΑΣΕΠ.   

πηγή

Οι εμπειρογνώμονες της μικρής οθόνης

 

Οι ειδικοί που ξημεροβραδιάζονται στα κανάλια μπερδεύοντας τους πολίτες, συνδράμουν στη σύγχυση και όχι στην ενημέρωση όσον αφορά τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Η αίσθηση του μπάχαλου, βολεύει αυτούς που παίρνουν τις τελικές αποφάσεις και η επιλογή αποδιοπομπαίου τράγου όταν έρθει η ώρα, είναι πια προφανής.

 

γράφει ο Μάνος Χωριανόπουλος

 

Με τις διαρροές για νέα μέτρα και μάλιστα για ενδεχόμενη μετατροπή της νυχτερινής απαγόρευσης σε απογευματινή, να δίνουν και να παίρνουν, η αίσθηση που αποκομίζει ο απλός πολίτης είναι ότι βαδίζουμε χωρίς σχέδιο προς το τρίτο κύμα κορονοϊού, χωρίς να καταλάβουμε πότε τέλειωσε το δεύτερο.

 

Η επιλογή της κυβέρνησης να δίνει βάρος στην επικοινωνία, είτε πρόκειται για το τι ανοίγει και πότε, είτε για τις υπεραισιόδοξες προβλέψεις για τους εμβολιασμούς, έχει πια απτά αποτελέσματα, διότι όταν αντιμετωπίζεις ένα ζήτημα ζωής και θανάτου με όρους μικροπολιτικής, η αποτυχία είναι βέβαιη.

 

Δυστυχώς, μετά το καλοκαίρι στο παιχνίδι της επικοινωνίας μπήκε και μάλιστα με φόρα και ένας μεγάλος αριθμός εμπειρογνωμόνων, κάποιοι από τους οποίους ξημεροβραδιάζονται στα κανάλια, προκαλώντας κυρίως θόρυβο. Τις περισσότερες φορές αντι να εξηγούν τα πράγματα, τα μπερδεύουν περισσότερο.

 

Οι προσωπικές απόψεις για παράδειγμα για τα σχολεία, ή τα καταστήματα, μοιάζουν να έρχονται σε αντίφαση με τις αποφάσεις που τελικά λαμβάνονται. Συχνά, δίνεται η εντύπωση ότι βγαίνουν και μιλουν, ώστε αν μετα ζητηθούν ευθυνες για τις εισηγήσεις να βγαζουν τον εαυτό τους απ' έξω.

 

Πολλές φορές μάλιστα εμφανίζονται στην οθόνη, ενώ εκείνη την ώρα εννοείται ότι συμμετέχουν στη διάσκεψη της επιτροπής. Η διαρκής τηλεοπτική παρουσία, προκαλεί σύγχυση στους πολίτες τη στιγμή, που χρειάζεται ψυχραιμία και σαφής καθοδήγηση.

 

Αυτό έχει οδηγήσει στην απαξίωση των ειδικών και μάλιστα όχι μόνο στα μάτια των "ψεκασμένων" και των αρνητών. Η κοινωνία "βράζει", καθώς βλέπει ότι αρκετοί εμπειρογνώμονες έχουν μετατραπεί σε μαϊντανούς των καναλιών, τη στιγμή που από τις εισηγήσεις τους κρίνεται η καθημερινότητα όλων μας.

 

Επιπλέον, την ώρα που τα πρακτικά παραμένουν στο σκοτάδι, δεν εχει γινει κατανοητό αν η επιτροπή εισηγείται μόνη της, αν την καλούν να τοποθετηθεί σε συγκεκριμένα θέματα ή αν πρώτα έχει επι της ουσίας ληφθεί η πολιτική απόφαση και μετά ζητούν τη γνωμοδότηση.

 

Η αίσθηση του μπάχαλου, στην οποία συνδράμουν δυστυχώς και οι ειδικοί, βολεύει τελικά αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις, διότι μπορούν να επικαλούνται τα πάντα και τα αντίθετά τους.

 

Όταν έρθει η ώρα της αναζήτησης αποδιοπομπαίων τράγων, η επιλογή θα είναι εύκολη, μεταξύ των τηλε-σταρ επιστημόνων, που ίσως αντιληφθούν ότι έπαιζαν το ρόλο του "χρήσιμου ηλίθιου", σε βάρος των πολιτών.

Η οριακή κοινωνία

 

γράφει ο ΑντώνηςΑνδρουλιδάκης *  

 

Ψυχοκοινωνικές συνέπειες της Διαχείρισης της πανδημίας

 

Φαίνεται ήδη πως η πανδημία και τα προστατευτικά μέτρα που την συνόδευσαν χάριν της προστασίας της Δημόσιας Υγείας, τείνουν να διαμορφώνουν τόσο ένα νέο κοινωνικό πλαίσιο, όσο και έναν νέο ανθρωπολογικό τύπο, μέσα σ’ αυτό.

 

Κύριο χαρακτηριστικό και των δυο, δηλαδή του «συλλογικού» και του «ατομικού» που διαμορφώνεται, είναι ο επανακαθορισμός ή καλύτερα η επανασυγκρότηση των Ορίων τους, έτσι που μάλλον μπορούμε πλέον να μιλάμε για Οριακό άνθρωπο και συνακόλουθα Οριακή κοινωνία.

 

Ενδεικτικά παραδείγματα της επαναδιαμόρφωσης των Ορίων, αποτελούν μεταξύ άλλων:

 

Η συγχώνευση των ορίων μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου χώρου, καθώς από την μία ο δημόσιος χώρος, όχι μόνο αδειάζει λόγω των περιορισμών αλλά και παρέχεται η νομική δυνατότητα στους μηχανισμούς του κράτους να «ελέγχουν» τον ιδιωτικό χώρο όσον αφορά την εναρμόνιση του ατόμου με τα προβλεπόμενα μέτρα. Έτσι κι αλλιώς βέβαια τα ψηφιακό κράτος της επιτήρησης κινείται προς την ίδια κατεύθυνση πλήρους ελέγχου, όχι μόνο του ιδιωτικού πεδίου αλλά ακόμη και του ψυχικού πεδίου (under the skin control) του ατόμου.

Η συγχώνευση των ορίων μεταξύ χρόνου εργασίας και ελεύθερου χρόνου μέσω της τηλεργασίας, έτσι που όχι μόνο να επιβεβαιώνεται το «όσο πιο κοντά το κρεβάτι με την δουλειά, τόσο χειρότερα για το κρεβάτι και τόσο καλύτερα για τη δουλειά», αλλά και να εμφανίζεται ακόμη ένα νέο αιτούμενο δικαίωμα στη θέση μιας καταργημένης ελευθερίας, το δικαίωμα στην (διαδικτυακή) αποσύνδεση.

Η παραβίαση των ορίων του σωματικού Εαυτού με τις επιβαλλόμενες στερήσεις-περιορισμούς της σωματικής επαφής και εγγύτητας, τον έλεγχο της αναπνοής (μάσκες κ.λπ.), αλλά και σωρεία επιβαλλόμενων ή επιβεβλημένων ιατρικών πράξεων, όπως τεστ, εμβόλια, διασωληνώσεις.

Ο επαναπροσδιορισμός και ετεροκαθορισμός της ιεράρχησης των υπαρξιακών αναγκών, έτσι ώστε η μονοδιάστατη σωματική-βιολογική υγεία/ασφάλεια να αναδεικνύεται ως υπέρτερη όλων. Με τον τρόπο αυτό η οριοθέτηση των υπαρξιακών αναγκών, η απόδοση προσοχής στις ατομικές ανάγκες ενός εκάστου, οφείλει να υπακούει-συμμορφώνεται με την κυρίαρχη ιεράρχηση.

Η αστυνομικά επιβεβλημένη υποχρεωτικότητα υπερ-εξήγησης σε περίπτωση διαφοροποίησης των τεθέντων ορίων (χρόνου, τόπου, σκοπού μετακίνησης κ.λπ.) ή η ενοχοποίηση και η ποινή σε περίπτωση παράβασης.

Η συστηματική καταστολή της αυτό-έκφρασης, η καταδίκη στη σιωπή, των όποιων σκέψεων ή συναισθημάτων που δεν συνάδουν ή βλέπουν με σκεπτικισμό την κυρίαρχη αφήγηση και ο συναφής φόβος έκθεσης ή γελοιοποίησης (ψεκασμένοι κ.λπ.).

Τα κυρίαρχα όρια των κρουσμάτων, τεστ, νοσούντων, διασωληνωμένων και θανάτων, η στατιστική της πανδημίας, δηλαδή, και τα «όρια» συναγερμού.

Τα χωρικά όρια της απόστασης έναντι του Άλλου, η κοινωνική αποστασιοποίηση, τα χωρικά όρια της μετακίνησης εκτός νομού, τα χρονικά όρια εξόδου, τα χρονικά όρια διακοπής της ελεύθερης μετακίνησης και όρια έναρξης της κυκλοφορίας (care few) και λοιπά και λοιπά. Κοντολογίς, η ανθρώπινη ζωή οριοθετείται πλέον κρατικά με αδιανόητα, πριν ένα χρόνο, όρια.

Όμως, αυτές οι παραβιάσεις των Ορίων του Εαυτού, δεν μπορεί παρά να επηρεάζουν αρνητικά το σύστημα αυτορύθμισης του ατόμου, σε

 

(α) συναισθηματικό επίπεδο, με την εκδήλωση συχνά ανάρμοστου, έντονου θυμού ή δυσκολίας ελέγχου του θυμού, αίσθημα κενού και εν γένει αστάθεια του συναισθήματος,

 

(β) γνωσιακό επίπεδο, με την απορρύθμιση της σκέψης, παροδικές ή μονιμότερες παρανοϊκές-παραληρητικές ιδέες -όπως για παράδειγμα οι θεωρίες συνομωσίας-, συμπτώματα αποσύνδεσης ή άρνησης και πιθανόν διαταραγμένη και ασταθή εικόνα ή αίσθηση του εαυτού. Άλλωστε, από μια κάπως ψυχαναλυτική οπτική, ίσως ακόμη και το ίδιο το lockdown να είναι, σε συμβολικό επίπεδο, μιας τέτοιας μορφής «άρνηση» της απώλειας της προηγούμενης «κανονικότητας» της ζωής. Κατά κάποιον τρόπο το lockdown «σταματάει» τη ζωή όπως την ξέραμε, για να «βοηθηθούμε» συναισθηματικά στη διαχείριση της απώλειας της.

 

(γ) συμπεριφορικό επίπεδο, με την εκδήλωση παρορμητικότητας ακόμη και σε τομείς δυνητικά αυτοκαταστροφικούς, όπως για παράδειγμα οι πάσης φύσεως εξαρτήσεις (ψυχοτρόπα, αλκοόλ, διαδικτυακός τζόγος, ψυχοφάρμακα και λοιπά)

 

(δ) ως εκ τούτων και σε διαπροσωπικό επίπεδο, με την αύξηση των εντάσεων και της αστάθειας στις περισσότερο ή λιγότερο στενές διαπροσωπικές σχέσεις. Η αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, για παράδειγμα, μπορεί να εξηγηθεί κάτω απ’ αυτό το πρίσμα.

 

Συμπεραίνεται έτσι, ότι αυτή η πολύπλευρη παραβίαση των Ορίων του Εαυτού, καθώς οδηγεί στην απορρύθμιση του ατόμου, μπορεί να:

 

προκαλεί τελικά αισθήματα απόγνωσης και αναξιότητας,

οδηγεί σε μια στρεβλωμένη και ά-χρονη αντίληψη του χρόνου,

επιτείνει τους άκαμπτους, ανελαστικούς και διχοτομικούς (ασπρόμαυρους) τρόπους σκέψης και ερμηνείας του κόσμου, (έτσι πιθανόν μπορούμε να εξηγήσουμε και τις ακραίες διχαστικές κοινωνικές πολώσεις μεταξύ ορθολογιστών vs αρνητών κ.λπ.)

διαμορφώνει μια ασταθή εικόνα του Εαυτού καθώς παρακάμπτονται ή αγνοούνται βασικά χαρακτηριστικά του ατόμου και μειώνεται δραστικά η ενημερότητα των όποιων δυσλειτουργιών του και η συνειδητοποίηση των ορίων και των επιθυμιών του

τα όρια του εαυτού γίνονται ακόμη περισσότερο «θολά», δυσδιάκριτα ή ανύπαρκτα, καταδικάζοντας τον άνθρωπο σε υποταγή και συμμόρφωση.

Διαμορφώνει με τον πόνο μια ελκυστική και όχι αποτρεπτική σχέση -όπως επέμεινε να κάνει η ναρκισσιστική περσόνα των προηγούμενων δεκαετιών- και άρα σε παραμέληση της προσωπικής υγείας, υπονόμευση της εργασίας του, περαιτέρω απομόνωση και καταστροφή των διαπροσωπικών σχέσεων, συνεχή αυτομομφή και εν γένει επικριτικότητα -όλων εναντίον όλων- και περαιτέρω έκθεση του Εαυτού σε επώδυνες καταστάσεις.

«Εξοπλίζει» το άτομο με ένα ραντάρ διερεύνησης των κινήσεων του «εχθρού», καθώς ο οργανισμός χρειάζεται να υπερ-προστατευτεί έναντι απειλών, ακόμη και, πέραν της πανδημίας. Για το σκοπό αυτό ο Εαυτός τίθεται σε συνεχή υπερ-επαγρύπνηση, οπότε κάτω από αυτή την ψυχοσυναισθηματική πίεση, το άτομο μπορεί να υπερ-ελέγχεται συναισθηματικά αποσυνδεόμενο από τον ίδιο τον Εαυτό του και τα συναισθήματα του. Στη φάση αυτή το άτομο νιώθει κενό και συμμορφώνεται με μηχανικό-ρομποτικό τρόπο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όπως κάθε κοινωνία αναπαράγεται και αναπαράγει την ίδια την κουλτούρα της, «εκπαιδεύοντας» τα μέλη της σε συγκεκριμένες νόρμες και τρόπους να σκέφτονται, να αισθάνονται και να συμπεριφέρονται, έτσι κι εδώ. Η διαχείριση της πανδημίας -και όχι η ίδια η πανδημία- εκπαιδεύει τον νέο ανθρωπολογικό τύπο, με τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε προηγούμενα, γιατί αυτά ακριβώς χρειάζεται προκειμένου και η ίδια να αναπαραχθεί. Η οριακή κοινωνία. Μια κοινωνία στο μεταίχμιο μεταξύ ανθρώπου και μηχανής.

 

Παραφράζοντας τον Jules Henry (1963), από το κλασσικό έργο του «Culture Against Man», η προσωπικότητα του -όχι και πολύ μακρινού- αύριο, θα είναι το τελικό αποτέλεσμα όλων όσα πήγαν στραβά στην διαχείριση της Πανδημίας.

 

*Αντώνης Ανδρουλιδάκης

 

MSc. Αναπτυξιακής & Κοινωνικής Ψυχολογίας- Διδάσκων Πανεπιστημίου Κύπρου

 

Μέλος του Δικτύου Διαλόγου, Έρευνας και Ανάλυσης για τη Δημόσια Υγεία (ΔΙΔΕΑΔΥ)  

Νότιος Αφρική: σε ποιόν ανήκει η γη;

 

γράφει ο Κώστας Κάππας  

 

Η Νότιος Αφρική μπορεί να γνώρισε μια εσωτερική εθνικοαπελευθερωτική ανατροπή με την κατάργηση του apartheid και την διακυβέρνηση της χώρας από μαύρους πολιτικούς, αλλά παραμένει βαθιά καπιταλιστική με όσα αυτό συνεπάγεται: Οικονομικός γίγας, αλλά με τεράστιες κοινωνικές ανισότητες, καθώς η ανεργία αγγίζει το 40%, πλήττοντας κυρίως τον μαύρο πληθυσμό των πόλεων. Δεν είναι άσχετο  με την κατάσταση αυτή το πρόσφατο ξενοφοβικό κύμα βίας, όπου δέκα μετανάστες εργάτες δολοφονήθηκαν από το αγριεμένο πλήθος.

 

Στην ύπαιθρο η κατάσταση δεν είναι καλύτερη, καθώς η θνησιγενής αγροτική μεταρρύθμιση είχε ως αποτέλεσμα το 75% των καλλιεργήσιμων ιδιωτικών εκτάσεων να παραμένουν στα χέρια 30.000 πλουσίων λευκών κτηματιών. Αυτό το ποσοστό  αντιστοιχεί σε 280 εκατομμύρια στρέμματα σε σύνολο 370 εκατομμυρίων.

 

Οι εργάτες γης, πολλοί από τους οποίους ζουν σε παραπήγματα χωρίς τρεχούμενο νερό αλλά ξεδιψούν με υδροφόρα, εργάζονται για έναν μηνιαίο μισθό μεταξύ 1500 και 3000 rands (90 με 185 ευρώ), αρκετά χαμηλότερα από τον ελάχιστο μισθό των 3500 rands (215 euros) όπως καθορίστηκε τον Ιανουάριο του 2019. Ούτε λόγος για μετακόμιση στην πόλη, όπου στις παραγκουπόλεις (“townships”)-δορυφόρους βασιλεύει η απόλυτη φτώχεια, η ανεργία και οι συμμορίες. Επιπλέον η φυγή από τα χώματα των προγόνων τους θα σβήσει και τα λίγα δικαιώματα που έχουν στην γη που ζουν και καλλιεργούν.

 

Συχνά οι εργάτες γης πληρώνονται όχι με χρήματα αλλά με αγροτικά προϊόντα. Οι δε εποχικοί εργάτες μένουν χωρίς πληρωμή σε χρήμα ή σε είδος, για μήνες ολόκληρους. Η μηχανοποίηση της αγροτικής εργασίας έχει κάνει ακόμα πιο δύσκολη την ζωή των μαύρων εργατών. Έως πρόσφατα αντιστοιχούσε ένας εποχικός εργάτης γης ανά 10 στρέμματα, σήμερα αντιστοιχεί ένας ανά 20 στρέμματα. Οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις από τους επιστάτες είναι συχνές, η δε πρόσβαση στους παρακείμενους τάφους των προγόνων εμποδίζεται με κάθε τρόπο και πρόσχημα, δίνοντας αφορμή για διαμάχες και συγκρούσεις.

 

Οι πρώτοι ευρωπαίοι άποικοι στην Νότιο Αφρική ήταν Ολλανδοί κτηνοτρόφοι οι οποίοι έφτασαν τον 17ο αιώνα. Οι απόγονοί τους οι “Boers” (“χωρικοί” στα ολλανδικά) oμιλούν την “afrikaans” (ιδίωμα της ολλανδικής / δυτικής γερμανικής), εξ’ ου και η ονομασία τους “Afrikaners”, ρίζωσαν, έγιναν κτηματίες, πλούτισαν και κυβέρνησαν με το μαστίγιο την χώρα έως το 1994, έχοντας υποδουλώσει εκατομμύρια μαύρους ιθαγενείς. Η κατοχή από τους Boers της καλλιεργήσιμης γης της αχανούς αυτής χώρας, θεσπίστηκε ακόμη και στο Σύνταγμα της Νοτίου Αφρικής μετά από τον πόλεμο Μ. Βρετανίας–Boers (1899-1902). Νικητές και νικημένοι επανασυνδέθηκαν και έγιναν σύμμαχοι στην πλάτη των ιθαγενών, φτηνό ανθρώπινο δυναμικό για την γη που άρπαξαν και οι δύο μαζί.

 

Το 1913, ο νόμος για την γη (“Natives Land Act”) περιόρισε την κατοχή καλλιεργήσιμων εκτάσεων από τους ιθαγενείς στο 7% του συνόλου (επεκτάθηκε σε 13% το 1936). Με αυτόν τον τρόπο, τέσσερα εκατομμύρια αγρότες μετατράπηκαν από μικροκτηματίες σε εργάτες, στην ίδια τους την γη ή ανθρακωρύχοι.

 

Παρ’ όλο που το 1912 το African National Congress (ANC) ιδρύθηκε ως αντίδραση στην “Natives Land Act”, στην δεκαετία του 90, ως κυβερνητικό κόμμα πλέον, απαρνήθηκε κάθε σοσιαλιστική προοπτική και στράφηκε στον “νεοφιλελευθερισμό” για να προσελκύσει ξένα κεφάλαια. Η πολιτική αυτή συμπαρέσυρε και ακύρωσε σε μεγάλο βαθμό την υπεσχημένη αγροτική μεταρρύθμιση. Χαρακτηριστικά, ενώ το 1996 η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί να επαναδιανείμει στους ακτήμονες το 30% της γης σε 5 χρόνια, το 2006, 10 χρόνια αργότερα, μόνο το 3,1% είχε διανεμηθεί. Ακόμα και αυτό το ισχνό ποσοστό δόθηκε σε “ημέτερους” και όχι σε ακτήμονες.

 

Το ANC απλά πάσχει από έλλειψη πολιτικής βούλησης. Σκεπτόμενο μόνο δημογραφικά, αδιαφόρησε για τους αγρότες και επικέντρωσε την δράση του στην στήριξη της μεσαίας τάξης των μαύρων στις πόλεις.

 

Εντούτοις το θέμα της αγροτικής μεταρρύθμισης επανέρχεται στην επικαιρότητα σε κάθε εκλογική περίοδο για δύο λόγους: α) για να αντιμετωπιστεί η εκλογική άνοδος της ριζοσπαστικής αριστεράς (44 βουλευτές σε σύνολο 400) η οποία ζητά επίμονα την εθνικοποίηση της γης και β) λόγω των εντάσεων στην ηγεσία του ANC οι οποίες καλύπτονται με το να εκτρέπεται τακτικά το λαϊκό ενδιαφέρον στην διαμάχη ‘μεγαλοκτηματίες–ακτήμονες’.

 

Από την πλευρά των μεγαλοκτηματιών υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ του σημερινού status quo και απειλές. Σύμφωνα με αυτούς, «Εάν κατασχεθούν τα χωράφια μας θα χαθεί και η τεχνολογία καλλιέργειας και επεξεργασίας των προϊόντων της γης και η κατάσταση θα θυμίζει Ζιμπάμπουε. Μην ξεχνάτε ότι οι μεγάλες φάρμες καλύπτουν το 15% της καλλιεργήσιμης γης και αποδίδουν το 80% της αγροτικής παραγωγής».

 

Πράγματι, στην γειτονική Ζιμπάμπουε (πρώην Νότιος Ροδεσία) η γη των λευκών κτηματιών κατασχέθηκε και δόθηκε στους βεταράνους του πολέμου για την ανεξαρτησία της χώρας και σε φίλους της κυβέρνησης. Η παραγωγή κατέρρευσε, δεκάδες χιλιάδες εργάτες γης απολύθηκαν και εμφανίστηκε υπερπληθωρισμός, προκαλώντας τεράστια κοινωνική και επισιτιστική κρίση.

 

Οι ίδιοι μεγαλοκτηματίες απειλούν ότι θα εγκαταλείψουν την Νότιο Αφρική, μαζί με την τεχνογνωσία τους και θα μετοικίσουν στην Αυστραλία, όπως το έκαναν πολλοί λευκοί νοτιοαφρικανοί το 1994. «Εάν φύγουμε εμείς» προειδοποιούν, «οι συνέπειες θα είναι σαν χιονοστιβάδα: η αναπόφευκτη πτώση της αξίας της γης θα μειώσει την παραγωγή (ήδη μειωμένη από την πρωτοφανή ξηρασία η οποία πλήττει την χώρα) και θα οδηγήσει σε σημαντική άνοδο των τιμών των τροφίμων. Η επανακοστολόγηση του επιχειρηματικού κινδύνου, θα αυξήσει σημαντικά τα επιτόκια δανεισμού, θέτοντας σε κίνδυνο ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα».

 

Ήδη η επιχειρηματική αβεβαιότητα, ιδίως σε επενδύσεις γης, έχει οδηγήσει πολλούς νοτιοαφρικανούς επενδυτές να στρέφονται στην Ζάμπια (βόρεια της Ζιμπάμπουε). Παράλληλα δυσκολεύει το φιλόδοξο πρόγραμμα της νοτιοαφρικανικής προεδρίας να προσελκύσει 100 δισεκατομμύρια δολλάρια ξένων επενδύσεων στην χώρα. Σε γενικές γραμμές, η οικονομία κινείται με πολύ αργούς ρυθμούς, ιδίως από το 2013 και μετά και η εμπιστοσύνη του διεθνούς κεφαλαίου στην δυναμικότητα της νοτιοαφρικανικής οικονομίας ευρίσκεται στο ναδίρ.

 

Αυτές οι απειλές αποτελούν και το πιο ισχυρό ανάχωμα για τις όποιες αγροτικές μεταρρυθμίσεις θελήσει να εφαρμόσει η κεντρική κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα είναι να διατηρούνται για δεκαετίες οι τεράστιες κοινωνικές ανισότητες στην πολύπαθη αυτή χώρα.

 

Σε αυτό το καταστροφολογικό σενάριο, η μεγαλύτερη ένωση αγροτών και εργατών γης της χώρας (AFASA) απάντησε ότι «Η Νότιος Αφρική δεν είναι Ζιμπάμπουε, είναι κράτος δικαίου. Είμαστε υπέρ της σύμπραξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, χωρίς βίαιες καταλήψεις γης. Έχουμε σκοπό να αποφύγουμε τον πανικό και την φυγή των κεφαλαίων από την χώρα. Η εμπειρία από την ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας το 1994 από την λευκή μειονότητα στην μαύρη πλειοψηφία μας δικαιώνει. Ας μην ξεχνάμε ότι το αγροτικό πρόβλημα είναι μια βραδυφλεγής βόμβα η οποία κάποια στιγμή θα εκραγεί».

 

Όλοι, μέσα από την υποκειμενική τους θεώρηση των πραγμάτων δικαιώνουν τον εαυτό τους. Οι μεγαλοκτηματίες εκβιάζοντας και οι αγρότες γης ευχόμενοι. Και οι μεν και οι δε, δεν μπορούν να αποφύγουν ένα αντικειμενικό συμπέρασμα που πηγάζει από την εμπειρία της διαπάλης αυτής και από την ανατροπή του apartheid έως σήμερα: μια εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση ή μια ανατροπή τόσο ριζική όσο αυτή του apartheid δεν επιτυγχάνει ή δεν ολοκληρώνεται, εάν δεν περιέχει δύο απαραίτητα στοιχεία τα οποία πρέπει να ικανοποιήσει πλήρως: α) την σαφή σοσιαλιστική προοπτική και β) την ανάγκη εκπαίδευσης της επαναστημένης γενιάς και της επόμενης για να μην είναι στο έλεος των αστών και της τεχνογνωσίας τους.

 

Η Κούβα είναι το παράδειγμα.

 

Βιβλιογραφία

 

Cédric Gouverneur, “En Afrique du Sud, la terre n’éponge pas le sang”, Le Monde diplomatique, Octobre 2019

 

Martin Bossenbroek, “L’Or, l’Empire et le Sang. La guerre anglo-boer (1899-1902)”, Seuil, Paris, 2018.

 

Sabine Cessou, “L’ANC, aux origines d’un parti-État”, Le Monde diplomatique, Mars 2018.

 

Colette Braeckman, “ Bataille pour la terre au Zimbabwe”, Le Monde diplomatique, Mai 2002.

 

Οι «ιδιοκτήτες» της παγκόσμιας υγείας

 

γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας

 

«Αυτοί που αναπτύσσουν τα εμβόλια διατηρούν τα πνευματικά τους δικαιώματα. Για πολλές δεκαετίες τα προγράμματα έρευνας που χρηματοδοτήθηκαν από το Δημόσιο προβλέπουν ότι οι δικαιούχοι εταιρείες / πανεπιστήμια διατηρούν τα παραγόμενα πνευματικά δικαιώματα».

 

Η παραπάνω δήλωση (στο Mega) του εκπροσώπου της Κομισιόν Στέφαν Ντε Κεερσμάκερ περιγράφει συνοπτικά και εύγλωττα τον πυρήνα του «προβλήματος» της διανομής του απαραίτητου αριθμού εμβολίων για την επίτευξη της πολυπόθητης «παγκόσμιας» ανοσίας της αγέλης: οι φαρμακευτικές πολυεθνικές εισέπραξαν πακτωλό δημόσιου χρήματος προκαταβολικά για την έρευνα και την παραγωγή των εμβολίων τους.

 

Όμως, παρά τη δημόσια χρηματοδότηση, ο τρόπος με τον οποίο θα διαθέσουν το προϊόν τους (εμβόλιο) στην αγορά διεκδικούν να είναι δική τους, «ιδιωτική» υπόθεση.

 

Είναι μάλλον περιττό να σημειώσουμε ότι τα κριτήρια για τον ρυθμό παραγωγής και την κατεύθυνση της διανομής του προϊόντος διαμορφώνονται από το «αόρατο χέρι» της αγοράς, το οποίο αναμφίβολα «βλέπει» τους τρόπους για μεγιστοποίηση του κέρδους αδιαφορώντας για τις όποιες δυσάρεστες συνέπειες, ακόμη και αν αυτές αφορούν – όπως στην προκειμένη περίπτωση – ασύλληπτους αριθμούς θανάτων.

 

Φρούδες ελπίδες

Τα «αισιόδοξα» νέα για την ανακάλυψη των εμβολίων κατά της Covid-19 (ας περιορίσουμε την οπτική μας στον δυτικό κόσμο) συνέπεσαν με την επιδημιολογική βεβαιότητα της αναμενόμενης εμφάνισης «τρίτου κύματος» της πανδημίας.

 

Όμως, αφού έγινε διεθνώς και με ένταση η επικοινωνία του μηνύματος ότι η ανθρωπότητα σώθηκε από την Pfizer και την AstraZeneca (οι οποίες είχαν χρηματοδοτηθεί γενναία με δημόσιο χρήμα), άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι το «καλάθι» ήταν ακόμη πιο μικρό από αυτό που ήδη κρατούσαν οι «απαισιόδοξοι» και οι «σκεπτικιστές», καθώς είναι πια σαφές ότι:

 

● Οι ποσότητες των εμβολίων δεν επαρκούν να καλύψουν τα προγράμματα εμβολιασμού των πληθυσμών, και μάλιστα σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70%.

 

● Οι μεταλλάξεις που διπλασιάζουν τη μεταδοτικότητα του ιού έχουν εμφανιστεί πολύ ταχύτερα από την εξέλιξη του όποιου εμβολιαστικού προγράμματος.

 

● Καμία προς το παρόν μελέτη δεν έχει διαπιστώσει ότι τα δεδομένα (και ήδη χρυσοπληρωμένα) εμβόλια είναι αποτελεσματικά και με τις μεταλλάξεις του ιού.

 

Άγριος πόλεμος

Δεδομένων τούτων ξεκίνησε ένας «πολυεπίπεδος πόλεμος», στον οποίο προς το παρόν έχουμε τη δυνατότητα μόνο να «ακούμε» τα πυρά, χωρίς να μπορούμε να διακρίνουμε επακριβώς το πεδίο της μάχης και το… αίμα. Σ’ αυτόν τον «πόλεμο» μάχονται:

 

1. Οι πολυεθνικές του φαρμάκου μεταξύ τους προκειμένου να εξασφαλίσουν προνομιακή θέση (καταρχάς στη δημόσια χρηματοδότηση) στην αγορά.

 

2. Τα κράτη μεταξύ τους προκειμένου να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες ποσότητες του προϊόντος.

 

3. Τα κράτη με τις φαρμακοβιομηχανίες για τους όρους και τις προτεραιότητες της διανομής.

 

Τα προβλήματα άρχισαν να βγαίνουν στην επιφάνεια όταν άρχισαν οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις των συμπεφωνημένων ποσοτήτων εμβολίων. Ο πρώτος «εκνευρισμός» των Βρυξελλών είχε να κάνει με τις μειωμένες κατά 30% έως 40% παραδώσεις εμβολίων από την Pfizer, γεγονός που ανέτρεπε τις στρατηγικές εμβολιασμού σε όλη την Ευρώπη.

 

Μερικές (δύο με τρεις) βδομάδες πριν αρχίσει να διαπιστώνεται η «αδυναμία» της Pfizer να εφοδιάσει την ευρωπαϊκή αγορά με τις συμπεφωνημένες ποσότητες εμβολίων, η πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία έκλεινε συμφωνία με την απερχόμενη αμερικανική διοίκηση του Ντόναλντ Τραμπ για προμήθεια του αμερικανικού κράτους με 100 εκατομμύρια επιπλέον δόσεις εμβολίων.

 

Σύμφωνα με δημοσίευμα των «New York Times» βασικό κομμάτι της συμφωνίας ήταν η προνομιακή πρόσβαση της Pfizer στις απαιτούμενες πρώτες ύλες για την παραγωγή των εμβολίων.

 

Μπακαλίστικη λογική

Η ένταση στις διαμάχες (μεταξύ κρατών και μεταξύ κρατών – πολυεθνικών) για την πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες εμβολίων κορυφώθηκε όταν εμφανίστηκε στην αγορά και το προϊόν της AstraZeneca, το οποίο έσπευσε να «καπαρώσει» η Βρετανία με ταχύτατες διαδικασίες έγκρισης που δεν θέλησε (ποιος ξέρει γιατί;) να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

 

Την ίδια στιγμή που διαπιστώνεται η μη πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες εμβολίων το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νόσων ανακοίνωσε ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για «πολλαπλές μεταλλάξεις του ιού», που πιθανώς θα είναι και πιο μεταδοτικές, γεγονός που οδήγησε τους Ευρωπαίους:

 

● Να προωθούν μαζικά τεστ για να εντοπιστούν οι νέες μεταλλάξεις.

 

● Να προτρέπουν τον κόσμο να φοράει ενισχυμένες χειρουργικές μάσκες.

 

● Να κλείνουν σύνορα απαγορεύοντας μη απαραίτητα ταξίδια με χώρες που έχουν έξαρση του ιού.

 

Στο μεταξύ, υπό την πίεση της ανάγκης, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου επιταχύνει τις διαδικασίες για αδειοδότηση του εμβολίου της AstraZeneca. Ωστόσο η εταιρεία ανακοινώνει ότι, λόγω «μειωμένης παραγωγικής απόδοσης» σε ένα εργοστάσιό της στην Ευρώπη και χωρίς να δώσει παραπάνω λεπτομέρειες, δεν είναι σε θέση να προσφέρει τις συμπεφωνημένες ποσότητες εμβολίων. Προφανώς είχαν… προλάβει οι Βρετανοί.

 

Για την αντιμετώπιση των προφανών ελλείψεων υιοθετήθηκαν ακόμη και μπακαλίστικες λογικές, καθώς ξαφνικά ανακοινώθηκε ότι οι πέντε δόσεις ανά φιαλίδιο της Pfizer μπορούν να γίνουν έξι.

 

Μια «πρόταση» που επίσης έπεσε στο τραπέζι ήταν να διπλασιαστεί ο χρόνος μεταξύ πρώτης και δεύτερης δόσης εμβολιασμού έτσι ώστε να εμβολιαστεί περισσότερος κόσμος, έστω κι αν η αποτελεσματικότητα του εμβολίου μειώνονταν σε σημαντικό ποσοστό.

 

Με τέτοιες μεθόδους προφανώς το πρόβλημα δεν επιλύθηκε, αλλά, αντίθετα, πολλαπλασίασε την ένταση της διαμάχης, η οποία αποκάλυψε και τα όρια των κυβερνήσεων να τα βάλουν με την «αγορά», που εξάλλου αποτελεί και την ιδεολογική βάση και αφετηρία τους.

 

Κάπως έτσι λοιπόν εγκαταλείφθηκαν άρον – άρον οι σκέψεις για απαγόρευση εξαγωγών εμβολίων που παρασκευάζονται σε ευρωπαϊκό έδαφος προς τρίτες χώρες αν δεν είναι πλεονάζουσες, αν δηλαδή δεν έχουν καλυφθεί προηγουμένως οι ανάγκες των χωρών της Ε.Ε.

 

Οι εν λόγω σκέψεις απορρίφθηκαν αυτόματα από τις πολυεθνικές, των οποίων η προσοχή προφανώς δεν επικεντρώνεται στους εκατοντάδες εκατομμύρια κατοίκους της ευρωπαϊκής αγοράς, αλλά στους πολλαπλάσιους της Ινδίας, της νοτιοανατολικής Ασίας και της Κίνας…

 

Συμπέρασμα: Η υγεία είναι αγαθό, αρκεί να είσαι σε θέση να το αγοράσεις…