«Ψυχήν αντί ψυχής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού…»

 γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

«Αντίποινα», αυτή είναι η λέξη των ημερών. Μια λέξη που τη χρησιμοποιούμε πάντα στον πληθυντικό, παρότι απέκτησε και ενικό σε συγγραφείς μεταγενέστερους των κλασικών, «το αντίποινον». Γιατί η ανταπόδοση, η αντιπληρωμή, είναι ανέκαθεν πιο βαριά από το αρχικό πλήγμα. Στα αντίποινα δεν υπάρχουν όρια. Επί ναζιστικής επέλασης, οι χιτλερικοί όριζαν την αναλογία της εκδίκησής τους κατά το θανάσιμο στιγμιαίο κέφι τους: για κάθε Γερμανό που σκότωναν οι αντάρτες, εκτελούσαν (ή πυρπολούσαν) δέκα, είκοσι ή και πενήντα αντιστασιακούς ή άμαχους.

Και στις μέρες μας όμως βλέπουμε την τρομακτική δυσαναλογία της εκδίκησης. Μετά τις 11.9.2001 οι τιμωρητικές εκστρατείες εκθεμελίωσαν χώρες και τσάκισαν λαούς, που αντιμετωπίστηκαν βάσει του δόγματος περί συλλογικής ευθύνης, ο δε περίφημος «δυτικός πολιτισμός των δικαιωμάτων» στιγματίστηκε εσαεί από το Γκουαντάναμο. Οσο για τα αντίποινα του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων, η βομβαρδιστική «υπερβολή» ήταν και είναι τόσο τυφλή που αναγκάζει τον ΟΗΕ και διεθνείς ανεξάρτητες οργανώσεις να εγκαλούν τον ισραηλινό στρατό για εγκλήματα πολέμου. Μήπως η ίδια η ύπαρξη της μεγαλύτερης υπαίθριας φυλακής στην ιστορία της ανθρωπότητας, της Γάζας, δεν καταγγέλλεται ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τα φωτεινά μυαλά που ποτέ δεν έλειψαν στο Ισραήλ;

Στον χριστιανισμό της Ορθοδοξίας, και τουλάχιστον στην ελληνική εκδοχή του, η Παλαιά Διαθήκη δεν έχει το κύρος που απολαύει στον χριστιανισμό της Δύσης. Μόνο το «Ασμα Ασμάτων», οι «Ψαλμοί» και ο «Εκκλησιαστής» είναι κάπως γνωστά. Κατά τα λοιπά, εκπαιδευόμαστε από τις ταινίες εποχής που παίζουν τα κανάλια κάθε Μεγάλη Εβδομάδα. Αν όμως γνωρίζαμε έστω τα βιβλία των Μακκαβαίων, και τη βαρβαρότητα που επιφύλαξαν οι Σελευκίδες επίγονοι του Μεγαλέξανδρου στους Εβραίους, ίσως κομπιάζαμε κάπως την επόμενη φορά που θα διατεινόμασταν πως «οι Ελληνες απλώς εκπολίτιζαν, δεν καταπίεζαν, ούτε ύβριζαν τις θρησκείες των υποτελών λαών».

Και τον «νόμο των αντιποίνων», από την Καινή Διαθήκη τον ξέρουμε. Ξέρουμε δηλαδή την αναίρεσή του από τον Χριστό, όχι από την καθιέρωσή του στο «Δευτερονόμιον». «Ηκούσατε ότι ερρέθη», καταγράφει ο Ματθαίος την επί του Ορους ομιλία του Ιησού, «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος. Εγώ δε λέγω υμίν μη αντιστήναι τω πονηρώ· αλλ’ όστις σε ραπίσει επί την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτώ και την άλλην». Ας δούμε την καινή εντολή και στη μετάφρασή της από τη Βιβλική Εταιρία, μήπως πάψει να είναι κενή νοήματος μέσα μας: «Εχετε ακούσει πως δόθηκε η εντολή: “ν’ ανταποδίδεις μάτι για μάτι και δόντι για δόντι”. Εγώ όμως σας λέω να μην αντιστέκεστε στον κακό άνθρωπο· αλλά αν κάποιος σε χτυπήσει στο δεξιό μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο».

Ναι, «δράσαντι και παθείν οφείλεται». Μα ποιος ο πρώτος «δράσας», χιλιετίες τώρα, στην καθημαγμένη Παλαιστίνη;

Δεν έπραξε ακριβώς αυτό ο ερίτιμος δήμαρχος Βόλου Αχιλλέας Μπέος τις προάλλες; Εξηγείται. Ετσι αργά που διαβάζει, γιατί «είναι ένας από μας», έχει κολλήσει στο «Δευτερονόμιον». Εκεί δόθηκε η εντολή που απορρίπτει ο Χριστός. Και δόθηκε πολύ βαρύτερη· θανάσιμη. Αντιγράφω: «Ου φείσεται ο οφθαλμός σου επ᾿ αυτώ· ψυχήν αντί ψυχής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος, χείρα αντί χειρός, πόδα αντί ποδός». Και στη μετάφραση της Βιβλικής Εταιρίας: «Κανένα δε θα λυπάστε. Θ’ ανταποδίδετε ζωή αντί ζωής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, χέρι αντί χεριού και πόδι αντί ποδιού».

Η Παλαιά Διαθήκη υπήρξε η κύρια πηγή της τρίτης αβρααμικής θρησκείας, του ισλαμισμού, και ιδίως τα πέντε πρώτα βιβλία της, η Πεντάτευχος, η «περιέχουσα το φως και την οδηγία» σύμφωνα με τον ιδρυτή της μουσουλμανικής θρησκείας. Μιλάει ο Θεός στο «Κοράνιο» που συνέγραψε ο Μωάμεθ πάνω σε φύλλα φοινικιάς και σε πέτρες: «Εν τω Κώδικι τούτω [δηλαδή τον μωσαϊκό νόμο] εντελλόμεθα αυτοίς ψυχήν αντί ψυχής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, ρίνα αντί ρινός, ους αντί ωτός, και οδόντα οδόντος. Αι πληγαί τιμωρηθήσονται διά του νόμου του αντιποίνου». Θα ξεπληρώνουμε τα πλήγματα που δεχόμαστε με τον νόμο των αντιποίνων…

Στη μετάφραση του Κορανίου «εκ του αραβικού κειμένου» (Αθήνα, 1886), ο Γεράσιμος Ι. Πεντάκης επιλέγει μια γλώσσα σαν των Ογδοήκοντα. Μας βοηθάει έτσι να δούμε ευθύς αμέσως ότι το ιερό βιβλίο του Ισλάμ αντιγράφει σχεδόν κατά γράμμα και οπωσδήποτε κατά πνεύμα το ιερό βιβλίο του εβραϊσμού αλλά και όσων χριστιανών συνεχίζουν να λατρεύουν έναν Θεό Τιμωρό. Η βία που καταγγέλλουμε ως ίδιον του ισλαμισμού και του «Κορανίου» είναι ριζωμένη στη βία της Παλαιάς Διαθήκης. Διαβάζουμε στο «Κοράνιο»: «Ιδού οποία έσται η αμοιβή των μαχομένων κατά του Θεού και του αποστόλου αυτού. Ούτοι διασπείροντες κακά επί της γης, θα φονεύωνται, θα σταυρώνται, θα αποκόπτωνται αυτών αι χείρες και οι πόδες, θα εξορίζωνται της χώρας αυτών». Εδώ η θανάτωση των «απίστων» εξαγγέλλεται. Αντίθετα, στο βιβλίο «Ιησούς του Ναυή» της Π.Δ. βλέπουμε συντελεσμένο τον θάνατο, και μάλιστα μαζικό. Παραθέτω μεταφρασμένη μία από τις πολλές περικοπές φρικτής πλην υπαγορευμένης από τον Θεό βίας: «Οι Ισραηλίτες θανάτωσαν όλους τους κατοίκους της Γαι στους αγρούς και στην έρημο, εκεί όπου κι αυτοί τους είχαν καταδιώξει· δεν έμεινε ούτε ένας ζωντανός. Μετά γύρισαν πίσω στη Γαι και εξόντωσαν τον υπόλοιπο πληθυσμό. Την ημέρα εκείνη σκοτώθηκαν όλοι οι κάτοικοι της Γαι, δώδεκα χιλιάδες, άντρες και γυναίκες. […] Οι Ισραηλίτες πήραν για τον εαυτό τους μόνο τα κτήνη και τα λάφυρα εκείνης της πόλης, σύμφωνα με τη διαταγή που είχε δώσει ο Κύριος στον Ιησού [του Ναυή]. Ετσι ο Ιησούς πυρπόλησε τη Γαι και τη μετέβαλε σε σωρό ερειπίων και μέχρι σήμερα είναι τόπος έρημος». Από τον Ιησού του Ναυή στον Ιησού τον Γαλιλαίο, μια άβυσσος.

Στα «Ηθικά Νικομάχεια», ο Αριστοτέλης μιλάει για κάποιον άλλο νόμο, άγραφο, τον «νόμο του αντιπεπονθότος» ή της αμοιβαιότητας, όπου η αντίδραση εννοείται ως ίση με τη δράση: «Δοκεί δέ τισι και το αντιπεπονθός είναι απλώς δίκαιον, ώσπερ οι Πυθαγόρειοι έφασαν» κτλ. Στη μετάφραση του Δ. Λυπουρλή (εκδ. Ζήτρος): «Κάποιοι είναι της γνώμης ότι δίκαιο είναι, γενικά και απόλυτα, η αμοιβαιότητα. Αυτό υποστήριζαν οι Πυθαγόρειοι. Πραγματικά, οι Πυθαγόρειοι όριζαν το δίκαιο, απόλυτα και κατηγορηματικά, έτσι: “Δίκαιο είναι να πάθει κανείς αυτό που έκανε σε κάποιον άλλον”. […] ο κόσμος νομίζει ότι αυτό το νόημα είχε η δικαιοσύνη του Ραδάμανθη: “Να πάθει ό,τι έκανε, νά η σωστή δικαιοσύνη)”».

Ναι, «δράσαντι και παθείν οφείλεται». Μα ποιος ο πρώτος «δράσας», χιλιετίες τώρα, στην καθημαγμένη Παλαιστίνη; Στους τόπους που λατρεύουν ως αγίους τρεις θρησκείες; 

Ο θαρραλέος ισραηλινός και η μισή αλήθεια των συνηγόρων του Νετανιάχου…

 

Είναι θλιβερό που κανένας δυτικός ηγέτης δεν λέει ότι, αν το Ισραήλ δεν δεχτεί οι Παλαιστίνιοι να ζουν αξιοπρεπώς στο δικό τους κράτος, θα θρέφονται οργανώσεις σαν τη Χαμάς και οι πολίτες του δεν θα είναι ποτέ ασφαλείς.

 

 γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

Τα μέσα ενημέρωσης τα οποία ζουν από την εικόνα εστιάζουν την προσοχή τους στις θηριωδίες που ακολούθησαν την «αδιανόητη» εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ. Η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση, έχει μέλη με ισλαμοφασιστική λογική και αυτά που έκανε σε άμαχο πληθυσμό δεν είναι καθόλου αδιανόητα.

 

Αυτή είναι η μια διάσταση, φρικώδης αναμφισβήτητα, σε όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες στο Ισραήλ και στη Γάζα. Τα άλλα, που δεν φωτίζονται και πολύ από τα περισσότερα δυτικά μέσα ενημέρωσης, τα λέει ο τολμηρός ισραηλινός δημοσιογράφος Γκίντεον Λεβί στην εφημερίδα της χώρας του «Χάαρετζ». Ο τίτλος του άρθρου του τα λέει όλα για τις ευθύνες των ηγεσιών της.

 

Γράφει ο Λεβί: «Μερικές εκατοντάδες άνθρωποι απέδειξαν ότι είναι αδύνατο να φυλακίσεις δύο εκατομμύρια ανθρώπους για πάντα χωρίς να πληρώσεις ένα σκληρό τίμημα. Ακριβώς όπως η παλιά παλαιστινιακή μπουλντόζα διέσχισε το Σάββατο το πιο έξυπνο φράγμα του κόσμου, ταυτόχρονα διέλυσε την αλαζονεία και τον εφησυχασμό του Ισραήλ». Και ακόμα: «Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου φέρει πολύ μεγάλη ευθύνη για ό,τι συνέβη και πρέπει να πληρώσει το τίμημα, αλλά δεν ξεκίνησε από αυτόν και δεν θα τελειώσει μετά την αποχώρησή του. Πρέπει τώρα να κλάψουμε πικρά για τα ισραηλινά θύματα, αλλά πρέπει να κλάψουμε και για τη Γάζα. Τη Γάζα, οι περισσότεροι κάτοικοι της οποίας είναι πρόσφυγες που δημιούργησε το Ισραήλ. Τη Γάζα, η οποία δεν γνώρισε ούτε μια μέρα ελευθερίας».

 

 

Ο ισραηλινός δημοσιογράφος, σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για τη χώρα του, δεν κρύβεται και δεν προπαγανδίζει. Εξηγεί γιατί συμβαίνουν αυτά. Όχι τώρα, διαχρονικά, εδώ και δεκαετίες. Τολμάει να πει την αλήθεια. Οι απανταχού φανατικοί «πατριώτες» θα τον έλεγαν «προδότη».

 

Ο βασικός λόγος γι’ αυτά που συμβαίνουν κάθε τόσο στην πολύπαθη αυτή περιοχή είναι ότι το Ισραήλ συμπεριφέρεται όχι απλώς «αλαζονικά», που λέει ο Λεβί. Κατέχει παλαιστινιακά εδάφη και συμπεριφέρεται ως τιμωρός και κράτος- τρομοκράτης. Και αρνείται κατηγορηματικά αυτό που έχουν πει τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και οι συμφωνίες του Όσλο του 1993: να δημιουργηθεί ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος , το οποίο να συνυπάρχει με το κράτος του Ισραήλ.

 

Και είναι θλιβερό που κανένας ηγέτης του πολιτισμένου κόσμου δεν το λέει πια καθαρά. Αυτό που ο Ανδρέας Παπανδρέου είπε μόλις έγινε πρωθυπουργός το 1981. «Όπως το Ισραήλ πρέπει να έχει δικό του κράτος εγγυημένο, το ίδιο πρέπει να έχουν και οι Παλαιστίνιοι», είπε σε αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο. Ο κ. Μητσοτάκης δυστυχώς, το 2023 παίζει στο ρόλο συνηγόρου του Νετανιάχου.

 

Είναι θλιβερό για τους ηγέτες του πολιτισμένου κόσμου να αφήνουν τον Ερντογάν να λέει αυτήν την απλή αλήθεια. Ναι, τον Ερντογάν, η χώρα του οποίου κατέχει τη μισή Κύπρο.

 

Είναι θλιβερό που κανένας δυτικός ηγέτης δεν λέει ότι, αν το Ισραήλ δεν δεχτεί οι Παλαιστίνιοι να ζουν αξιοπρεπώς στο δικό τους κράτος, θα θρέφονται οργανώσεις σαν τη Χαμάς και οι πολίτες του δεν θα είναι ποτέ ασφαλείς.

Η απεχθής θεότητα της Εκδίκησης

 

γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

Οπως το Κυπριακό, που με τις δεκαετίες υποβαθμίστηκε σε απλή υποσημείωση στον κατάλογο ενδιαφερόντων της περιλάλητης «διεθνούς κοινής γνώμης», αν και πρόκειται γα πρόβλημα κατοχής, και το Παλαιστινιακό, επίσης με τις δεκαετίες, υποχώρησε στον «κατάλογο ευαισθησίας». Παρότι πρόκειται για πρόβλημα ουσιαστικής κατοχής και εξοντωτικού αποκλεισμού των παλαιστινιακών εδαφών, όπου ζουν άνθρωποι με τα δικαιώματά τους σχεδόν μηδενισμένα. Ηλεκτρικό; Ενα τετράωρο τη μέρα.

 

Επί Αραφάτ, οι άνθρωποι αυτοί γίνονταν αγωνιστές της μιας ή της άλλης αριστερής απόχρωσης. Τώρα, με την Παλαιστινιακή Αρχή περιθωριοποιημένη, εμφανίζονται πρόθυμοι να γίνουν «μάρτυρες». Και πρόθυμοι επίσης, όπως έδειξε η χρήση των σόσιαλ μίντια από την ισλαμιστική Χαμάς, να χρησιμοποιήσουν ακόμα και τις αποτρόπαιες μεθόδους διαδικτυακού τρόμου που εγκαινίασε το ISIS.

 

Στην τρομοκράτηση αποβλέπει η Χαμάς. Πρωτίστως των Ισραηλινών και δευτερευόντως όσων Παλαιστινίων αντιτίθενται στις μεθόδους της. Γνωρίζοντας ότι οι εκκλήσεις της στο «μουσουλμανικό έθνος» βρίσκουν ολονέν μικρότερη ανταπόκριση στο επίπεδο των βασιλέων και των λοιπών αντιδημοκρατών ηγετών, εισέβαλε στο Ισραήλ όχι μόνο για να σκοτώσει ή να απαγάγει στρατιωτικούς και αμάχους κάθε ηλικίας και φύλου, αλλά και για να ανεβάσει αμέσως στο Διαδίκτυο τα στιγμιότυπα της φρίκης. Ωστε οι Ισραηλινοί να νιώσουν πολύ λιγότερο ασφαλείς και απ’ ό,τι ένιωσαν οι Αμερικανοί μετά τις 11.9.2001. Ηδη εμβρόντητοι μάλιστα από την αδιανόητη αποτυχία της πανίσχυρης Μοσάντ, καλούνται να ερμηνεύσουν και τη δήλωση του Τζόναθαν Κόρνικους, εκπροσώπου του ισραηλινού στρατού, ότι «επρόκειτο για 11η Σεπτεμβρίου και Περλ Χάρμπορ μαζί». Δεν γνωρίζει ο υψηλόβαθμος στρατιωτικός τα τόσα σενάρια που έχουν γραφτεί για το Περλ Χάρμπορ;

 

Στο Ισραήλ, πάντως, οι γενναίες φωνές δεν σβήνουν ποτέ. «Ο τρόμος που νιώθουν τώρα οι Ισραηλινοί», έγραψε ο Χαγκάι Μάταρ στο +972 magazine λίγο μετά την επίθεση της Χαμάς, «είναι ένα ελάχιστο κομμάτι (sliver: θραύσμα, σχίζα) αυτού που νιώθουν καθημερινά οι Παλαιστίνιοι, ζώντας υπό στρατιωτικό καθεστώς δεκαετιών στη Δυτική Οχθη και πολιορκημένοι στη Γάζα». Η μόνη λύση, λέει ο Ισραηλινός δημοσιογράφος, είναι «αυτή που ήταν πάντα: ο τερματισμός του απαρτχάιντ». Αυτό όμως το απορρίπτουν οι ακροδεξιοί του Μπέντζαμιν Νετανιάχου και δεν είναι προτεραιότητα των εξτρεμιστών της Χαμάς. Την ίδια παλαιοδιαθηκικών προδιαγραφών θεότητα λατρεύουν τελικά: την Εκδίκηση.

Δέκα μικροί Μπέοι

 

Οι Μπέοι δημιουργούνται, εξελίσσονται και μεγεθύνονται ως παρουσίες από την ίδια την ελληνική κοινωνία.

 

Αν σκεφτούμε λίγο περισσότερο, οι μικροί Μπέοι γύρω μας είναι πολλοί περισσότεροι απ’ ό,τι φανταζόμαστε. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

 

Ο ΜΠΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ακροδεξιός, χυδαίος, λαϊκιστής, ομοφοβικός, αισχρός, απαράδεκτος, σεξιστής, προσβλητικός, είναι ο μάτσο ελληναράς που κινείται πέρα και πάνω από οποιονδήποτε αξιακό κανόνα έχει θεσπιστεί στην κοινωνία για να τηρείται μια στοιχειώδης ευπρέπεια στη συμπεριφορά, ο σεβασμός στους άλλους, μια τέλος πάντων comme il faut στάση με την οποία συνεννοούμαστε. Μπορεί κάποιος να αναφέρει δεκάδες ακόμα αρνητικούς χαρακτηρισμούς, κανένας δεν θα αδικεί τον επανεκλεγέντα για τρίτη(!) φορά δήμαρχο του Βόλου.

 

Όμως όταν τον ακούω στα πάντα φιλόξενα γι’ αυτόν τηλεοπτικά κανάλια που τον προσκαλούν συχνά γιατί πουλάει (τηλεθέαση), αναρωτιέμαι συχνά αν ο Μπέος αποτελεί την εξαίρεση σε έναν άγραφο κανόνα μιας χώρας όπου ο πολιτικός ή ιδιωτικός λόγος που εκφέρεται και οι πράξεις πολλών πολιτών και πολιτικών δεν διαφέρουν θεαματικά από αυτόν του Μπέου.

 

Αν και χρειάζεται βαθιά γνώση και πολλή δουλειά για να ερμηνευτεί η πολιτική συμπεριφορά, νομίζω ότι γενικά δεν θέλουμε να παραδεχτούμε πως οι Μπέοι δημιουργούνται, εξελίσσονται και μεγεθύνονται ως παρουσίες από την ίδια την ελληνική κοινωνία, ένα μεγάλο κομμάτι της οποίας συχνά τους επιβραβεύει γιατί προέρχονται από αυτήν.

Ο Μπέος δεν έπεσε από τον ουρανό όπως ο Κασσελάκης, δεν ήρθε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αν και θήτευσε και σε αυτή για μερικά χρόνια, αρχικά ως σωματοφύλακας, αργότερα ως ιδιοκτήτης νυχτερινών κέντρων. Όμως η παρουσία του έγινε έντονη κυρίως εδώ στη χώρα μας, τον γνωρίζουμε από τη νυχτερινή Αθήνα με την οποία ασχολήθηκε, από τις ΠΑΕ με τις οποίες ανακατεύτηκε, από τις δωροδοκίες για τις οποίες κατηγορήθηκε, καταδικάστηκε, αλλά αθωώθηκε στον ανώτατο βαθμό, από τον δημόσιο λόγο που κατά καιρούς εξέπεμπε με κορυφαία τη χυδαία φράση εναντίον ενός παράγοντα με ανάλογες επιχειρηματικές δραστηριότητες, τον οποίο είχε χαρακτηρίσει «δίμετρη αδελφή με μουστάκια».

 

 

Γιατί, άραγε, μας εκπλήσσει τώρα ο Μπέος με όσα ανέφερε για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ; Και κυρίως γιατί πέφτουμε από τα σύννεφα θεωρώντας πρωτόγνωρο τον ανθρωπότυπό του και την επιβράβευσή του από μεγάλο αριθμό πολιτών;

 

Είδα να γράφουν πολλοί ότι η επανεκλογή Μπέου αποτελεί για όσους τον ψήφισαν μια συμπεριφορά αντίστοιχη με εκείνη που παραπέμπει στο Σύνδρομο της Στοκχόλμης, ταύτιση θύματος με θύτη. Διάβασα ακόμα ότι οι Βολιώτες είναι άξιοι της μοίρας τους, αφού επιλέγουν πάλι τον Μπέο, ακόμα είδα σχόλια που έλεγαν πως η κοινωνία εκεί είναι βαθιά εξαθλιωμένη κι αυτός βρήκε πρόσφορο έδαφος. Ενδεχομένως να ισχύουν όλα ή κάποια από αυτά, αν και δεν καταλαβαίνω γιατί η κοινωνία του Βόλου διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη μικρή ή μεγάλη κοινωνία της χώρας.

 

Ο Κώστας Καραμανλής, που μιλάει πιο ευγενικά και με έναν αστικό τρόπο, αλλά αντικειμενικά είχε την πολιτική ευθύνη για το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, επανεκλέχθηκε πανηγυρικά από χιλιάδες ανθρώπους στις Σέρρες. Και αυτοί διακατέχονται από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης; Ο πρώην δήμαρχος Ναυπλίου Κωστούρος, που αποκαλύφθηκε ότι άφησε περιττώματα έξω από το σπίτι του πολιτικού του αντιπάλου, την περασμένη Κυριακή πήρε την πρώτη θέση στις εκλογές. Τι συμβαίνει με αυτόν άραγε, οι χιλιάδες πολίτες του Ναυπλίου έχουν σοβαρό θέμα;

 

Αν και χρειάζεται βαθιά γνώση και πολλή δουλειά για να ερμηνευτεί η πολιτική συμπεριφορά, νομίζω ότι γενικά δεν θέλουμε να παραδεχτούμε πως οι Μπέοι δημιουργούνται, εξελίσσονται και μεγεθύνονται ως παρουσίες από την ίδια την ελληνική κοινωνία, ένα μεγάλο κομμάτι της οποίας συχνά τους επιβραβεύει γιατί προέρχονται από αυτήν, μιλάνε σαν κι αυτήν, εκφράζονται με τον ίδιο τρόπο και κυρίως έχουν τους ίδιους αξιακούς κώδικες.

Αν παραλλάζαμε τον τίτλο της σειράς του Λαζόπουλου «Δέκα μικροί Μήτσοι», που αντιστοιχούσαν σε κάποια πρόσωπα της κοινωνίας, εύκολα θα βρίσκαμε τουλάχιστον δέκα μικρούς Μπέους που αντιστοιχούν σε υπαρκτά πρόσωπα της ίδιας κοινωνίας.

 

Είναι ο Πολάκης με τον τσαμπουκά και τον λαϊκισμό που εκφράζει, είναι ο οδηγός που είναι ικανός να σκοτώσει κάποιον αν του πάρει μια θέση στάθμευσης, αυτός που θα πυροβολήσει για μια κτηματική διαφορά, ο καθηγητής που θα δει παιδιά με μακριά μαλλιά και θα τα ρωτήσει αν είναι «λουλούδες», ο στρατιωτικός που θα εκφέρει βίαιο λόγο εναντίον στρατιωτών που έχουν διαφορετική συμπεριφορά, ο δήθεν μάγκας που θα τρομοκρατήσει τους αδύναμους, ο αστυνομικός που από τη θέση του ισχυρού θα ασκήσει βία, ο σύζυγος που θα επιβάλει κανόνες συμπεριφοράς που αν δεν τηρήσει η σύζυγος θα φτάσει στην κακοποίηση και ως τη δολοφονία, αυτός που πιστεύει ακράδαντα ότι δεν υπάρχει χώρος για το διαφορετικό, ό,τι κι αν είναι αυτό, εκείνος που θα φωνάξει στο γήπεδο χυδαία σεξιστικά ή φασιστικά συνθήματα και το θεωρεί κανονικό. Αν σκεφτούμε λίγο περισσότερο, οι μικροί Μπέοι γύρω μας είναι πολλοί περισσότεροι απ’ ό,τι φανταζόμαστε. Ο Μπέος είναι ο άνθρωπός τους…

Ο Κασσελάκης και πολιτισμός της εικόνας - Χωράνε στην αριστερά μεσσίες;

 

 

Ο Στέφανος Κασσελάκης τροφοδοτεί συνέχεια τη δική του, προσωπική εικόνα, όχι του κόμματος του οποίου ηγείται. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO

γράφει ο ΓιάννηςΠαντελάκης 

   

ΤΗ ΜΑΚΡΙΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 1990 οι Ιταλοί είχαν τα ίδια προβλήματα μ’ εμάς, τουλάχιστον με όσους εξακολουθούμε να απορούμε με το φαινόμενο Κασσελάκη, τον νέο μεσσία που ήρθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες με έναν τρόπο που ξεφεύγει από την πολιτική κουλτούρα της χώρας, πόσο μάλλον της αριστεράς, για να σώσει τον ΣΥΡΙΖΑ και τη χώρα.

 

Τον πλούσιο, αυτοδημιούργητο και με επικοινωνιακά χαρίσματα επιχειρηματία που αντιμετωπίζει ένα κόμμα (και μια χώρα) ως μια χρεοκοπημένη επιχείρηση που ήρθε να την εξαγοράσει, να πάρει μεγάλο μερίδιο από τους πελάτες της και να ξαναμπεί με έναν δυναμικό τρόπο στην αγορά. Μέχρι τώρα τα έχει καταφέρει καλά με το κόμμα, υπάρχουν πιθανότητες κάποια στιγμή να ακολουθήσει και η εξαγορά της χώρας.

 

Η νεότερη Ιστορία μάς έχει δείξει πως η εισβολή νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κάτι καινούργιο. Είναι τόσο παλιό όσο και η μεταπολιτική, δηλαδή η παρακμή της πολιτικής διαχείρισης στις σύγχρονες κοινωνίες της Δύσης, η οποία υποκαθίσταται συνήθως από ανθρώπους εκτός πολιτικής. Οι γείτονες την εποχή εκείνη είχαν έναν ποιητή, συγγραφέα, κριτικό και βουλευτή του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος που τον έλεγαν Εντοάρντο Σανγκουινέτι· δεν ήταν γνωστός στη χώρα μας, αλλά στη δική τους είχαν να λένε για την ποιότητα της σκέψης του. Γύρω στο 2003 έγραψε ένα ενδιαφέρον κείμενο με το οποίο σχολίαζε το φαινόμενο Μπερλουσκόνι που είχε εισβάλει με εντυπωσιακό τρόπο στην ενεργό πολιτική ζωή, την οποία σχεδόν είχε αλώσει.

 

Στην αριστερά διεθνώς ποτέ δεν επικράτησαν τα απολίτικα πρόσωπα με κύριο χαρακτηριστικό την εικόνα τους, με εξαίρεση τη δική μας αριστερά, και υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό. Αν τους αναζητήσει κάποιος, θα ξεκινήσει και θα καταλήξει στο ίδιο πρόσωπο που λέγεται Αλέξης Τσίπρας.

Ο μπερλουσκονισμός αφαιρεί από τους εκπροσώπους της λεγόμενης πολιτικής τάξης, όλους ανεξαιρέτως, κάθε πραγματική διαμεσολαβητική λειτουργία. Η ιδεολογική μυθολογία του μπερλουσκονισμού έχει διάφορες όψεις, φαινομενικά αλληλοσυγκρουόμενες, αλλά μεθοδικά και κατάλληλα συραμμένες μεταξύ τους. Ο μεσσίας φιλοδοξεί να μετατρέψει την εξουσία του σε νεομοναρχικού τύπου, δίνοντάς της κάποια χαρακτηριστικά νεωτερισμού.

 

 

Η νεότερη Ιστορία μάς έχει δείξει πως η εισβολή νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κάτι καινούργιο. Φωτ.: Alexandros Alamaniotis/ SOOC

Το δυνατό του σημείο είναι το «μιντιακό επικοινωνιακό» ταλέντο του, η ικανότητά του δηλαδή να δημιουργεί μια εικόνα για τον εαυτό του που καλύπτει επιμελώς αυτό που είναι στην πραγματικότητα, όπως αυτή που κατασκεύαζαν οι διαφημιστές, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν χαρακτηριστικά, ιδιότητες και αρετές επιφανών ανδρών του παρελθόντος, προσαρμοσμένα όλα στη βάση ενός νέου πολιτισμού, του «πολιτισμού της εικόνας», όπως τον περιγράφει ο Σανγκουινέτι.

 

Αν ο Σανγκουινέτι ζούσε σήμερα στη χώρα μας, θα έγραφε ακριβώς το ίδιο. Οι μοναδικές διαφορές αφορούν τις ιδιαιτερότητες του Κασσελάκη (ήρθε από άλλη χώρα, δεν τον γνώριζε κανένας, δεν είχε πολιτικό στίγμα) αλλά και την επικράτηση δύο φαινομένων μεταπολιτικής σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους.

 

Στην Ιταλία τούς προέκυψε στη δεξιά, στη δική μας χώρα τον αγκάλιασε η αριστερά. Οι υπόλοιπες συγκρίσεις έχουν περισσότερο να κάνουν με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των δύο χωρών και των ίδιων των φαινομένων αλλά και με τον χρόνο που εκδηλώθηκαν. Όμως υπάρχει ένα κοινό διαχρονικό στοιχείο και στους δύο, αυτό που περιγράφει ο «πολιτισμός της εικόνας».

 

Σε όλη την παρουσία του ως τώρα ο Στέφανος Κασσελάκης υπηρετεί αυτόν τον πολιτισμό, χρησιμοποιώντας τα νέα μέσα τα οποία ήταν σχεδόν άγνωστα την εποχή του Μπερλουσκόνι – εκείνος χρησιμοποίησε τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Τροφοδοτεί συνέχεια τη δική του, προσωπική εικόνα, όχι του κόμματος του οποίου ηγείται, μιλάει για τον εαυτό του (έτσι μας συστήθηκε), λέει πως ο ίδιος θα λύσει όλα τα προβλήματα, ότι μιλάει πιο καλά αγγλικά από τον βασικό του αντίπαλο, ότι θα βρει ο ίδιος την επόμενη εβδομάδα νέο κτίριο για να στεγάσει άτομα ΑμεΑ· αυτοπροβάλλεται και φροντίζει να επιβεβαιώνει ότι σημασία δεν έχει η ουσία και οι πολιτικές αλλά το πρόσωπο που βγαίνει μπροστά και είναι ικανό για όλα.

 

Στην αριστερά διεθνώς ποτέ δεν επικράτησαν τα απολίτικα πρόσωπα με κύριο χαρακτηριστικό την εικόνα τους, με εξαίρεση τη δική μας αριστερά, και υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό. Αν τους αναζητήσει κάποιος, θα ξεκινήσει και θα καταλήξει στο ίδιο πρόσωπο που λέγεται Αλέξης Τσίπρας. Είναι αυτός που αποϊδεολογικοποίησε τον ΣΥΡΙΖΑ, αφαιρώντας το αξιακό φορτίο που είχε η αριστερά, μετέτρεψε το κόμμα σε αρχηγικό, είχε ένα θολό πολιτικό στίγμα, ενίσχυσε την εικόνα του ενός ανδρός μπροστά στον οποίο όλοι δηλώνουν υποταγή, γενικώς ενίσχυε πρώτα απ’ όλα την εικόνα του.

 

Με άλλα λόγια, καλλιέργησε πρόσφορο πολιτικό έδαφος ώστε στην αριστερά να χωράνε οι μεσσίες, και ο Κασσελάκης είναι ένας από αυτούς. Ο άνθρωπος υπηρετεί τον πολιτισμό της εικόνας, απλώς επειδή υπάρχουν χιλιάδες μέλη της αριστεράς εκπαιδευμένα από την προηγούμενη ηγεσία και πρόθυμα να υπηρετήσουν αυτή την εικόνα.

Δανιήλ και Ηλίας ή απλώς Αχιλλέας;

 

γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

«Ναι, αλλά είναι αυθεντικός»… Αμέτρητες φορές έχουμε ακούσει τη φράση αυτή σαν δικαιολογία, ακαταμάχητη υποτίθεται, για την αγενή, χυδαία, ωμή συμπεριφορά προσώπων του δημόσιου βίου· τη μονολεκτικώς «παντελονάτη». Αν μάλιστα πρόκειται για αιρετούς, οι υπερασπιστές τους προσκομίζουν και δεύτερο πειστήριο ότι τυγχάνουν ενάρετοι: τη λαϊκή ψήφο. Η κάλπη, όμως, δεν είναι κολυμβήθρα του Σιλωάμ, πανίσχυρο πλυντήριο που παραδίδει και πάλι πάλλευκους τους ρυπασμένους και ρυπογόνους «μάγκες» της κοινωνικοπολιτικής κονίστρας. Ούτε δικαστήριο είναι· κατά συνέπεια, η λαϊκή ετυμηγορία δεν είναι τελεσίδικη δικαστική κρίση.

 

Οσο για την «αυθεντικότητα», ποιος κοινωνικός νόμος ορίζει ότι αυθεντικό είναι το υβριστικό, το αντιαισθητικό, το βίαιο, το μισαλλόδοξο, ακόμα και το ρατσιστικό; Ενας τραμπούκος παύει να είναι τραμπούκος ή, τέλος πάντων, συγχωρούνται οι αμαρτίες του, επειδή κραδαίνει σαν άλλοθι την καταγωγή του από «λαϊκή τάξη» (νομοτελειακά αγροίκος, λοιπόν, ο λαός;) ή από «λεβέντικη» πόλη ή κωμόπολη;

 

Ο δήμαρχος Βόλου, που λέει την «άυλη» κληρονομιά «άβλη», δεν είναι ο μόνος άοκνος παραγωγός λεκτικής βίας. Πλην των αναρίθμητων ανωνύμων του Διαδικτύου που διαιτώνται με μίσος, είναι δε ταχύτεροι και από τη σκιά τους στην εκτόξευση χολής, τον ανταγωνίζονται και αρκετές διάσημες φιγούρες της κοινωνικής και πολιτικής αγοράς. Αίφνης, ο υπερπασιγνωστότατος ποινικολόγος, μια μηχανή παραγωγής ύβρεων κατά παντός δυσπιστούντος στις τηλεοπτικές αγορεύσεις του και στα αυτοαθωωτικά σενάρια των πελατών του. Ή, με αραιότερες εμφανίσεις αυτός, ο ιδιοκτήτης καλαθοσφαιρικής ομάδας: με διαγγελματικό βιντεάκι του επιτέθηκε αρρενοπρεπώς στην αναπληρώτρια υπουργό Υγείας («κουκλίτσα μου»…), καταγγέλλοντάς την για μύρια όσα και διασπείροντας υπονοούμενα για άλλα τόσα. Χωρίς, εντούτοις, να καταφέρει να ξυπνήσει την κοιμωμένη κυβέρνηση.

 

Το πρόβλημα με τον κ. Αχιλλέα Μπέο, τη «δημαρχάρα» κατά τον πρωθυπουργό, δεν είναι υφολογικής τάξης αλλά βαθιά πολιτικό. Ο παιδαριωδώς «αντισυστημικός» λαϊκιστής δήμαρχος, που κυκλοφορεί και χειροδικεί, άφησε απροστάτευτο τον Βόλο απέναντι και στον Δανιήλ και στον Ηλία. Προείχαν άλλωστε τα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια, από μήνα Σεπτέμβριο. Και μολαταύτα, η κυβέρνηση έκρινε πως είναι «ο καταλληλότερος γενικός συντονιστής» για τις μεταπλημμυρικές εργασίες. Την υποψηφιότητά του, πάντως, «δεν τη στηρίζει».

Η επιθετική εξαγορά του ΣΥΡΙΖΑ

Αυτό που συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει συμβεί σε καμιά χώρα του κόσμου, ακόμα και εκεί όπου η μεταπολιτική βρήκε πρόσφορο έδαφος.

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

 

Ο άγνωστος Κασσελάκης, με όχημα την προσωπική του παρουσία, τον σύντροφό του, τον σκύλο τους και ένα επικοινωνιακό χάρισμα, βλέπει μια χαραμάδα προσωπικής πολιτικής προοπτικής. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO

ΜΕ ΟΡΟΥΣ ΠΟΥ θα χρησιμοποιούσαν τα στελέχη της Goldman Sachs, στην οποία ισχυρίζεται ότι εργαζόταν ο Στέφανος Κασσελάκης, την Κυριακή το βράδυ πραγματοποιήθηκε η επιθετική εξαγορά του ΣΥΡΙΖΑ. Μια εξαγορά στον χώρο των επιχειρήσεων θεωρείται επιθετική αν το διοικητικό συμβούλιο μιας εταιρείας απορρίψει την εξαγορά της από κάποια άλλη, αλλά οι υποψήφιοι αγοραστές εξακολουθούν να επιμένουν και να την επιδιώκουν με κάθε τρόπο, κάνοντας οικονομική προσφορά όχι απαραίτητα στη διοίκηση αλλά απευθείας στους μετόχους της, για να τους πείσει να πουλήσουν.

Αυτό ακριβώς, με μικρές παραλλαγές, συνέβη στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ και της μετάβασης της ηγεσίας του σε έναν άνθρωπο για τον οποίο δεν γνωρίζουμε παρά ελάχιστα. Τους έπεισε να πουλήσουν.

Αυτό που συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει συμβεί σε καμιά χώρα του κόσμου, ακόμα και εκεί όπου η μεταπολιτική, ως αποτέλεσμα χρεοκοπίας και παρακμής της πολιτικής, βρήκε πρόσφορο έδαφος.

Ο άγνωστος Κασσελάκης, με όχημα την προσωπική του παρουσία, τον σύντροφό του, τον σκύλο τους και ένα επικοινωνιακό χάρισμα, βλέπει μια χαραμάδα προσωπικής πολιτικής προοπτικής, έρχεται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και επιδιώκει την ηγεσία ενός κόμματος της αριστεράς με το οποίο δεν έχει καμία ταυτοτική σχέση ούτε και σχετικά πολιτικά βιώματα. Και όμως, προσπαθεί να την κατακτήσει.

Τα περισσότερα μέλη της διοίκησης της εταιρείας (κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ), με μικρές εξαιρέσεις (Πολάκης, Τζάκρη κ.λπ.), αντιδρούν στην επιθετική εξαγορά του Κασσελάκη, αλλά ο ίδιος (η εταιρεία που την επιδιώκει) επιμένει και απευθύνεται στους ιδιοκτήτες του κόμματος (τα χιλιάδες μέλη που το ακολουθούν).

Αυτό που γνωρίζουμε με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι χιλιάδες μέλη ενός κόμματος που αυτοχαρακτηρίζεται αριστερό πείθονται ότι έχουν ανάγκη έναν αρχηγό που θα τους δώσει προοπτική εξουσίας, και ας μη γνωρίζουν σχεδόν τίποτα γι’ αυτόν.  

 

Η διοίκηση δεν πιστεύει ότι θα τα καταφέρει αυτός ο άγνωστος υποψήφιος αγοραστής, παρότι κάποια μέλη της που ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το προσωπικό τους μέλλον (Παππάς κ.ά.) τάσσονται με την πλευρά του. Τελικά τα καταφέρνει, πείθει τους περισσότερους από τους ιδιοκτήτες, οι οποίοι, απογοητευμένοι από την παρούσα διοίκηση, δεν βλέπουν την προοπτική της εξουσίας σύντομα, τον επιλέγουν και η επιθετική εξαγορά έχει αίσιο τέλος.

Ο αγοραστής δεν έχει δώσει χρήματα, αλλά αόριστες υποσχέσεις για επαναφορά στην πολυπόθητη εξουσία ‒με αποκορύφωμα τα καλύτερα αγγλικά που μιλάει από τον Μητσοτάκη‒, οι οποίες είναι αρκετές για να τους πείσει· δεν τους δίνει ιδεολογικά ή πολιτικά επιχειρήματα, όμως τους δίνει φως, όπως δηλώνει μετά τη νίκη του.

Αυτό που συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει συμβεί σε καμιά χώρα του κόσμου, ακόμα και εκεί όπου η μεταπολιτική, ως αποτέλεσμα χρεοκοπίας και παρακμής της πολιτικής, βρήκε πρόσφορο έδαφος. Ο Μπερλουσκόνι, που πριν από πολλά χρόνια αγόρασε την εξουσία στην Ιταλία, είχε ένα παρελθόν στη χώρα του και μάλιστα έντονο, τον γνώριζαν καλά οι γείτονες.

Ο Τραμπ, επίσης ως φαινόμενο μεταπολιτικής, είχε παρουσία στη χώρα του. Και εν τέλει, όπου η μεταπολιτική θριάμβευσε, αφενός δεν προήλθε από εντελώς άγνωστα πρόσωπα, αφετέρου βρήκε πρόσφορο έδαφος σε συντηρητικά κόμματα. Στη χώρα μας είχαμε την ιδιοτυπία ένας εντελώς άγνωστος να κερδίσει την ηγεσία ενός κόμματος, αλλά κυρίως ότι το κόμμα αυτό δηλώνει πως εκπροσωπεί την αριστερά. Αυτό το γεγονός οι ιστορικοί του μέλλοντος θα το μελετούν για πολλά χρόνια και είναι αμφίβολο αν θα βρουν απαντήσεις.

Στην ιστορία αυτή ο ρόλος του απερχόμενου Τσίπρα δημιουργεί βάσιμες υποψίες σε πολλούς (άλλωστε αυτός τον έβαλε στο ψηφοδέλτιο και οι περισσότεροι από τους δικούς του ανθρώπους τάχθηκαν με τον Κασσελάκη), αλλά είναι δύσκολο να αποδειχτεί ο ρόλος του ακριβώς. Όσο δύσκολο είναι άλλωστε να γίνει ξεκάθαρο ποιοι ακριβώς βρίσκονται πίσω από τον «Μεσσία της αριστεράς», τον δικό της Μωυσή, που θα έλεγε και ένας δημοσιογράφος.

Προς το παρόν, αυτό που γνωρίζουμε με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι χιλιάδες μέλη ενός κόμματος που αυτοχαρακτηρίζεται αριστερό πείθονται ότι έχουν ανάγκη έναν αρχηγό που θα τους δώσει προοπτική εξουσίας, και ας μη γνωρίζουν σχεδόν τίποτα γι’ αυτόν. Τους αρκεί το χαμογελαστό, ωραίο πρόσωπο. Τα υπόλοιπα στοιχεία που συνήθως είναι αναγκαία για την επιλογή κάποιου που θα ηγηθεί ενός κόμματός αποτελούν λεπτομέρειες άνευ σημασίας.

Και εκεί ακριβώς είναι το πρόβλημα, που έχει πολιτικό και όχι μόνο ενδιαφέρον. Ο πολιτικός χυλός που δημιούργησε ο Τσίπρας προκειμένου να κατακτήσει την εξουσία εκπαίδευσε πολιτικά πολλούς ανθρώπους να πιστεύουν ότι αυτό είναι αριστερά. Μια αριστερά που τους χωράει όλους ανεξαιρέτως, μέχρι και ακραίους δεξιούς όπως ο Καμμένος, που ταυτίζεται με τον νέο αυριανισμό που εκφράζει ο Πολάκης, και η οποία έμοιαζε τόσο πολύ με όσους υποτίθεται πως βρίσκονταν απέναντι.

Μια φίλη τη Δευτέρα το πρωί μού έγραφε ότι ο πατέρας της, παλιός αριστερός, με ιστορία και αγώνες, σχεδόν δάκρυσε όταν έμαθε για την επικράτηση του Κασσελάκη. Φαντάζομαι πόσοι άλλοι ένιωσαν το ίδιο… 

 

Εάν αυτό είναι η Αριστερά

 γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

Τόσους μάντεις γέννησε αυτός ο τόπος επί «παγανισμού» και «ειδωλολατρίας», τόσους προφήτες επί χριστιανισμού. Κανένας τους, όμως, και καμιά τους δεν πρόβλεψε ότι θα έρθει κάποτε ο καιρός που θα πάρουν την εκδίκησή τους οι Μινωίτες από τους Αθηναίους, οι οποίοι, όταν είχαν το μονοπώλιο στα ΜΜΕ των εποχών εκείνων, στις Μούσες δηλαδή, θέατρο, ιστοριογραφία, ποίηση, διασκέδαζαν πλάθοντας και διακινώντας μύθους απαξιωτικούς για όλους τους υπόλοιπους· κάτι σαν πρώιμα fake news. Ουδείς λοιπόν προφήτευσε ότι μια ημέρα των ημερών, για να αρχηγέψει κανείς σε κόμμα, πρέπει να διαθέτει επώνυμο εξοπλισμένο με την υποκοριστική κατάληξη -άκης, δηλωτική (στις συντριπτικά περισσότερες περιπτώσεις) κρητικής καταγωγής. Και εγεννήθησαν, ως γνωστόν, Κυριάκος Μητσοτάκης, Νίκος Ανδρουλάκης, Γιάνης Βαρουφάκης, Σταύρος Θεοδωράκης.

Και από σήμερα το βράδυ, Στέφανος Κασσελάκης; Νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ; Πιθανό. Ή μάλλον πιθανότατο. Αν τα μέλη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης πειστούν από την προταθείσα ομοιοθεραπευτική μέθοδο, ότι στον Κρητικό, αμερικανοσπουδαγμένο και καλό αγγλομαθή Μητσοτάκη απαντάς με Κρητικό, αμερικανοσπουδαγμένο και καλό (ή καλύτερο κατά τον ίδιο) αγγλομαθή Κασσελάκη, ανεξαρτήτως λοιπών γνωρισμάτων, τότε ο μέντοράς του, ο κ. Παύλος Πολάκης, θα χαρεί χαρά μεγάλη που θα μπορέσει από αύριο να βάλει κάθε κατεργάρη στον πάγκο του. Δηλαδή, χονδρικώς, όσους μιλούν και γράφουν έστω και ελαφρώς καλύτερα ελληνικά από τα δικά του, νηφαλιότερα, συντακτικώς αρτιότερα και με λιγότερα (αυτο)θαυμαστικά.

Σε μια τέτοια περίπτωση θα τεθεί με εντελώς νέους όρους, πολύ πιο καταθλιπτικούς απ’ ό,τι μέχρι τώρα, το ερώτημα «εάν αυτό είναι η Αριστερά». Η πικρή αλήθεια είναι ότι το ίδιο ερώτημα ετίθετο συχνά-πυκνά, έστω με ψιθύρους και υπαινιγμούς και όσο ο κ. Αλέξης Τσίπρας προήδρευε με στυλ απολύτως ηγεμονικό, ανδρεοπαπανδρεϊκό. Οπως και κάθε φορά που ο μεροληπτικώς ουδέτερος τέως πρόεδρος έβγαζε στον κ. Πολάκη μια κίτρινη κάρτα που από την άλλη πλευρά της ήταν πράσινη, σαν το πράσινο των οδικών φαναριών, έφερε δε την επιγραφή «Τι να κάνουμε; Είναι αψύς Σφακιανός ο σύντροφος, σύντροφοι. Αφέωνταί του…». Από αψάδα σε αψάδα όμως, και από μαντινάδα σε μαντινάδα, το κόμμα που κάποτε έλεγε με κάποιο καμάρι πως ήταν της Ανανεωτικής Αριστεράς, απομακρύνθηκε παρασάγγας πολλούς από τις ρίζες του, τους τρόπους του, ακόμα και από θεμελιώδεις ιδέες του.

Οχι, η ταυτότητα Κασσελάκης = Πολλάκης δεν ισχύει, πάνω-κάτω για τους ίδιους λόγους που δεν ισχύει η ταυτότητα Κυριάκος Μητσοτάκης = Αδωνις Γεωργιάδης. Ναι, ο κ. Κασσελάκης χρωστάει ήδη πολλά στον κ. Πολάκη, όπως ο κ. Μητσοτάκης χρωστάει (και) στον κ. Γεωργιάδη την εκλογή του ως προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, το 2016· τότε που είχαν αναβληθεί οι εκλογές, λόγω βλάβης του λογισμικού, η οποία είχε καταστήσει αδύνατη τη διασταύρωση με τους εκλογικούς καταλόγους όσων ψήφιζαν για πρόεδρο. Πρόβλημα διασταύρωσης, άλλου τύπου, έχουν τώρα και στον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά πώς εντοπίζονται τα μέλη της μιας ώρας και των δύο ευρώ, που είτε αυθορμήτως είτε και κατόπιν σχεδιασμού και εντολής έκαναν «εισοδισμό», κατά το αριστερό ιδιόλεκτο (ή «εισπήδηση» κατά το χριστιανικό); Είναι απολύτως αδύνατο να μάθουμε πόσοι αποφάσισαν να προσβάλουν βαριά τις ανοιχτές δημοκρατικές διαδικασίες είτε «για να σπάσουν πλάκα» είτε για να εκτρέψουν το ισχνό πια ποτάμι του ΣΥΡΙΖΑ προς κοίτες ελεγχόμενες ή και πρόσφορες για περιφρόνηση και χλεύη.

Από αψάδα σε αψάδα και από μαντινάδα σε μαντινάδα, το κόμμα που κάποτε έλεγε με κάποιο καμάρι πως ήταν της Ανανεωτικής Αριστεράς απομακρύνθηκε παρασάγγας πολλούς από τις ρίζες του.

Κάποιες κρίσιμες πτυχές της παρουσίας του κ. Κασσελάκη, η οποία έγινε δημόσια μό

 

λις στις 29 Αυγούστου, με το τετράλεπτο βίντεό του («Με λένε Στέφανο και έχω να σας πω κάτι»), έρχονται από έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό από τον κόσμο του κ. Πολάκη, ο οποίος, για να πάρει την εκδίκησή του, μάλλον ενστερνίστηκε το μακιαβελικό, λενινιστικό, σταλινικό ή ό,τι άλλο δόγμα «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». «Τα ύστερα του κόσμου;» αναρωτιόταν στη Lifo, στις 18.9, ο Θοδωρής Αντωνόπουλος, στο άρθρο του «Ο θρίαμβος Κασσελάκη από ΛΟΑΤΚΙ+ σκοπιά», παρατηρώντας ότι υπέρ τού ανοιχτά γκέι κ. Κασσελάκη τάχθηκε «και ένας συντοπίτης του πολιτικός που έχει επανειλημμένως επικριθεί για αθυροστομία, σεξιστικό λόγο και macho συμπεριφορές, ο Παύλος Πολάκης!». Σε μια χώρα γεμάτη Σφακιά, Μάνες, Ξηρόμερα, σε μια χώρα γένους αρσενικού καλύτερα, για να μην ενοχοποιώ άδικα και σαρωτικά συγκεκριμένες περιοχές, δεν είναι καθόλου μα καθόλου εύκολο να δηλώνεις ομοφυλόφιλος τη στιγμή που διεκδικείς την προεδρία ενός κόμματος εξουσίας.

Τη στιγμή δηλαδή που διεκδικείς την ίδια την πρωθυπουργία, όπως λέει και ξαναλέει άλλωστε ο κ. Κασσελάκης, με μια θηριώδη αυτοπεποίθηση που δεν απορρέει από βαθιά γνώση των ελληνικών πραγμάτων και πολιτική εμπειρία. Είναι γέννημα της πίστης του ότι το πρόγραμμά του είναι ο χαρισματικός εαυτός του και τίποτ’ άλλο, πίστη που τον οδήγησε στη δημαγωγική απόφαση να δελεάσει τους ψηφοφόρους, τάζοντάς τους το χρυσόμαλλο δέρας της άμεσης νίκης και της επικείμενης επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνηση της Ελλάδας. Είναι επίσης γέννημα ενός παιδικού του ονείρου, έτσι τουλάχιστον όπως το περιέγραψε στο Mega ο πατέρας του: «Ο Στέφανος από μικρό παιδί είχε μία ταμπέλα στο γραφείο στο σπίτι μας κι έλεγε “χτυπάτε την πόρτα του πρωθυπουργού”. Από μικρός είχε αυτό το μεράκι».

Με τα αριστερόμετρα έχω αλλεργία, και με τα πατριωτόμετρα επίσης, τα ελληνόμετρα κι όλη την οικογένεια της καταμετρητικής αυθαιρεσίας που παριστάνει την αντικειμενικότητα. Δυσκολεύομαι, ωστόσο, απίστευτα να πιστέψω ότι πιστοποιεί αριστεροσύνη ένα τιτίβισμα του στιχουργού κ. Νίκου Μωραΐτη, φανατικού υποστηρικτή του κ. Κασσελάκη, στις 12 Σεπτεμβρίου, με το οποίο ανακοίνωνε το εξής απειλητικό: «Αύριο δεν ψηφίζουμε απλώς. Κάνουμε φασίνα, ξαράχνιασμα και αποπαρασίτωση».

Ποιοι τα παράσιτα και οι αράχνες άραγε που πρέπει να εξοντωθούν με το DDT της επαναστατικής αγνότητας; «Οσοι έφαγαν τον Τσίπρα»; «Τα γερόντια»; «Οι ευγενείς διανοούμενοι;» Η εσωτερική διαπάλη στην Αριστερά ήταν πάντα ανελέητη, και την πλήρωσαν ακριβά ή και πανάκριβα άνθρωποί της ονομαστοί, όπως ο Αρης Βελουχιώτης, ο Νίκος Πλουμπίδης, ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Αρης Αλεξάνδρου, αλλά και πλήθος «ανώνυμοι», που βρέθηκαν από τη μια μέρα στην άλλη απομονωμένοι, απόβλητοι, «προδότες». Ακόμα και οι σταλινικότεροι εκκαθαριστές, όμως, θα απέφευγαν να χρησιμοποιήσουν μεταφορές με παράσιτα και αράχνες. Για χίλιους και ένα λόγους.

 

Κόμμα – πολτός, ουρανοκατέβατος αρχηγός…

Έχουν γίνει δεκάδες αλλαγές αρχηγών σε όλα τα κόμματα, αυτό που συνέβη χθες στον ΣΥΡΙΖΑ ουδέποτε. Για το πώς οδηγήθηκαν οι ψηφοφόροι σ’ αυτήν την επιλογή υπάρχουν εξηγήσεις και αιτίες.

γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

  

 

Θέλω να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι για όλα όσα γίνονται στον ΣΥΡΙΖΑ δεν φταίει ο Στέφανος Κασσελάκης. Θα ήταν πολύ άδικο να τα φορτωθεί αυτός όλα. Ο Κασσελάκης είναι το σύμπτωμα, έχουν προηγηθεί οι αιτίες. Αν δεν υπήρχαν αυτές, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είχε φτάσει στο 18% και ουδείς ουρανοκατέβατος θα γινόταν αρχηγός του.

Κανονικά σήμερα πρέπει να γράψουμε για το αύριο στο κόμμα αυτό. Για το τι φέρνει ο νέος αρχηγός του και σε ποια νερά θα το οδηγήσει. Φευ, δεν γνωρίζουμε και γι’ αυτό αδυνατούμε. Και είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Έχουν γίνει δεκάδες αλλαγές αρχηγών σε όλα τα κόμματα, αυτό που συνέβη χθες στον ΣΥΡΙΖΑ ουδέποτε.

Παίρνουμε τα τρία κόμματα που έχουν κυβερνήσει στη Μεταπολίτευση(μετά το 1974).

Η ΝΔ, μετά τον ιδρυτή της Κωνσταντίνο Καραμανλή, άλλαξε εφτά αρχηγούς: Ράλλης, Αβέρωφ, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Έβερτ, Κώστας Καραμανλής, Σαμαράς, Κυριάκος Μητσοτάκης. Ουδείς ήταν ουρανοκατέβατος. Είχαν πολιτική, οικογενειακή κτλ (προ)ιστορία.

Το ΠΑΣΟΚ, μετά τον ιδρυτή του Ανδρέα Παπανδρέου, άλλαξε πέντε αρχηγούς: Σημίτης, Γιώργος Παπανδρέου, Βενιζέλος, Γεννηματά, Ανδρουλάκης. Ουδείς ήταν ουρανοκατέβατος.

Ο χώρος από τον οποίο προήλθε ο ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε εφτά αρχηγούς: Δρακόπουλος, Μπανιάς, Κύρκος, Δαμανάκη, Κωνσταντόπουλος, Αλαβάνος, Τσίπρας. Ο τελευταίος ήταν η έκπληξη, αλλά καθόλου ουρανοκατέβατος. Είχε πορεία στα κινήματα, στη νεολαία, στην αυτοδιοίκηση.

Για όλους αυτούς γνωρίζαμε «από πού κρατάει η σκούφια τους», ήταν γνωστό το πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρό τους, η ένταξή τους, η δράση τους. Για τον Κασσελάκη δεν ισχύει τίποτα από όλα αυτά. Δεν έχει καμιά (προ)ιστορία στην πολιτική ζωή. Ο Αλέξης Τσίπρας «τον (πρωτο)φύτεψε», χρίζοντάς τον υποψήφιο Επικρατείας στις τελευταίες εκλογές. Μέχρι που «ξεπετάχθηκε»(με τις ευλογίες του Τσίπρα ή όχι-το αφήνουμε επί του παρόντος) και έγινε αρχηγός του. Πώς συνέβη αυτό;

Για το πώς οδηγήθηκαν οι ψηφοφόροι σ’ αυτήν την επιλογή υπάρχουν εξηγήσεις και αιτίες. Η πρόσκαιρη εξήγηση είναι ότι ο κόσμος που ψήφισε Κασσελάκη το έκανε από απογοήτευση και απελπισία.

Απογοήτευση από την εκλογική συντριβή. Και απελπισία γι’ αυτό που έβλεπε, δηλαδή την αποχώρηση Τσίπρα και την αδυναμία του στελεχικού του δυναμικού να προφέρει ελπίδα για καλύτερη συνέχεια.

Αυτή είναι μια πρόσκαιρη εξήγηση. Όμως, οι αιτίες είχαν προηγηθεί. Και ανάγονται στο 2014, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ υπό τον Αλέξη Τσίπρα έσπρωξε τα πράγματα για να αναλάβει, εντελώς απαράσκευος, την κυβέρνηση. Αγνόησε όλες τις προειδοποιήσεις ότι, σε συνθήκες χρεοκοπίας, δεν θα μπορούσε «να καταργήσει τα μνημόνια». Δεν τα κατάργησε, έφερε το δικό του. Αιτία πρώτη.

Για να κυβερνήσει, σφιχταγκαλιάστηκε με τον ακραίο δεξιό τυχοδιώκτη Πάνο Καμμένο και τους ανερμάτιστους «Ανεξάρτητους Έλληνές» του, στίγμα που κουβαλάνε ακόμα ο Τσίπρας και οι λοιποί ηγετικοί του ΣΥΡΙΖΑ. Αιτία δεύτερη.

Η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, σε επίπεδο ήθους και ύφους, έχει στιγματιστεί από τον πολακισμό. Ο Τσίπρας άφησε τον Παύλο Πολάκη να ασχημονεί μέχρι τέλους και το πλήρωσε. Άφησε όλο το πεδίο προς το Κέντρο ανοιχτό να το καταλάβει ο Μητσοτάκης. Όσες προσπάθειες κι αν έκανε, μετά την ήττα του 2019, να μετακινήσει τον ΣΥΡΙΖΑ προς την κατεύθυνση αυτή, έπεφταν σε τοίχο. Ο Καμένος ήταν νωπή μνήμη και ο Πολάκης ζωντανή παρουσία. Αιτία τρίτη.

Όλα αυτά οδήγησαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε αδιέξοδο. Έχανε από παντού, δεξιά και αριστερά του. Και κατέληξε να γίνει κόμμα-πολτός, στο οποίο όλα επιτρέπονται. Όταν έχεις συγκυβερνήσει με τον Καμμένο και ανεχθεί τον Πολάκη, θα φτάσεις και στον Κασσελάκη. Σε σχέση με τα προηγηθέντα είναι ο πιο «αθώος».

Την ημέρα της παραίτησής του (29 Ιουνίου) ο Αλέξης Τσίπρας είπε: «Παραμερίζω για να περάσει το νέο κύμα του ΣΥΡΙΖΑ». Το «νέο κύμα» ήταν, τελικά, ο Κασσελάκης. Δεν γνωρίζουμε αν αυτό(ν) εννοούσε τότε ο Τσίπρας(όπως υποψιάζεται το μισό κόμμα του) ή αν ο Κασσελάκης «προέκυψε». Δεν θα κάνουμε δίκη προθέσεων.

Ο Τσίπρας μπορεί να μην επέλεξε φανερά τον Κασσελάκη για εκφραστή του «νέου κύματος», αλλά έχει ευθύνες-απαράγραπτες- για όσα προηγήθηκαν και οδήγησαν στο σημερινό αποτέλεσμα. Τώρα θα φανεί αν η δική του παραίτηση και η έλευση Κασσελάκη αποτελεί «ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο», όπως είπε ο τέως αρχηγός.

Ίσως εδώ ταιριάζει αυτό που έχει πει η Αμερικανίδα επιχειρηματίας καλλυντικών και αρωμάτων Ελίζαμπεθ Άρντεν: “Δεν πουλάω καλλυντικά, πουλάω ελπίδα”…

Το μετέωρο άλμα του ΣΥΡΙΖΑ

 

γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

Ο θρύλος του αυτοδημιούργητου εφοπλιστή πρόσφερε αέρα στα πανιά του, μαζί και η εικόνα του άφθαρτου από κομματικές ίντριγκες και άσκηση εξουσίας. Τα φροντισμένα βιντεάκια του στα σόσιαλ μίντια τον βοήθησαν. Η θηριώδης αυτοπεποίθησή του («θα νικήσω τον Μητσοτάκη, γιατί ξέρω καλύτερα αγγλικά») τον πριμοδότησε, αφού θεωρήθηκε απόρροια αυτογνωσίας και όχι εγωλατρείας.

Η περιέργεια των ΜΜΕ για τον ουρανοκατέβατο ή αμερικανοκατέβατο μεταπολιτικό τον υπηρέτησε: διέσπειρε την εικόνα του παντού, όταν οι άλλοι υποψήφιοι για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την αποχώρηση του κ. Αλέξη Τσίπρα, ήταν αόρατοι και άφωνοι για τη δημοσιογραφία μας. Οι επιθέσεις που δέχτηκε για τις ερωτικές του επιλογές, που ξεκίνησαν από τοξικές ενδοσυρριζαϊκές περιοχές και κατέληξαν στις γνωστές δηλώσεις του γνωστότατου ποινικολόγου, μετατράπηκαν σε όπλα του.

Η ενθουσιώδης υποστήριξή του από τον κ. Παύλο Πολάκη τού εξασφάλισε πρόσβαση σε όσους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ κατανοούν την πολιτική με όρους αρχαϊκότητας και επιδερμικού αντισυστημισμού. Η έντεχνη φήμη ότι είναι ο εκλεκτός του απελθόντος προέδρου, ίσως και ο ενδιάμεσός του έως τη μεσσιανική επανάκαμψή του, τον ευεργέτησε. Η απεγνωσμένη ανάγκη πολλών μελών του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο πασοκογενών, να πιστέψουν σε κάτι νέο και πιθανώς νικηφόρο ήταν η μεγάλη δεξαμενή του. Η επιθυμία αποδοκιμασίας της πυρόπληκτης και πλημμυροπαθούς κυβέρνησης τον προτίμησε. Ούτε καν η ανιστόρητα απρεπής απόβασή του στη Μακρόνησο τον έφθειρε.

Από παντού είχε λαμβάνειν ο κ. Στέφανος Κασσελάκης, που πρώτευσε στις εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ. Την Κυριακή, και με αντίπαλο την κ. Εφη Αχτσιόγλου, προνομιακό στόχο της πολακικής χυδαιότητας, θα διεκδικήσει την ηγεσία ενός κόμματος που δεν τον γνώριζε και δεν το γνώριζε, ώσπου ο κ. Τσίπρας τον επέλεξε ως υποψήφιο βουλευτή Επικρατείας. Μόνο από το «πολιτικό πρόγραμμά» του δεν είχε να ελπίζει πολλά, αφού ήταν άθροισμα αντιφατικών συνθημάτων, προσαρμοσμένων στο εκάστοτε ακροατήριό του. Μοναδική σταθερά της ρητορικής του ήταν η κατάχρηση δύο όρων: «Κεντροαριστερά» αντί Αριστεράς και, όταν βρισκόταν στη θηρευτική ανάγκη να πει τον όρο Αριστερά, «πατριωτική». Απέναντι σε ποια «αντιπατριωτική» τάχα;

Στον ΣΥΡΙΖΑ χαίρονται για την απρόσμενα μεγάλη συμμετοχή, προσπερνούν όμως την αποχή 40.000 παλαιών μελών. Το αποτέλεσμα των εκλογών συνιστά μετέωρο άλμα, όχι απλό μετέωρο βήμα. Ενα άλμα με το ιδεολογικό κενό από κάτω, όχι τη Γη της Επαγγελίας.

 

Ο Μαρξ στην Πέμπτη Λεωφόρο

Αν κάτι είναι σίγουρο με την κυριαρχία του Κασσελάκη σε έναν χώρο που αμφιβάλλω πολύ αν γνώριζε την ύπαρξή του μερικούς μήνες νωρίτερα, είναι πως ζούμε στην πιο σουρεαλιστική χώρα του κόσμου.

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

  

ΠΟΛΛΟΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΟΥΣ που ένα πρωινό είδαν τον Κάρολο Μαρξ να περπατάει ήρεμος και με φανερή ικανοποίηση στο πρόσωπο στην Πέμπτη Λεωφόρο ένιωσαν αρκετά άβολα και παράξενα. Αρχικά αναρωτήθηκαν αν επρόκειτο για μια εκπληκτική ομοιότητα με τον Γερμανό, αλλά γρήγορα άρχισαν να αποκτούν τη βεβαιότητα πως ήταν πράγματι αυτός. Ίδιος όπως στις φωτογραφίες και στα βιβλία όπου τον είχαν δει, με μακριά, λευκά, πλούσια μαλλιά και γένια, περπάταγε έχοντας το δεξί χέρι μέσα στο καλοραμμένο, αν και παλιομοδίτικο σακάκι του, και είχε ένα χαμόγελο που έμοιαζε σαν να έλεγε «σας το είχα πει ότι θα γυρίσω».

Οι αμφιβολίες εξαφανίστηκαν εντελώς όταν τον είδαν να σταματάει έξω από το Central Park και να χαμογελάει από μακριά σε μια άλλη φυσιογνωμία, λιγότερο γνωστή, που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση, φόραγε επίσης ακριβό κοστούμι με γραβάτα και κάποιοι λίγοι που τον γνώρισαν ακούστηκε να ορκίζονται φωναχτά πως ήταν ο Φρίντριχ Ένγκελς, ο πιο στενός του συνεργάτης ‒ μαζί έστησαν τη συνωμοσία. Η συνειδητοποίηση πως συναντήθηκαν οι δυο τους έφερε μια ανησυχία στους περαστικούς που έμοιαζε αρκετά έντονη, ήταν σίγουρο αυτό. Οι κόκκινοι είχαν γυρίσει, σκέφτηκαν.

Μερικές φορές οι ακραίες υπερβολές για τα εντυπωσιακά και σχεδόν ανεξήγητα γεγονότα που συμβαίνουν χρειάζονται για να τα κατανοήσουμε, είναι απαραίτητες.

Ο άνθρωπος που έβλεπε αυτό το όνειρο την περασμένη Κυριακή αργά το βράδυ σε ένα μικρό διαμέρισμα πενήντα δύο τετραγωνικών του πρώτου ορόφου στην Κυψέλη, όταν ξύπνησε ήταν ιδρωμένος, αλλά χαμογελούσε για έναν ανεξήγητο λόγο. Παλιός αριστερός κι αυτός, όπως και η σύζυγός του, που την αποκαλούσε σύντροφο ‒ και αυτή το ίδιο. Άρχισε να της διηγείται το όνειρο, ενώ αυτή έφτιαχνε ελληνικό καφέ, και της έλεγε πως μετά την εντυπωσιακή πρωτιά του Κασσελάκη στις εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ είδε αυτό το ωραίο όνειρο και αισθάνθηκε σαν να πήρε εκδίκηση, έστω με τον τρόπο αυτό· βλέποντας τον Κάρολο και τον Φρίντριχ έμοιαζε σαν να αλώνουν τη μητρόπολη του καπιταλισμού. Ένιωσε, της είπε, σαν να επέστρεψε ο καιρός που η Ιστορία άρχισε να παίρνει τη ρεβάνς που περίμενε χρόνια.

 

Η σύντροφος, που εκείνη την ώρα τον άκουγε, είχε ένα σωρό λογαριασμούς που κόντευαν να λήξουν στον πάγκο της κουζίνας και σκέφτηκε πως αυτός άρχισε να βλέπει τρελά όνειρα με ματαιωμένες προσδοκίες, και δεν ήταν η ηλικία η αιτία, δεν ήταν δα και τόσο μεγάλος. Έβγαλε τον καφέ από το μπρίκι, σέρβιρε και στους δυο, κάθισε στο τραπέζι και τον κοίταζε για ώρα, χωρίς να μιλάει. Άρχισε να σκέφτεται κι αυτή τι ήταν αυτός ο Κασσελάκης που επέλεξαν τόσοι πολλοί για να ηγηθεί του κόμματός του, που κουβαλούσε μια μεγάλη ιστορία από το παρελθόν.

Τον ρώτησε κι αυτός απάντησε πως δεν ήταν τυχαίο το όνειρο που είδε το προηγούμενο βράδυ, είχε έναν συμβολισμό, ήταν μια προσομοίωση της αριστερής εκδίκησης επί του καπιταλισμού, γέννημα-θρέμμα του συστήματος, όπως ο Κασσελάκης, αφού μπήκε στον πυρήνα του συστήματος για να το αλώσει ‒εισοδισμό το λένε αυτό, σύμφωνα με την αριστερή ερμηνεία της είπε‒, με πολλές γνώσεις πια για τις αδυναμίες του απάνθρωπου συστήματος ήρθε να το πολεμήσει. Και αυτή η ιστορική πράξη ξεκινάει από τη χώρα μας, είναι σημαντικό αυτό, μην το αγνοείς.

Μερικές φορές οι ακραίες υπερβολές για τα εντυπωσιακά και σχεδόν ανεξήγητα γεγονότα που συμβαίνουν χρειάζονται για να τα κατανοήσουμε, είναι απαραίτητες. Δεν αποκλείεται, δεν είναι διόλου απίθανο να υπήρξαν τα πρόσωπα της φανταστικής αυτής ιστορίας την Κυριακή το βράδυ. Εννοώ ότι προφανώς υπήρξαν κάποιοι παλιοί αριστεροί που ψήφισαν τον Κασσελάκη ως τον μεσσία και τον κύριο φορέα της αριστερής απάντησης σε όσα συμβαίνουν. Όχι με την ακραία λογική αυτού που είδε το όνειρο αλλά με παρεμφερείς και πιο προσγειωμένες ερμηνείες.

Είναι πιο προφανές όμως ότι πολλοί οι οποίοι γοητεύτηκαν από τον άνθρωπο που ήρθε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για να σώσει την τιμή της αριστεράς είτε βιώνουν την απόλυτη σύγχυση για το τι σημαίνει αριστερά είτε νόμισαν ότι αριστερά είναι αυτό που είδαν την τετραετία 2015-2019, γοητεύτηκαν και ήθελαν μια επανάληψή του.

Αν κάτι είναι σίγουρο με την κυριαρχία του Κασσελάκη σε έναν χώρο που αμφιβάλλω πολύ αν γνώριζε την ύπαρξή του μερικούς μήνες νωρίτερα, είναι πως ζούμε στην πιο σουρεαλιστική χώρα του κόσμου, αρκετοί κάτοικοι της οποίας επιλέγουν έναν ηγέτη γιατί μιλάει πιο καλά αγγλικά από τον πρωθυπουργό και γνωρίζει πολύ καλά πώς να μεταφέρει τα μηνύματά του. Το περιεχόμενο των μηνυμάτων δεν έχει καμία σημασία, δεν περιλαμβάνεται στην αξιολογική τους κρίση, αρκεί η μεταφορά να ταράζει λίγο τους απέναντι…

«Εμετρήθης, εζυγίσθης και ευρέθης ελλιπής»

γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

Ούτε «θεομηνία» ούτε «μανία της φύσεως». 

Πολύ παλιά, αυτές τις φόρμουλες τις χρησιμοποιούσαν όσοι δεν μπορούσαν να εξηγήσουν αλλιώς τα πράγματα. Σήμερα τις ενστερνίζονται, προς αυτοαθώωσή τους, όσοι δεν θέλουν να τα εξηγήσουν αλλιώς, αποστρεφόμενοι την επιστήμη και υποκλινόμενοι στη μεταφυσική. Η ανθρωπότητα μάτωσε πολεμώντας να απελευθερωθεί από «ερμηνείες» των φυσικών φαινομένων παγιδευμένες από τη μυθική σκέψη. Ας μην ενδώσουμε στον πνευματικό παλιμπαιδισμό.

Η φύση παραμένει φύση. Πανίσχυρη, απρόβλεπτη, ατιθάσευτη, παρά τις αυταπάτες μας ότι τη ζέψαμε πια, δημιουργική και διά της καταστροφής. Δεν μανιάζει πάντως ούτε και εκδικείται· μόνοι μας τα βγάζουμε τα ματάκια μας, συγχέοντας την αυτοοφθαλμωρυχία με την πρόοδο, την ανάπτυξη, τον πολιτισμό. Θεοί μηνίοντες, θεοί οργισμένοι, άρα και εκδικητές, δεν υπάρχουν εκεί-έξω ή εκεί-πάνω. Εκτός και τους πλάθει ανθρώπινος νους, για τα δικά του συμφέροντα.

Επί τρεις-τέσσερις αιώνες κάμποσοι εκκλησιαστικοί άνδρες, ιδίως οι βολεμένοι που καταριόνταν τα επαναστατικά όνειρα, παράσταιναν την Τουρκοκρατία σαν αποτέλεσμα της οργής του Θεού κατά των χριστιανών, των ελληνορθοδόξων ειδικά. Οι υπερορθόδοξοι Εβραίοι πιστεύουν κάτι ανάλογο επί χιλιετίες· ότι ο Θεός τούς τιμωρεί για την ολιγοπιστία τους.

Σε όλες τις μυθολογικές αφηγήσεις των αρχαίων δρουν θεοί τιμωροί. Ο Νώε σώθηκε μέσα στην κιβωτό του, όταν ο Γιαχβέ αποφάσισε «να απαλείψει τον άνθρωπον από προσώπου της γης». Ο Δευκαλίων και η Πύρρα σώθηκαν μέσα στη λάρνακα που έφτιαξαν δασκαλεμένοι από τον Προμηθέα, όταν ο Δίας «αφανίσαι το χαλκούν ηθέλησε γένος», που είχε γλιστρήσει στην κακία. Το εξόντωσε λοιπόν, «κατακλύζοντας τη μαύρη γη με των νερών την πανίσχυρη ορμή» (ο Πίνδαρος αυτά, στον 9ο Ολυμπιόνικο). Νωρίτερα πάντως από τους γενάρχες των Εβραίων και των Ελλήνων είχε σωθεί –κατά το σουμερικό έπος «Γκιλγκαμές»– ο βασιλιάς Ζιουσούντρα, επίσης σε κιβωτό, φτιαγμένη κατά τις οδηγίες του θεού Ενκι. Μήτρα του χεττιτικού, του χουρριτικού, του χαναανικού, του βιβλικού και του ελληνικού μύθου περί κατακλυσμού ο ασσυροβαβυλωνιακός. Κάτι κάποτε συνέβη, ίσως περί το 2000 π.Χ. Αλλά δεν το είχαν προκαλέσει θεοί.

Θεοί μηνίοντες, θεοί οργισμένοι, άρα και εκδικητές, δεν υπάρχουν εκεί-έξω ή εκεί-πάνω.

Ποιος συνεχίζει τη μυθολογική – παραθεολογική «εξηγητική» παράδοση, εκτός από όσους επιχειρούν να σβήσουν τις ευθύνες τους με γομολάστιχα τη «θεομηνία» ή τη «μανία της φύσης»; Η ακροδεξιά «Ελεύθερη Ωρα», που ανακάλυψε την «τελευταία σατανική σύμπτωση», «με το ροκ συγκρότημα Imagine Dragons να παίζει στο ΟΑΚΑ υπό καταρρακτώδη βροχή τούς “Δαίμονες”, την ώρα που κυριολεκτικά πνιγόταν η Θεσσαλία!» (9.9.2023). Ισως γι’ αυτό, μου ψιθυρίζει ο δαίμων της ανευλάβειας, οι Αγιορείτες έστειλαν στη βαριά ξαναπληγωμένη Καρδίτσα «τη θαυματουργή Ιερά Εικόνα της Παναγίας “Φοβερά Προστασία”». Αν την έστελναν σ’ αυτούς με τους μακριούς σταυρούς και τη βραχύτατη μνήμη ευθύνης; Μήπως τους φόβιζε;

Κι έπειτα, ούτε Daniel ούτε Ντάνιελ. Αλλά Δανιήλ. Προφήτης Δανιήλ. Το όνομα της κακοκαιρίας, πολύ τραγικότερης από «αναποδιά» (πρωθυπουργός έφα), το ξέραμε από πέρυσι, όταν οι συνεργαζόμενες Μετεωρολογικές Υπηρεσίες Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ ανακοίνωσαν ποια ονόματα είχαν διαλέξει για τα καιρικά φαινόμενα της περιόδου Οκτωβρίου 2022 – Σεπτεμβρίου 2023. Στον κατάλογο αυτόν η ελληνοκυπριακή συμβολή δρέπει αρχαία ονόματα: Κλέων, Φαίδρα, Ελένη, Λάχεσις, Ναϊάς, Ορφέας, Ουρανός. Οι Ισραηλινοί, ευλόγως, στρέφονται στα δικά τους εδάφη: Ηλίας, Ιωνάς, Μωυσής, Σαμουήλ. Και Δανιήλ. Δανιήλ λοιπόν. Ο ερμηνευτής των ονείρων και των γριφωδών λέξεων που γράφτηκαν από ουρανόσταλτο «αστράγαλον χειρός» στον τοίχο των ανακτόρων του βασιλιά Βαλτάσαρ. Ο Χαλδαίος ηγεμόνας είχε επαινέσει σε συμπόσιό του «πάντας τους θεούς των εθνών τους χωνευτούς και γλυπτούς», όχι όμως και τον «Θεό τον Υψιστο», τον Γιαχβέ. Οργίστηκε αυτός («αλλά πού ήταν στο Αουσβιτς;» συνεχίζουμε να αναρωτιόμαστε Εβραίοι και μη) και έστειλε μήνυμα: «μανή, θεκέλ, φάρες» (κατ’ άλλους «φαρές»). Την εξήγηση την έδωσε ο Δανιήλ: «τούτο το σύγκριμα του ρήματος: μανή, εμέτρησεν ο Θεός την βασιλείαν σου και επλήρωσεν αυτήν· θεκέλ, εστάθη εν ζυγώ και ευρέθη υστερούσα· φαρές, διήρηται η βασιλεία σου και εδόθη Μήδοις και Πέρσαις». Στη μετάφραση του Ι. Θ. Κολιτσάρα: «Ακουσε, λοιπόν, και την ερμηνείαν της γραφής αυτής· μανή, σημαίνει: Ο Θεός εμέτρησε την βασιλείαν σου και την συνεπλήρωσε. Θεκέλ σημαίνει: Ετέθη επάνω στον ζυγόν, εζυγίσθη και ευρέθη λιποβαρής. Φαρές σημαίνει: Εχει διαιρεθεί πλέον η βασιλεία σου και εδόθη στους Μήδους και στους Πέρσες». Αλλο πρωτότυπο μεταφράστηκε στην έκδοση της Παλαιάς Διαθήκης από την Ελληνική Βιβλική Εταιρία, το νόημα όμως είναι το ίδιο, αυτό που πλέον κοινολεκτείται: «Εμετρήθης, εζυγίσθης και ευρέθης ελλιπής».

Σε ποιον ταιριάζει καλύτερα; Στον χυδαιολαϊκιστή, σεξιστή και τραγικά απαίδευτο δήμαρχο Βόλου Α. Μπέο (θα θυμάστε ότι την «άυλη κληρονομιά» τη διάβασε τέσσερις φορές «άβλη» σε λόγο που του είχαν γράψει); Στον κραυγαλέα αποτυχημένο περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κ. Αγοραστό; Στους πεντέξι συναρμοδίως ράθυμους υπουργούς, που διατήρησαν τη χαλαρή θερινή ώρα στο ρολόι τους, αν και οι επιστήμονες τους προειδοποίησαν εγκαίρως και σαφώς; Ή στον πολιτικό που μετά τον «Δανιήλ» ξαναϋποσχέθηκε όσα είχε υποσχεθεί προ τριετίας μετά τον «Ιανό», που σβήστηκαν γρήγορα, γιατί είχαν γραφτεί στο νερό; Στον πολιτικό που ξαναδιόρισε υπουργό τον κ. Χ. Στυλιανίδη, επιβραβεύοντάς τον για τη δραματική αποτυχία του στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας; Στον πολιτικό που επιμένει ότι «δεν κρύβεται στα δύσκολα», έκανε όμως ένα μήνα ώσπου να πάει στην αποτεφρωμένη Δαδιά, κι όπου πάει, αποφεύγει τις επαφές με τους «απλούς πολίτες»; Στον πολιτικό που ανέβηκε στο δημαρχείο του πνιγμένου Βόλου και είπε στους υπαλλήλους «έχετε ωραία θέα από δω»; Στον πολιτικό που παρουσίασε σαν προσωπικό του θρίαμβο τα 2,2 δισ. της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παρότι κατά τα 3/4 περίπου είναι κονδύλια που η αμέριμνη κυβέρνηση δεν είχε φροντίσει να απορροφήσει;

Για ποιον πρόκειται; Εντολή τρίτη: «Ου λήψη το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω»… Για να μην τσακιστούν από το δόγμα «ματαιότης ματαιοτήτων» πολεμούν οι πλημμυροπαθείς Θεσσαλοί και οι πυρόπληκτοι Θρακιώτες, που μόνο η καλοσύνη των αλληλέγγυων ανωνύμων μετριάζει κάπως την απελπισία τους. Μόνο που «εκεί-ψηλά» δεν φαίνεται να το νιώθουν και να το κατανοούν. Κι ας λένε «ενσυναίσθηση» δεκάκις ημερησίως.