Τα αρνάκια του χρέους που έγιναν «στρίγγλες»

Η διαπραγμάτευση είναι ένας ευφημισμός για συνθηκολόγηση εάν η σκιά της δύναμής σου δεν καλύπτει όλο των τραπέζι

Τζορτζ Σουλτζ, οικονομολόγος

Οι περισσότεροι από τους ηγέτες που τόλμησαν να τα βάλουν με το ΔΝΤ και ξένους δανειστές, επιβάλλοντας μονομερή διαγραφή χρέους, δεν ήταν επαναστάτες. Ήταν μετριοπαθείς πολιτικοί οι οποίοι συνειδητοποίησαν, υπό το βάρος της λαϊκής οργής, ότι ήταν η μόνη βιώσιμη πολιτική.

«Πού υπογράφω;», έλεγε το συντομότατο μήνυμα της Μπιργκίτα Γιονσντότιρ, όταν διάβασε το κείμενο της πρωτοβουλίας για τη μονομερή διαγραφή του ελληνικού χρέους, που κυκλοφορεί τις τελευταίες ημέρες στο Ιντερνετ. Για όσους την έχουμε γνωρίσει, η αντίδραση της Ισλανδής βουλευτού ήταν περισσότερο από αναμενόμενη. Έχοντας δώσει τη μάχη στο πλευρό του Ασάνζ για την πρώτη κυκλοφορία των Wikileaks –με κίνδυνο μάλιστα να συλληφθεί από τις αμερικανικές αρχές- η Γιονσντότιρ δεν θα δίσταζε μπροστά σε μια ριζοσπαστική πρωτοβουλία για τη διάσωση μιας χώρας. Αλλωστε ήταν από τους πρώτους Ισλανδούς πολιτικούς που έθεσαν το αίτημα moratorium στην αποπληρωμή των επαχθών χρεών της Ισλανδίας.

Παραδόξως η ριζοσπαστική ψυχή της Γιονσντότιρ αποτελεί μάλλον εξαίρεση μεταξύ των πολιτικών που στήριξαν και πέτυχαν μονομερείς στάσεις πληρωμών και διαγραφές χρεών. Στην πλειονότητά τους ήταν «άνθρωποι του συστήματος» που γνώριζαν από μέσα το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και καταλάβαιναν ότι οι αγορές όχι μόνο δεν κρατούν κακία σε όσους αμφισβητούν την εξουσία τους, αλλά σχεδόν πάντα παρακολουθούν τις κινήσεις τους ανήμπορες να αντιδράσουν.

Η ίδια η Ισλανδία, που αθέτησε τις υποχρεώσεις της απέναντι στους τραπεζικούς καρχαρίες της Βρετανίας και της Ολλανδίας, το έκανε με τον πλέον πολιτισμένο τρόπο μέσω δημοψηφισμάτων. Ακόμη και στη Νότια Αμερική όμως οι πρόεδροι που αψήφησαν το ΔΝΤ και τους δανειστές τους, ξεκίνησαν την καριέρα τους από συντηρητικοί έως μετριοπαθείς «σοσιαλδημοκράτες».

Μια νιότη που ‘λεγε πως θα γινόταν άλλος είχε, παραδείγματος χάριν, ο πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα, ο οποίος κατάφερε να διαγράψει περίπου το 70% του ομολογιακού χρέους του Ισημερινού πραγματοποιώντας λογιστικό έλεγχο και στάση πληρωμών. Ο Κορέα όχι μόνο δεν μπορεί να περηφανεύεται για το επαναστατικό του παρελθόν, αλλά υπήρξε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών στην κυβέρνηση του Αλφρέντο Παλάσιο, που πραγματοποίησε μια γιγαντιαία «κωλοτούμπα» στις προγραμματικές δηλώσεις και αποφάσισε να συνεχίσει την πολιτική λιτότητας των προκατόχων της.

Για την Ιστορία, η στιγμή της ριζοσπαστικοποίησης του Κορέα ήρθε όταν η Παγκόσμια Τράπεζα (ως άλλη ΕΚΤ) καθυστέρησε την παροχή της δόσης ενός δανείου, προκειμένου να προκαλέσει προβλήματα ρευστότητας στην οικονομία. Ο Κορέα μετατράπηκε σε ένα είδος λαϊκού ήρωα υποβάλλοντας την παραίτησή του και έναν χρόνο αργότερα, ως πρόεδρος πλέον της χώρας, έγινε φόβος και τρόμος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ο ίδιος μάλιστα ζήτησε προσωπικά την απέλαση του επικεφαλής του ΔΝΤ, Μπομπ Τράα, ο οποίος στη συνέχεια ήρθε στην Ελλάδα για να συνεχίσει την καταστροφική του πολιτική σε μια ακόμη Μπανανία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ουδεμία σχέση με επαναστάσεις και ριζοσπαστικά κινήματα δεν είχε προφανώς και ο πρώην πρόεδρος της Αργεντινής, Νέστορ Κίρχνερ, ο οποίος υπό το βάρος της λαϊκής οργής αναγκάστηκε να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι του ΔΝΤ και έτσι να χαρίσει στη χώρα του μια δεκαετία εκρηκτικής ανάπτυξης με ρυθμούς που έφταναν ακόμη και το 8%. Γέννημα-θρέμμα περονιστής (το αργεντίνικο ισοδύναμο του καραμανλισμού) ο Κίρχνερ, μαζί με τη σύζυγό του Φερνάντεζ, ήταν ένας από του λαομίσητους δικηγόρους που αναλάμβαναν τις εξώσεις και τις κατασχέσεις σπιτιών για λογαριασμό τραπεζών και ιδιωτικών εταιρειών.

Ο αμοραλισμός και η πολιτική ευφυΐα του τού επέτρεψαν να γίνει κυβερνήτης της Σάντα Κρουζ και στη συνέχεια (όταν ο ένας μετά τον άλλο οι «μνημονιακοί» ηγέτες της Αργεντινής φυγαδεύονταν με ελικόπτερα) να καταλάβει και τον προεδρικό θώκο. Χωρίς να διαθέτει την προνοητικότητα και τις οικονομικές γνώσεις του Ραφαέλ Κορέα, για να πραγματοποιήσει λογιστικό έλεγχο και έτσι να εντοπίσει τα παράνομα και απεχθή τμήματα του χρέους, ο Κίρχνερ πραγματοποίησε μια από τις πιο άτσαλες στάσεις πληρωμών της σύγχρονης Ιστορίας. Ακόμη και έτσι όμως με την απόφασή του κατάφερε να ανασύρει εκατομμύρια ανθρώπους από την απόλυτη φτώχεια και να διαψεύσει τις κασσάνδρες που προβλέπουν την απόλυτη καταστροφή πίσω από κάθε μονομερή διαγραφή χρέους.

Αν όμως αυτά κάνουν οι «άνθρωποι του συστήματος», εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι οι κινήσεις τους δεν είναι ριζοσπαστικές, αλλά αποτελούν εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την επιβίωση πτωχευμένων κρατών.

Info