Η επιτυχία της κυβέρνησης

O κυβερνητικός εταίρος που στηρίζει τους επιτυχείς χειρισμούς. (Menelaos Myrillas / SOOC) 

του Απόστολου Διαμαντή

Οι πολιτικές επιπτώσεις της ενδιάμεσης συμφωνίας στο Eurogroup θα είναι σύντομα ορατές και θα είναι σοβαρές. Η κυβέρνηση δέχθηκε μεν την πρόσκαιρη παράταση του τρέχοντος προγράμματος, πλην όμως πέτυχε την ουσιώδη αλλαγή των όρων του.

Τα μέτρα που θα θεωρούνται προαπαιτούμενα στην αξιολόγηση δεν θα υποβάλλονται στην ελληνική κυβέρνηση, αλλά θα υποβάλλονται από την ίδια στους εταίρους και επ’ αυτών θα προκύπτει η συμφωνία. Πρόκειται για την πιο ουσιώδη αλλαγή, για την πραγματική επιτυχία της διαπραγμάτευσης, που για πρώτη φορά έκανε η Ελλάδα. Το πραγματικό πρόβλημα της μνημονιακής περιόδου δεν ήταν τόσο τα μέτρα, τα οποία ούτως ή άλλως ήταν αναγκαία σε κάποιον βαθμό ενόψει της πτώχευσης, αλλά το γεγονός ότι η ελληνική πολιτική τάξη, δηλαδή ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, εκχώρησαν στους δανειστές την πλήρη πολιτική εξουσία. Μετατράπηκαν δηλαδή από πολιτική τάξη σε ιμάντες μεταβίβασης εντολών, από τους δανειστές προς το ελληνικό κοινοβούλιο. Τα μνημόνια που έφερνε προς ψήφιση στη Βουλή η κυβέρνηση δεν είχαν καν αναγνωστεί από τους βουλευτές, σύμφωνα με τις δικές τους παραδοχές και ψηφίζονταν νύχτα, μέσα σε ασφυκτικές προθεσμίες.

Οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ δεν έκαναν αυτήν την πολιτική παραχώρηση επειδή ήταν προδοτικές ή μειωμένης εθνικής ευθύνης. Το έκαναν επειδή απλώς δεν ήταν σε θέση πολιτικά να σηκώσουν στις πλάτες τους παρόμοια μέτρα μείωσης του εισοδήματος και απολύσεων, χωρίς ταυτόχρονα να συγκρουστούν με το σύστημα διαπλοκής ή με τα κοινωνικά στρώματα που τους στήριζαν. Έπρεπε να μεταφερθεί αυτό το βάρος στους δανειστές, οι οποίοι υποτίθεται επέβαλαν σε μια χρεοκοπημένη χώρα τους όρους τους. Και το πολιτικό προσωπικό δεν μπορούσε υποτίθεται να αντιδράσει, διότι η χώρα κινδύνευε με έξοδο από το ευρώ.

Τα δύο κόμματα ήλπιζαν έτσι πως με το τρικ της μετάθεσης των ευθυνών θα εξασφάλιζαν την αναπαραγωγή του προσωπικού τους και της κυριαρχίας τους. Πλην όμως οι τρομακτικές κοινωνικές συνέπειες της εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων ξεπέρασαν κάθε πρόβλεψη και οδήγησαν αυτά τα κόμματα σε πολιτική κατάρρευση και τον Συριζα στην εξουσία. Το πρώτο και ουσιώδες αίτημα ήταν να σχηματιστεί μια κυβέρνηση που δεν θα δέχεται απλώς εντολές, αλλά που θα κυβερνά, υπό το πλαίσιο βεβαίως της ΕΕ και των ελέγχων της, πόσο μάλλον που η χώρα βρίσκεται υπό καθεστώς αποκλεισμού από τις διεθνείς αγορές και υπό την απειλή εξόδου από το ευρώ.

Η σημαντικότερη δηλαδή επιτυχία της νέας κυβέρνησης είναι ότι απαίτησε την επαναφορά της εσωτερικής έννομης τάξης και έδωσε τέλος στην ταπεινωτική για την Ελλάδα διαδικασία σύνταξης νόμων και ασφυκτικού ελέγχου και της καθημερινής ακόμα πρακτικής των υπουργείων. Τα διάσημα σούρτα-φέρτα της τρόικας στα υπουργεία εξευτέλισαν την ελληνική πολιτική τάξη, μετέτρεψαν τους υπουργούς σε υπαλλήλους και το κοινοβούλιο σε φωτοτυπικό μηχάνημα. Η κατάρρευση της κοινοβουλευτικής διαδικασίας και ο εξευτελισμός της πολιτικής τάξης από τους δανειστές ήταν και ο πραγματικός λόγος της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ελλάδα. Η νέα κυβέρνηση επομένως έλυσε αυτό το μείζον ζήτημα, το οποίο είναι προϋπόθεση για όλα τα υπόλοιπα.

Τι πέτυχε η κυβέρνηση με την ενδιάμεση συμφωνία; Την απόσυρση του υποχρεωτικού στόχου για πλεονάσματα 3-4,5%, την απόσυρση των απαιτήσεων για μείωση μισθών και συντάξεων, για χιλιάδες επιπλέον απολύσεις στο δημόσιο, για αύξηση του ΦΠΑ και οριζόντια φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας. Όλα αυτά αποσύρθηκαν. Αντ’ αυτών η κυβέρνηση υποχρεώνεται να προσκομίσει κατάλογο νέων μέτρων, που θα αντικαθιστούν τα εξοντωτικά για τη μεσαία και κατώτερη κοινωνική τάξη μέτρα. Γίνεται σαφές πως τα νέα αυτά μέτρα της κυβέρνησης θα στραφούν εναντίον της διαπλοκής κράτους και κεφαλαίου στην Ελλάδα, θα είναι μέτρα μετατόπισης του φορολογικού βάρους, μέτρα δηλαδή εξυγίανσης του κράτους και της αγοράς.

Στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι τον Ιούνιο, η κυβέρνηση έχει τον απαραίτητο χρόνο να σταθεροποιήσει την πολιτική της θέση εσωτερικά, καθώς απέναντι στον Σαμαρά θα κραδαίνει το email Χαρδούβελη και απέναντι στην αριστερή πλατφόρμα θα κραδαίνει τα κλειστά ΑΤΜ.

Οι εξελίξεις είναι σαφές ότι τραβάνε το χαλί κάτω από τα πόδια του Σαμαρά και οδηγούν σε άμεση αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ, καθώς δεν θα είναι σε θέση πλέον να σταθεί μέσα στη Βουλή μια ηγεσία, που λίγο πριν φύγει ήταν έτοιμη να περικόψει εκ νέου συντάξεις, να απολύσει εκ νέου χιλιάδες υπαλλήλους και να βάλει και νέους οριζόντιους φόρους σε πρόσωπα και επιχειρήσεις.

Ως εκ τούτου, η ΝΔ αναζητά επειγόντως νέα ηγεσία, που δεν θα έχει τα βάρη της προηγούμενης.

Ο Απόστολος Διαμαντής είναι πανεπιστημιακός και συγγραφέας.

Πηγή