Κύριε Σόιμπλε, ακούσατε τον Κρούγκμαν;

Ιστορικά διλήμματα για την Ευρώπη και την Ελλάδα μπαίνουν απόψε –σιωπηλά αλλά επιτακτικά – στο τραπέζι του Eurogroup και άπαντες πλέον καλούνται να αναλάβουν την ευθύνη και το τίμημα.

Η συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, η τρίτη κατά σειρά στο μετεκλογικό ελληνικό θρίλερ, ξεκινά στη σκιά του «πολέμου» που κήρυξε το Βερολίνο: Ο Σόιμπλε επιστρατεύει το «δόγμα του σοκ», η Αθήνα απαντά - δικαίως – με τελεσίγραφο και το παιχνίδι μετατρέπεται σε ρώσικη ρουλέτα.

Με βάση, βεβαίως, τη μακρά παράδοση των ευρωπαϊκών θρίλερ μπορεί απλώς να πρόκειται για την κορύφωση της διαπραγματευτικής τακτικής πριν από την τελική αναμέτρηση. Ή των τελευταίων μέτρων της κούρσας στη Θεωρία των Παιγνίων. Ήρθε η ώρα όμως τα φορτηγά να στρίψουν πριν από την τυφλή μετωπική σύγκρουση . Και η ελληνική πλευρά έστριψε ήδη, έχοντας πιο ελάχιστα περιθώρια περαιτέρω υποχωρήσεων. Η Γερμανία θα πράξει το ίδιο;

Τα τελευταία μηνύματα που ήρθαν τα μεσάνυχτα από την μαραθώνια συνεδρίαση του EuroWorkingGroup αφήνουν ένα – μικρό έστω – παράθυρο αισιοδοξίας: Η πλειοψηφία των εκπροσώπων των 19 μελών της ευρωζώνης φέρεται να αποδέχθηκε, σε γενικές γραμμές, τις ελληνικές θέσεις στο αίτημα παράτασης της δανειακής σύμβασης και κατέληξε σε ένα σχέδιο που μπορεί να αποτελέσει τη βάση συμβιβασμού στο Eurogroup.

Το Βερολίνο όμως επέμεινε στον ρόλο του «πυρπολητή» και σ’ αυτή τη συνεδρίαση: Χαρακτήρισε, εγγράφως, το ελληνικό αίτημα ως «Δούρειο Ίππο για την Ευρώπη» και αξίωσε από την Αθήνα – επίσης εγγράφως – να ζητήσει «επέκταση του τρέχοντος προγράμματος» και «να εφαρμόσει τα μέτρα του Μνημονίου».

Οι πιο ψύχραιμοι εκ των Γερμανών αναλυτών υποστηρίζουν ότι η στάση αυτή, όπως και το βιαστικό και εμπρηστικό «όχι» του Σόιμπλε στο ελληνικό αίτημα, δεν συνιστά ντε φάκτο απόρριψη: «Η γερμανική άρνηση δεν σημαίνει και απόρριψη του όποιου συμβιβασμού σήμερα», εκτιμά στον Guardian o Ματίας Κούλας από το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής του Φράιμπουργκ. «Σημαίνει όμως ότι οι προσδοκίες για συμφωνία στο Eurogroup είναι τώρα πια μικρές. Εάν υπάρξει συμφωνία, θα είναι συμφωνία της τελευταίας στιγμής. Και οι δύο πλευρές παραμένουν συνειδητά με τα όπλα προτεταμένα. Όσο πιο νωρίς κατεβάσει το όπλο ο ένας, τόσο πιο αδύναμη γίνεται η θέση του. Και δίνει χώρο στον αντίπαλο».

Υπό αυτή την οπτική το γερμανικό όπλο μάλλον είναι δεδομένο ότι θα αργήσει πολύ να κατέβει. Το Βερολίνο, και προσωπικά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έχει δείξει από την πρώτη στιγμή ότι δεν θα επιτρέψει στην Ελλάδα του Τσίπρα και του Βαρουφάκη να αμφισβητήσουν το γερμανικό δόγμα της λιτότητας και της σιδηρούς πειθαρχίας που ηγεμονεύει την Ευρώπη τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Ακόμη και η παραμικρή υποχώρηση προς τις ελληνικές θέσεις μπορεί να ερμηνευθεί ως γερμανική ήττα, κι αυτό ο κ. Σόιμπλε δείχνει αποφασισμένος να το αποτρέψει – ει δυνατόν με τρόπο ταπεινωτικό και παραδειγματικό.

Πώς θα απαντήσει η Ελλάδα σ’ αυτό; Όταν είσαι με το πιστόλι στον κρόταφο και την θηλιά της πιστωτικής ασφυξίας στο λαιμό, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Ακόμη και τα απευκταία. Επ’ αυτού, ίσως ήταν απολύτως ενδεικτικός ο διάλογος που είχαν χθες το βράδυ στο twitter δύο από τους πλέον γνωστούς ανταποκριτές και αναλυτές ευρωπαϊκών θεμάτων – ο Bruno Waterfield της Telegraph και ο Hugo Dixon του Reuters:

«Εάν η Ελλάδα θέλει να κερδίσει οτιδήποτε, πρέπει να απειλήσει με Grexit. Είναι το μόνο πραγματικό όπλο που έχει σ’ αυτή τη διαπραγμάτευση», έγραψε ο Bruno Waterfield.

«Το να απειλείς με Grexit είναι σα να απειλείς να ανατινάξεις τον εαυτό σου. Ο ΣΥΡΙΖΑ το προσπάθησε και φαίνεται να κατέληξε στο ότι είναι ανόητο», απάντησε ο Dixon.

Πριν, βεβαίως, φθάσουν να μπουν τόσο δραματικά διλήμματα στο τραπέζι, ο δρόμος που θα πάρει η μάχη θα κριθεί στις συμμαχίες. Η Ελλάδα ποντάρει στην ανοιχτή πλέον διάσταση ανάμεσα στο Βερολίνο και την Κομισιόν του Γιούνκερ, στις αποστάσεις που τηρεί το ΔΝΤ, στις εσωτερικές διαφωνίες ακόμη και μέσα στην ίδια την Γερμανία όπως αυτή του αντικαγκελάριου Γκάμπριελ, και στη στήριξη – μικρότερη ή μεγαλύτερη – από τη Γαλλία και την Ιταλία.

Στην άλλη πλευρά, και πριν φθάσει να μιλήσει η Γερμανία, τον λόγο είναι βέβαιο ότι θα πάρουν οι δορυφόροι της: Φινλανδοί, Βέλγοι και Σλοβάκοι βγήκαν ήδη στα χαρακώματα του πολέμου, με τον πρωθυπουργό των τελευταίων μάλιστα να ζητά να επιβληθούν μέτρα στην Ελλάδα για να πάρει η χώρα του «πίσω τα λεφτά της». Και μπροστά απ’ όλους τους, ατενίζοντας το φάντασμα του Ιγκλέσιας και των Podemos, θα βρίσκεται βεβαίως ο… γείτονας του Νότου και της Ιβηρικής Μαριάνο Ραχόι.

Εάν επικρατήσουν εκείνοι, κι εάν ο Ολάντ στο ραντεβού που έχει το μεσημέρι με την Μέρκελ δεν θυμηθεί την ιστορική ευθύνη της Γαλλίας για την Ευρώπη, τότε ίσως κανείς τους και να μην άκουσε τον Πολ Κρούγκμαν. Πού φώναξε – επί ματαίω; - χθες ότι η γερμανική πολιτική σπρώχνει την Ελλάδα έξω από το ευρώ και προωθεί την ατζέντα της Χρυσής Αυγής…

Πηγή