Μια ευκαιρία που χάθηκε

Οι συντηρητικές επιλογές της κοινωνίας και οι επερχόμενες εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση.

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

  

Οι εκλογές επιβεβαίωσαν πως και η χώρα μας έχει περάσει σε μια νέα εποχή, ακολουθώντας με μικρή, ως συνήθως, καθυστέρηση την υπόλοιπη Ευρώπη. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO

  

ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΑΝ πως και η χώρα μας έχει περάσει σε μια νέα εποχή, ακολουθώντας με μικρή, ως συνήθως, καθυστέρηση την υπόλοιπη Ευρώπη. Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας στράφηκε σε συντηρητικές επιλογές, μερικές από τις οποίες δείχνουν εξαιρετικά ανησυχητικές. Δεξιά και ακροδεξιά, με όλες τις εκφάνσεις της τελευταίας, παγίωσαν μια κυριαρχία η οποία δεν μοιάζει να είναι συγκυριακή, το αντίθετο. Το άθροισμα των κομμάτων αυτών, όσο αυθαίρετο κι αν είναι να προστίθενται ψήφοι φασιστών και βαθιά συντηρητικών δυνάμεων όπως αυτές της Νίκης με εκείνες όλων των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας, βγάζει ένα μεγάλο ποσοστό που δείχνει να έχει μια μεγάλη δυναμική.

Έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία, προεκλογικά, με δεδομένη την ήττα της μεγάλης απέναντι όχθης, που έδειξε αδύναμη να σταθεί πολιτικά με αξιοπρέπεια, κινήθηκε προς τα δεξιά, προσπαθώντας να κερδίσει όλους εκείνους που την απειλούσαν. Η αυτοδυναμία της κινδύνευε από δεξιά και όχι από αριστερά, και εκεί στόχευσε, στους Βελόπουλους, στους υπερχριστιανούς, στους φασίστες. Το έκανε γιατί απειλήθηκε, ακολούθησε εκλογικές σκοπιμότητες, αναγκαίους τακτικισμούς ‒ μπορεί να προσθέσει κάποιος πολλούς ακόμα λόγους για να αιτιολογήσει αυτήν τη στροφή.

Στην κυριαρχία της συντηρητικής ατζέντας βοηθάει με εξαιρετικό τρόπο η απουσία πειστικής προοδευτικής πρότασης· απουσιάζει ένας πολιτικός φορέας που θα τα εκφράσει και θα έχει παράλληλα μια προοπτική εξουσίας, άρα και προοπτική νομοθέτησης και εφαρμογής τέτοιων μέτρων.

Όμως η στροφή έγινε και η κοινωνία που τα άκουγε όλα αυτά ανταποκρίθηκε, και όχι μόνο. Ο υπερ-υπουργός Βορίδης, στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, έστειλε ένα σαφές στοχευμένο πρώτο μήνυμα στο συντηρητικό ακροατήριο: να μην ανησυχεί, η νομοθέτηση για τους γάμους ομόφυλων ζευγαριών θα παραπεμφθεί στις καλένδες, «θα δούμε πότε θα είναι αυτό». Η αναφορά Βορίδη ήταν ένα από τα πολλά μηνύματα που θα πάρουμε το επόμενο χρονικό διάστημα προς την ίδια κατεύθυνση. Η συντηρητικοποίηση μιας κοινωνίας έχει κάποιες σταθερές που τη μετράνε, μία από αυτές είναι ότι στη χώρα μας αναδεικνύεται, έστω δειλά ακόμα, και ακούγεται από το βήμα της Βουλής το θέμα απονομιμοποίησης των αμβλώσεων. Αυτό είναι ένα ακόμα κακό σημάδι.

 

Στην κυριαρχία της συντηρητικής ατζέντας βοηθάει με εξαιρετικό τρόπο η απουσία πειστικής προοδευτικής πρότασης· δεν απουσιάζουν από την κοινωνία τα πρόσωπα και οι δυνάμεις που θέλουν, για παράδειγμα στο θέμα των ατομικών δικαιωμάτων, να προχωρήσουμε μερικά ακόμα βήματα, απουσιάζει ένας πολιτικός φορέας που θα τα εκφράσει και θα έχει παράλληλα μια προοπτική εξουσίας, άρα και προοπτική νομοθέτησης και εφαρμογής τέτοιων μέτρων. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να περάσει μια μεγάλη περίοδο εσωστρέφειας που συνήθως ακολουθεί τα κόμματα εξουσίας μετά από κάθε συντριπτική ήττα, το ΠΑΣΟΚ έχει τη μόνη προσδοκία να επανέλθει στη θέση του δεύτερου κόμματος, κι αυτό μοιάζει να του αρκεί. Το επόμενο διάστημα θα ενταθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο κομμάτων, που άρχισε πριν από τις εκλογές ‒ ποιος θα φάει από τη σάρκα του άλλου.

Μέχρι να δούμε τον τελικό νικητή, αν υπάρξει φυσικά τέτοιος, θα ακολουθήσει μια μεγάλη πορεία διακυβέρνησης με τη Νέα Δημοκρατία να προσπαθεί να συγκρατήσει ή και να διευρύνει το δεξιό ακροατήριό της με μηνύματα όπως αυτό του Βορίδη και τα κόμματα της εξ αριστερών αντιπολίτευσης να ταλανίζονται από εσωτερικές έριδες ή χαμηλές προσδοκίες. Μοναδική λύση σε αυτό είναι η σύμπλευση με βάση κοινά προγράμματα προς μια προοδευτική κατεύθυνση. Και οι επερχόμενες εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα εξαιρετικό πείραμα.

Όμως, τα πρώτα δείγματα δεν είναι αισιόδοξα και υπάρχει ένα παράδειγμα γι’ αυτό. Ένα πρόσωπο με κάτι περισσότερο από ικανοποιητικό πολιτικό υπόβαθρο, επιστημονικές γνώσεις, καλή δημόσια παρουσία, διάθεση για δουλειά, που δεν χρειάζεται περισσότερες συστάσεις, προσπάθησε τις τελευταίες ημέρες να αναζητήσει τη στήριξη ευρύτερων δυνάμεων, ώστε να διεκδικήσει με αξιοπρέπεια τον δήμο της Αθήνας. Η ανταπόκριση και από τον χώρο του, τον ΣΥΡΙΖΑ, σε επίπεδο προσώπων ήταν μεγάλη, όπως καλή ιδέα φάνηκε σε πολλά άτομα του ΠΑΣΟΚ, της Αριστεράς της Οικολογίας, πρώην δημοτικούς άρχοντες κ.ο.κ. Πού σκάλωσε το θέμα; Στον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ  Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος δεν συμφωνούσε.

Το γιατί ο πρώην πρόεδρος του κόμματος έχει ακόμα αποφασιστικό ρόλο στη λήψη σημαντικών αποφάσεων είναι ένα θέμα που πρέπει να απαντήσει η Κουμουνδούρου ‒ ένα δικό τους ζήτημα. Το ότι με τέτοιες εξελίξεις ματαιώνονται προσπάθειες που δύσκολα θα επαναληφθούν είναι θέμα της κοινωνίας, ιδιαίτερα όσων ήθελαν μια εναλλακτική πρόταση για τον πρώτο δήμο της χώρας. Όταν τορπιλίζεται με τέτοιο τρόπο, υπάρχει βάσιμη πιθανότητα οι πολίτες της Αθήνας στον δεύτερο γύρο να έχουν να επιλέξουν μεταξύ του νυν δημάρχου και του εκπροσώπου του Κασιδιάρη, αν όχι του ίδιου. Τρομακτικό.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Ενα παιδί που με κοιτά από μακριά να φεύγω

 

γράφει ο Δημήτρης Νανούρης

  

ΣΑΝ ΝΑ ΕΠΕΚΤΑΘΗΚΑΝ τα όρια του χωριού μου φέτος το καλοκαίρι. Πλάτυναν λες οι ορίζοντες, σάμπως να μεγάλωσε ο ουρανός του. Ενα παράξενο πλοίο προσάραξε στα γκρίφια του Φαναριού, στα 850 υψόμετρο. Απέτυχε κατά τα φαινόμενα στους λεπτούς χειρισμούς ο κυβερνήτης, αποκαλύπτει όμως κρυφά χαρίσματα. Βγήκε στη στεριά εκών-άκων και κατηφορίζει στη Φυροΐστρα, βγάζοντας μικρά θαύματα απ’ το ναυτικό του πηλήκιο.

«ΚΑΠΕΤΑΝΙΟ» ονόμασε η Λένα Βλασταρά το μικρό βιβλιοπωλείο που άνοιξε στην Πλάτσα και προσφέρει πνευματική όαση σε γηγενείς, ξενικούς και τουρίστες. Στην πρώτη μου κιόλας επίσκεψη αλίευσα καλαίσθητο τομίδιο με ακατέργαστα διαμαντάκια. Ιδού:

MODO DE ESPERA Φορούσε πάντοτε το ίδιο παλτό, ακόμη και το καλοκαίρι. Ολοι τον είχαν για τρελό. Κρυφογέλαγαν μαζί του. Κάποια φορά, μεσάνυχτα τον είδανε να κάθεται ολομόναχος στην προκυμαία ατενίζοντας το πέλαγος. Οταν πλησίασαν βρήκαν μονάχα το παλτό σε στάση αναμονής χωρίς να υπάρχει μέσα του κανένας. Η ΡΟΔΙΑ Ξεχάστηκε και βρέθηκε στα παιδικά του χρόνια. Ανοιξε το παράθυρο που έβλεπε απ’ έξω τη ροδιά. Κόκκινο φως γέμισε το δωμάτιο. Ξεντύθηκε από όλες του τις τύψεις και τις ενοχές. Τώρα σχεδόν απών συνεχίζει να απατά τη μνήμη του. Κι ακόμα:

Η ΜΑΡΙΟΝΕΤΑ Μόνο τα νήματα φαινόντουσαν να έρχονται από ψηλά. Κάποια στιγμή σηκώθηκε με βήμα αβέβαιο και στάθηκε όρθια στη σκηνή. Κοιτούσαν όλοι με κομμένη στην ανάσα. Μια λυπημένη μουσική ερχόταν από μακριά κι ο έρωτας σιωπηλός περπάτησε ανάμεσά τους. Σαν τέλειωσε η παράσταση, μετά απ’ τη βαθιά υπόκλιση, είδανε δάκρυα στα μάτια της και μια σκιά από χέρι αόρατο να απομακρύνεται.

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΤΟ βιβλίο του μουσικού, γλύπτη και πάνω απ’ όλα ποιητή Ματθαίου Ζευγόλη, που βιοπορίζεται από την πληροφορική. Τιτλοφορείται «Στάση αναμονής» (Απόπειρα, Ιούνιος 2023). Περιέχει ογδόντα δύο μικρά παραμύθια και ποιήματα με «γραφή λακωνική, υπαινικτική, αλλά βιωματική, που υπερβαίνει το ατομικό και συνομιλεί με τις παιδικές μας πατρίδες συνδυάζοντας τον στοχασμό με το όνειρο, το καθημερινό με το ανοίκειο, το λογικό με το παράλογο, την πρόζα με την ποίηση». Κάτι ανάμεσα σε Επαμεινώνδα Γονατά και Χρήστο Λάσκαρι.

ΠΡΟΣΠΕΡΑΣΕ το παρελθόν χωρίς να αφήνεις ψίχουλα να επιστρέψεις ● ΠΗΡΑ τις λέξεις που χτύπησαν την πόρτα και δεν τους άνοιξε κανείς ● ΕΧΩ στο μέσα μέρος φυλαχτό ένα κομμάτι σύννεφο που κουρελιάστηκε στον ουρανό ● ΟΙ ΜΕΡΕΣ γύριζαν μισότρελες και ρημαγμένες. Ηταν η εποχή που φεύγανε τα χρόνια για να κρυφτούνε στα παλιά ημερολόγια ● ΠΩΣ ΠΑΓΙΔΕΥΤΗΚΑΝ τα χρόνια στην προβλήτα περιμένοντας το πλοίο να φανεί.

ΕΡΩΤΙΚΟ Ως πότε θα ανεμίζει το φουστάνι σου αυτό με τα λουλούδια ανάμεσα από τις γραμμές και θα σε ακολουθούν τα πνεύματα που αυτομόλησαν από τις λέξεις • ΒΡΟΧΗ Παντού βροχή εκείνο το χαμένο πρωινό που νότιζε η απουσία το δωμάτιο κι ανέβαινε ο καπνός στον ουρανό απ’ το τσιγάρο που ξεχάστηκε μες στο τασάκι ● ΗΤΑΝ που θα ’φευγες απόψε κι ανάψανε δισταχτικά τα φώτα στο λιμάνι. Ηταν που θα ’φευγες απόψε με εκείνο το φθινόπωρο στις ρίζες των ματιών.

ΑΠΟΧΩΡΙΣΜΟΣ Πού πήγαν τα χαμένα μου παιχνίδια; Τι έγινε το ξύλινο αλογάκι, τα μολυβένια μου στρατιωτάκια εκείνα με τις κόκκινες στολές. Μνήμες που περπατούν στις ρίζες μου και παίρνουνε τα χρόνια μου μαζί τους αφήνοντας μονάχο του ένα παιδί που με κοιτά από μακριά να φεύγω.  

Ενα τραγούδι της ερήμου

γράφει η Αρχοντία Κάτσουρα

  

Οι νύχτες ήταν ζεστές. Τόσο που το μόνο που ήθελες ήταν ένα χάδι από τον αέρα για να σβήσει τον ιδρώτα που έτρεχε στον λαιμό, πίσω από τα αυτιά και στη ράχη σου. Μάταιη ελπίδα.

Το μπαλκόνι είχε στεγνώσει μετά το πότισμα. Παρ’ όλο που έριξες μπόλικο νερό ποτίζοντας τα φυτά -κάθιδρα και αυτά-, δεν πρόλαβες καν να το σκουπίσεις. Χάθηκε, εξαερώθηκε και μαζί έφερε στην επιφάνεια όλη τη ζέστη που είχαν μαζέψει όλη την ημέρα τα μωσαϊκά και οι τοίχοι.

Κάθεσαι στην πολυθρόνα, κλείνεις τα μάτια και σκέφτεσαι πώς θα ήταν αν… τα ξυπόλυτα πέλματά σου πατούσαν τώρα στη βρεγμένη άμμο. Αν… αντί για τη βαμβακερή νυχτικιά σου φορούσες μαγιό και μέσα στο ημίφως, σ’ αυτό το ζεστό σούρουπο, μπορούσες να κάνεις μια βουτιά κάθε φορά που το λαχταρούσες. Μα νιώθεις σαν να βρίσκεσαι στην καυτή έρημο.

Κι ύστερα σκέφτεσαι ότι όλα είναι μια ιδέα. Η ζέστη θα περάσει, αν δεν το πολυσκεφτείς μπορεί και να μη σε ενοχλεί τόσο. Υστερα, εσύ δεν είσαι που λες πόσο ενοχλητικός είναι ο κλιματισμός; Οτι σου φέρνει φτερνίσματα και σου στεγνώνει τα μάτια και δεν μπορείς να αναπνεύσεις σωστά;

Ενα κουνούπι βουίζει δίπλα στο αυτί σου. Παίρνεις τον αναπτήρα και ανάβεις ένα κερί σιτρονέλας. Αυτό μου έλειπε, λες. Να με τσιμπήσουν και τα κουνούπια. Καταλαβαίνεις ότι γκρινιάζεις - πιθανώς κάπως παράλογα, κάπως υπερβολικά. Δεν μπορείς ούτε να διαβάσεις. Ο καύσωνας έχει στεγνώσει και όση ενέργεια σου είχε απομείνει μετά τη δουλειά και την ταλαιπωρία με τα μέσα μεταφοράς. Δεν έφτανε η κούραση, δεν έφτανε η ζέστη, χάλασε και ο συρμός και σας κατέβασαν με σχεδόν 40 βαθμούς σε έναν σταθμό πέντε στάσεις πριν από τον προορισμό σου για να περιμένετε τον επόμενο.

Κοιτάζεις τα πόδια σου. Εχουν πρηστεί και σε πονάνε. Τόση ώρα μέσα στα νερά και ακόμη δεν ανακουφίστηκαν. Τα ακουμπάς σε ένα σκαμπό, κάπως ψηλά, μπας και κυκλοφορήσει το αίμα καλύτερα.

Σιγά σιγά χαλαρώνεις. Κλείνεις και τα μάτια, τα ανοίγεις ξανά και μυρίζεις την ατμόσφαιρα. Ζέστη και βρεγμένο χώμα στις γλάστρες. Πικρή μυρωδιά από το κόκκινο γεράνι. Από κάπου, κάπως πιο μακριά, μυρίζει ένα γιασεμί. Σκέφτεσαι τις μικρές κόκκινες καμπανούλες -ή μήπως είναι φλόγες- σε κείνο το φυτό -δεν ξέρεις καν το όνομά του- στη μεγάλη πήλινη γλάστρα, που πάντα σου θυμίζει καλοκαίρι και παιδικές διακοπές. Τι πείσμα είχε. Παρά τη σχετική ανικανότητά σου στην κηπουρική, όχι μόνο επιβίωσε και μεγάλωσε, αλλά πολλαπλασιάστηκε κιόλας. Εριξε ένα κλαδάκι στη διπλανή, ορφανή γλάστρα, έβγαλε ρίζες και έγινε διπλό.

Και μετά το ροζ γεράνι, που κάνοντας παρέα με το κόκκινο απέκτησαν ρόδινες καρδιές τα λουλούδια του. Αυτό κι αν ταλαιπωρήθηκε για να επιζήσει, αλλά τα κατάφερε. Λίγο νερό, λίγος καφές για λίπασμα και το θαύμα έγινε.

Η σκέψη των λουλουδιών σε ηρεμεί. Αρχίζεις να νυστάζεις. Μπορεί να έχει δροσίσει και λιγάκι. Ετσι σου φαίνεται. Οι δρόμοι γύρω από το σπίτι είναι μάλλον ήσυχοι. Πότε πότε ακούς καμιά κουβέντα: ένα ζευγάρι που περπατάει και συζητάει, κάποιος που μιλάει στο τηλέφωνο στην απέναντι πολυκατοικία, ένα αυτοκίνητο που κατεβαίνει βαριεστημένα τον δρόμο, ένα ταξί που αφήνει την κούρσα του στη γωνία. Ενα σκυλί που γαβγίζει. Μια άλλη μέρα, τίποτα από όλα αυτά δεν θα παρατηρούσες. Θα είχε τόσο θόρυβο που θα ήταν πολύ δύσκολο.

Αλλά είναι βράδυ, είναι καλοκαίρι και έχει καύσωνα. Και αν αφεθείς, αν επιτρέψεις στο σώμα σου να χαλαρώσει, μπορεί και να αποκοιμηθείς εκεί, στην υφασμάτινη πολυθρόνα με τα ριγέ μαξιλάρια.

Νυστάζεις. Το καταλαβαίνεις περισσότερο όσο πέφτει η νύχτα. H ατμόσφαιρα είναι πιο ευχάριστη, αλλά πώς να την απολαύσεις. Αναζητάς ένα νανούρισμα για να σε πάει για ύπνο. Ανοίγεις το ραδιόφωνο. Και, ω του θαύματος, η Αρλέτα ψιθυρίζει το τρυφερό τραγούδι της ερήμου που σε ακολουθεί.  

Η πολυδιαφημισμένη παρέμβαση της κυβέρνησης προς τους ακτοπλόους κατέληξε σε εκπτώσεις της μιας και μόνο ημέρας την εβδομάδα ή στις αυτονόητες προσφορές των εισιτηρίων μετ’ επιστροφής..!

“Στάχτη στα μάτια…” επιχειρούν να ρίξουν οι ακτοπλόοι εφοπλιστές με τις εκπτώσεις-εμπαιγμό που ανακοίνωσαν αντί για μείωση των πανάκριβων ακτοπλοϊκών εισιτηρίων. Άλλωστε από την σύσκεψη που έγινε με κυβερνητικό κλιμάκιο οι εφοπλιστές είχαν ξεκαθαρίσει ότι δεν συζητούν καν μια γενική μείωση των εισιτηρίων και η κυβέρνηση έμεινε στην καλή προαίρεσή τους!

Οι εκπτώσεις αφορούν ορισμένες κατηγορίες επιβατών. Ενδεικτικά:

Ακτοπλοϊκή εταιρεία ανακοίνωσε έκπτωση για τετραμελή ή τρίτεκνη οικογένεια 30% μόνο στα εισιτήρια επιστροφής εφόσον φυσικά αγοράσει εισιτήρια μετ’ επιστροφής.

Μόνο κάθε Τρίτη έκπτωση ανακοίνωσε άλλη εταιρεία! Τις Tρίτες λοιπόν η έκπτωση θα είναι 20% στα συμβατικά της πλοία για οικονομική θέση, αυτοκίνητα και δίκυκλα.

Μόνο κάθε Τετάρτη έκπτωση 20% και μόνο από Ραφήνα για ορισμένα νησιά των Κυκλάδων ανακοίνωσε μια ακόμα εταιρεία. 

Άλλη εταιρεία μόνο στα εισιτήρια κοινωνικού τουρισμού κάνει έκπτωση 50%. 

Φυσικά δεν έχει προβλεφθεί καμία έκπτωση για τις οικογένειες με παιδιά ή για ΑμεΑ που χρειάζονται να ταξιδέψουν σε μακρινούς προορισμούς με καμπίνα. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα και με τις εκπτώσεις μια οικογένεια θα πρέπει να δώσει περίπου 700 ευρώ. 

Αυτού του τύπου είναι οι ανακοινώσεις των ακτοπλοϊκών εταιρειών που οι κυβερνήσεις τις έχουν «μπουκώσει» με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επιδοτήσεις για «άγονες γραμμές» τύπου …Κυκλάδων. Επιπρόσθετα οι …εκπτώσεις ανακοινώθηκαν για τα τέλη Ιουλίου όταν ήδη πολλά εισιτήρια έχουν κλειστεί. 

Θυμίζουμε, ότι οι υποτιθέμενες μειώσεις δεν προέκυψαν από κάποια υποτυπώδη έστω ρυθμιστική πολιτική του κράτους, αλλά από τις “επιθυμίες” των εφοπλιστών, οι οποίοι τις προσάρμοσαν ως εκεί που δεν θα ρισκάρουν ούτε ευρώ από υπερκέρδη τους. 

Αλλωστε, ένας εκπρόσωπός τους δήλωνε ότι “έχουν χρέη”, καλύπτουν τα νησιά και τις άγονες γραμμές από “χόμπυ” και ότι για τις εξωπραγματικές αυξήσεις φταίνε τα “σωματεία και οι εργαζόμενοι που ζητάνε αυξήσεις”.  

Το τελευταίο ελληνικό καλοκαίρι

 

γράφει ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος

 

Πώς θα ήταν η ζωή σε αυτή τη χώρα, αν δεν υπήρχε η προοπτική των διακοπών του καλοκαιριού; Χωρίς το όνειρο της ξεκούρασης σε κάποια παραλία, με κολύμπι και τον ήχο των κυμάτων και τις γεύσεις και τις μυρωδιές του ελληνικού καλοκαιριού, πώς αντέχεται ο υπόλοιπος χρόνος, η πίεση, τα άγχη, οι δυσκολίες, τα πάντα; Κάποιες και κάποιοι ανάμεσά μας ξέρουν ακριβώς πώς είναι. Και δυστυχώς, πληθαίνουν ολοένα. Θα σας εξηγήσω τι εννοώ.

Πρώτα από όλα, ας μιλήσουμε γι’ αυτό που συμβαίνει και αυτό το καλοκαίρι στη χώρα μας. Τα σημάδια τα βλέπετε. Είναι παντού. Η Αθήνα είναι γεμάτη με ξένους -τους βλέπεις πακτωμένους στα στενά του κέντρου, αλλά και ξέμπαρκους σε αναπάντεχα προάστια, καταχαρούμενοι, να κάνουν σλάλομ ανάμεσα στα παρκαρισμένα αυτοκίνητα πάνω στα πεζοδρόμια προσπαθώντας να αποφύγουν τη μπόρα του μεσημεριού. Κάποιοι δημοφιλείς προορισμοί ανά την Ελλάδα είναι ήδη γεμάτοι, άλλοι σταδιακά γεμίζουν. Με ξένους. Οι ειδήσεις πανηγυρίζουν για άλλον ένα διαφαινόμενο τουριστικό θρίαμβο. Αλλά πίσω από το θρίαμβο διαφαίνεται ένα φαινόμενο πιο πολύπλοκο. Σίγουρα θα έχετε ακούσει σχόλια για το πόσο απλησίαστες είναι τιμές φέτος στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, στα ξενοδοχεία και στα ενοικιαζόμενα δωμάτια στις πλατφόρμες. Ο αντίλογος των προηγούμενων χρόνων της ανόδου, ότι δηλαδή υπάρχουν προσιτές εναλλακτικές επιλογές σε άλλα, λιγότερο πολυσύχναστα νησιά ή σε άλλους προορισμούς της ηπειρωτικής χώρας, ακούγεται όλο και λιγότερο. Επειδή ισχύει όλο και λιγότερο.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα σχεδόν οι μισοί Έλληνες πλέον δεν μπορούν να αντέξουν το οικονομικό κόστος καλοκαιρινών διακοπών μιας εβδομάδας. Από αυτούς που θα πάνε διακοπές φέτος, περίπου οι μισοί θα μείνουν στα εξοχικά φίλων ή στα δικά τους εξοχικά. Αυτό δεν είναι κάτι που συνέβαινε πάντα. Δεν ήταν πάντοτε τα ποσοστά ίδια. Το ελληνικό τουριστικό προϊόν απευθύνεται ολοένα και περισσότερο σε ξένους. Κι δεν αναφερόμαστε μόνο σε δυο-τρία ακριβά νησιά ή πολυτελή all inclusive ξενοδοχεία -μιλάμε για ολόκληρο το τουριστικό προϊόν. Σχεδόν όλα τα νησιά. Σχεδόν όλους τους προορισμούς. Η ιδέα του ελληνικού καλοκαιριού, των πολυήμερων διακοπών σε όμορφες τοποθεσίες της Ελλάδας, σταδιακά γίνεται απλησίαστο όνειρο για τους περισσότερους. Φέτος πολλές και πολλοί απλά δεν μπορούν. Δεν βρίσκουν. Του χρόνου θα είναι περισσότεροι.

Πώς έγινε αυτό; Πώς μετατράπηκε ξαφνικά (ή, έστω, πολύ γρήγορα) το “ελληνικό καλοκαίρι” σε προϊόν που απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά σε ξένους, υπερβολικά ακριβό για τους ντόπιους, όπως συμβαίνει σε τριτοκοσμικούς προορισμούς, στο Μπαλί, στις Σεϋχέλες και τις Μαλδίβες; Δεν είναι ότι κάναμε και πολλά για να προσελκύσουμε όλον αυτό τον κόσμο. Η χώρα μας όμως ήταν πάντα ένας δημοφιλής προορισμός και μια από τις ωραιότερες χώρες του πλανήτη για καλοκαιρινές διακοπές. Και πλέον παγκοσμίως ταξιδεύουν περισσότεροι άνθρωποι για διακοπές στο εξωτερικό από οποτεδήποτε στην ανθρώπινη ιστορία. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των αφίξεων αλλοδαπών στη χώρα μας την τελευταία δεκαετία οφείλεται ακριβώς στο ότι, πολύ απλά, πολύ περισσότεροι αλλοδαποί ταξιδεύουν σε ξένες χώρες για διακοπές πλέον. Είναι μια παγκόσμια τάση, κι εμείς επωφελούμαστε. Αλλά αυτή η έκρηξη, όπως ασφαλώς θα γνωρίζετε, έχει οδηγήσει σε όλα τα γνωστά προβλήματα που παρατηρούμε γύρω μας τα τελευταία χρόνια και τα οποία συζητήθηκαν και αναλυτικά τις προάλλες στο σχετικό συνέδριο αυτής εδώ της εφημερίδας. Το επονομαζόμενο “gentrification”, η μετατροπή γειτονιών όπου παλιά έμενε κόσμος, ντόπιοι, σε γειτονιές AirBnB, η εκτόξευση των ενοικίων που διώχνει τους παλιούς κατοίκους πιο μακριά, η αλλοίωση του χαρακτήρα των δημοφιλών προορισμών, η χειροτέρευση της ποιότητας ζωής των κατοίκων που απομένουν. Κι ακόμα χειρότερα: σε μέρη που δεν είναι κατασκευασμένα για να φιλοξενούν τόσους πολλούς επισκέπτες ταυτόχρονα, οι υποδομές καταρρέουν. Ακόμα και αν έχει ανακαινιστεί το αεροδρόμιο σε ένα τυχαίο νησί 2.000 μόνιμων κατοίκων, ακόμα κι αν έχουν κατασκευαστεί αρκετές νέες “κλίνες” για να κοιμίσουν τον κόσμο και ταβέρνες για να τον ταΐσουν, ακόμα κι αν έχουν βρεθεί εσωτερικοί ή εξωτερικοί μετανάστες για να δουλέψουν για όλες αυτές τις κλίνες και όλες αυτές τις ταβέρνες, το οδικό δίκτυο, οι εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, η υδροδότηση και το σύστημα διαχείρισης των σκουπιδιών και των λυμάτων παραμένουν υποδομές σχεδιασμένες για 2.000 μόνιμους κατοίκους (το πολύ). Και πλέον έχουμε περάσει και στο επόμενο στάδιο: καθώς οι ντόπιοι σε σχεδόν όλες τις ανά την Ελλάδα ομορφες γωνιές προσπαθούν να ξεζουμίσουν κάθε τελευταίο τετραγωνικό μέτρο για να κοιμήσουν/ταΐσουν όσο το δυνατό περισσότερους ξένους (σε κάποιες περιπτώσεις, όπως έχουν δείξει τα ρεπορτάζ αυτής εδώ της εφημερίδας σε Μύκονο, Ρόδο και αλλού, βιάζοντας το τοπίο και παραβιάζοντας τους νόμους, ενίοτε χρησιμοποιώντας μεθόδους μαφίας), μοιάζουν να αδιαφορούν για το πόσο χειροτερεύει η ποιότητα της εμπειρίας που προσφέρουν στους επισκέπτες τους και πόσο αναπόφευκτη γίνεται η κατάρρευση του brand του νησιού τους στο πολύ κοντινό μέλλον. Η προσέγγιση της τουριστικής ανάπτυξης ως αρπαχτή ίσως να είναι αναμενόμενη σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που προσεγγίζει τα πάντα ως αρπαχτή. Αλλά παραμένει μια τραγωδία που τη βλέπουμε να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας, στα άρθρα και τα stories και τα ΤικΤοκ απογοητευμένων ίνφλουενσερ.

Και κατά τη γνώμη μου υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα εδώ. Η ανικανότητά μας να διαχειριστούμε την επιτυχία αυτή προς όφελός μας, η έλλειψη επαγγελματισμού, αυτοσεβασμού, υπευθυνότητας και οράματος, η εθελοτυφλία και η αυτοκαταστροφή μας, αποτελούν μόνο μία από τις σκοτεινές πτυχές ενός τουριστικού θριάμβου. Η άλλη είναι βαθύτερη και, κατά τη γνώμη μου, ακόμα πιο σημαντική. Αν χάσουμε το ελληνικό καλοκαίρι, τι μας μένει; Τι είμαστε;

Δεν είναι τυχαίο που οι ξένοι θέλουν να έρθουν εδώ πέρα για να ζήσουν το ελληνικό καλοκαίρι, όπως το ζούσαμε εμείς. Δεν είναι μιμητισμός ή μάρκετινγκ -αυτός ο τρόπος διακοπών είναι αντικειμενικά ωραίος. Αλλά για εμάς αυτός ο τύπος διακοπών δεν είναι απλώς μια συνήθεια ή ένα έθιμο. Το ελληνικό καλοκαίρι είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας, όπως η χωριάτικη σαλάτα, η γκρίνια για τη διαιτησία και το παράνομο πάρκινγκ “για ένα λεπτό”. Η ξάπλα στην ακρογιαλιά, το μπάνιο στη θάλασσα, η ταβέρνα, η αναζήτηση κρυφών παραλιών με το βαρκάκι, η βόλτα το απόγευμα στη γραφική παραθαλάσσια πόλη, τα παγωτά στο λιμάνι, όλα αυτά συναποτελούν μια εμπειρία ζωής που πολλοί θέλουν και ονειρεύονται (και προθυμοποιούνται να πληρώσουν) αλλά για εμάς είναι και κάτι σημαντικότερο, πιο θεμελιώδες. Εμείς, πέραν των σποραδικών εθνικών αθλητικών θριάμβων, δεν έχουμε πολλές κοινές εμπειρίες ως λαός. Ένα τουρλουμπούκι είμαστε, ετερόκλητες οικογένειες που συνυπάρχουν με το ζόρι στον ίδιο γεωγραφικό χώρο.  Έχουμε, όμως, τις καλοκαιρινές διακοπές. Το καλοκαίρι μας. Το ότι πλέον σταδιακά αυτή η εμπειρία γίνεται ολοένα και πιο απλησίαστη για όλο και περισσότερους Έλληνες και Ελληνίδες είναι κάτι που θα έχει σημαντικές συνέπειες. Είναι ένα συλλογικό τραύμα. Μια απώλεια. Μια κλωστή που ξεχειλώνεται απ’ το ούτως ή άλλως ταλαιπωρημένο πουλόβερ που είναι η κοινή μας ταυτότητα ως λαού, ως κοινωνίας.

 

Σύσκεψη με ακτοπλόους: Η κυβέρνηση θα περιμένει από τους εφοπλιστές να της ανακοινώσουν τα… μέτρα..!

Τουλάχιστον έγινε... εποικοδομητική συζήτηση 

Από το καλό στο… καλύτερο πάμε. Η κυβέρνηση αποφάσισε να… τρίξει τα δόντια στους εφοπλιστές και στους ακτοπλόους για τις απλησίαστες τιμές στα πλοία και τους μάζεψε στο Μαξίμου. Μετά λοιπόν από μια… εξαντλητική συζήτηση οι ακτοπλόοι «παραδόθηκαν» και υποσχέθηκαν στην κυβέρνηση ότι μέσα στην εβδομάδα (την Πέμπτη κατά κάποιες πληροφορίες) θα προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης!

Είναι σχεδόν τραγελαφικό, αλλά στην πράξη οι εφοπλιστές θα πουν στην κυβέρνηση ποια είναι τα μέτρα που θα πάρουν και όχι το ανάποδο (όπως θα ήταν λογικό). Φυσικά, αυτό καθόλου δεν μας κάνει εντύπωση. Διότι σε αυτήν τη χώρα η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Σ. Βούλτεψη ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να παρέμβει η κυβέρνηση στις τιμές, αλλά θα γίνουν… συστάσεις! Σε αυτήν την ίδια χώρα οι εφοπλιστές μας κοροϊδεύουν μπροστά στα μάτια μας και μας λένε πως δουλεύουν από… χόμπι και πως «μπαίνουν μέσα» από τις ακτοπλοϊκές τους δραστηριότητες!

Μετά τα παραπάνω η Διυπουργική σύσκεψη με τους ακτοπλόους στο Μαξίμου δεν μπορούσε παρά να είναι άλλη μια ανεπανάληπτη κυβερνητική… επιτυχία! 

Διαβάστε τι «βγήκε» ως είδηση από την ίδια την ΕΡΤ: 

1. ότι έγινε μια εποικοδομητική συζήτηση, παρουσιάστηκαν δεδομένα και αριθμοί.

2. ότι τα κυβερνητικά στελέχη, σεβόμενα την επιχειρηματική αυτονομία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς ζήτησαν οι ακτοπλόοι να εξαντλήσουν τις δυνατότητες που έχουν για καλύτερες τιμές στα βασικά δρομολόγια «κορμού» λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τις οικονομικές δυνατότητες της μέσης ελληνικής οικογένειας.

3. από κυβερνητικής πλευράς, ετέθη το ζήτημα ότι παρά την σημαντική υποχώρηση στις τιμές των καυσίμων, η υποχώρηση αυτή δεν έχει αποτυπωθεί αντιστοίχως στις τιμές των εισιτηρίων.

4.επί της αρχής, οι εκπρόσωποι των ακτοπλόων ανταποκρίθηκαν και υποσχέθηκαν να επανέλθουν μέσα στην εβδομάδα με συγκεκριμένες προτάσεις για πιο ανταγωνιστικά πακέτα εκπτώσεων προς συγκεκριμένες ομάδες επιβατών και συγκεκριμένα δρομολόγια υψηλής ζήτησης.

Πραγματικά, δεν έχει αποτυπωθεί ποτέ ξανά σε ένα ρεπορτάζ ποιος κάνει κουμάντο.  

πηγή

 

Εγκλημα προμελετημένο νοσοκομεία να λειτουργούν χωρίς κλιματισμό!

 Απουσία κλιματισμού σε δύο τμήματα νοσηλείας στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

της Ρούλας Γεωργιάδη*  

Δεν είναι ασύμμετρη απειλή, δεν είναι η κακιά η ώρα είναι έγκλημα και μάλιστα προμελετημένο!

Είναι απαράδεκτο το 2023 νοσοκομεία να λειτουργούν χωρίς κλιματισμό, με κίνδυνο της ζωής και της υγείας τόσο των εργαζομένων όσο και των ασθενών. Και όμως αυτή η δυστοπία είναι υπαρκτή και αφορά το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Ελλάδος, ειδικό νοσοκομείο για ζητήματα ψυχικής υγείας που καλύπτει- ειδικά κατά την περίοδο του covid-19-τις ανάγκες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και φροντίδα όλης κυριολεκτικά της βορείου Ελλάδας.

Ιδού, λοιπόν, το αποτύπωμα της περίφημης κατά τα άλλα ψυχιατρικής μεταρρύθμισης ιδού και η σκληρή πραγματικότητα πίσω από τις κορώνες κυβέρνησης, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Ευρωπαϊκής Ένωσης και αστικού κράτους περί μέριμνας για την ψυχική υγεία των λαών. Τόση η μεγαλοψυχία τους ώστε τα κονδύλια από το ταμείο Ανάκαμψης έχουν βασικό αποδέκτη τους μεγαλοκαρχαρίες της ιδιωτικής ψυχικής υγείας, το ξεφύτρωμα ΜΚΟ και ΑΜΚε με τα δικά μας λεφτά, τη στιγμή μάλιστα που είναι προαπαιτούμενο η παραπέρα συρρίκνωση του κρατικού προϋπολογισμού για τα δημόσια νοσοκομεία και η λειτουργία τους ξεκάθαρα με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.

Όσο η κυβέρνηση και τα παπαγαλάκια τους προμοτάρουν πολυδάπανες καμπάνιες δήθεν για το στίγμα, όσο κόβουν κορδέλες οι πολυάριθμες ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές σε Θεσσαλία και Μακεδονία, ο εργατόκοσμος της περιοχής με ψυχολογικά προβλήματα, με ψυχική νόσο είναι καταδικασμένος σε αποκλεισμούς κοινωνικούς, οικονομικούς, ακόμη και ιατρικούς αφού οι αναμονές για ραντεβού στο τραγικά υποστελεχωμένο ΨΝΘ και τα ΚΨΥ ξεπερνούν πολλές φορές και τους 4 μήνες. Κόστος μη επιλέξιμο η ζωή του ελληνικού λαού και δη των ατόμων με ψυχική νόσο, εμπόρευμα η υγεία μας στην αρένα του κόστους και του οφέλους.

Καμία δομή υγείας δε νοείται με αυτήν την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογία και της επιστήμης να μη διαθέτει σύγχρονο σύστημα θέρμανσης και ψύξης, να μη διαθέτει τον αναγκαίο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό για πρόληψη- διάγνωση κι θεραπεία, να μη διαθέτει την αναγκαία υποδομή για τη ασφάλεια εργαζομένων και νοσηλευόμενων. Πόσο μάλλον σε ένα ειδικό Ψυχιατρικό νοσοκομείο, με τις ανάγκες αυτού του πληθυσμού να είναι πολλαπλάσιες τόσο λόγω της ίδιας της νόσου και συχνά και υποκείμενων (σωματικών) νοσημάτων όσο και λόγω της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνουν.

Και κανείς από τους ιθύνοντες δε δικαιούται να υπονοεί ότι ήταν αναπάντεχος ο καύσωνας το καλοκαίρι και, μάλιστα, να προωθείται σαν κάλλιστη λύση η άρον- άρον μετακίνηση νοσηλευομένων σε άλλες ήδη πλήρεις κλινικές (με ο,τι αυτό συνεπάγεται από άποψη θεραπευτικού αντίκτυπου). Τα χέρια τους είναι ήδη γεμάτα με αίμα και οι υγειονομικοί κρούουν εδώ και χρόνια τον κώδωνα του κινδύνου. Δε θα δεχτούμε τα νοσοκομεία να είναι κοιλάδες των Τεμπών, δε θα δεχτούμε τα κέρδη των λίγων να πατάνε στις ρημαγμένες ζωές των ασθενών μας και των οικογενειών μας- στις υπεράνθρωπες δικές μας θυσίες.

Αρνούμαστε να γίνουμε συνένοχοι σε αυτή τη φρίκη και απαιτούμε εδώ και τώρα να παρθούν μέτρα προστασίας της υγείας των νοσηλευόμενων και των συναδέλφων, είτε σε νοσοκομειακό περιβάλλον είτε σε επίπεδο πρωτοβάθμιο, σε επίπεδο επανένταξης.

– ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ 3η Υπε και Διοίκηση ΨΝΘ να αποκαταστήσουν τον κλιματισμό σε όλα τα τμήματα νοσηλείας , στους νοσηλευτικούς σταθμούς και την εφημερία του νοσοκομείου με αναβάθμιση της κεντρικής μονάδας ψύξης αλλά και τοποθέτηση κλιματιστικών. Συνολικά, να εξασφαλιστεί η αναβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων και υποδομών του νοσοκομείου.

– Για τις ημέρες του καύσωνα, να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη ποσότητα δωρεάν δροσερού νερού και χυμών για όλους τους νοσηλευόμενους και ενοίκους του ΨΝΘ, για όλους τους υπαλλήλους σε βάρδια.

– Άμεση προμήθεια του νοσοκομείου με τον αναγκαίο αριθμό ασθενοφόρων και πληρώματος, ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη και άμεση μεταφορά ασθενών και συνοδών για απαραίτητες εξετάσεις και εκτιμήσεις.

– Γενναία κρατική χρηματοδότηση των δημόσιων νοσοκομείων με κάλυψη όλων των αναγκών για αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και νοσηλείας με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα.

– Μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού όλων των κλάδων και απαραίτητων ειδικοτήτων για την εξασφάλιση της εύρυθμης και ασφαλούς λειτουργίας των νοσοκομείων με βάση τις πραγματικές ανάγκες εργαζομένων και ασθενών.

*Η Ρούλα Γεωργιάδη, είναι ειδικευόμενη ψυχίατρος, μέλος του ΔΣ της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης και μέλος της Νοσοκομειακής Επιτροπής του ΨΝΘ 

Στρουθοκαμηλισμός στην άμμο των νησιών

 γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

Πάνε κάµποσα χρόνια τώρα που το διεθνές έθιμο τηρείται απαρεγκλίτως. Μόλις ανοίγει η άνοιξη τα τεφτέρια της, αν βέβαια ισχύει ακόμα ο χωρισμός του έτους σε τέσσερις διακριτές εποχές, αρχίζει το πανηγύρι της αριστείας, του ποσοτικοποιημένου κάλλους, της βαθμολογημένης αίγλης νησιών, ακρογιαλιών, λιμνών, ποταμών, ορεινών «απομονωτηρίων», τουριστικών προορισμών εν γένει: «οι εκατό καλύτερες αμμουδιές του κόσμου», «τα δέκα ωραιότερα νησιά», «είκοσι μυστικές “Μπαχάμες” στη Μεσόγειο»… Κι από κοντά, αφού τα ταξίδια ανοίγουν την όρεξη (ιδίως τα καθιστικά ταξίδια, από το σπίτι σου κατευθείαν για άραγμα στο ξενοδοχείο με τις τρεις πισίνες, εκατό μέτρα από τη θάλασσα), «οι πενήντα καλύτερες σαλάτες του κόσμου», «τα είκοσι νοστιμότερα τυριά του ευρωπαϊκού Νότου», «τα 49+1 γευστικότερα πιάτα της Ευρώπης», «τα τριάντα καλύτερα κρασιά»…

Ολα υπάγονται στα μαθηματικά πλέον. Ακόμα και τα υποκειμενικότερα των πραγμάτων και των αισθημάτων. Και το ίδιο το γούστο σου, το απλούστατο μα και ταυτοτικό «μ’ αρέσει – δεν μ’ αρέσει», πρέπει να προσαρμοστεί, να εκπαιδευτεί στα «in», τα «must» και τα «the best of…». Πρέπει να αποδεχτεί σαν επιστημονικά τεκμηριωμένη την εκκωφαντική αυθαιρεσία τους, για να μη μοιάζει παράταιρο, αλλόκοτο, απειλητικό. Διακονώντας τον χόμο τουρίστικους, τον μαζικό άνθρωπο που καταναλώνει ξένους τόπους δίχως να ενδιαφέρεται να τους μάθει, ξένες εφημερίδες μεγάλου εκτοπίσματος, περιοδικά ειδικευμένα ή γενικού περιεχομένου και ιστοσελίδες αφιερωμένες στην τουριστική βιομηχανία δημοσιεύουν καταλόγους με τις δεκάδες ή τις εκατοντάδες των «καλύτερων». Το ίδιο κάνουν και οι περιβόητοι ινφλουένσερ, αφού ο πλανήτης έχει πια στριμωχτεί στο φέισμπουκ ή είναι συντονισμένος στον ρυθμό Τικ-Τοκ. Ετσι τουλάχιστον πιστεύουμε ανιστόρητα όσοι ταυτίζουμε τον πλανήτη με τη Δύση.

Λίστες λοιπόν. Για να ‘χεις να διαλέξεις. Ή μάλλον για να ‘χεις να στενοχωρηθείς. Γιατί μπορεί ο τουρισμός να είναι παγκόσμιο φαινόμενο, αφού έχει μετατρέψει το καθετί σε «αξιοθέατο», από τις κορυφές των σκουπιδοβριθών Ιμαλαΐων έως τα διάσημα (και θανάσιμα) ναυάγια στον βυθό του Ατλαντικού, σε λίγο και τη Σελήνη, δεν αφορά όμως όλον τον κόσμο. Πόσοι Ελληνες αντέχουν άραγε ένα πενθήμερο στις Κυκλάδες, και δεν εννοώ την άβατη έτσι κι αλλιώς Μύκονο ή τη Σαντορίνη, αλλά την προ δεκαετίας λαϊκή Νάξο;

Αφήστε δε που τα νερά του Αιγαίου, της Μεσογείου όλης, είναι πια ρυπαρά. Μολύνονται από τους αμέτρητους εθελοντές του θαλασσοπνιγμού, που για να υπηρετήσουν το σατανικό σχέδιο της Μεγάλης Αντικατάστασης, στριμώχνονται σε σαπιοκάραβα και, για να μας εκθέσουν, τα βουλιάζουν μόνοι τους και πνίγονται. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των Ευρωπαίων λιμενικών να τους σώσουν – Ελλήνων, Ιταλών, Ισπανών, Μαλτέζων, Φροντεξιανών.

Πόσο Ανδρος ή Σαμοθράκη θα είναι άραγε η Ανδρος ή η Σαμοθράκη με δέκα ή είκοσι χιλιάδες τουρίστες παραπάνω τον χρόνο;

Παλαιότερα, όποτε έβλεπα το όνομα ελληνικού νησιού ανάμεσα στα «δέκα ομορφότερα του κόσμου» ή πέντε ακρογιαλιών μας μεταξύ των «εκατό τοπ» ψιλοκαμάρωνα για την πατρίδα μας, που ναι, είναι η ωραιότερη του κόσμου, όπως συμβαίνει και με καμιά διακοσαριά άλλες πατρίδες. Τώρα όμως τρομάζω, και ιδίως με τις λίστες που γνωστοποιούν τοις πάσι τις «μυστικές ομορφιές του Αιγαίου» ή «τα πέντε ελληνικά νησιά που δεν τα έχει αλλοιώσει ο τουρισμός». Φέτος, για παράδειγμα, οι κατασκευαστές καταλόγων ανακάλυψαν τη Σέριφο, έπειτα την Ανδρο, τέλος τη Σαμοθράκη. Προτείνουν δε ενθουσιωδώς τους προορισμούς αυτούς, με το επιχείρημα ότι διατηρούν ακόμα (έστω μερικώς) τη φυσικότητά τους, την κάποια ησυχία τους, το ανθρώπινο μέτρο – όλ’ αυτά που θα χαθούν σε πέντε ή σε δέκα χρόνια, ανεπιστρεπτί, αν αποδειχθεί αποτελεσματική η καλοπροαίρετη διαφήμισή τους από τους ειδικούς της τουριστικής απόλαυσης.

Πιθανότατα οι επιχειρηματίες του τουρισμού στα τρία νησιά θα χάρηκαν με τη συμπερίληψή τους στους ιδεώδεις προορισμούς, που θ’ αυγατίσει το μερίδιό τους στην τεράστια τουριστική τούρτα. Και σίγουρα θα χάρηκαν και στην κυβέρνηση, η οποία, αγχωμένη για τα ρεκόρ προσελεύσεως αλλοδαπών και την κατάρριψή τους, διόλου δεν συμμερίζεται την αγωνία όσων προειδοποιούν πως ο υπερτουρισμός είναι βλαπτικότατος με πάμπολλους τρόπους. Η αδηφαγία του και η χωροκατακτητικότητά του δεν χορταίνουν με τίποτε. Απαιτούν όλο και περισσότερα καταλύματα, κι ας παν να κόψουν τον λαιμό τους γιατροί, εκπαιδευτικοί και φοιτητές που δεν βρίσκουν πού να μείνουν. Και αξιώνει όλο και περισσότερες «γραφικότητες», «ανέσεις», «αυθεντικές γεύσεις». Και με ντομάτες εισαγωγής από άλλη γη κι άλλα μέρη, και λευκό τυρί εξ Ολλανδίας ή Ελβετίας αντί για φέτα (αφού και οι καλλιέργειές μας μειώνονται και η κτηνοτροφία μας εξασθενεί), ελληνική σαλάτα δεν γίνεται.

Υπερτουρισμός σημαίνει, αναπόφευκτα, όλο και λιγότερες ελεύθερες παραλίες για όσους δεν αντέχουν (οικονομικά ή πνευματικά) τις ξαπλώστρες. Σημαίνει όλο και περισσότερες παρανομίες κάθε είδους: μπιτς μπαρ που δεν δίνουν σε κανέναν λογαριασμό, ποτά-μπόμπες, θαλάσσια σπορ δίχως καμία έγνοια για τους λουόμενους, τετράτροχες γουρούνες που νοικιάζονται και σε εφήβους, «γαλάζιες σημαίες» δίχως ναυαγοσώστη…

Κι έπειτα, πόσο Ανδρος ή Σαμοθράκη θα είναι άραγε η Ανδρος ή η Σαμοθράκη με δέκα ή είκοσι χιλιάδες τουρίστες παραπάνω τον χρόνο; Οσο Μύκονος είναι πια η Μύκονος και όσο Ρόδος η Ρόδος. Οσο τουριστικότερη γίνεται η Ελλάδα (η κάθε Ελλάδα), αυτομετατρεπόμενη σε ένα τεράστιο καταναλώσιμο σκηνικό, τόσο λιγότερο Ελλάδα καταντάει.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο δικό μας. Αποκλειστικά δική μας φαίνεται πως είναι η αμεριμνησία, το «πάμε και βλέπουμε». Αλλού, στη Βαρκελώνη για παράδειγμα και στη Βενετία, έχουν ήδη συνειδητοποιήσει πως η τουριστική τούρτα έχει και κάμποσο δηλητήριο μέσα της. Και αναζητούν αντίδοτο, θέτοντας όρια. Εδώ η σχετική συζήτηση φαίνεται περιορισμένη στον χώρο των ειδικών. Σποραδικά, κάποιες εφημερίδες αναψηλαφούν το ζήτημα αλλά δεν καταφέρνουν να συγκινήσουν ούτε τους ποικίλους αξιωματούχους ούτε τους επιχειρηματίες του τουρισμού. Με τόσες αμμουδιές άλλωστε στη διάθεσή τους, χρυσές, λευκές, ακόμα και κόκκινες, οι στρουθοκαμηλίζοντες καρεκλοκένταυροι της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης εύκολα βρίσκουν πού να κρύψουν τη σοφή κεφαλή τους. Για να μη βλέπουν ούτε τα ολοφάνερα. Τα εξόφθαλμα.  

 

Η σκληρή αλήθεια για τη φοροδιαφυγή

Λαθρεμπόριο και διαρροή ΦΠΑ αποτελούν μεγάλες πληγές, ενώ κεντρικές δράσεις, όπως το περιουσιολόγιο, η σύνδεση των POS με τις ταμειακές και η λειτουργία του συστήματος εισροών - εκροών στην αγορά καυσίμων παραμένουν ζητούμενα.

γράφει ο Γιώργος Αλεξάκης

 

Μήνυμα “πάταξης” της φοροδιαφυγής απέστειλε μιλώντας, χθες, στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Συγκεκριμένα, αναφερόμενος, σε μια αποστροφή της ομιλίας του, στην όλη προσπάθεια, για ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, έθεσε ως προϋπόθεση τη μόνιμη ενίσχυση των δημόσιων οικονομικών. “Όμως για να την πετύχουμε απαιτείται και κάτι ακόμα το οποίο θέλω να πιστεύω ότι θα μας βρει όλες και όλους σύμφωνους σε αυτήν την αίθουσα: να κερδίσουμε, επιτέλους, τον πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής” τόνισε ο Πρωθυπουργός και τόνισε ότι:  

“Έχουμε κάνει σημαντικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση: το κενό του ΦΠΑ μειώθηκε σημαντικά την προηγούμενη τετραετία, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές μάς βοήθησαν πολύ να περιορίσουμε τη μικρή φοροδιαφυγή. Έχουμε σημαντικά βήματα όμως να κάνουμε σε αυτήν την κατεύθυνση και ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο για να μπορούμε να υλοποιήσουμε αυτή την δέσμευσή μας.”

Παράλληλα εξέπεμψε αυστηρό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση., “Θέλω να προειδοποιήσω όλους όσοι έχουν βολευτεί πίσω από μία μακροχρόνια στρεβλή πραγματικότητα, που επιμερίζει άδικα τα φορολογικά βάρη στις πλάτες όλων όσων δεν μπορούν να κρύψουν τα εισοδήματά τους. Τους λέω, λοιπόν, ξεκάθαρα ότι αυτή η κυβέρνηση διαθέτει και την πολιτική νομιμοποίηση και τη βούληση και την τεχνογνωσία να σας εντοπίσει και να σας υποχρεώσει να κάνετε το αυτονόητο, να πληρώνετε δηλαδή τους φόρους που αναλογούν στο πραγματικό σας εισόδημα” ανέφερε, ενώ λίγο αργότερα υπενθύμισε, με αφορμή τα περιστατικά στη Μύκονο, την πολιτική “μηδενικής ανοχής” που η κυβέρνηση ακολουθεί.

Είναι προφανές, βέβαια, ότι ο χρόνος θα δείξει του “λόγου το αληθές”. Κι αυτό γιατί η πραγματικότητα είναι σκληρή. Μπορεί να έγιναν κάποια βήματα τελευταία, με την ΑΑΔΕ π.χ. να έχει τα τελευταία χρόνια δώσει έμφαση στα επιχειρησιακά της σχέδια, στον έλεγχο του φαινομένου (π.χ. για φέτος έχει προγραμματίσει πάνω από 200.000 ελέγχους με αξιοποίηση και του προσωπικού από τις τοπικές εφορίες) ή να περιορίστηκε λόγω ψηφιακών πληρωμών (από τα 40 δισ ευρώ που ήταν το 2019 οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αναμένεται να φθάσουν πάνω από τα 65 δισ ευρώ φέτος), ωστόσο οι εκκρεμότητες είναι πολλές.

Τα καύσιμα

Μια από τις πολλές αυτές εκκρεμότητες θύμισε, χθες, μιλώντας στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης της εταιρείας που προΐσταται, ο Γιάννης Αληγιζάκης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ΕΛΙΝΟΙΛ και πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος

“Το Κράτος οφείλει να μας διασφαλίσει το αυτονόητο. Την λειτουργία μας σε ένα υγιές και σωστό επιχειρηματικό περιβάλλον με σωστούς κανόνες και συνθήκες ελεύθερης αγοράς και οικονομίας” τόνισε και συμπλήρωσε: “Το Κράτος οφείλει να παρεμβαίνει στα φαινόμενα της παραβατικότητας. Δυστυχώς παρεμβαίνει μόνο στην επιχειρηματικότητα” σημείωσε αντιπαραβάλλοντας, τις πολιτικές παράτασης του πλαφόν στο ποσοστό κέρδους στην αγορά καυσίμων, αλλά και στο τι συμβαίνει με την παραβατικότητα στον κλάδο. “Είμαι εκ φύσεως αισιόδοξος, θέλω να πιστεύω ότι σταδιακά θα περιορισθεί η παραβατικότητα και θα λειτουργήσει η αγορά καυσίμων σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και συμφωνώ με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς” τόνισε.

Ωστόσο ο κ. Αληγιζάκης απαντώντας σε σχετική δημοσιογραφική ερώτηση για τη λειτουργία του συστήματος εισροών - εκροών, σε όλη την αλυσίδα των καυσίμων ήταν αποκαλυπτικός.

“Αν ψάξουμε σε φακέλους στο γραφείο μας θα δούμε πολλους για την παραβατικότητα. Είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα. Νομοθετική κάλυψη υπάρχει αλλά το θέμα στην Ελλάδα είναι η εφαρμογή. Το σύστημα εισροών εκροών δεν είναι πανάκεια αλλά εάν δεν έχεις ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορείς να ελέγξεις την παραβατικότητα. Θες, επιπλέον, π.χ. ιχνηθέτες και άλλα” τόνισε ο κ. Αληγιζάκης και ανέφερε ότι επενδύσεις του κλάδου ύψους 200 εκατ, ευρώ έχουν, προς ώρας, πάει “στράφι”.

“Επενδύθηκαν 200 εκ από όλη την αλυσίδα. Δε λειτουργεί όμως το σύστημα εισροών - εκροών, μια και το λογισμικό, που χρησιμοποιείται στα πρατήρια δεν είναι πιστοποιημένο κι έτσι τα πρατήρια δε μεταφερουν σωστά τα στοιχεία” ανέφερε και έκρουσε τον “κώδωνα του κινδύνου”.

“Η παραβατικότητα καταστρεφει τον κλάδο. Ο κλάδος έχει κάνει παρεμβάσεις έχουμε συμφωνήσει με την ΑΑΔΕ και παρείχαμε λύσεις αλλά μας πήγε πίσω το τελευταιο εξάμηνο. Πιστεύω η νέα κυβέρνηση να αξιολογήσει την πρόταση που έχουμε καταθέσει και σε ένα λογικό διαστημα, σε ένα χρόνο να λειτουργήσει το σύστημα. Εάν δε γίνει τα πρατήρια θα περάσουν σε παραβατικούς και σιγά σιγά πολλοί επαγγελματίες θα εγκαταλείψουν τα πρατήριά τους” ανέφερε ο κ. Αληγιζάκης αποτυπώνοντας τη σκληρή πραγματικότητα με τη διόγκωση μιας ολοκληρης γκρίζας οικονομίας περιξ των καυσίμων, κι όχι μόνο, που απειλεί να “καταπιεί” έναν ολόκληρο κλάδο, όπως έχει καταδειχθεί από πολλές περιπτώσεις που έχουν απασχολήσει πρόσφατα τις αρχές.

Κι άλλες εκκρεμότητες

Όμως το τι συμβαίνει με το λαθρεμπόριο καυσίμων δεν είναι το μόνο. Τα μέτωπα είναι πολλά και ανοικτά, παρά τις φιλόδοξες εξαγγελίες εδώ και χρόνια.

Όπως, μάλιστα, έχει αναφέρει και η Κομισιόν, στην τελευταία έκθεσή της, “η φορολογική συμμόρφωση θα μπορούσε να βελτιωθεί με την επέκταση της εφαρμογής των ηλεκτρονικών πληρωμών και την αυξημένη χρήση των πληροφοριών που προέρχονται από τις ηλεκτρονικές πληρωμές, δεδομένων ιδίως πρόσφατων στοιχείων που αποδεικνύουν την αυξανόμενη απόκλιση μεταξύ των χαμηλών δηλωθέντων εισοδημάτων και του κύκλου εργασιών των αυτοαπασχολούμενων που κατά τα φαινόμενα αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς”. Αυτό περιγράφει και το δρόμο που πρέπει να χαραχθεί κι όπου δεσπόζουν η ανάπτυξη μιας σειράς εργαλείων, όπως είναι η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS και η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης κτλ.

Κι όλα αυτά για να μπορέσει να μαζευτεί ένα εύρος φοροδιαφυγής που ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας είχε δηλώσει ότι ανέρχεται σε 60 δισ. ευρώ ετησίως, υπογραμμίζοντας ότι τα εισοδήματα τα οποία δηλώνουμε, είναι 80 δισεκατομμύρια, ενώ η κατανάλωση η οποία δηλώνεται, είναι 140 δισεκατομμύρια.

Η “διαρροή” ΦΠΑ

Υπενθυμίζεται ότι ποσό που φτάνει 134 δισ ευρώ χάνουν τα κράτη μέλη της ΕΕ, μόνο από το μέτωπο των εσόδων ΦΠΑ με την Ελλάδα να γράφει απώλεια 5-6 δισ ευρώ κάθε χρόνο σύμφωνα με όσα αναφέρονται κι από την ΤτΕ Μάλιστα οι αναλυτές σημειώνουν ότι στην Ελλάδα, παρά την πρόοδο, καταγράφεται μια μεγάλη υστέρηση που είναι 2,5 φορές μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ε.Ε-28, πράγμα που σημαίνει ότι από τα 3 ευρώ που έπρεπε να εισπραχθούν το 1 ευρώ εξαφανίζεται στην διαδρομή.

Για το δε όγκο απωλειών από τον ΕΦΚ μόνο εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν, με μόνο σίγουρο το γεγονός ότι η κατάσταση παραπέμπει σε μεγάλη “γάγγραινα” για το δημόσιο ταμείο.

Η βελτίωση

Υπενθυμίζεται πάντως, ότι, σημαντική μείωση της τάξης του 32,3% καταγράφει το έλλειμμα ΦΠΑ στην Ελλάδα το 2020 σε σχέση με το 2019, όπως προκύπτει από μελέτη της Ε.Ε., που δημοσιοποιήθηκε πέρυσι στο τέλος του χρόνου.

Συγκεκριμένα η χώρα μας, με με βάση την έρευνα της Κομισιόν, συμπεριλαμβάνεται στη μικρή ομάδα των χωρών, που κατάφερε εν μέση πανδημίας, να περιορίσει δραστικά την “αιμορραγία” εσόδων από τις “τρύπες” του ΦΠΑ.

Να σημειωθεί ότι το 2019 ήταν ουραγός μαζί με τη Ρουμανία και τη Μάλτα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ («κενό ΦΠΑ»), ενώ το 2020 η κατάσταση αλλάζει και από τις τελευταίες θέσεις η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες σε ό,τι αφορά τη μείωση φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ, μαζί τη Γερμανία την Ουγγαρία και τις Κάτω Χώρες.

Τα νούμερα ωστόσο σοκάρουν:

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη χθεσινή έκθεση της Κομισιόν:

• η Ελλάδα συνεχίζει να χάνει το 19,7% των δυνητικών εσόδων από τον ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, η χώρα μας απώλεσε έσοδα ύψους 3,17 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ που θα μπορούσε να είχε εισπράξει το 2020,
• οι απώλειες στο σύνολο της Ε.Ε. αγγίζουν τα 93 δισ. ευρώ. Πάμντως, αν και περιορίστηκαν κατά περίπου 30 δισ ευρώ
• στην Ελλάδα, από το 2016 ως και το 2021 έκαναν “φτερά” πάνω από 26 δισ ευρώ λόγω απωλειών ΦΠΑ.

Τα ποτά και τα τσιγάρα

Σύμφωνα, επίσης, όσα έχουν αναφέρει η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (Εν.ΕΑΠ) και ο Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων & Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ) τα τελευταία χρόνια το θέμα του λαθρεμπορίου αλκοολούχων ποτών έχει περάσει στα “χέρια” του οργανωμένου εγκλήματος και έχει αναδειχθεί ως μείζον θέμα, λόγω της υψηλής φορολόγησης, Παράλληλα έχουν επισημάνει τις αρνητικές επιπτώσεις του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών στα δημόσια έσοδα, τη νόμιμη επιχειρηματικότητα και την ασφάλεια του καταναλωτή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 11% της συνολικής κατανάλωσης. Αυτό σημαίνει πως περίπου 5 εκατ. φιάλες διακινούνται χωρίς να καταβάλλουν ΕΦΚ και ΦΠΑ, με τις απώλειες εσόδων από ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών να ανέρχονται σε 31 εκατ. ετησίως (σύμφωνα με στοιχεία ΙΟΒΕ 2020).

Παράλληλα, όπως αναφέρεται, υπάρχουν ακόμη σημαντικότερες απώλειες από τον ΦΠΑ καθώς η κύρια ποσότητα των παρανόμως διακινούμενων ποτών διοχετεύεται στην επιτόπια αγορά, με τις απώλειες ΦΠΑ να εκτιμάται ότι κυμαίνονται από 28 έως 45 εκατ. ευρώ.

Στο μεταξύ με βάση τελευταία ανακοίνωση του ΣΕΑΟΠ, η αγορά αλκοολούχων ποτών και αποσταγμάτων εξακολουθεί να προσελκύει λαθρεμπόρους καθώς τα υψηλά επίπεδα φορολόγησης στη χώρα μας δίνουν “χώρο και κίνητρο στο παράνομο εμπόριο και τη φοροδιαφυγή”.

Ανάλογη είναι και η εικόνα στα προϊόντα καπνού, την ώρα που προτάσεις για μια πιο αποτελεσματική διαχείριση των φαινομένων παραβατικότητας έχουν κατατεθεί από πολλούς φορείς. Π.χ. πρόσφατη είναι η συγκροτημένη μελέτη για την προώθηση της “διαφορικής φορολογίας” από το ΙΟΒΕ, ως μέσο για προώθηση μιας σειρά πολιτικών που αφορούν και τη φοροδιαφυγή.

Αυτά και βλέπουμε το πώς θα υλοποιηθεί η Πρωθυπουργική δέσμευση για “πάταξη της φοροδιαφυγής”.

Η Διοίκηση του Νοσοκομείου Καλαμάτας μετακινεί αναισθησιολόγους από την Κυπαρισσία μέσα στον Ιούλιο

Η  Ε.Γ της ΟΕΝΓΕ καταγγέλλει τη διοίκηση του Γ.Ν Μεσσηνίας, που με απόφασή της μετακινεί δύο Αναισθησιολόγους από την Κυπαρισσία στην Καλαμάτα για 4 ημέρες μέσα στον Ιούλιο με πρόσχημα τη λειτουργία των χειρουργείων του νοσοκομείου Καλαμάτας. Τροποποιεί μάλιστα τον προγραμματισμό των χειρουργείων για το καλοκαίρι με ατομική απόφαση της διοικήτριας κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας.

Επισημαίνουμε τα εξής:

1. Στις 3 τελευταίες προκηρύξεις μόνιμων θέσεων για ιατρούς ΕΣΥ δεν έχει προκηρυχθεί καμία θέση Αναισθησιολόγου για το νοσοκομείο Καλαμάτας.
2. Το νοσοκομείο Κυπαρισσίας εξυπηρετεί μεγάλο τμήμα του νόμου Μεσσηνίας (επαρχία Τριφυλίας) και τμήμα του γειτονικού νόμου Ηλείας, που ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενεί και πάρα πολλούς επισκέπτες.
3. Ορίζει τους συναδέλφους που μετακινεί σε συγκεκριμένες χειρουργικές αίθουσες, συγκεκριμένων ειδικοτήτων, ανεξαρτήτως του προγραμματισμού του τμήματος και της γνώμης του διευθυντή του Αναισθησιολογικού τμήματος.

Άραγε τώρα θυμήθηκαν την εύρυθμη λειτουργία των χειρουργείων; Τώρα που αναγκαστικά μειώνονται οι αίθουσες χειρουργείου προκειμένου να βγει πρόγραμμα καλοκαιρινών αδειών; Όλο τον υπόλοιπο καιρό τι έκαναν για να μειωθούν οι λίστες αναμονής της ντροπής;

Εδώ και τώρα να προκηρυχθούν όλες οι αναγκαίες θέσεις Αναισθησιολόγων (όπως καταγράφεται και σε ανακοίνωση του Σωματείου ειδικευμένων ιατρών νόμου Μεσσηνίας).

Να ανακληθούν άμεσα οι μετακινήσεις από το νοσοκομείο Κυπαρισσίας, καθώς αυτές υποβαθμίζουν περαιτέρω τη λειτουργία του νοσοκομείου Κυπαρισσίας. 

πηγή