Διαφημιστικός σεξισμός

Του Παντελή Μπουκάλα

Το πρώτο μίνι κύμα διαφημίσεων με πρωταγωνιστή κάποιον γόη με ενδυματολογικό, τριχολογικό και λεξιλογικό στυλ άλλων δεκαετιών προπαγάνδιζε τις αρετές ενός πενταψήφιου αριθμού τηλεφωνικών πληροφοριών, ποντάροντας στο αρχαίο δόγμα «οι γυναίκες είναι όλες ίδιες, χαζές». Ε, αφού οι κακόμοιρες αδυνατούν να βάλουν τα λαμπιόνια στο χριστουγεννιάτικο δέντρο ή να κόψουν τη βασιλόπιτα και τηλεφωνούν στο 118.., αναζητώντας ειδικό, χαζές είναι. Χαζοβιόλες. Και τον χρειάζονται τον μάστορά τους. Γενικώς.

Και καταφτάνει κάθε φορά ο μάστορας και, τυλιγμένος το γοητιλίκι του όπως ο Σούπερμαν την μπέρτα του, σώζει τα κουτορνίθια. Και το γένος των αρσενικών, που κοκορεύεται μαζί με τον ευφυή εκπρόσωπό του, σπεύδει να επιβραβεύσει τον γόη-Τόνυ Σφήνο. Και του βρίσκει πρώτης τάξεως δουλειά, κοτζαμάν εκπομπή, σε κανάλι. Ενα από τα σοβαρά κανάλια. Οχι σαν τα πεμπτοκλασάτα που φιλοξενούσαν τα «Ερωτοδικεία» σε προϊστορικές εποχές της ιδιωτικής τηλοψίας. Και είναι τόσο περήφανοι για το νέο αστέρι τους, που το εμφανίζουν και στο δελτίο ειδήσεων. Να λάμψει δίπλα στον παρουσιαστή και να προαναγγείλουν από κοινού την καινούργια εκπομπή. Ενα από τα πολλά σαχλοπαίχνιδα ή πορνοπαίχνιδα που ανθούν στην εμπορική τηλεόραση.

Και ήρθε ο καιρός για νέο διαφημιστικό κυματάκι. Με νέο δόγμα πλέον, πιο αρχαίο και πιο πιασάρικο: «Οι γυναίκες είναι όλες ίδιες, κι όλες τα θέλουν» – μήπως δεν το εννόησε κοτζάμ Τραμπ, χλευάζοντας τη γυναίκα που είχε πέσει θύμα τού μίστερ Κάβανο; Ο γόης εμφανίστηκε πρώτα σαν υδραυλικός και γαργάλισε το κοινό παίζοντας με το ρήμα «στάει», με πορνογραφική ανοησία. «Εδώ στάει;» ρωτάει ο μάστορας. «Ναι, στάει» απαντά το ετοιμοπαράδοτο κουτορνίθι. Στο νέο σποτ ο ερωτύλος πολυτεχνίτης παριστάνει τον διανυκτερεύοντα φαρμακοποιό. Η κουτορνιθούλα, ξαπλωμένη, έχει πετάξει πια τα μισά της ρούχα. «Εδώ πονάει;». «Πονάει». Μάκια και – «πάει». Εξω από το φαρμακείο, τρεις-τέσσερις υποψήφιοι πελάτες, σαν χορός ζηλιάρηδων οφθαλμοπόρνων. «Αθλια, σεξιστική και κυρίως προσβλητική για το γυναικείο φύλο, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την επαγγελματική υπόσταση του φαρμακοποιού» χαρακτηρίζει τη διαφήμιση ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής. Συντηρητικοί άνθρωποι, τι περιμένεις. Δεν κατέχουν από χιούμορ. Και δεν έχουν ακουστά για τους νόμους της αγοράς.

Μολαταύτα, μήπως τουλάχιστον τα κρατικά κανάλια θα έπρεπε να αρνηθούν να προβάλουν τη χυδαιότητα; Ας αφήσουν τα αργύρια του σεξισμού στα ιδιωτικά.

Δημογραφική «βόμβα» απειλεί την Ελλάδα και οι κυβερνήσεις αδιαφορούν

Τα ανησυχητικά στοιχεία για το δημογραφικό ήρθαν να θυμίσουν ένα πρόβλημα για το οποίο καμία κυβέρνηση της εποχής των μνημονίων δεν πήρε μέτρα   

Τα στοιχεία είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτικά. Στην Ελλάδα στην περίοδο της κρίσης είχαμε μια υποχώρηση του ήδη χαμηλού δείκτη γονιμότητας (των αριθμού των παιδιών που κάνει κάθε γυναίκα), που ήταν ούτως ή άλλως σχετικά χαμηλός, ανάμεσα στο 2008 και το 2016.

Από 1,5 περίπου παιδιά υποχωρήσαμε στα 1,3 κατά μέσο όρο, πολύ κάτω από 2,1 που είναι το λεγόμενο «επίπεδο αναπλήρωσης» για τις αναπτυγμένες χώρες.

To 2017 είχαμε στην Ελλάδα 88553 γεννήσεις, καταγράφοντας μείωση κατά 4,7% σε σχέση με το 2016. Συγκριτικά το 2010 ήταν 114.766.

Ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,26, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 1,49.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί εκτός όλων των άλλων γιατί η μακρόχρονη οικονομική κρίση στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα να έχουμε σημαντικό ποσοστό αναβολών των πρώτων γεννήσεων.

Αυτό σημαίνει ότι πολλές γυναίκες των γενεών θα κάνουν το πρώτο τους παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία και η πιθανότητα να κάνουν δεύτερο θα συρρικνώνεται εξαιτίας αντικειμενικών βιολογικών περιορισμών.

Το στοιχείο αυτό σε συνδυασμό με την μαζική φυγή ελλήνων, κυρίως νεαρής ηλικίας, στο εξωτερικό όπως και τον επαναπατρισμό ενός τμήματος των μεταναστών στην περίοδο της κρίσης, σημαίνουν ότι γινόμαστε μια χώρα που γερνάει, μια χώρα με έναν παραγωγικό πληθυσμό που συρρικνώνεται.

Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό (ποσοστό αύξησης 21,4%) έναντι μέσου όρου της Ε.Ε. 17,2%.

Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 21,3% του πληθυσμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 1/3 του πληθυσμού!

Οι επιπτώσεις της κρίσης

Είναι λάθος να πούμε ότι όλα αυτά αντανακλούν απλώς τη διεθνή τάση προς την γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού, ως αποτέλεσμα και της μείωσης των γεννήσεων αλλά και της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, χωρίς να υποτιμάμε αυτή την παράμετρο.

Υπάρχουν ευρωπαϊκές χώρες που έχουν υψηλότερους δείκτες γονιμότητας όπως είναι η Γαλλία που έχει δείκτη σχεδόν 2.

Οι έρευνες δείχνουν ότι εντός της γενικά χαμηλότερης γονιμότητας σε σχέση με την περίοδο πριν από το 1950 που αποτυπώνεται παγκοσμίως και έχει σχέση με την αλλαγή του τρόπου ζωής και τη μετάβαση από τις αγροτικές στις βιομηχανικές και μεταβιομηχανικές κοινωνίες, οι διακυμάνσεις ως προς τις γεννήσεις ανάμεσα σε ομοειδείς χώρες έχουν να κάνουν και με παραμέτρους όπως είναι η ύπαρξη ή όχι εκτεταμένου κοινωνικού κράτους, τα ποσοστά απασχόλησης, η κοινωνική κατάσταση των πληθυσμών.

Η Ελλάδα ήταν παραδοσιακά μια χώρα με υποαναπτυγμένο το κοινωνικό κράτος, μικρή υποστήριξη του κράτους προς την οικογένεια με παιδιά.

Οι θέσεις σε δημόσιους παιδικού σταθμούς για χρόνια δεν επαρκούσαν, η ολοήμερη πρωτοβάθμια εκπαίδευση ήρθε με σχετική καθυστέρηση, οι γονείς βάζουν κατά παράδοση βαθιά το χέρι στην τσέπη.

Η περίοδος της κρίσης απλώς έκανε τα πράγματα χειρότερα. Με πολύ συχνό το φαινόμενο να υπάρχει άνεργος στην οικογένεια και τις αποδοχές μειωμένες η απόφαση για τη γέννηση του παιδιού έπαιρνε αναγκαστικά αναβολή.

Την ίδια στιγμή η Ελλάδα σταμάτησε να είναι ένας προτιμητέος προορισμός μεταναστών. Όμως, παγκοσμίως οι μεταναστατευτικές ροές αποτελούν και παράγοντα που ανανεώνει τον πληθυσμό και μειώνει το μέσο όρο ηλικίας (μεταναστεύουν άνθρωποι σχετικά νεαρής και παραγωγικής ηλικίας).

Οι πολλαπλές επιπτώσεις του δημογραφικού

Το δημογραφικό αποτελεί μια πραγματικά ωρολογιακή βόμβα για την ελληνική κοινωνία. Μια χώρα που βλέπει να συρρικνώνεται το δυναμικό της που είναι σε παραγωγική ηλικία είναι μια χώρα που δύσκολα μπορεί να έχει ανάπτυξη.

Οι εργαζόμενοι σε μικρότερες ηλικίες, με τις αυξημένες δεξιότητες και τον μεγαλύτερο αλφαβητισμό αποτελούν ατμομηχανή μιας οικονομίας σε ανάπτυξη.

Επιπλέον, γήρανση του πληθυσμού σημαίνει ότι διαρκώς επιδεινώνεται η αναλογία ανάμεσα στους εργαζομένους και τους συνταξιούχους και αυτό φέρνει, με τη σειρά του, νέες δυσκολίες στο ίδιο το ασφαλιστικό σύστημα ακόμη και μετά τα τελευταία κύματα αυξήσεων των ορίων συνταξιοδότησης.

Γήρανση του πληθυσμού σε χώρες όπως η Ελλάδα και με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των συνταξιούχων και τις χαμηλές συντάξεις, σημαίνει και χειρότερη καταναλωτική δυναμική στην οικονομία άρα και χαμηλότερες δυναμικές συνολικά στην ανάπτυξη.

Την ίδια σε άλλες χώρες όπως για παράδειγμα η γειτονική Τουρκία ένα από τα πραγματικά στοιχεία του δυναμισμού τους είναι ακριβώς ότι έχουν έναν συγκριτικά νεότερο πληθυσμό.

Οι κυβερνήσεις είχαν άλλες προτεραιότητες

Απέναντι σε όλα αυτή την πραγματικότητα καμιά κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια δεν ασχολήθηκε ουσιαστικά με το ζήτημα. Αντίθετα, άμεσα ή έμμεσα με τις επιλογές τους απλώς έκαναν τα πράγματα χειρότερα.

Δημιούργησαν μια τεράστια επιδείνωση των όρων εργασίας και ζωής των ζευγαριών που σκέφτονταν να κάνουν παιδί. Με την εκτίναξη της ανεργίας των νέων μια ολόκληρη γενιά πήγε πίσω συνολικά τα σχέδια της να κάνει οικογένεια. Το δεύτερο παιδί άρχισε να αντιμετωπίζεται σαν βάρος.

Ακόμη και τα διορθωτικά μέτρα για τα οικογενειακά επιδόματα ήρθαν στο έδαφος μιας συνολικής υποχώρησης των εισοδημάτων.

Την ίδια στιγμή ακόμη και την επέκταση της πρόσβασης σε παιδικούς σταθμούς συνέχισαν να υπάρχουν προβλήματα στην πρόσβαση για αρκετές οικογένειες.

Επιπλέον, χρόνια προβλήματα όπως η ανάγκη να πληρώνει η οικογένεια για ξένες γλώσσες, μουσική, χορό και φροντιστήρια παρέμειναν το ίδιο οξυμμένα.

Αποδεικνύεται πως η λιτότητα δεν είναι απλώς κάποιοι αφηρημένοι οικονομικοί δείκτες, είναι μια συνολική κοινωνική συνθήκη με άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής.

Η αύξηση της απασχόλησης με ελαστικές σχέσεις μερικής απασχόλησης ή οι αμοιβές γύρω από τα όρια του βασικού μισθού μπορεί να αποτρέπουν την πλήρη εξαθλίωση και την ακραία φτώχεια, αλλά πολύ δύσκολα επιτρέπουν στη νέα γενιά να κάνει οικογένεια.

Για παράδειγμα εξακολουθούμε να είμαστε μια χώρα που προσφέρει γονική άδεια μετ’ αποδοχών επί της ουσίας μόνο στο δημόσιο και όχι στον ιδιωτικό τομέα, την ώρα που η απασχόληση στο δημόσιο υποχώρησε.

Εξακολουθεί να μην προσφέρεται μια δημόσια και δωρεάν πλήρη πρόσβαση σε δημόσιους βρεφονηπιακούς σταθμούς για το σύνολο του πληθυσμού.

Τα οικογενειακά επιδόματα συμπληρώνουν ένα μειωμένο εισόδημα, αλλά δεν αποτελούν πραγματικό κίνητρο για τη γέννηση παιδιών.

Αντίθετα, η εμπειρία δείχνει ότι εάν σήμερα υπήρχε αντιστροφή της ανεργίας, διευκόλυνση σε όλα τα επίπεδα του ρόλου του γονέα, ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος, ένα εκτεταμένο δίκτυο παιδικών σταθμών και ένα πραγματικά ολοήμερο εκπαιδευτικό σύστημα που να μην χρειάζεται επιπλέον ιδιωτική δαπάνη, τότε πολύ περισσότερα ζευγάρια θα έκαναν παιδιά.

Και αυτό θα σήμαινε αντιστροφή της σημερινής τάσης, και σε ένα σχετικά μικρό βάθος χρόνου μια κοινωνία πιο δυναμική και πιο ανανεωμένη.

Γιατί η αντιμετώπιση του δημογραφικού δεν είναι η αντιμετώπιση ενός κοινωνικού προβλήματος. Είναι η σημαντικότερη επένδυση στο μέλλον της ίδιας της χώρας.

in.gr

Spiegel: «Η Ελλάδα διεκδικεί 280 δις από την Γερμανία»

«Όσο η Ελλάδα εξαρτώνταν από τη στήριξη της ΕΕ, ο Αλέξης Τσίπρας απέφευγε να θέσει ζήτημα επανορθώσεων. Τώρα όμως, μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος, η Αθήνα αναλαμβάνει σχετικές πρωτοβουλίες», γράφει το Spiegel.

Λίγες μέρες πριν από τη επίσημη επίσκεψη του ομοσπονδιακού προέδρου Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ στην Αθήνα (10 - 12 Οκτωβρίου) και τις προγραμματισμένες συναντήσεις με το πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel φιλοξενεί στην διαδικτυακή του έκδοση ανταπόκριση από τη Θεσσαλονίκη με τίτλο «Η Ελλάδα διεκδικεί 280 δισεκατομμύρια ευρώ από την Γερμανία», το οποίο αναφέρεται στην πρόθεση της Αθήνας να ξεκινήσει τον επόμενο μήνα εκστρατεία διεκδίκησης πολεμικών επανορθώσεων:

«Όσο η Ελλάδα εξαρτώνταν από τη οικονομική στήριξη της ΕΕ ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας απέφευγε να θέσει ζήτημα επανορθώσεων. Τώρα όμως, μετά την ολοκλήρωση του τελευταίου προγράμματος προσαρμογής, η Αθήνα προτίθεται να αναλάβει σχετικές πρωτοβουλίες.

Δεν είναι σύμπτωση ότι οι δύο κορυφαίοι έλληνες πολιτικοί αναφέρθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα στο ζήτημα. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος στο χωριό Καλλικράτης και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στο χωριό Κάνδανος. Σηματοδοτεί την απαρχή μιας μακράς εκστρατείας, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες του περιοδικού Der Spiegel θα ξεκινήσει τον Νοέμβριο.

Η ελληνική βουλή θα επικυρώσει κατ΄ αρχήν έκθεση, στην οποία αναφέρεται ότι η Ελλάδα δικαιούται επανορθώσεις 269,5 δις ευρώ από τον β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο ποσό αυτό προστίθεται το κατοχικό δάνειο ύψους 10,3 δις ευρώ, βάσει υπολογισμών από τα τέλη 2014. Η έκθεση είναι έτοιμη από τον Αύγουστο του 2016. Έμεινε ωστόσο στο συρτάρι, όσο η Ελλάδα λάμβανε ακόμα βοήθεια από χώρες της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας.

Μετά το τέλος του τελευταίου προγράμματος προσαρμογής τον Αύγουστο ο έλληνας πρωθυπουργός άλλαξε στάση. Ο Αλέξης Τσίπρας επιτρέπει τώρα στο κοινοβούλιο να επικυρώσει την έκθεση. Ο πρωθυπουργός κάνει βέβαια λόγο για "ηθική αποζημίωση". Δεν αναφέρεται ωστόσο στα πολλά δις που ενδέχεται να λάβει η Ελλάδα, αλλά και τις επαπειλούμενες πρόωρες εκλογές, στις οποίες μια επιτυχία στο ζήτημα των επανορθώσεων θα του διασφάλιζε πολλές ψήφους.

Η στάση του Βερολίνου ενδέχεται να ανοίξει το δρόμο για τη Χάγη

Στη δεύτερη φάση η Ελλάδα προτίθεται να παρουσιάσει τα επιχειρήματά της σε παγκόσμιο επίπεδο: στη Γερμανία, το Ευρωκοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τον ΟΗΕ.

Στην τρίτη φάση η Ελλάδα σχεδιάζει να ζητήσει από τη Γερμανία διαπραγματεύσεις για την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων. Από τη πλευρά της πάντως η γερμανική κυβέρνηση αναμένεται να απορρίψει το αίτημα. Ήδη στο παρελθόν έχει καταστήσει σαφές ότι η Ελλάδα δεν έχει νομικό δικαίωμα να διεκδικεί αποζημιώσεις για τον β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά την άποψη ορισμένων ελλήνων νομικών, ακριβώς αυτή η άρνηση της Γερμανίας ενδέχεται να ανοίξει το δρόμο εκδίκασης της υπόθεσης ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης».

Το περιοδικό εκτιμά τέλος ότι «το ζήτημα θα βρεθεί στην κορυφή της ατζέντας των επαφών του γερμανού ομοσπονδιακού προέδρου στην Αθήνα. Ενδεικτικό είναι ότι ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ θα επισκεφθεί το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι», καταλήγει το γερμανικό περιοδικό. 

 dw.com

«Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυση μιας τράπεζας;»…

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Η καλή μας κυβέρνηση – που είναι και «αριστερή» – τσακώνεται με τη ΝΔ για το ποιος αγαπά περισσότερο τις τράπεζες και το ποιος εγγυάται καλύτερα το εύρυθμον του Χρηματιστηρίου.

Η καλή μας κυβέρνηση – που είναι και «αριστερή» – ήρθε κι αυτή με το 3ο Μνημόνιο να προσθέσει μια ακόμα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με ρευστό και εγγυήσεις.

Με νόμο – θυμίζουμε – που ψηφίστηκε όπως και οι προηγούμενοι: Με διαδικασίες εξπρές και «κατεπειγόντως». Αλλά αυτές ακριβώς τις διαδικασίες ήταν που ο ΣΥΡΙΖΑ – πριν γίνει κυβέρνηση – τις αποκαλούσε «εκτροπή» και «αντιδημοκρατική μαυρίλα»…

Ο νόμος αυτός, που ξανάδωσε ζεστό χρήμα στις τράπεζες, που δεν είχε να ζηλέψει τίποτα από τους προηγούμενους αντίστοιχους μνημονιακούς νόμους του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, εκείνους τους νόμους που ο ΣΥΡΙΖΑ – πριν γίνει κυβέρνηση – τους αποκαλούσε «σκάνδαλο» και «έγκλημα», έγινε για την «σωτηρία» των τραπεζών. Μόνο που η «σωτηρία» των τραπεζών, υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση, δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από την… σωτηρία του βρικόλακα που απαιτεί αίμα. Διαρκώς.

Στο πλαίσιο εκείνων των νόμων (που πριν ήταν «σκάνδαλο» και «έγκλημα» αλλά τώρα έγιναν «αριστερή σωτηρία») και πριν από την νέα ανακεφαλαιοποίησή τους, οι τράπεζες είχαν λάβει σε ρευστό ή κρατικές εγγυήσεις το ποσό των 211,5 δισ. ευρώ.

Προσοχή: Ηδη και μόνο στα δυο πρώτα χρόνια των μνημονίων η ρευστότητα που είχαν λάβει οι ελληνικές τράπεζες από την ΕΚΤ με τη μορφή ενισχύσεων είχαν ανέλθει στο εξωφρενικό ποσό των 125 δισ.ευρώ (έκθεση Eurobank Μάης 2012).

Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η 3η – η «αριστερή» – ανακεφαλαιοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Κάποιοι δημοσιολογούντες, θέλοντας να εξωραΐσουν το καθεστώς της τραπεζοκρατίας, αναμηρυκάζουν το εξής «επιχείρημα» της συμφοράς: «Μα τα λεφτά αυτά – λένε – δεν είναι ρευστό, δεν είναι χρήμα, τα περισσότερα είναι εγγυήσεις, άρα δεν μπορείτε να δημιουργείτε εντυπώσεις (σσ: εμείς δημιουργούμε τις εντυπώσεις) ότι όλα αυτά τα λεφτά έχουν καταλήξει στα ταμεία των τραπεζών». Μάλιστα…

Είναι προφανές ότι εμείς και οι ανωτέρω παπαρολόγοι εντυπωσιαζόμαστε από διαφορετικά πράγματα απ΄ ότι εμείς. Για παράδειγμα:  Σε αυτούς δεν προκαλεί καμία εντύπωση ότι

   α) τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ από τα προηγούμενα και αρχής γενομένης από το πρώτο πακέτο της εποχής Αλογοσκούφη έχουν ήδη διατεθεί στις τράπεζες ως ρευστό,

   β) οι εγγυήσεις αυτές παρέχονται από το ελληνικό κράτος και ως εκ τούτου όταν καταπίπτουν βαραίνουν το ελληνικό κράτος, δηλαδή τον χειμαζόμενο ελληνικό λαό,

   γ) ότι οι ενισχύσεις προς τις τράπεζες βαραίνουν το δημόσιο χρέος που καλείται να το πληρώσει, πάλι, ο ελληνικός λαός.

Εκείνο, όμως, που βασικά δεν προκαλεί καμία εντύπωση σε όλους αυτούς είναι το εξής: 

Ενώ το κράτος υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ) για τις τράπεζες είναι προθυμότατο να εγγυάται, για τον μισθό του εργάτη δεν εγγυάται κανένας!

Για το σπίτι του μεροκαματιάρη ή του άνεργου που απειλείται με πλειστηριασμό δεν εγγυάται κανένας!

Για τις συντάξεις των γερόντων δεν εγγυάται κανένας!

Για τα ασφαλιστικά δικαιώματα των ανθρώπων του μόχθου δεν εγγυάται κανένας!

Για την αποτροπή των λουκέτων σε εκατοντάδες χιλιάδες μαγαζιά δεν εγγυάται κανένας!

Καμία εντύπωση δεν προκαλεί σε όλους αυτούς ότι για τα εισοδήματα των μισθωτών, που έχουν σφαγιαστεί κατά 50%, που εδώ και 8 χρόνια πληρώνουν τον ένα φόρο και το ένα χαράτσι μετά το άλλο, δεν προβλέφτηκε, ποτέ, κανένα πρόγραμμα… «ανακεφαλαιοποίησης». Ούτε «ενίσχυσης». Ούτε «εγγύησης». 

Εν αντιθέσει, βεβαίως, με τις τράπεζες…

***

Ως εκ τούτου, ας πάμε να θυμηθούμε λίγο την βικτωριανή εποχή, μέσα από την «Όπερα της Πεντάρας»:

To φόντο είναι τα προάστια του Λονδίνου, εκεί που καταφεύγουν οι κοινωνικά απόκληροι και περιθωριοποιημένοι. Εκεί που το έγκλημα και ο υπόκοσμoς αντλούν τους στρατούς και την πελατεία τους.

Ο ένας ήρωας, ο Πίτσαμ, έχει το «ταλέντο» να εκμεταλλεύεται και να εξαπατά ανθρώπους. Τους κρατά ομήρους στη δούλεψή του. Αν και είναι υγιείς, τους βάζει να παριστάνουν τους σακάτηδες και τους στέλνει να ζητιανεύουν για λογαριασμό του.

Είναι ο επικεφαλής των λωποδυτών, ο αρχηγός του υποκόσμου, τα πορνεία δουλεύουν γι’ αυτόν, αλλά γι’ αυτόν δουλεύει και ο αρχηγός της Αστυνομίας…

Ο άλλος ήρωας είναι ο Μακήθ. Γοητευτικός και ακραίος, τζέντλεμαν και μαχαιροβγάλτης. Ιδεολόγος και γκάνγκστερ. Προϊόν και ο ίδιος ενός κοινωνικού «πολτού», που όσο δεν έχει συνείδηση της δύναμής του, όσο δέχεται την επικυριαρχία των Πίτσαμ, τόσο περισσότερο γίνεται «άνθρωπος λύκος για τον άνθρωπο». Τόσο περισσότερο βουλιάζει στην αυταπάτη «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».

Το μήνυμα εκπέμπεται με τρόπο απλό και γι’ αυτό ευθύβολο:

Η δυστυχία πάει χέρι – χέρι με την υποταγή των πολλών στους λίγους. Η κρατική εξουσία «διαιτητεύει» στο σύστημα της εκμετάλλευσης.

Όσο μεγαλύτερη η «καπατσοσύνη» και η «ελευθερία της αγοράς», τόσο μεγαλύτερη η αγριότητα των «νονών» και η «ελευθερία ηθών».

Όσο πιο παγιωμένη η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, τόσο πιο αχόρταγη η βουλιμία, τόσο πιο ασύδοτη η αχρειότητα του εκμεταλλευτή.

Πρόκειται για την ιστορία ενός σάπιου κόσμου που επαναλαμβάνεται.

Αυτή είναι η ιστορία ενός κόσμου που το 1728, όταν ο Τζον Γκέι συνέλαβε την «όπερα του ζητιάνου», βασίλευε η εκμετάλλευση υπό το στέμμα της αριστοκρατίας.

Είναι η ιστορία ενός κόσμου που, όταν ο Μπρεχτ διασκεύασε μεγαλοφυώς την «όπερα του ζητιάνου», δημιουργώντας την «Οπερα της Πεντάρας», βασίλευε η εκμετάλλευση υπό το στέμμα της ήδη εδραιωμένης χρηματιστικής ολιγαρχίας.

Στο ερώτημα αν η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται και σήμερα, στην εποχή δηλαδή των πολυεθνικών και των τραπεζών, ας αποφασίσει ο αναγνώστης. Έχοντας, φυσικά, υπόψη του τα λόγια του Μακήθ, λίγο πριν ανέβει στην κρεμάλα:

«Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυση μιας τράπεζας;»…  

Το φαινόμενο της λήθης

«Από τι ζει ο άνθρωπος;» αναλογίζεται ο άρχοντας του εγκλήματος Μακxίθ στο προοίμιο του δεύτερου φινάλε της Όπερας της Πεντάρας του Μπρέχτ. «Από τι ζει ο άνθρωπος που κάθε μέρα τον άνθρωπο κλέβει, τον γδύνει, τον πνίγει και τον χτυπά; Από αυτό ζει ο άνθρωπος, πως, πέρα ως πέρα, ότι είναι άνθρωπος μπορεί να ξεχνά!»

Αυτό το πικρό μήνυμα κρύβει μια βαθιά αλήθεια. Την αλήθεια ότι η «ανθρωποσύνη» είναι αποτέλεσμα μιας διανοητικής διαδικασίας και όχι ένα απλό βιολογικό χαρακτηριστικό ενός είδους παράξενων ζώων που κατάφεραν με τη βοήθεια της τυφλής τύχης να αναρριχηθούν στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας του πλανήτη. Για να γίνει ο άνθρωπος άνθρωπος πρέπει να καταλάβει ότι είναι κάτι, και τι είναι αυτό το κάτι. Και πρέπει επίσης να καταλάβει ότι πρέπει να ζει πάντα σύμφωνα με αυτή τη γνώση για να μπορεί να παραμείνει άνθρωπος. Εάν το λησμονήσει αυτό, παύει να είναι άνθρωπος και επιστρέφει στην κτηνώδη κατάσταση των δαρβίνειων προγόνων του, από την οποία απελευθερώθηκε επειδή απέκτησε και κάνει χρήση της δύναμης της νόησης.

Όπως επισημαίνει πικρόχολα ο ποιητής και όπως επιβεβαιώνει η εμπειρία είναι εύκολο να ξεχάσει ο άνθρωπος αυτή τη γνώση στον καθημερινό του αγώνα για επιβίωση. Ο κύριος λόγος, εξηγεί ο Μακχίθ στο κοινό του, είναι η εξαθλίωση και η πείνα – πρώτα έρχεται το φαΐ και ύστερα το ήθος. Όπως όμως μας δείχνουν τα ολοένα αυξανόμενα περιστατικά κτηνώδους βίας στα οποία πρωτοστατούν όχι οι φτωχοί και πεινασμένοι, αλλά οι «νοικοκυραίοι» και οι «πολιτικοποιημένοι» –άνθρωποι δηλαδή που οπωσδήποτε δεν βρίσκονται στην κατάσταση εξαθλίωσης που επικαλείται ο Μακχίθ για να δικαιολογήσει τα εγκλήματά τους–, ακόμα και με γεμάτο στομάχι υπάρχουν αρκετοί λόγοι που κάνουν κάποιον να ξεχάσει ότι είναι άνθρωπος: ο πόθος, η ζήλια, η πλεονεξία, η αλαζονεία, και κυρίως ο φόβος και το μίσος. Όμως ο πιο ύπουλος εχθρός της γνώσης για το τι είναι άνθρωπος είναι ο ίδιος ο ανθρώπινος νους με την τάση του να εξυψώνει τη συνήθεια και να την ταυτίζει με τη γνώση τού τι είναι άνθρωπος.

Η συνήθεια βέβαια είναι κατ’ αρχήν κάτι καλό και θετικό γιατί μας βοηθά στο να επικεντρώνουμε την προσοχή και τις δυνάμεις μας στο σημαντικό και το νέο, ξέροντας ότι μπορούμε να εμπιστευτούμε τις ρουτίνες που τρέχουν στο παρασκήνιο της καθημερινότητάς μας και φροντίζουν για την ομαλή διεκπεραίωσή της. Η συνήθεια δεν είναι ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής, παρά μόνον ένα εργαλείο για την επίτευξη αυτού του σκοπού, που δεν είναι άλλος από την απόκτηση μιας όσο πιο καλής γνώσης τού τι είναι ο άνθρωπος. Αυτός όμως που για οποιονδήποτε λόγο χάνει τον σκοπό αυτό από τα μάτια του, και τον αντικαθιστά με τη συνήθεια, είναι αυτός που θεωρεί την προσωπική του άποψη, το προσωπικό του δόγμα, αυτό που του φαίνεται, απόλυτη αλήθεια – είναι ο δογματικός και ο φανατικός, ο άνθρωπος που βρίσκεται σε πνευματική αδράνεια.

Για τον δογματικό και τον φανατικό η γνώση για το τι είναι ο άνθρωπος είναι πεπερασμένη και ολοκληρωμένη. Ό,τι δεν ταιριάζει με το περιεχόμενό της δεν ανήκει στη σφαίρα του ανθρώπινου και μπορεί ή να αγνοηθεί ή να καταπολεμηθεί αν ενοχλεί. Και, επειδή τα περισσότερα πράγματα που δεν ταιριάζουν ενοχλούν, είναι σχεδόν νομοτελειακά αναμενόμενο ότι ο δογματικός και ο φανατικός βρίσκονται σε έναν διαρκή πόλεμο με ό,τι τους ενοχλεί. Και βρίσκουν την πηγή της όχλησης σχεδόν παντού: στον αλλοεθνή γείτονα που μιλά μια ακατάληπτη γλώσσα, ντύνεται παράξενα και όταν μαγειρεύει γεμίζει την πολυκατοικία με αποπνικτικές μυρωδιές, στον άστεγο επαίτη στον δρόμο που του χαλάει την μέρα, στον ανάπηρο που τολμά να του ζητήσει να τον αφήσει να καθίσει στο λεωφορείο, στο αδέσποτο ζώο που ψάχνει στον κάδο απορριμμάτων του να βρει κάτι φαγώσιμο, στο μωρό του γείτονα που έχει το θράσος να κλαίει τα μεσάνυχτα, στον οροθετικό που τολμά να δηλώσει δημόσια το πρόβλημά του και να ασκήσει κριτική στην αντιμετώπισή του από την πολιτεία και τους πολίτες, στον εξαρτημένο που του ζητά απεγνωσμένα βοήθεια, στον «αστό» που προσπαθεί να ζήσει μια «συμβιβασμένη» ζωή, και γενικά σε όποιον έχει μια άλλη άποψη για τον κόσμο και φυσικά σε κάθε άνθρωπο που προσπαθεί να μην είναι δογματικός και φανατικός.

Πώς μπορούμε να αποφύγουμε αυτό το φαινόμενο της λήθης; Πώς μπορούμε να μην ξεχνάμε τι είναι ο άνθρωπος και το γεγονός ότι είμαστε άνθρωποι; Ο Μπρεχτ ως καλός προτεστάντης πιστεύει ότι μόνο μια ανώτερη δύναμη, ο έφιππος αγγελιαφόρος της νεοστεφθείσης βασίλισσας, μπορεί να μας απαλλάξει από τη φτώχεια, τον δογματισμό και τον φανατισμό, από τις αιτίες δηλαδή που μας καταδικάζουν στη μοίρα της λήθης της γνώσης τού ότι είμαστε άνθρωποι και της γνώσης τού τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι. Όμως, μας επισημαίνει στο τέλος της Όπερας της Πεντάρας ο κύριος Πίτσαμ, ο «νοικοκυραίος» αφέντης των ζητιάνων, ιμπρεσάριος των εξαθλιωμένων και αντίπαλο δέος του Μακχίθ, δεν ζούμε στον κόσμο του θεάτρου και της Θείας χάριτος, αλλά στην κοιλάδα των δακρύων που ονομάζουμε καθημερινή ζωή. Στην κοιλάδα αυτή σπάνια φτάνει ο έφιππος αγγελιαφόρος της βασίλισσας με τη χαρμόσυνη είδηση και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε επιεικείς και ανεκτικοί με τους εξαθλιωμένους, τους πεινασμένους που μέσα στη μιζέρια τους ξεχνούν τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

Σε ό,τι αφορά τη φύση του κόσμου, ο Μπρεχτ έχει δίκιο: δεν μπορούμε να περιμένουμε τη Θεία χάρη για να μας απαλλάξει από την τάση μας να ξεχνάμε τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι. Όμως η λύση δεν είναι να ανεχτούμε αυτούς που για οποιονδήποτε λόγο, είτε από εξαθλίωση είτε από συνήθεια, βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση, αλλά να εξαλείψουμε τους λόγους που οδηγούν σε αυτήν. Και εδώ διαπιστώνουμε ότι είναι πολύ πιο εύκολο να εξαλειφθεί ή τουλάχιστον να περιοριστεί σημαντικά η υλική ανέχεια από το να καταπολεμηθεί η πνευματική αδράνεια που πηγάζει από τη συνήθεια και οδηγεί στον δογματισμό και τον φανατισμό.

Νίκος Ψαρρός   

Αλλάζει η τέχνη τον κόσμο;

γράφει ο Δημήτρης Παναγιωτάτος *

Θλίβομαι με αυτούς που πιστεύουν ότι η τέχνη δεν αλλάζει τον κόσμο, ιδιαίτερα όταν είναι οι ίδιοι καλλιτέχνες. Τόση πίστη έχουν στη δύναμη της τέχνης; Κι όμως, η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Οχι, βέβαια, γενικά και αόριστα, να κάνει τον κόσμο καλύτερο, πιο ανθρώπινο, δικαιότερο κ.λπ.

Αυτό δεν το κατόρθωσαν ούτε μεγάλες επαναστάσεις, για να μην πω ότι πολλές από αυτές τον έκαναν χειρότερο. Η τέχνη λειτουργεί υπόγεια: μέσα από τις ιδέες, τις δράσεις και τα συναισθήματα των ηρώων της, μπορεί να διαμορφώνει συνειδήσεις – κι όταν το πετυχαίνει αυτό, σημαδεύει τους ανθρώπους για πάντα.

Η τέχνη δεν αναπαράγει την πραγματικότητα. Τη συμπυκνώνει και, κάτω από τον δικό της μεγεθυντικό φακό, την ερμηνεύει. Της δίνει νόημα, ουσία. Δεν το κάνει ψυχρά, ακαδημαϊκά, σαν επιστημονικός ερευνητής. Επιπλέον, μας γοητεύει –με τη δημιουργική της φαντασία και τη μοναδική συγκινησιακή της δύναμη.

Αν θέλεις να συνειδητοποιήσεις τι εστί πόλεμος, δεν σου αρκούν ακόμα κι όλα τα βιβλία της Ιστορίας. Διάβασε αντιπολεμικά μυθιστορήματα, δες το «Σταυροί στο μέτωπο» του Κιούμπρικ. Εκεί, μέσα σε μια ιστορία που διαρκεί μόλις 80 λεπτά, συμπυκνώνεται όλη η φρίκη για το «κρέας για τα κανόνια» τού Α' Παγκοσμίου Πολέμου. «Οι άθλιοι» του Ουγκό, 200 χρόνια μετά τη συγγραφή τους, έχουν χαράξει για πάντα πάνω τους την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο σ’ όλη της την προκλητική αναλγησία.

Ποιος θα σε διδάξει καλύτερα από τον Καβάφη και το «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον» να στέκεσαι με αξιοπρέπεια μπροστά στην απώλεια; Γιατί η τέχνη είναι και παρηγοριά, η μεγαλύτερη. Και είναι και υπέρβαση. Διάβασε ιστορίες με έρωτες μεγάλους, δυνατούς, που άντεξαν κόντρα σε όλες τις κοινωνικές συμβάσεις, και ύστερα προσπάθησε να υπερβείς την καθημερινότητα της δικής σου σχέσης και δες τον/την σύντροφό σου λιγότερο εγωιστικά, έλα πιο κοντά και στις δικές του/της ανάγκες.

Ειλικρινά, όσα έμαθα στη ζωή μου, από την τέχνη τα διδάχτηκα. Ο «Μπίλι ο ψεύτης» στην ταινία του Σλέσινγκερ, με την εξοργιστική δειλία του να ακολουθήσει το όνειρό του, με έκανε να πάρω το πρώτο αεροπλάνο και να φύγω από την Ελλάδα ακολουθώντας το δικό μου. Θυμάμαι και τη μητέρα μου. Αγαπούσε πολύ τα βιβλία και μερικά τα είχε σαν Ευαγγέλιο. Οταν τη ρώτησα μια μέρα γιατί το όνομά μου ήταν Δημήτρης ενώ δεν είχαμε κανένα Δημήτρη στην οικογένεια, μου απάντησε: «Εσύ, παιδί μου, δεν είσαι ο Δημήτρης του κόσμου αυτού, είσαι του κόσμου των βιβλίων, ο Ντμίτρι από την “Ανάσταση” του Τολστόι»!

* σκηνοθέτης, συγγραφέας και καθηγητής κινηματογράφου

Αντιπολίτευση εκτός αρχών και ορίων

Του Δημήτρη Χρήστου

Ελέγχεις την κυβέρνηση, υποβάλεις τις εναλλακτικές δικές σου προτάσεις και αν εκτιμηθούν ως σωστές, δημιουργείται η υπεροχή σου και αυξάνονται οι πιθανότητες, όταν γίνουν εκλογές, να σε προτιμήσουν οι πολίτες για να κυβερνήσεις. Έτσι δεν ορίζεται ο ρόλος της αντιπολίτευσης; Κάπως έτσι ορίζεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όχι όμως και στην Ελλάδα, ειδικότερα στην σημερινή εποχή. Από τη στιγμή που τα εθνικά θέματα εισέβαλαν στην αντιπολιτευτική ατζέντα, ο κατήφορος δεν έχει σταματημό και οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται.

Την περασμένη Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου, έγινε το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ. Τελικά δεν προσήλθε στις κάλπες το 50% συν κάτι για να θεωρηθεί το αποτέλεσμα δεσμευτικό. Γιατί συνέβη αυτό; Διότι η εκεί δεξιά εθνικιστική αντιπολίτευση, υπολόγισε ότι ο μόνος τρόπος να κερδίσει τις εντυπώσεις και να αποφύγει το «Ναι» ως απάντηση από τους πολίτες, ήταν η αποχή. Ποια όμως είναι η πραγματική αποχή;

Στο δημοψήφισμα ψήφισαν 666.743 πολίτες, ήτοι το 37% του εκλογικού σώματος, και υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών τάχθηκε το 91,4%, ενώ κατά το 5,66%. Η συμμετοχή θεωρείται μικρή και πράγματι είναι, αν λάβουμε υπόψη ότι οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους ανέρχονται σε 1.784.416 άτομα. Όμως οι εκλογικοί κατάλογοι εκεί, παραμένουν χωρίς εκκαθάριση εδώ και είκοσι χρόνια.

Πώς μπορούμε να κάνουμε μια σύγκριση με αριθμούς κοντά στην πραγματικότητα; Αν λάβουμε ως μέτρο τη συμμετοχή στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, τότε θα δούμε ότι ψήφισαν 1.191.832 άτομα ή το 66,8% των εκλογικών καταλόγων. Αν πάλι θεωρήσουμε αυτό τον αριθμό αντιπροσωπευτικό του πραγματικού εκλογικού σώματος, τότε η συμμετοχή στο δημοψήφισμα ανέρχεται στο 56%.

Η Ρωσία και η Τουρκία

Δεν ήταν όμως μόνο η αντιπολίτευση, η δική τους και η δική μας, που έκαναν παιχνίδι. Όπως έγραψαν οι Times του Λονδίνου: «Τόσο η Ρωσία όσο και η Δύση, είχαν ρόλο στο χθεσινό δημοψήφισμα στη «Μακεδονία», το οποίο -σε τεχνικό επίπεδο- αφορούσε την επίσημη ονομασία της πΓΔΜ […] Ωστόσο, αυτήν δεν ήταν απλά μια προσπάθεια για την επίλυση μιας ετυμολογικής διαμάχης: αφορούσε σφαίρες συμφερόντων, τα όρια της επιρροής της Μόσχας στις παραμεθόριες περιοχές της Ευρώπης και την ισχύ προσέλκυσης δυτικών θεσμών. Κρίνοντας από τα πρώτα αποτελέσματα, φαίνεται πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει κερδίσει στα σημεία. H πολιτική επιστρέφει στα Βαλκάνια», προσθέτει η βρετανική εφημερίδα.

Και για να μην υπάρχει απορία και υπόνοιες μεροληψίας για το συγκεκριμένο δημοσίευμα: Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωση του με θέμα την έκβαση του δημοψηφίσματος που διεξήχθη στην ΠΓΔΜ, προαναγγέλλει ότι θα φέρει προς συζήτηση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την Συμφωνία των Πρεσπών, υποστηρίζοντας ότι έρχεται σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο και το «μακεδονικό» σύνταγμα.

Εμείς καταλάβαμε. Οι φανατικοί «Μένουμε Ευρώπη» τι κατάλαβαν; Αδιαφορούν παντελώς τόσο για τη γνώμη των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων όσο για τη γνώμη των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ υπονομεύοντας τη θέση της χώρας στις στρατηγικές συμμαχικές επιλογές της; Με ποιόν είναι τελικά; Τόσο κυνικά θυσιάζουμε τα εθνικά συμφέροντα για την εξουσία σε μια χώρα την οποία αποδυναμώνουμε συστηματικά;

Δεν ήταν όμως μόνον η Ρωσία που εξέφρασε δημοσίως την ικανοποίηση της για την αποτυχία του δημοψηφίσματος. Η ανακοίνωση αναφέρει: Σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο εξωτερικών της Τουρκίας αναφέρει: «Η Τουρκία από την ημέρα της ίδρυσης της έχει αναγνωρίσει τη δημοκρατία της Μακεδονίας με τη συνταγματική της ονομασία. Όπως κάναμε μέχρι σήμερα θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τη φιλική χώρα Μακεδονία, για την ευημερία και την ασφάλεια της αλλά και για να γίνει μέλος της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ».

Ο Σωτήρης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και συντονιστής του Κέντρου Μεσογειακών και Μεσανατολικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, σε συνέντευξή του στο TVXS σημείωσε: «Η Ελλάδα εκείνο που πρέπει να κάνει είναι να κεφαλαιοποιήσει άμεσα τις εντυπώσεις, βγαίνοντας προς τα έξω ως μια δύναμη εξευρωπαϊσμού των δυτικών Βαλκανίων, ως μια ευρωπαϊκή ατμομηχανή των δυτικών Βαλκανίων. Nα μην χαθεί δηλαδή το momentum. Το βασικό είναι ανεξάρτητα από τις δυσκολίες να μην γυρίσει πίσω σε μια εσωστρεφή εξωτερική πολιτική προηγούμενων χρόνων».

Η υποκρισία και οι κρυφές συναντήσεις

Ποια τελικά είναι η πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του ΠΑΣΟΚ; Η διγλωσσία και κυρίως η επικίνδυνη επιπολαιότητα για ένα τόσο σοβαρό μείζονος σημασίας εθνικό και διεθνές θέμα αποκαλύφθηκε, όταν η γερμανική εφημερίδα FAZ δημοσίευσε ότι η Μαρία Σπυράκη ως απεσταλμένη του Κυριάκου Μητσοτάκη συναντήθηκε δύο φορές με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ Ζ. Ζάεφ για το θέμα της συμφωνίας.

Παρακάμπτοντας την αστεία δικαιολογία, ότι τον συνάντησε τυχαία όταν πήγε για καφέ, διαβάζουμε στα πρακτικά της συνεδρίασης των πολιτικών αρχηγών, όπως τα δημοσίευσε η «Καθημερινή»: «Ο Τσίπρας δεν περιμένει – λέει ο Ζάεφ- ότι η Ν.Δ. θα είναι πλήρως συνεργάσιμη, επειδή ο Κ. Μητσοτάκης θέλει να εξασφαλίσει κέρδη στις εκλογές. Τον Δεκέμβριο του 2017 είχε στείλει ο Μητσοτάκης την ευρωβουλευτή Μαρία Σπυράκη στον για να με ενημερώσει για τη θέση τους. Η Ν.Δ. είναι έτοιμη να υποστηρίξει μια λύση, μόνο όμως αν συνταχθεί κι ο Καμμένος με αυτήν». «Πιστεύω, με βάση αυτά που γνωρίζω, ότι ο Τσίπρας είναι από τους πιο αποφασισμένους να λύσουν το πρόβλημα», λέει ο Ζάεφ και συνεχίζει.

«Και σε αυτούς συμβαίνουν δυσάρεστα πράγματα. Πιστεύω ότι και σε αυτούς έχουν αναμειχθεί ανατολικές χώρες όπως και σε εμάς, μάλιστα σε αυτούς περισσότερο απ’ ό,τι σε εμάς. Μερικούς τους συμφέρει να μην υπάρχει λύση. Μετά τη δεύτερη συνάντησή μας είμαι πεπεισμένος ότι ο Τσίπρας θέλει να λυθεί το πρόβλημα», επισήμανε.

Γιατί να αμφιβάλουμε για την ακρίβεια των λεχθέντων, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δημοσίως έχει δηλώσει ότι αν η συμφωνία επικυρωθεί από τη σημερινή κυβέρνηση στη Βουλή θα την σεβαστεί όταν και εάν γίνει αυτός πρωθυπουργός. Αν παραλάβει ο ίδιος το πρόβλημα θα ζητήσει είπε αναθεώρηση με καλύτερους για τη δική μας χώρα όρους. Η περίπτωση οι δικοί του όροι να μην γίνουν αποδεκτοί από την άλλη πλευρά, δεν υπολογίζονται! Όπως δεν υπολογίζεται το φούντωμα των εθνικισμών στην περίπτωση που το δεξιό εθνικιστικό VMRO ρίξει την κυβέρνηση Ζάεφ και έρθει στην εξουσία. Αλήθεια πόσο σοβαρή και εθνικά υπεύθυνη είναι αυτή η πολιτική

«Καχύποπτη στάση για τον Κ. Μητσοτάκη»

Ολοκληρώνοντας με αναφορά στην άποψη του γνωστού για τις φιλελεύθερες ιδέες του, δημοσιογράφου και αναλυτή, του Αθανάσιου Παπανδρόπουλου όπως δημοσιεύτηκε στο Euro2day. Σημειώνει λοιπόν:

«Είναι σαφές ότι οι φιλοευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες θεωρούν τον Αλέξη Τσίπρα ένα ανανεωτικό πολιτικό στοιχείο, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι θεωρούσαν π.χ. τον Αντώνη Σαμαρά. Όσο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όπως έχουν διαπιστώσει, Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλδημοκράτες και Φιλελεύθεροι, διατηρούν μία καχύποπτη στάση απέναντί του, καθ’ όσον δεν έχουν συγκεκριμένα δείγματα γραφής από την πλευρά του. Σημειώνουμε ακόμα, ότι μέσα στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα η ΝΔ, ιδιαίτερα μετά το «κάζο» Όρμπαν, δεν εμπνέει εμπιστοσύνη σε όλα τα μέλη του. Η ύπαρξη ακροδεξιών θυλάκων στους κόλπους της θεωρείται επικίνδυνη και είναι αρκετοί αυτοί που δεν έχουν ξεχάσει τα «παθήματα» του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το 1993, όταν η κυβέρνησή του οδηγήθηκε στην πρόωρη παραίτησή της».

Και το ερώτημα που προκύπτει. Πόσο σοβαρός και υπεύθυνος είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης;   

Παθήματα και σήματα…

Το εκλογικό ρινγκ φαίνεται ότι χωράει μόνο δύο, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Ο τρίτος (ΠΑΣΟΚ) πασχίζει να ανεβεί προβάλλοντας τη χρησιμότητά του στις μετά τον αγώνα εξελίξεις. Ο αγώνας έχει ακόμα αρκετούς γύρους, χωρίς να είναι ορατό αν θα λήξει με νοκ άουτ ή απλώς με νίκη στα σημεία

Του Γιώργου Καρελιά

Οποιος έχει παρακολουθήσει την πολιτικο-κομματική γεωγραφία μετά την Μεταπολίτευση στην Ελλάδα διαπιστώνει πολύ εύκολα αυτό που συμβαίνει σήμερα. Το βασικό δίπολο που κυριαρχεί είναι το ίδιο, αλλά έχει αλλάξει ο ένας εκφραστής του. 

Ιδιος παραμένει ο πόλος της Δεξιάς με σταθερό εκφραστή του την Νέα Δημοκρατία. Απέναντί της, όμως, δεν βρίσκεται πια το ΠΑΣΟΚ, το επί 30 χρόνια κραταιό κόμμα του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς. Αλλά ένα πάλαι ποτέ μικρό κόμμα της παραδοσιακής Αριστεράς, που γιγαντώθηκε μέσα σε τρία χρόνια(2012-2015), ανατρέποντας τον επί 40 χρόνια παραδοσιακό συσχετισμό των κομματικών δυνάμεων.   

Η ΝΔ γιόρτασε χτες την 44η επέτειο της ίδρυσής της αλλάζοντας το σήμα της. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να δείξει ότι ανανεώνεται. Δεν άλλαξε το όνομά της, όπως έκανε το ΠΑΣΟΚ (πρώτα Δημοκρατική Συμπαράταξη και τώρα Κίνημα Αλλαγής), σε μια προσπάθεια να επιβιώσει εκλογικά. Οριακά τα έχει καταφέρει μέχρι στιγμής. 

Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά των πάλαι ποτέ μονομάχων του δικομματισμού στα τελευταία οκτώ χρόνια της κρίσης, που τα άλλαξε (σχεδόν) όλα: 

-Η ΝΔ υπέστη μεν μια πρωτοφανή εκλογική καθίζηση στις εκλογές του Μαΐου του 2012, τη μεγαλύτερη στην ιστορία της (18,85%), αλλά ανέκαμψε γρήγορα. Τον Ιούνιο άγγιξε το 30% και κατάφερε, σχεδόν στο τσακ, να βγει πρώτο κόμμα, αποτρέποντας τη νίκη του επελαύνοντος ΣΥΡΙΖΑ (26,89%). Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ υπέστη δυο απανωτές σοκαριστικές ήττες το 2012 (13,18% και 12,28%), από τις οποίες δεν συνήλθε ποτέ. 

-Η ΝΔ, ακόμα και όταν ηττήθηκε το 2015, συγκράτησε αξιοπρεπή ποσοστά: 27,81% τον Ιανουάριο και 28,10% τον Σεπτέμβριο. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ έφτασε στα όρια της εξαφάνισης τον Ιανουάριο (4,68%) και απλώς διεσώθη τον Σεπτέμβριο (6,28%). 

-Το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε εξ ολοκλήρου το κόστος του πρώτου και του δεύτερου Μνημονίου. Η ΝΔ το πλήρωσε πολύ λιγότερο και, πάντως, συγκρατώντας το μεγαλύτερο ποσοστό των εκλογικών δυνάμεών της. Το μεγαλύτερο μέρος των δεξιών ψηφοφόρων «άντεξε» για διάφορους λόγους. Αντίθετα, οι κεντρώοι και κεντροαριστεροί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ δεν του συγχώρεσαν ποτέ τη μνημονιακή πολιτική, που πρώτο υποχρεώθηκε να εφαρμόσει (κυβέρνηση Παπανδρέου 2009-2011), αλλά ούτε και τη συνέχισή της με τη σύμπραξή του ΠΑΣΟΚ και στις επόμενες δύο κυβερνήσεις, Παπαδήμου και Σαμαρά. 

-Η ΝΔ εμφανίζεται και πάλι έτοιμη να διεκδικήσει την εξουσία. Το ΠΑΣΟΚ αγκομαχά να διεκδικήσει την τρίτη θέση. Δύσκολα θα αγγίξει διψήφιο ποσοστό. 

Εδώ υπεισέρχεται –έχει υπεισέλθει από το 2012– ο παράγοντας ΣΥΡΙΖΑ. Ένα μικρό κόμμα με χαρισματικό, έτσι όπως εξελίχθηκε, αρχηγό, που βολόδερνε περί το 3%-4%, εκτινάχθηκε στο 36% και κυβερνά εδώ και τέσσερα χρόνια. Εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο τις μνημονιακές αμαρτίες των άλλων δύο και τείνει να παγιωθεί ως ο δεύτερος πόλος του κομματικού συστήματος. 

Οι αρχικές προβλέψεις ότι η κυβέρνησή του θα ήταν μια «σύντομη αριστερή παρένθεση» διαψεύστηκαν. Φαίνεται ότι κερδίζει και τη μάχη ηγεμονίας στον κεντροαριστερό χώρο, καθώς το ΠΑΣΟΚ (ως ΚΙΝΑΛ πλέον) δεν δείχνει ικανό να τον ανακαταλάβει. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ απειλείται για τον ίδιο λόγο που συνετρίβη το ΠΑΣΟΚ. Μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων του, πρώην του ΠΑΣΟΚ άλλωστε, απογοητεύθηκε από τη μνημονιακή πολιτική που κι αυτός εφάρμοσε. Δεν κινδυνεύει, όμως, να έχει την εκλογική τύχη του ΠΑΣΟΚ. Ο Τσίπρας έχει ακόμα όπλα στη φαρέτρα του για να «μαζέψει» τουλάχιστον όσους σήμερα στρέφονται προς την αποχή. Ακόμα κι αν ηττηθεί, πιθανότατα θα πετύχει τον βασικό του στόχο, που είναι διατηρηθεί ισχυρός στην αντιπολίτευση, χωρίς να απειλείται από τον βασικό ανταγωνιστή του σ’ αυτόν τον χώρο, το ΠΑΣΟΚ. Το οποίο δείχνει να πελαγοδρομεί από τώρα στο θέμα των μετεκλογικών συνεργασιών, μπερδεύοντας τους εναπομείναντες ψηφοφόρους του, πότε με την έξαλλη αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρητορεία της ηγεσίας του και πότε με αλλόκοτες προτάσεις για κυβερνητική συνεργασία του ίδιου με ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ μαζί! 

Το εκλογικό ρινγκ φαίνεται ότι χωράει δύο: ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Ο τρίτος (ΠΑΣΟΚ) πασχίζει να ανεβεί, με όπλο τη χρησιμότητά του στις μετά τον αγώνα εξελίξεις. Ο αγώνας αυτός έχει αρκετούς γύρους ακόμα. Χωρίς να είναι ορατό αν θα λήξει με νοκ άουτ ή με νίκη στα σημεία. Σε κάθε περίπτωση, όσα συμβαίνουν μετά το 2009, με τις απανωτές αλλαγές (αναλώσιμων) κυβερνήσεων, επιβεβαιώνουν την ισχύ της ρήσης του Ουίνστον Τσόρτσιλ «η νίκη δεν είναι ποτέ οριστική».   

Μούγκα στη… στρούγκα του ΥΠΕΞ – Απόλυτη σιωπή για το σκάνδαλο με την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων

Του Δημήτρη Μηλάκα

Απόλυτη σιωπή για το σκάνδαλο με την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων

Η σιωπή με την οποία οι – κατά τα λοιπά – αρχάγγελοι της κάθαρσης και άγρυπνοι επόπτες κατά της διαφθοράς αντιμετώπισαν το δημοσίευμα της περασμένη Πέμπτης, με τίτλο «Δουλειές με… βίζες στο ΥΠΕΞ», υποχρεώνει το «Ποντίκι» να επανέλθει για να περιγράψει με ακόμα πιο απλά λόγια (στην περίπτωση που δεν ήμασταν αρκούντως κατατοπιστικοί) τη σκανδαλώδη μεθόδευση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών υπέρ της ευημερίας μιας «παρέας… αρίστων φίλων».

Για να γίνει κατανοητό (για όποιον δεν κατάλαβε) το «κόλπο», θα μεταφέρουμε τη γλαφυρή περιγραφή ενός έμπειρου διπλωμάτη:

Ας υποθέσουμε, μας είπε, ότι το ελληνικό κράτος (και συγκεκριμένα το υπουργείο Εξωτερικών) έχει αναθέσει ένα έργο σε μια κολοσσιαία στο είδος της εταιρεία, ας πούμε στην General Electric, η οποία εκτελεί τη σύμβαση κανονικά. Κάποια στιγμή το ΥΠΕΞ αποφασίζει να δώσει αυτή τη μεγάλη δουλειά στο… ηλεκτρολογείο που μόλις άνοιξε στη γειτονιά. Το ηλεκτρολογείο, με τη σύμβαση που εξασφάλισε, πηγαίνει στην General Electric και της αναθέτει τη συνέχιση της δουλειάς που ήδη κάνει με αντάλλαγμα ένα ποσοστό (20% – 30%) των κερδών της.

Με πιο απλά λόγια, κατά τη γλαφυρή διατύπωση της παλιάς καραβάνας της διπλωματίας μας, το ΥΠΕΞ βρήκε τρόπο να εξασφαλίσει (για κάποιους άριστους και εκλεκτούς) μια καθ’ όλα νόμιμη μίζα…

Κάποιος με φιλότιμο;

Έχοντας κατά νου το πιο πάνω απλοποιημένο αλλά γλαφυρό παράδειγμα και το ρεπορτάζ του «Π» της περασμένης εβδομάδας («Δουλειές με… βίζες στο ΥΠΕΞ») θα επαναλάβουμε συνοπτικά τα στοιχεία με την (μάταιη;) ελπίδα:

● Να φιλοτιμηθεί κάποιος κυβερνητικός αρμόδιος να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν σπάζοντας τη μονοτονία του αδιάφορου σφυρίγματος που έχει επιλέξει το ΥΠΕΞ.

● Να κάνει την καρδιά του πέτρα (καθ’ ότι αφορά και «δικά τους παιδιά») κάποιος από την αντιπολίτευση, να ασχοληθεί και να κάνει μια ερώτηση για να μάθει (αν δεν ξέρει…) τι τρέχει με αυτήν την ιστορία.

● Να ασχοληθεί κάποια (τρόπος του λέγειν) ανεξάρτητη ελεγκτική αρχή και να ελέγξει τα ζουμερά ντεσού όλης αυτής της απίθανης υπόθεσης, η οποία κρύβει τζίρους εκατοντάδων εκατομμυρίων, φοροαποφυγή και, ενδεχομένως, ξέπλυμα…

Η ιστορία ξεκίνησε κάποια στιγμή (υπουργός Εξωτερικών ήταν ο Ευ. Βενιζέλος) που το υπουργείο Εξωτερικών, όπως είχε δικαίωμα, θέλησε να κάνει διαγωνισμό για την ανάθεση του έργου έκδοσης ταξιδιωτικών εγγράφων (visa). Το έργο μέχρι τότε εκτελούσε η ηγέτιδα παγκοσμίως στον χώρο πολυεθνική UF Services UK LTD, η οποία δημιουργεί visa centers σε πόλεις χωρών (όπως, για παράδειγμα, η Ρωσία), όπου το ενδιαφέρον για επισκέψεις στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα μεγάλο.

Σ’ αυτόν τον διαγωνισμό (η διαδικασία αυτή εξελίχθηκε εξ ολοκλήρου επί υπουργίας Κοτζιά), εκτός από την UF Services UK LTD και κάποιους μικρότερους σε μέγεθος ανταγωνιστές της, παίρνει μέρος και (το… ηλεκτρολογείο που λέγαμε πιο πάνω) η ελληνική Ανώνυμη Εταιρεία Παροχής Υπηρεσιών Global Visa Center World Hellas (GVCW), η οποία δημιουργήθηκε δύο εβδομάδες μόλις πριν από τη λήξη της προθεσμίας συμμετοχής στον διαγωνισμό, με έδρα μια κατοικία (ενός εκ των μετόχων της) στο Κολωνάκι.

Το ταμπελάκι της εταιρείας, με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 24.000 ευρώ, που χτύπησε την πολυεθνική και της πήρε τελικά δουλειά εκατοντάδων εκατομμυρίων, ήταν ένα αυτοκόλλητο σήμα δίπλα στο κουδούνι του ενοίκου του σπιτιού…

Παρ’ όλα αυτά (έλλειψη σχετικής εμπειρίας, παντελή έλλειψη τεχνικών υποδομών και τεχνογνωσίας, απόλυτη ανεπάρκεια κεφαλαίων), η νέα εταιρεία όχι μόνο συμμετέχει στον διαγωνισμό, αλλά τον κερδίζει. Οι ενστάσεις (από τους ανταγωνιστές, αλλά και από αρμόδια για την αξιολόγηση των συμμετεχόντων επιτροπής του ΥΠΕΞ) που υποβάλλονται αποπέμπονται η μια μετά την άλλη, όπως αποπέμφθηκε από τον υπουργό και η απορριπτική εισήγηση για την κατακύρωση του διαγωνισμού στην εν λόγω νέα εταιρεία.

Μπίζνες με το τίποτα

Τελικά η Global Visa Center World Hellas (GVCW) εξασφαλίζει τη σύμβαση και, μη έχοντας τη δυνατότητα να την εκτελέσει, έρχεται σε συμφωνία με την πολυεθνική – η οποία συνεχίζει το έργο της έκδοσης των ταξιδιωτικών εγγράφων visa –, εξασφαλίζοντας ένα σεβαστό ποσοστό επί των κερδών.

Κάπως έτσι, τρεις εκλεκτοί του διπλωματικού και του πολιτικού βίου (οι πρώην διπλωμάτες Δημήτριος Πλατής και Ιωάννης Ζέπος καθώς και ο πρώην αρχηγός της αστυνομίας και υπουργός Προστασίας του Πολίτη με τη Νέα Δημοκρατία Ελευθέριος Οικονόμου) εξασφάλισαν από το τίποτε ένα σεβαστό μερίδιο σε μια μπίζνα της οποίας ο τζίρος μετριέται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω εταιρεία των εκλεκτών, εκτός από την αρχική σύμβαση για τη Ρωσία, εξασφάλισε στη συνέχεια και το έργο της έκδοσης ταξιδιωτικών εγγράφων για τρεις ακόμα περιοχές (Κίνα, Πακιστάν, Ινδία), απ’ όπου η Ελλάδα υποδέχεται εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες.

Κατόπιν τούτων και εφόσον κυβέρνηση και αντιπολίτευση διακηρύσσουν την αμετακίνητη πρόθεσή τους να πατάξουν τη διαφθορά απ’ όπου κι αν προέρχεται (ακόμα κι απ’ τα σπλάχνα τους;), αναμένουμε μετά και το σημερινό δημοσίευμα μια κάποια απάντηση τουλάχιστον για την καταρράκωση της (πολιτικής) ηθικής που προκύπτει από τη διαδικασία και την εξέλιξη του διαγωνισμού.

Επίσης αναμένουμε από την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη και τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές να ρίξουν μια ματιά τόσο στον τρόπο εξασφάλισης του έργου όσο και στον τρόπο διαχείρισης των κερδών που έχει εξασφαλίσει με τη σύμβαση – δώρο η Global Visa Center World Hellas (GVCW). Επιστρέφουν στην Ελλάδα; Φορολογούνται; Μεταφέρονται σε off-shore ηθικά και νόμιμα;

Πηγή: «Το Ποντίκι»