Παθήματα και σήματα…

Το εκλογικό ρινγκ φαίνεται ότι χωράει μόνο δύο, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Ο τρίτος (ΠΑΣΟΚ) πασχίζει να ανεβεί προβάλλοντας τη χρησιμότητά του στις μετά τον αγώνα εξελίξεις. Ο αγώνας έχει ακόμα αρκετούς γύρους, χωρίς να είναι ορατό αν θα λήξει με νοκ άουτ ή απλώς με νίκη στα σημεία

Του Γιώργου Καρελιά

Οποιος έχει παρακολουθήσει την πολιτικο-κομματική γεωγραφία μετά την Μεταπολίτευση στην Ελλάδα διαπιστώνει πολύ εύκολα αυτό που συμβαίνει σήμερα. Το βασικό δίπολο που κυριαρχεί είναι το ίδιο, αλλά έχει αλλάξει ο ένας εκφραστής του. 

Ιδιος παραμένει ο πόλος της Δεξιάς με σταθερό εκφραστή του την Νέα Δημοκρατία. Απέναντί της, όμως, δεν βρίσκεται πια το ΠΑΣΟΚ, το επί 30 χρόνια κραταιό κόμμα του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς. Αλλά ένα πάλαι ποτέ μικρό κόμμα της παραδοσιακής Αριστεράς, που γιγαντώθηκε μέσα σε τρία χρόνια(2012-2015), ανατρέποντας τον επί 40 χρόνια παραδοσιακό συσχετισμό των κομματικών δυνάμεων.   

Η ΝΔ γιόρτασε χτες την 44η επέτειο της ίδρυσής της αλλάζοντας το σήμα της. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να δείξει ότι ανανεώνεται. Δεν άλλαξε το όνομά της, όπως έκανε το ΠΑΣΟΚ (πρώτα Δημοκρατική Συμπαράταξη και τώρα Κίνημα Αλλαγής), σε μια προσπάθεια να επιβιώσει εκλογικά. Οριακά τα έχει καταφέρει μέχρι στιγμής. 

Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά των πάλαι ποτέ μονομάχων του δικομματισμού στα τελευταία οκτώ χρόνια της κρίσης, που τα άλλαξε (σχεδόν) όλα: 

-Η ΝΔ υπέστη μεν μια πρωτοφανή εκλογική καθίζηση στις εκλογές του Μαΐου του 2012, τη μεγαλύτερη στην ιστορία της (18,85%), αλλά ανέκαμψε γρήγορα. Τον Ιούνιο άγγιξε το 30% και κατάφερε, σχεδόν στο τσακ, να βγει πρώτο κόμμα, αποτρέποντας τη νίκη του επελαύνοντος ΣΥΡΙΖΑ (26,89%). Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ υπέστη δυο απανωτές σοκαριστικές ήττες το 2012 (13,18% και 12,28%), από τις οποίες δεν συνήλθε ποτέ. 

-Η ΝΔ, ακόμα και όταν ηττήθηκε το 2015, συγκράτησε αξιοπρεπή ποσοστά: 27,81% τον Ιανουάριο και 28,10% τον Σεπτέμβριο. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ έφτασε στα όρια της εξαφάνισης τον Ιανουάριο (4,68%) και απλώς διεσώθη τον Σεπτέμβριο (6,28%). 

-Το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε εξ ολοκλήρου το κόστος του πρώτου και του δεύτερου Μνημονίου. Η ΝΔ το πλήρωσε πολύ λιγότερο και, πάντως, συγκρατώντας το μεγαλύτερο ποσοστό των εκλογικών δυνάμεών της. Το μεγαλύτερο μέρος των δεξιών ψηφοφόρων «άντεξε» για διάφορους λόγους. Αντίθετα, οι κεντρώοι και κεντροαριστεροί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ δεν του συγχώρεσαν ποτέ τη μνημονιακή πολιτική, που πρώτο υποχρεώθηκε να εφαρμόσει (κυβέρνηση Παπανδρέου 2009-2011), αλλά ούτε και τη συνέχισή της με τη σύμπραξή του ΠΑΣΟΚ και στις επόμενες δύο κυβερνήσεις, Παπαδήμου και Σαμαρά. 

-Η ΝΔ εμφανίζεται και πάλι έτοιμη να διεκδικήσει την εξουσία. Το ΠΑΣΟΚ αγκομαχά να διεκδικήσει την τρίτη θέση. Δύσκολα θα αγγίξει διψήφιο ποσοστό. 

Εδώ υπεισέρχεται –έχει υπεισέλθει από το 2012– ο παράγοντας ΣΥΡΙΖΑ. Ένα μικρό κόμμα με χαρισματικό, έτσι όπως εξελίχθηκε, αρχηγό, που βολόδερνε περί το 3%-4%, εκτινάχθηκε στο 36% και κυβερνά εδώ και τέσσερα χρόνια. Εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο τις μνημονιακές αμαρτίες των άλλων δύο και τείνει να παγιωθεί ως ο δεύτερος πόλος του κομματικού συστήματος. 

Οι αρχικές προβλέψεις ότι η κυβέρνησή του θα ήταν μια «σύντομη αριστερή παρένθεση» διαψεύστηκαν. Φαίνεται ότι κερδίζει και τη μάχη ηγεμονίας στον κεντροαριστερό χώρο, καθώς το ΠΑΣΟΚ (ως ΚΙΝΑΛ πλέον) δεν δείχνει ικανό να τον ανακαταλάβει. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ απειλείται για τον ίδιο λόγο που συνετρίβη το ΠΑΣΟΚ. Μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων του, πρώην του ΠΑΣΟΚ άλλωστε, απογοητεύθηκε από τη μνημονιακή πολιτική που κι αυτός εφάρμοσε. Δεν κινδυνεύει, όμως, να έχει την εκλογική τύχη του ΠΑΣΟΚ. Ο Τσίπρας έχει ακόμα όπλα στη φαρέτρα του για να «μαζέψει» τουλάχιστον όσους σήμερα στρέφονται προς την αποχή. Ακόμα κι αν ηττηθεί, πιθανότατα θα πετύχει τον βασικό του στόχο, που είναι διατηρηθεί ισχυρός στην αντιπολίτευση, χωρίς να απειλείται από τον βασικό ανταγωνιστή του σ’ αυτόν τον χώρο, το ΠΑΣΟΚ. Το οποίο δείχνει να πελαγοδρομεί από τώρα στο θέμα των μετεκλογικών συνεργασιών, μπερδεύοντας τους εναπομείναντες ψηφοφόρους του, πότε με την έξαλλη αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρητορεία της ηγεσίας του και πότε με αλλόκοτες προτάσεις για κυβερνητική συνεργασία του ίδιου με ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ μαζί! 

Το εκλογικό ρινγκ φαίνεται ότι χωράει δύο: ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Ο τρίτος (ΠΑΣΟΚ) πασχίζει να ανεβεί, με όπλο τη χρησιμότητά του στις μετά τον αγώνα εξελίξεις. Ο αγώνας αυτός έχει αρκετούς γύρους ακόμα. Χωρίς να είναι ορατό αν θα λήξει με νοκ άουτ ή με νίκη στα σημεία. Σε κάθε περίπτωση, όσα συμβαίνουν μετά το 2009, με τις απανωτές αλλαγές (αναλώσιμων) κυβερνήσεων, επιβεβαιώνουν την ισχύ της ρήσης του Ουίνστον Τσόρτσιλ «η νίκη δεν είναι ποτέ οριστική».