Το κρυφό «φλερτ» Μέρκελ – Πούτιν για την Ουκρανία

Μια λευκή γραμμή, ορατή από ύψος αρκετών χιλιομέτρων διέσχιζε τα ουκρανορωσικά σύνορα, με κατεύθυνση προς τη Μόσχα, την ώρα που το αεροσκάφος της Γερμανίδας καγκελαρίου, Άγκελα Μέρκελ, προσγειωνόταν στο Κίεβο, στις 23 Αυγούστου. Ήταν το κομβόι εκατοντάδων ρωσικών φορτηγών που είχαν μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια και ηλεκτρικές γεννήτριες στο Λουχάνσκ, προπύργιο των αυτονομιστών ανταρτών.

Αφού περίμεναν χωρίς αποτέλεσμα την άδεια της ουκρανικής κυβέρνησης για τουλάχιστον μια εβδομάδα οι οδηγοί των φορτηγών έλαβαν εντολή να εισέλθουν παράνομα στην Ουκρανία, πριν ολοκληρωθεί ο έλεγχος του φορτίου που πραγματοποιούσε ο Ερυθρός Σταυρός. Για τη Μόσχα ήταν η απάντηση σε μια ανθρωπιστική κρίση τεραστίων διαστάσεων που αντιμετωπίζουν οι πολιορκούμενες από τον ουκρανικό στρατό περιοχές αλλά και μια επίδειξη ισχύος απέναντι στη Δύση. Για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το ΝΑΤΟ ήταν μια ακόμη ευκαιρία να τραβήξουν το σκοινί της έντασης υποστηρίζοντας ότι στην αυτοκινητοπομπή ενδέχεται να κρύβονταν όπλα ή ακόμη και Ρώσοι στρατιώτες, που θα ανέτρεπαν τις ισορροπίες δυνάμεων προς όφελος των αυτονομιστών.

Όσο κλιμακωνόταν όμως το διπλωματικό μπραντεφερ, ανάμεσα στη Μόσχα και στην Ουάσιγκτον, τόσο γινόταν εμφανές ότι το Κρεμλίνο και προσωπικά ο Πούτιν έδιναν μάχη για να μην υπάρξει η παραμικρή ένταση στις σχέσεις με το Βερολίνο. Σύμφωνα με πληροφορίες ο Ρώσος πρόεδρος επικοινώνησε με την Μέρκελ εξηγώντας της την αναγκαιότητα της ανθρωπιστικής αποστολής και στέλνοντας ένα μήνυμα ότι δεν υπήρχε καμία πρόθεση να συμπέσει με την άφιξή της στο Κίεβο. Και η Γερμανίδα καγκελάριος όμως φρόντισε να διαφοροποιήσει αισθητά τη θέση απέναντι στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Παρά το γεγονός ότι η προγραμματισμένη επίσκεψή της στην Ουκρανία παρουσιάστηκε από τον Δυτικό Τύπο σαν άνευ όρων στήριξη στο καθεστώς του Κιέβου, οι πιο προσεκτικοί αναλυτές παρατηρούσαν τις γέφυρες που η ίδια έριχνε με κάθε ευκαιρία προς τη Μόσχα.

Η οικονομική βοήθεια των 500 εκατομμυρίων ευρώ, που υποσχέθηκε η Μέρκελ, πόρρω απέχει από το να αποτελεί ένα «σχέδιο Μάρσαλ» για την ουκρανική κυβέρνηση ενώ το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας άφηνε να διαρρεύσει ότι η Καγκελάριος δεν κομίζει μόνο θετικά μνήματα για το καθεστώς του Ποροσένκο. «Μην ελπίζετε ότι μπορείτε να κερδίσετε αυτή τη μάχη με τα όπλα – ο Πούτιν δεν θα το επιτρέψει» ήταν το αυστηρό μήνυμα που έστελναν Γερμανοί διπλωμάτες στο Κίεβο, λίγα 24ωρα πριν από την άφιξη της Μέρκελ.

Είναι προφανές ότι το Βερολίνο ανέτρεψε άρδην τη στάση του απέναντι στη Μόσχα και από βασικός εισηγητής των οικονομικών κυρώσεων έγινε ο σημαντικότερος συνομιλητής του Ρώσου προέδρου. Η Μέρκελ, συνειδητοποιεί ότι ΗΠΑ και ΝΑΤΟ επιχειρούν να δοκιμάσουν τις αντοχές του Πούτιν καθώς ο ουκρανικός στρατός κερδίζει σημαντικές μάχες απέναντι στους αυτονομιστές. Μια τέτοια εξέλιξη όμως, η οποία δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών στη Μόσχα και αναγκάζει τον Πούτιν να εξετάζει ακόμη και το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τη Γερμανική οικονομία και ευρύτερα την ευρωζώνη. Ως εκ τούτου η Γερμανία, που φέρει πρωταρχική ευθύνη για τις εξελίξεις στην Ουκρανία, συνειδητοποιεί έστω και με καθυστέρηση ότι περαιτέρω κλιμάκωση είναι πλέον μόνο προς το συμφέρον της Ουάσινγκτον και σε βάρος του Βερολίνου.

Το εσωτερικό μέτωπο

Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στα ανατολικά και η ενδεχόμενη αντίδραση της Ρωσίας δεν είναι όμως το μοναδικό πρόβλημα που απασχολεί αυτή τη στιγμή την ουκρανική κυβέρνηση και τους συμμάχους της.
Το καθεστώς του Κιέβου αντιμετωπίζει ίσως την πιο δύσκολη περίοδο της ύπαρξής του καθώς η κατάρρευση της ουκρανικής οικονομίας έχει αρχίσει να γίνεται αισθητή σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού δημιουργώντας ένα νέο, εσωτερικό μέτωπο. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε τον Ιούλιο κατά 12% ενώ η γεωργική παραγωγή αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 15%.

Το ΔΝΤ αναμένει μειώσεις στους πραγματικούς ρυθμούς κατά 3% ενώ κανείς δεν ξέρει πως θα αντιδράσει ο πληθυσμός με τη διακοπή της παροχής φυσικού αερίου τους χειμερινούς μήνες, λόγω της αδυναμίας της κυβέρνησης να αποπληρώσει το χρέος της προς τη Ρωσία. Ήδη έχει διακοπεί η παροχή ζεστού νερού (που ελέγχεται κεντρικά από την κυβέρνηση) σε αρκετές περιοχές της χώρας προκειμένου να εξοικονομηθεί φυσικό αέριο για το χειμώνα. Η Ουκρανία εισάγει το 50% του φυσικού αερίου από τη Ρωσία και ο πληθυσμός άρχισε ήδη να βιώνει τις επιπτώσεις από την απόφαση της Gazprom να κλείσει τις στρόφιγγες.

Καθώς αυτές τις ημέρες κρινόταν η χορήγηση 1.4 δισεκατομμυρίου δολαρίων από το ΔΝΤ η κυβέρνηση καλούνταν να λάβει νέα εξοντωτικά μέτρα λιτότητας. Μεταξύ άλλων το ταμείο ζητά αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου, που θα οδηγήσουν χιλιάδες οικογένειες στα όρια της απόλυτης εξαθλίωσης ενώ προτείνεται να διακοπεί η παρέμβαση για τη στήριξη του εθνικού νομίσματος (Γρίβνα) – εξέλιξη που θα οδηγήσει σε εκτίναξη του πληθωρισμού. Το Γρίβνα έχει χάσει ήδη το 70% της αξίας του έναντι του δολαρίου σε διάστημα ενός χρόνου. Ενδεικτικό της έντασης που αρχίζει να επικρατεί ακόμη και στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού είναι ότι οι απαιτήσεις για νέα μέτρα λιτότητας ώθησαν ακόμη και τον υπουργό οικονομικών, Παύλο Σερεμέτα, να υποβάλλει την παραίτησή του.

Έχοντας χάσει τη βιομηχανική παραγωγή της ανατολικής Ουκρανίας και καθώς το κόστος των πολεμικών επιχειρήσεων γιγαντώνεται μέρα με την ημέρα, η εθνική οικονομία βρίσκεται εδώ και εβδομάδες σε ελεύθερη πτώση χωρίς καμία σανίδα σωτηρίας στον ορίζοντα. Αντιμέτωπος με αυτή την κρίση ο υπουργός Εξωτερικών, Πάβλο Κλίμκιν, απηύθυνε δραματική έκκληση προς τις ΗΠΑ και την ΕΕ για ένα «σχέδιο Μάρσαλ» που θα κρατήσει ζωντανή την ουκρανική οικονομία. Καθώς όμως το Βερολίνο βιώνει ήδη τις επιπτώσεις των οικονομικών κυρώσεων, που το ίδιο επέβαλε στη Ρωσία, δεν φαίνεται διατεθειμένο να δώσει παρά μόνο συμβολική οικονομική βοήθεια στο Κίεβο. Ένα σημαντικό τμήμα των γερμανικών οικονομικών ελίτ φαίνεται να συνειδητοποίησε, έστω και με καθυστέρηση, ότι η πολιτική του Βερολίνου φέρνει μόνο οικονομικά προβλήματα στη Γερμανία και γεωπολιτικά οφέλη στις ΗΠΑ – ένα μήνυμα που όπως φαίνεται φτάνει σταδιακά και στην Καγκελαρία.

Άρης Χατζηστεφάνου
ΕΠΙΚΑΙΡΑ Αυγουστος 2014

http://info-war.gr/