Έθιμα του Πάσχα στα Χανιά: Τα παζάρια και το κάψιμο του Ιούδα

Τα παραδοσιακά παζάρια στην πόλη της Κισσάμου και τα χωριά Βουκολιές και Βρύσες που γίνονται τη Μεγάλη Παρασκευή με μεγάλη συμμετοχή αποτελούν για την περιοχή των Χανίων σημεία ιδιαίτερης αναφοράς για την περίοδο των εορτών του Πάσχα.

Ιδιαίτερα το παζάρι στις Βουκολιές που γίνεται παράλληλα με ζωοπανήγυρη συγκεντρώνει παραδοσιακά τον μεγαλύτερο αριθμό συμμετεχόντων και πολιτών.

Χρονικά η έναρξη του προσδιορίζεται από την περίοδο της τουρκοκρατίας και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αποτελούσε και σημείο όπου γινόταν γνωριμίες και προξενιά.

Σήμερα και τα τρία παζάρια έχουν προσαρμοσθεί στο εμπορικό πνεύμα των καιρών ενώ στο παζάρι της Κισσάμου εκθέτουν τα προϊόντα τους κυρίως τοπικές επιχειρήσεις. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Χανίων κατά τη Μεγάλη Παρασκευή είναι και η υπαίθρια λειτουργία της αποκαθήλωσης στο χωριό Βουλγάρω που τελείται παρουσία πλήθους πιστών.

Το κάψιμο του Ιούδα όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό της περιόδου το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, ενώ οι εντυπωσιακότερες εικόνες έρχονται από το χωριό Στέρνες όπου και το ομοίωμα του Ιούδα από το καμπαναριό της εκκλησίας καταλήγει στην πυρά.

Η νηστεία της σαρακοστής στα Χανιά συνδυάζεται με τοπικές παραδοσιακές γεύσεις.

Τα άγρια χόρτα, οι χοχλιοί (σαλιγκάρια), ο χυλός, τα βραστά όσπρια και τα καλιτσούνια με χόρτο, μυζήθρα, αλλά και με το παραδοσιακό τυρομάλαμα δεν λείπουν από κανένα τραπέζι.

Ακόμα και σήμερα σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τις λαμπροκουλούρες στις οποίες τοποθετηθούν και ένα κόκκινο αβγό ενώ φυσικά δεν λείπουν και τα κουλουράκια της γιορτής.

Το στόλισμα του Επιταφίου στους ιερούς ναούς αποτελεί γυναικεία υπόθεση και μάλιστα υπάρχει ανταγωνισμός για τον καλύτερα στολισμένο επιτάφιο.

Μετά την περιφορά οι νοικοκυραίοι παίρνουν τα λουλούδια στα σπίτια τους για να φέρουν ευλογία σε κάθε νοικοκυριό.

Σε πολλά σπίτια πριν την ακολουθία της Ανάστασης οι νοικοκυρές αφήνουν μια εικόνα έξω από το σπίτι για να την τοποθετήσουν μέσα σ’ αυτό μετά την ακολουθία μαζί με το Άγιο Φως που φροντίζουν να καίει για αρκετές ημέρες.

Στα Χανιά όπως και στην υπόλοιπη Κρήτη το Πάσχα παλιά δεν σούβλιζαν αρνί, απλά έσφαζαν ένα αρνί και μ’ αυτό έκαναν διάφορα φαγητά (οφτό, βραστό, κοκκινιστό, αυγολέμονο). Σήμερα πάντως το σούβλισμα του οβελία συνοδεύει απαραίτητα τη γιορτή στην οποία συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της γιορτής είναι τα παραδοσιακά κρητικά γλέντια με λύρα και λαούτο που οργανώνονται την ημέρα του Πάσχα και στα οποία συνήθως πρωταγωνιστεί η νεολαία.

ΑΠΕ-ΜΠΕ