Ο τυχαίος θάνατος ενός δημοσιογράφου

 

Η ιστορία, που φυσικά χάθηκε ανάμεσα σε μεγάλα γεγονότα, είναι διδακτική, όχι μόνο για τους δημοσιογράφους που με προχειρότητα μεταδίδουν μια είδηση χωρίς να ελέγξουν πρώτα την αλήθεια της. Είναι διδακτική και για την ίδια την κοινωνία, η οποία τελικά είναι ο αποδέκτης της πληροφόρησης.

 

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

  

ΕΝΑ ΞΗΜΕΡΩΜΑ ΠΟΛΛΑ πολλά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να μιλάνε με σχετική βεβαιότητα για τον θάνατο ενός νεαρού άνδρα που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν αγνώστων λοιπών στοιχείων και εντοπίστηκε νεκρός πάνω σε στύλο υψηλής τάσης του ΔΕΔΔΗΕ κάπου στο Παλαιό Φάληρο.

 

Ο ρεπόρτερ της ΕΡΤ, και όχι μόνο (ωστόσο η δημόσια τηλεόραση δεν μας έχει συνηθίσει σε μετάδοση ανεπιβεβαίωτων πληροφοριών και δημοσιογραφικών παρεκτροπών), είχε να προσθέσει κάτι επιπλέον σε όσα έλεγε: «Εικάζεται από τις Αρχές ότι ο νεκρός προσπάθησε να κλέψει καλώδια ή τον μετασχηματιστή του ΔΕΔΔΗΕ». Αλλά επειδή και αυτός, όπως όλοι οι δημοσιογράφοι, γνωρίζουν ότι μια παραπάνω πληροφορία πουλάει, με την ίδια σιγουριά ανέφερε πως «εξετάζεται το ενδεχόμενο να είχε και συνεργό που τον εγκατέλειψε όταν τον διαπέρασε το ρεύμα» – είναι λόγια του ρεπόρτερ.

 

Οι Αρχές, δηλαδή η αστυνομία ή η πυροσβεστική ή κάποια άγνωστη, άλλη Αρχή, κάνουν εικασίες και οι δημοσιογράφοι θεωρούν ότι πρέπει αυτές οι εικασίες να μεταφερθούν ως δεδομένες πληροφορίες, και μάλιστα αυτούσιες. Χωρίς επιφυλάξεις, χωρίς διασταύρωση, χωρίς μια δεύτερη πηγή που θα τις επιβεβαιώνει ή θα τις διαψεύδει, απλώς επειδή το είπαν κάποιες Αρχές.

 

Όταν μεταφέρεις, έστω υπό μορφή εικασίας κάποια πληροφορία, για τον αποδέκτη της απλώς είναι βεβαιότητα, σχετική ή απόλυτη.

Οι τηλεθεατές εκείνη τη μέρα, νωρίς το πρωί, έμαθαν ότι κάποιος ή κάποιοι επιχείρησαν να κλέψουν καλώδια, μετασχηματιστές ή κάτι σχετικό από μια κολόνα του ΔΕΔΔΗΕ, έναν από αυτούς τον χτύπησε το ρεύμα και πέθανε ακαριαία επάνω στην κολόνα. Όταν μεταφέρεις, έστω υπό μορφή εικασίας κάποια πληροφορία, για τον αποδέκτη της απλώς είναι βεβαιότητα, σχετική ή απόλυτη.

 

 

Και επειδή πολλοί δημοσιογράφοι μπορεί να έχουν έλλειμμα δεοντολογίας αλλά όχι και φαντασίας, κάποιοι από αυτούς τις ώρες που ακολούθησαν πρόσθεσαν ένα ακόμα ενδεχόμενο στην ιστορία: ο νεκρός και προφανώς και ο δεύτερος συνεργός του, που εξαφανίστηκε μετά το δυστύχημα, ήταν Ρομά. Ταιριάζει άλλωστε σε ένα τέτοιο σκηνικό ένας Ρομά – οι Ρομά μπορούν να ταιριάξουν σε πολλά σκηνικά που αφορούν παραβατικές συμπεριφορές. Μπορεί η πραγματικότητα να μην το επιβεβαιώνει αυτό, αλλά αυτό είναι ένα πρόβλημα της πραγματικότητας, όχι των ευφάνταστων δημοσιογράφων.

 

Το θέμα, παρά την τραγικότητά του (η οποία έχει περιορισμένες διαστάσεις όταν πρόκειται για Ρομά, μετανάστες, εξαρτημένους κ.ά.), θα τελείωνε εκεί αν αρκετές μέρες αργότερα δεν ερχόταν μια δεύτερη πληροφορία που έδωσε μια εντελώς διαφορετική διάσταση: έλεγε ότι το θύμα που βρέθηκε στην κολόνα του ΔΕΔΔΗΕ ήταν ένας νεαρός δημοσιογράφος· σίγουρα όχι Ρομά και σίγουρα δεν αποδείχτηκε από πουθενά ότι προσπαθούσε να κλέψει ρεύμα, καλώδια ή μετασχηματιστές.

 

Η νέα εκδοχή ήρθε από μια γειτόνισσα της περιοχής, η οποία γνώριζε καλά και αρκετά χρόνια το θύμα, αφού κατοικούσε κοντά στο σπίτι της. Ξαφνικά, άλλαξαν όλα. Ο νεκρός δημοσιογράφος είχε όνομα και επίθετο και βρήκε τραγικό θάνατο όταν επιχείρησε να σώσει μια γάτα ή οποία εγκλωβίστηκε στην κολόνα του ΔΕΔΔΗΕ και δεν μπορούσε να κατέβει. Ο δημοσιογράφος πέθανε, η γάτα σώθηκε. Αυτό είπε η γειτόνισσα και γνωστή του νεκρού.

 

Oι Αρχές, οι οποίες είχαν μεταφέρει στους δημοσιογράφους τις εικασίες για τον νεκρό κλέφτη καλωδίων ή μετασχηματιστή, δεν είπαν τίποτα εκείνη την ημέρα· σιώπησαν. Κάποιοι δημοσιογράφοι, ακόμα και από αυτούς που μετέφεραν τις εικασίες των Αρχών, έδωσαν τη νέα εκδοχή. Και επειδή αρκετοί θυμόντουσαν τον νεκρό δημοσιογράφο από τις εμφανίσεις του στον τηλεοπτικό σταθμό στον οποίο εργαζόταν, πρόβαλλαν και μερικά βίντεο από ρεπορτάζ που είχε κάνει. Ήταν συμπαθής και μαχητικός, είπαν.

 

Πολύ γρήγορα, και αφού το θέμα ανακυκλώθηκε μαζικά, περνώντας από τον μύλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπου, οποιοσδήποτε (σκόπιμα ή όχι) μεταφέρει τη γνώμη και την άποψή του, αυτή μετατρέπεται αμέσως σε γεγονός, το θέμα ξεχάστηκε, πέρασε στη λησμονιά. Κανείς εκτός από τους οικείους του, προφανώς, δεν μίλησε ξανά για τον νεκρό δημοσιογράφο. Όλα τέλειωσαν κάπου εκεί.

 

Η μικρή αυτή ιστορία, που φυσικά χάθηκε ανάμεσα σε μεγάλα γεγονότα, είναι διδακτική, όχι μόνο για τους δημοσιογράφους και τον τρόπο που πολλοί από αυτούς ενημερώνουν την κοινωνία, για την προχειρότητα με την οποία μεταδίδουν μια είδηση χωρίς να ελέγξουν πρώτα την αλήθεια της και για το πόσο εύκολα μετατρέπονται σε «βαποράκια» κάποιων Αρχών που διοχετεύουν ό,τι επιθυμούν.

 

Είναι διδακτική και για την ίδια την κοινωνία, η οποία τελικά είναι ο αποδέκτης της πληροφόρησης και με αυτήν διαμορφώνονται συνειδήσεις, πεποιθήσεις, κουλτούρα και στο τέλος της ημέρας πολιτική και κοινωνική συμπεριφορά. Αν ο τυχαίος θάνατος ενός δημοσιογράφου μεταφέρεται με τον τρόπο αυτό, ας σκεφτούμε πώς μπορεί να μεταφερθούν αξιολογικά πιο μεγάλα γεγονότα.

 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.