Όσοι έχουν έντονη παρουσία στα
μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ξέρουν ότι πότε-πότε κάποιοι λογαριασμοί χρηστών
χάνονται, γίνονται απροσπέλαστοι, απενεργοποιούνται -όχι από πρωτοβουλία του
ιδιοκτήτη τους αλλά ως τιμωρία επειδή ο ιδιοκτήτης του λογαριασμού «παραβίασε
τους όρους της κοινότητας».
Αυτό στην αργκό του Φέισμπουκ
λέγεται «του έριξαν το προφίλ», ή πιο απλά «έριξαν τον τάδε» (ή την τάδε).
Ποιοι τον έριξαν; Τον έριξαν κάποιοι που κατήγγειλαν, οργανωμένα, ότι μια του
δημοσίευση «παραβίαζε τους όρους» επειδή περιείχε γυμνό ή επειδή χρησιμοποιούσε
εκφράσεις μίσους ή παραβίαζε κάποιον άλλον από τους κανόνες. Το Φέισμπουκ
δέχεται καταγγελίες για τέτοιες «ανάρμοστες» δημοσιεύσεις, τις εξετάζει και
στην αρχή επιβαλλει μια ποινή προσωρινού αποκλεισμού, ο οποίος σε περίπτωση
υποτροπής μπορεί να γίνει μόνιμος.
Αυτή είναι η γενική περιγραφή
αλλά τα πράγματα στην πράξη δεν είναι τόσο αθώα. Φαίνεται ότι παίζει κάποιο
ρόλο όχι τόσο ή όχι μονο η βασιμότητα της καταγγελίας αλλά και ο αριθμός των
καταγγελιών κι έτσι μια οργανωμένη ομάδα μπορεί, αν βάλει στο στόχαστρο κάποιον
λογαριασμό, να τον «ρίξει» και μόνο με το πλήθος των καταγγελιών. Φαίνεται
επίσης πως όταν κάποιος τιμωρηθεί προσωρινά, τότε αρκεί να βρεθούν μια ή δυο
ακόμα παλιές ανάρμοστες δημοσιεύσεις του για να θεωρηθεί υπότροπος.
Έχω έναν φίλο, πολύ αξιόλογο στον
επιστημονικό του τομέα, που έχει γίνει στόχος κάποιων ομάδων (είναι γκέι, ειναι
και αντιεθνικιστής, και εκφράζει ανοιχτά τις προτιμήσεις του) κι έτσι κάθε τόσο
του ρίχνουν το προφίλ. Στις περιπτώσεις αυτές, έχεις έτοιμο ένα δεύτερο
εφεδρικό προφίλ που το χρησιμοποιείς όσο είναι τιμωρημένο το πρώτο. Αλλά η λύση
αυτή δεν ειναι τόσο πρακτική διότι στο εφεδρικό προφίλ δεν έχεις όλους τους
φίλους σου.
Ακόμα πιο σοβαρά είναι τα
πράγματα όταν παύει η δημοσίευση «σελίδων» του Φέισμπουκ. Σε αντίθεση με τα
ατομικά προφίλ, οι σελίδες δεν έχουν όριο «φίλων» και συνήθως διευθυνονται όχι
από ένα αλλά από περισσότερα άτομα. Ακριβώς επειδή μια σελίδα μπορεί να έχει
δεκάδες χιλιάδες φίλους και εκατοντάδες δημοσιεύσεις, η απενεργοποίησή της
είναι πιο σημαντικό γεγονός.
Σήμερα θα παρουσιάσω το ιστορικό
της αναστολής δημοσίευσης μιας τέτοιας σελίδας του Φέισμπουκ, της σελίδας The
Three Mooges, η οποία είχε πολύχρονη παρουσία και χιλιάδες αναγνώστες.
Περιστασιακά την παρακολουθούσα: είχε σατιρικό περιεχόμενο αλλά και έντονη
δράση σε πρωτοβουλίες αλληλεγγύης σε μετανάστες και πρόσφυγες. Επειδή όμως δεν
έχω πλήρη εποπτεία του περιεχομένου που είχε, δεν αποκλείω να δημοσίευε και
πράγματα κατακριτέα -αλλά ακόμα κι αυτό το υποθετικό θα δικαιολογούσε τάχα τη
φίμωση;
Πριν όμως παρουσιάσω την ανάρτηση
του ιδρυτή της σελίδας The Three Mooges, θέλω να αναφερθώ επιτροχάδην σε ένα
όχι εντελώς άσχετο θέμα -άλλωστε, για τον λόγο αυτό με προσέγγισαν φίλοι της
σελίδας Three Mooges, απορώντας μήπως τα Ελληνικά Χόαξες μπορούσαν να έχουν
κάποια ανάμιξη στην τιμωρία της σελίδας τους.
Πράγματι, πριν από 2-3 εβδομάδες
δημοσίευσα στο Φέισμπουκ μια δήλωση με την οποία γνωστοποίησα την αποχώρησή μου
από την ομάδα επιστημονικών συμβούλων των Ellinika Hoaxes (ΕΗ), επειδή θεώρησα
ότι ορισμένες δημόσιες τοποθετήσεις του αρχισυντάκτη των ΕΗ ήταν έντονα
κομματικές και έτσι στερούσαν την έξωθεν καλή μαρτυρία -σαν να βλέπεις τον
επικεφαλής του οργάνου αξιολόγησης διαιτητών ποδοσφαίρου να πετάει μπουκάλια
από την κερκίδα των φανατικών.
Περισσότερα για την ιστορία αυτή
μπορείτε να διαβάσετε σε μια συνέντευξη που έδωσα, στην οποία, πέρα από την
προσωπική μου ανάμιξη, θέτω και το γενικότερο ζήτημα της αδιαφάνειας με την
οποία λειτουργούν οι οργανισμοί εξακρίβωσης στοιχείων. Δεν θέλησα να αφιερώσω
άρθρο του ιστολογίου στο ζήτημα, διότι δεν μου αρέσει να ανακατεύω το ιστολόγιο
με τις μη συγγραφικές προσωπικές μου ασχολίες.
Ωστόσο, όπως είπα, η συνεργασία
μου με τα ΕΗ ήταν ο λόγος για τον οποίο με προσεγγισαν κάποιοι φίλοι των Three
Mooges. Πράγματι, τα ΕΗ συνεργάζονται με το Φέισμπουκ ως οργανισμός εξακρίβωσης
στοιχείων (fact-checking) και στο πλαίσιο αυτό, αν έχω καταλάβει καλά,
επιβάλλουν «ποινές» σε ιστοτόπους που εντοπίζονται να διαδίδουν φέικ. Δεν ξέρω
αν έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν και τη διακοπή της δημοσίευσης μιας
σελίδας στο ΦΒ.
Ωστόσο, επειδή οι Three Mooges
ηταν σατιρική σελίδα και όχι ενημερωτική, δεν νομίζω ότι έχουν τα ΕΗ ανάμιξη
στη συγκεκριμένη υπόθεση. Η αδιαφάνεια της λειτουργίας τους παραμένει και είναι
σοβαρό πρόβλημα δημοκρατίας, αλλά στην περίπτωση των Mooges η αίσθησή μου είναι
ότι έπεσαν θύμα οργανωμένης στοχοποίησης από ομάδες με μαζικά ριπόρτ, πράγμα
που θέτει επί τάπητος τον τρόπο με τον οποίο επιβάλλονται αυτές οι ποινές στο
Φέισμπουκ.
threemoogesΚλείνω παραθέτοντας
την επιστολή του Skouliki Tom, του διαχειριστή των Three Mooges:
Καλημέρα σε όλους.
Σας γράφει To Skouliki Tom, ο
δημιουργός και μοναδικός διαχειριστής της σελίδας The Three Mooges εδώ και 7
χρόνια. Αυτό που ακολουθεί είναι ένας απολογισμός, το στερνό αντίο των επτά
αυτών ετών.
Ξεκινήσαμε τις Μούτζες 3 παιδιά
την Πρωτοχρονιά του 2013, εγώ παρέα με την Will I Am και τον One Eyed Bert,
σύντομα όμως προσωπικές υποχρεώσεις δεν τους επέτρεψαν να ασχοληθούν με τη
σελίδα και το μπλογκ, οπότε η διαχείριση έμεινε αποκλειστικά σε εμένα.
Αυτή ήταν λοιπόν η συντακτική
oμάδα των The Three Mooges, που τα έπαιρνε από παντού και ήταν στο payroll όλων
των κομμάτων και των επιχειρηματιών. Ένας άνθρωπος.
Αυτά τα 7 χρόνια μετράω συνολικά
540 μέρες ban στο προσωπικό μου προφίλ από τις χιλιάδες αναφορές που είχε
δεχτεί η σελίδα, κυρίως από φασίστες αλλά όχι μόνο. Έχω δεχτεί μηνύσεις,
απειλές και ύβρεις κάθε είδους, έχω διαβάσει για το πρόσωπό μου – τρόπος του
λέγειν – οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε από χρυσαυγίτες, νεοδημοκράτες,
συριζαίους, κκέδες, βάζελους, γαύρους, αεκτζήδες, βίγκαν, φεμινιστές,
χριστιανόπληκτους, άθεους, αναρχικούς, ό,τι κυκλοφορεί και δεν κυκλοφορεί εκεί
έξω.
Ήμουν πάντα της λογικής η σελίδα
να μην ρίχνει bans, να μην κλειστεί σε μια φούσκα όπου θα τα λέμε όσοι
συμφωνούμε μεταξύ μας, εκτός αν τα σχόλια ήταν ρατσιστικά ή χυδαία.
Αυτά τα 7 χρόνια, κάναμε δεκάδες
ραδιοφωνικές εκπομπές – το The Three Mooges Radio Show – παρέα με την One Eyed
Bert, τον Jorge, τον NuKuSu και τη Lydia Bgr μέχρι το 2016, διατηρήσαμε ένα
μπλογκ με χιλιάδες κείμενα το οποίο σταμάτησα να ανανεώνω το 2017 στο ζενίθ της
επισκεψιμότητάς του κι έτσι έμεινε μόνο η σελίδα την οποία και διαχειριζόμουν
μέχρι πρόσφατα με μικρή βοήθεια από τον NuKuSu.
Ξεκίνησα τη σελίδα στα 26 και
σήμερα είμαι στα 33 μου. Μεγάλωσα μαζί της και μεγάλωσε μαζί μου. Ό,τι έχω
κάνει αυτά τα 7 χρόνια συνδέεται με τις Three Mooges. Ήμουν περισσότερο To
Skouliki Tom και λιγότερο ο εαυτός μου.
Προσπάθησα πάντα να τα βάζω με
την εξουσία, όποια κι αν ήταν αυτή, να είμαι κοντά στους αδύναμους, να βοηθάω
άλλες σελίδες και να αναδεικνύω ευαίσθητα ζητήματα και θέματα που θάβονταν από
τα κυρίαρχα μέσα, να γκρινιάζω επί παντός επιστητού, να στηλιτεύω τα κακώς
κέιμενα, χωρίς να στοχοποιώ κανέναν απλό χρήστη, χωρίς να κάνω τη σελίδα pop,
χωρίς να της αλλάξω χαρακτήρα και να την κάνω εμπορική και χωρίς να βγάλω ποτέ
ούτε μισό ευρώ.
Κλείσαμε με περισσότερους από
121.000 followers και μηνιαία απήχηση που ξεπερνούσε τα 2 εκατομμύρια
ανθρώπους.
Αρνήθηκα να μπω σε κόμματα και να
γράψω σε έντυπα που μου προτάθηκαν, πράγμα που δεν μετανιώνω ούτε στιγμή και
νιώθω δικαιωμένος κρίνοντας από την εξέλιξη και των κομμάτων και των εντύπων
αυτών.
Δεν ήξερα κανέναν και δεν με
ήξερε κανένας όταν ξεκίνησα. Φρόντισα να μην με ξέρει ούτε τώρα. Στην πορεία
γνώρισα πάρα πολύ κόσμο, είτε που διατηρούσε σελίδες, είτε φεησμπουκοπερσόνες,
μπλόγκερς, όλο αυτό το συνάφι που δραστηριοποιείται εδώ μέσα. Τους γνώρισα
όλους. Θα κρατήσω τους λίγους αξιόλογους από αυτούς και θα πετάξω τη
συντριπτική πλειοψηφία που είναι εντελώς για τα σκουπίδια, κάτι ξεπουλημένα
τομάρια που μόνο όταν εξαφανιστούν τα προφίλ τους θα καταλάβουν πόσο πουθενάδες
και ανύπαρκτοι είναι.
Αν λυπάμαι που έκλεισαν οι
Μούτζες; Καθόλου. Όταν οικειοθελώς είσαι «υπάλληλος», αμισθί μάλιστα μιας
πολυεθνικής που βγάζει εκατομμύρια από τη δωρεάν παρουσία σου στην πλατφόρμα
της, δεν μπορείς να έχεις απαιτήσεις. Ξέρεις ότι παίζεις στο παιχνίδι της από
το οποίο σε πετάει όποτε γουστάρει, όπως κι έγινε.
Στην εποχή του άκρατου
θετικισμού, ήταν φυσικό όλη αυτή η υστερία της πολιτικής κορεκτίλας, για την
οποία έχουν μερίδιο ευθύνης και οι χρήστες – και για την οποία φωνάζαμε εμείς
και άλλοι εδώ και χρόνια -, να γυρίσει μπούμερανγκ, σε σημείο που είναι πια
αδύνατο να γράψεις το οτιδήποτε ξεφεύγει από τα αποστειρωμένα guidelines της
πλατφόρμας, τα οποία εννοείται ότι εξυπηρετούν τα δικά της επιχειρηματικά
συμφέροντα και γίνονται συνεχώς αυστηρότερα και πιο συντηρητικά.
Σε ένα περιβάλλον λοιπόν, όπου θα
επιτρέπονται μόνο τα σκυλάκια, τα γατάκια, οι χαζοχαρούμενες ειδήσεις και το
merchandise, χώρος για σελίδες όπως η δική μας δεν υπήρχε.
Όλες οι αναφορές που δεχτήκαμε
ήταν παραπλανητικές, εκμεταλλευόμενες τον αστείο αλγόριθμο του facebook που
κρίνει λέξεις και εικόνες out of context. Ό,τι ανέβαζα γινόταν αναφορά για αυτό
ακριβώς που στηλίτευε. Μέχρι που οι αναρτήσεις που έπεσαν ήταν δεκάδες πια και
το οριστικό ban αναπόφευκτο. 60.000 αναρτήσεις είναι σαν μην έγιναν ποτέ. 7
χρόνια εξαφανίστηκαν μέσα σε μια στιγμή.
Αυτό που δεν χάθηκε όμως είναι
αυτό ακριβώς που προσπαθούσε να θυμίζει η σελίδα. Ο λόγος για τον οποίο υπήρχε.
Για να θυμίζει καθημερινά ότι αυτό που ζούμε δεν είναι η κανονικότητα και ένας
άλλος κόσμος είναι εφικτός.
Αν πέτυχε κάτι πραγματικά
ουσιαστικό η σελίδα; Πιστεύω πως ναι, πέρα από τον χαρακτήρα της
αντιπληροφόρησης που είχε.
Πρώτον, κατάφερε σε συνεργασία με
το Omnia TV (facebook.com/omniawebtv/) να διοργανώσει σειρά προβολών και
ανοιχτών δημόσιων ενημερωτικών συζητήσεων σχετικά με τη Δίκη της Χρυσής Αυγής,
σε μια εποχή που δεν ασχολιόταν με τη Δίκη κανείς και για αυτό ευχαριστώ
προσωπικά τα παιδιά του Omnia και τους δικηγόρους της Πολιτικής Αγωγής για την
εμπιστοσύνη που μου έδειξαν.
Δεύτερον, μέσα από τη σελίδα
δημιουργήθηκε η Mano Aperta, η μεγαλύτερη κοινωνική κουζίνα στην Ελλάδα, μια
απίστευτη ομάδα ανθρώπων, που λειτουργεί αθόρυβα εδώ και 3,5 χρόνια έχοντας
προσφέρει περισσότερες από 250.000 μερίδες δωρεάν φαγητού σε όλα τα Εξάρχεια,
στον Πειραιά, στη Βαρβάκειο, στη Μάνδρα, στο Μάτι και όπου αλλού έχει
χρειαστεί.
Χωρίς τις Μούτζες που ήταν το
βασικό παράθυρό της στον ψηφιακό κόσμο, θα χρειαστεί τη βοήθειά σας για να
συνεχίσει το έργο της και παρακαλώ να τη στηρίξετε.
Για το τέλος, θα ήθελα να πω ένα
μεγάλο ευχαριστώ σε όλες τις σελίδες, σε όλους τους ανθρώπους από τους οποίους
δανείστηκα περιεχόμενο για τη σελίδα – προσπαθούσα πάντα να τους κάνω mention –
και ιδιαίτερα στο Luben για τη συνεχή στήριξη στην κουζίνα μας.
Παράλληλα, ένα εξίσου μεγάλο
συγγνώμη για τα λάθη και τις αστοχίες μου σε περιεχόμενο σαν διαχειριστής των
Three Mooges. Ξέρω ότι μέσα σε 7 χρόνια ήταν πολλά, ελπίζω λιγότερα από τα
σωστά και τα εύστοχα
Έγραψα τα παραπάνω κάπως σκόρπια
και αυθόρμητα, όπως μου έρχονταν στο μυαλό. Δεν θέλω να κουράσω άλλο, οπότε
κάπου εδώ σας αφήνω.
Αγαπημένε μοναδικέ αναγνώστη, ο
αληθινός αγώνας δίνεται στον πραγματικό κόσμο και εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα
που πρέπει να κερδηθεί, όχι εδώ μέσα.
Καλή αντάμωση στους δρόμους,
λοιπόν.
Με αγάπη,
To Skouliki Tom
(Ανήθικο δίδαγμα: Στις πρόσφατες
εκλογές δεν πήγα να ψηφίσω. Δεν θα πάω ούτε στις επόμενες, ούτε στις εκλογές
μετά από αυτές, ούτε ποτέ ξανά μέχρι να αλλάξει κάτι ριζικά, μέχρι να
σταματήσουμε να παίζουμε με τους δικούς τους κανόνες σε ένα παιχνίδι εκ
προοιμίου χαμένο, όπου ο δημόσιος διάλογος είναι ανύπαρκτος, οι πράξεις δεν
έχουν καμία σημασία, οι έννοιες διαστρεβλώνονται, η φωνή των πολλών φιμώνεται
και τα μόνα που επικρατούν είναι η λογική της αισθητικής και των fake news.
Μέχρι την τελική νίκη!)