Παιχνίδια ψυχολογικού πολέμου

Της Εύης Νικολοπούλου

Η ψυχολογική βία, όπως και στις άλλες μορφές βίας, βασίζεται στην ανισότητα εξουσίας, στην δύναμη και στον έλεγχο. Ψυχολογική κακοποίηση είναι οι τρόποι με τους οποίους ο ισχυρός προσπαθεί να επιβληθεί στον αδύναμο, ο εξουσιαστής στον εξουσιαζόμενο. Η επιβεβαίωση  μιας κατά φαντασία ανωτερότητας, ο έλεγχος, η χρησιμοποίηση και εκμετάλλευση για ίδιον όφελος ενός ατόμου-όταν πρόκειται για βία από άνθρωπο σε άνθρωπο, ή ολόκληρων κοινωνικών ομάδων-όταν πρόκειται για βία που ασκείται από δομές, θεσμούς ή κυβερνήσεις.

Η απουσία δημόσιου διαλόγου, νομοθετικής αναγνώρισης και παρέμβασης στο πεδίο της ψυχολογικής βίας στην ενήλικη ζωή, των τρόπων που αυτή επενεργεί και τις σοβαρότατες συνέπειες για την ψυχοσωματική υγεία και τη λειτουργικότητα του ανθρώπου, είναι ηχηρή και εμφανής. Ιδιαίτερα αν την αντιπαραβάλλουμε με την πλούσια δραστηριοποίηση και την συγκινητική σχεδόν συστράτευση σχολείων, κοινωνίας, μ.μ.ε και κυβέρνησης στον άτυπο πόλεμο εναντίον του πασίγνωστου bullying, της πολυμορφικής δηλαδή βίας, που εντοπίζεται κυρίως στο σχολικό πλαίσιο-και περιορίζεται με ζήλο εκεί. Σαν να πρόκειται για ένα φυσικό φαινόμενο, που δεν μας απασχολεί τόσο το αίτιο εμφάνισης του, αλλά μονάχα η αντιμετώπιση του.

O όρος “κρατική τρομοκρατία” αναφέρεται στις πράξεις τρομοκρατίας ενός κράτους ενάντια σε ξένους στόχους ή κατά των ίδιων του των πολιτών. Ο Αριστοτέλης όταν έγραφε για τρομοκρατία, αναφερόταν στην συμπεριφορά των τυρράνων ενάντια στους πολίτες. Η πρώτη καταχώρηση που έγινε στο Βρεττανικό Λεξικό της Οξφόρδης για την τρομοκρατία ήταν το 1795, για την κρατική, τυρρανική συμπεριφορά-“Βασίλειο της τρομοκρατίας”-στη Γαλλία. Εάν στα  χαρακτηριστικά της ψυχολογικής βίας, όπως τα παραθέτω συνοπτικά παρακάτω, αναγνωρίσετε κοινά στοιχεία με τη σύγχρονη σχέση κυβέρνησης-πολίτη, και μ.με-πολίτη, δεν είναι καθόλου τυχαίο, καθώς ακριβώς εκεί εδράζεται ο λόγος που αυτή η μορφή τόσο διαδεδομένης, επικίνδυνης και πολλαπλά επιζήμιας κακοποίησης, είναι κάτω από το νομοθετικό χαλάκι και μέσα στην μιντιακή ντουλάπα.

Κυβερνητική και θεσμικη βία και τρομοκρατία ενυπάρχει στην υψηλή ανεργία, στην άνιση και άδικη φορολογία, στον χαρακτηρισμό των πολιτών από κυβερνητικά/πολιτικά στελέχη και μ.μ.ε ώς τζαμπατζήδες ή ως τεμπέληδες, στην καταδίκη εκατομυρίων ανθρώπων σε εξαθλίωση, διότι η επίσημη πολιτική αφήγηση έβγαλε ετυμηγορία:αμάρτησαν. Η καταδίκη σε διαρκή οικονομική επισφάλεια και τιμωρία με αποστέρηση βασικών αγαθών, αποτελεί ύψιστη μορφή ψυχολογικής βίας και τρομοκράτησης του πολίτη.

Ρίχνοντας μια ματιά στο κατηγορητήριο για τρομοκρατία από την τρέχουσα ειδησεογραφία, διαβάζουμε ότι ο εισαγγελέας άσκησε διώξη για “Συγκρότηση τρομοκρατικής οργάνωσης…….. υπό συνθήκες που είναι δυνατόν να βλάψουν σοβαρά μια χώρα με σκοπό να εκφοβίσουν σοβαρά ένα πληθυσμό , να βλάψουν σοβαρά και να καταστρέψουν τις θεμελιώδεις, συνταγματικές ,πολιτικές και οικονομικές δομές.”

Θα με συγχωρέσετε αν εμένα η παραπάνω περιγραφή μου ταιριάζει περισσότερο ως ανατριχιαστικά ακριβής περιγραφή του Μνημόνιου και των πολιτικών του εκτελεστων , και ελάχιστα ως σκιαγράφηση μεμονωμένων ατόμων.

Ας δούμε όμως ποιά είδη συμπεριφορών αποτελούν κακομεταχείριση, συναιθηματική κακοποίηση και ψυχολογική βία.

1.ΑΠΟΡΡΙΨΗ

Άρνηση να αναγνωριστεί η παρουσία ενός προσώπου και η αξία του. Μηνύματα λεκτικά ή μη, ότι το άτομο είναι άχρηστο ή κατώτερο, υποτίμηση των συναισθημάτων και των σκέψεων του.

2.ΥΠΟΒΙΒΑΣΜΟΣ

Συμπεριφορά που μειώνει την ταυτότητα, την αξιοπρέπεια και την αξία του ατόμου.

Προσβολές, κοροϊδίες, βρισιές, ετικέτες, κοροϊδευτική μίμηση.

3.ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗΣΗ

Περιλαμβάνει την πρόκληση τρόμου ή  ακραίου φόβου σε ένα πρόσωπο. Τρομοκράτηση νιώθει το άτομο όταν βρίσκεται σε εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια. Η τοποθέτηση του σε επισφαλή, επίφοβη και ακατάλληλη θέση ή περιβάλλον αποτελεί συνθήκη άγχους, δυσφορίας και απειλή για την ψυχική του υγεία.

4.ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ

Μια σειρά ενεργειών, σχεδιασμένες να καθυποτάξουν ένα άτομο, απομονώνοντας το απο τα δίκτυα υποστήριξης του, με στόχο την εκμετάλλευση των πόρων του και των ικανοτήτων του για προσωπικό όφελος, αποστερώντας το  και απαξιώνοντας  την ανάγκη του για ελευθερία, αντίσταση και απόδραση.

5.ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ

Ο σωματικός ή κοινωνικός περιορισμός. Απαγόρευση των κοινωνικών επαφών. Περιορισμός της ελευθερίας κάποιου μέσα στο ίδιο του το περιβάλλον. Εξαίρεση του άτομου από το να συμμετέχει σε αποφάσεις για την ίδια του τη ζωή. Άρνηση στο δικαιώματα του να αποφασίζει για τα χρήματά του και την περιουσία του. Στέρηση από κάποιο πρόσωπο από τα βοηθητικά μέσα μετακίνησης ή μεταφοράς του.

Εάν στα  χαρακτηριστικά της ψυχολογικής κακοποίησης που αναφέρθηκαν, αναγνωρίσατε την καθημερινή ζωή σας τα τελευταία χρόνια, ή κάποιες συμπεριφορές στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι καθόλου τυχαίο. Γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε και διανύουμε τη ζωή μας, σε ένα πολυεπίπεδα τοξικό περιβάλλον, με παιδαγωγό τους φορείς της θεσμικής και κυβερνητικής βίας, την οποία και αναπαράγουμε, όπως οι ανήλικοι θεατές-παθητικοί παρατηρητές πολεμικών και βίαιων ταινιών. Το θέμα είναι να διακρίνουμε ποιοί  έχουν συμφέρον να μας κρατήσουν “ανήλικους”, για να μπορέσουν να κάνουν τις μπίζνες τους ανενόχλητοι, όσο τα παιδιά παίζουν στο σαλόνι.

nostimonimar.gr