Η εποχή των τεράτων στα μίντια...

Του Γιάννη Παντελάκη

Το μεσημέρι της Τετάρτης είναι πολύ πιθανό να γνωρίζουμε ποιος θ’ αποκτήσει τελικά τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη. Τις επόμενες εβδομάδες θα μάθουμε και ποιος-οι θα είναι οι νέοι ιδιοκτήτες του Μega, κάτι ανάλογο αναμένεται να συμβεί το επόμενο διάστημα και με τον Πήγασο. Ζούμε μια εποχή όπου ξαναμοιράζεται η τράπουλα στον χώρο των ΜΜΕ. Είναι η εποχή των τεράτων;

Ο Γκράμσι περιέγραψε μια τέτοια εποχή η οποία κινείται στο ενδιάμεσο μεταξύ του παλιού κόσμου που πεθαίνει και του νέου που πασχίζει να γεννηθεί. Μοιάζει με αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας και γενικότερα σε ότι αφορά την πορεία που αυτή αναζητά, αλλά και ειδικότερα με τις εξελίξεις στα ΜΜΕ που συνδέονται σε καθοριστικό βαθμό  και με τις εξελίξεις στην πολιτική και όχι μόνο;

Ο κόσμος που πεθαίνει (στον μιντιακό χώρο) είναι ένας κατά βάση και συνολικά χρεοκοπημένος κόσμος ο οποίος δείχνει πως εξάντλησε τα όρια επιβίωσής του με τα χαρακτηριστικά που είχε ως τώρα. Η χρεωκοπία δεν είναι μόνο οικονομική κάτι που επισπεύθηκε με την γενικότερη κρίση. Είναι και χρεωκοπία αξιοπιστίας των Μέσων και του παρεχόμενου από αυτά προϊόντος. Όλες οι έρευνες (Ελληνικές και Ευρωπαϊκές) δείχνουν πως η συντριπτικά μεγάλη πλειονότητα των αποδεκτών αυτών των Μέσων (αναγνώστες, τηλεθεατές, ακροατές) δεν έχουν ιδιαίτερη υπόληψη σ' αυτά. Ο βαθμός αξιοπιστίας τους είναι ο μικρότερος στο σύνολο της Ε.Ε. Ανάλογα μικρή και η απήχηση (κυκλοφορίες, τηλεθεάσεις κλπ) στην κοινωνία.

Οι συνθήκες της εποχής ήταν πρόσφορες ώστε το καινούργιο που θα γεννιόταν να επιχειρούσε να καλύψει την ανάγκη της κοινωνίας για πληροφόρηση. Υπήρχαν όλες οι ικανές και αναγκαίες συνθήκες. Μια τεράστια και μοναδική ευκαιρία δηλαδή, το χρεοκοπημένο σύστημα διαπλοκής να αντικατασταθεί από ένα καινούργιο σύστημα που θα ανταποκρίνεται στα σημεία των καιρών. Με ελάχιστες ή μηδενικές εξαρτήσεις από οικονομικά ή πολιτικά κέντρα και με δημοσιογράφους που θα αφήνονται να κάνουν αυτό που γνωρίζουν καλά.

Την ευκαιρία αυτή, δείχνει να την πετάνε, να την αφήνουν αναξιοποίητη και αυτό που αναζητείται στην νέα τάξη πραγμάτων, είναι μια ανακύκλωση του παλιού συστήματος με την εισβολή μερικών νέων οικονομικά ισχυρών επιχειρηματιών στον χώρο. Ο Σαββίδης θα αντικαταστήσει ενδεχομένως τον Ψυχάρη ή τον Μπόμπολα, κάποιος άλλος ή ο ίδιος θα εμφανιστεί σαν ο σωτήρας του MEGA κ.ο.κ. Αλλάζοντας τα πρόσωπα, δεν αλλάζει την ουσία. Και αυτό είναι το πρόβλημα.

Ένα πρόβλημα στο οποίο συμμετοχή για την δημιουργία του έχει και η σημερινή κυβέρνηση η οποία ζήλωσε δόξα των προηγούμενων και αναπαράγει το σκηνικό προσπαθώντας να δημιουργήσει ευνοϊκό για την ίδια τοπίο. Και αυτό, αγνοώντας ακόμα και την αλήθεια εκείνη που λέει πως κανένα ΜΜΕ δεν κατάφερε ν' αλλάξει την αρνητική πορεία μιας κυβέρνησης παρότι το επιχείρησαν πολλές από αυτές στο παρελθόν. Ούτε η κυβέρνηση Σημίτη σώθηκε παρ ότι είχε ένα ευνοϊκό γι αυτήν μιντιακό τοπίο, ούτε αυτή του Καραμανλή, ούτε οι επόμενες. Το ίδιο θα συμβεί και με την σημερινή ακόμα και αν αύριο το πρωί η συντριπτική πλειονότητα των Μέσων έδειχναν ενθουσιασμένα από την πορεία της.

Από τον Ιανουάριο του 2015, η κυβέρνηση είχε την ευκαιρία να επιβάλει στοιχειώδεις όρους με τους οποίους θα παίζεται αυτό το άγριο παιχνίδι στον χώρο των μίντια. Διαφανής διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες και όχι με μοναδικό κριτήριο επιλογής τα χρηματικά ποσά που θα δίνονται (με αποτέλεσμα να κυριαρχεί ο οικονομικά ισχυρός) αλλά και διαφορετικά κριτήρια επιλεξιμότητας, περιορισμός ή εξάλειψη του αμαρτωλού τριγώνου μίντια-τράπεζες-πολιτική εξουσία κ.ο.κ. Είχε το πλεονέκτημα το οποίο απλά φρόντισε να το εκμεταλλευτεί όχι υπέρ της κοινωνίας, αλλά υπέρ του εαυτού της. Και αυτό δεν φάνηκε μόνο τότε ή τώρα που προωθούσε Καλογρίτσες και Σαββίδηδες για να αποκτήσουν Μέσα που θα την στηρίζουν. Αλλά και πριν κερδίσει την εξουσία με τις κρυφές συναντήσεις του Τσίπρα με ισχυρούς ακόμα τότε εκδότες και καναλάρχες.

Η χαμένη-από την σημερινή κυβέρνηση-ευκαιρία, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα δοθεί πάλι στο μέλλον. Και αυτό είναι το χειρότερο γιατί η λειτουργία των ΜΜΕ, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, οι κανόνες με τους οποίους λειτουργούν και οι σκοπιμότητες που εξυπηρετούν συνδέεται με κάτι θεμελιακό για οποιαδήποτε κοινωνία, την πληροφόρηση... 

liberal.gr