Γιαλαντζί τσογλάν

 γράφει η Νόρα Ράλλη

Δεν μας φτάναν οι δικοί μας, ήρθαν κι απ' την Πέργαμο. Μην κοιτάς τώρα που τα έχουν σπάσει οι Τούρκοι με τους Γερμανούς. Τω καιρώ εκείνω, για λίγα γρόσια (20.000 τάλαντα συγκεκριμένα) την εξαγόρασαν ολόκληρη την αρχαία πολιτεία οι δεύτεροι από τους πρώτους και τη μετέφεραν ατόφια στο ομώνυμο μουσείο στο Βερολίνο. Κάτι ανάλογο έγινε και με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, με τη διαφορά ότι τότε μας ξεπουλούσαν στους λόρδους της Αγγλίας, και πάλι κοψοχρονιά.

Και 'κεί που λέω επιτέλους (!), θα ξυπνήσει ο μαρμαρωμένος βασιλιάς και θα υψώσει το λάβαρο της δικαιοσύνης, έμεινα με τη γλύκα. Τι ξενέρωμα ήταν αυτό. Βάι βάι βάι. Ηρθα και μπαΐλντισα! Τι δυτικονταραβέρια ήταν τα προχθεσινά; Μας ήρθαν μουσαφίρηδες εξ Ανατολάς μετά από 65 χρόνια και 'κεί που περίμενα η παγωμάρα να γίνει φαγωμάρα, εκεί που κάθισα από το πρωί να δω στη συνάντηση κορυφής να βγαίνει ο τσαμπουκάς της Ανατολής, να πάρουν φωτιά τα φυσεκλίκια, να ξεσπαθώσει ο ραγιάς, με υπόκρουση το εθνικό (πλέον) άσμα των δύο λαών «Τι Λωζάννη, τι Κοζάνη, παρ' τη μια και φέρ' την άλλη» (σε ρυθμό τσιφτετελιού), είδα δύο κυρίους με γραβάτα να μιλάν με το σεις και με το σας. Μήτε λάβαρα της επανάστασης είδα, ούτε ένα τόσο δα «εν τούτω νίκα», μήτε γενίτσαρους, μήτε μπαϊράκια. Κάτι λίγες μπηχτές μονάχα. Τσάμπα εθνικοπατρίστηκα.

Βρε ντερβίσι, τι συμφιλιώσεις σε βάση ειλικρίνειας και κουραφέξαλα. Είναι τώρα κουβέντες αυτές; Ούτε ένα νησάκι μπαχτσίσι δεν δώσαμε στους γειτόνους και τους φέραμε στη δύσκολη θέση να το ζητάνε από μόνοι τους. Είναι, σου λέει ο Ερντογάν πασάς, πολύ κοντά τα σύνορά μας. Φτερνίζεσαι στο Αϊβαλί και κρυολογούν στη Λέσβο. Οπότε... δικιά τους και η Λέσβος και τα καλά της. Αν δεν είναι αυτό λογική σκέψη, πραγματικά δεν ξέρω τι είναι. Τι τον πέρασες τον Ερντογάν; Κανέναν μπουνταλά του μαχαλά;

Καιρός να βάλω τα πράγματα στη θέση τους. Και μην ακούσω πως «έχουν αλλάξει τα πράγματα». Πρέπει, λέει, και στην Τουρκία να έχουν δημοκρατία και να μη βάζουν στη φυλακή (βλέπε ανήλιαγα μπουντρούμια εποχής «Εξπρές του Μεσονυχτίου») καθηγητές, δασκάλους, δημοσιογράφους, δικαστικούς και λοιπούς υπέρμαχους της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης. Πού τη βρήκες, βρε γιαβρί μου, τη δημοκρατία και τη ζητάς; Την κληρονόμησες απ' τον παππού σου; Τι να φτουρήσουν λίγες δεκαετίες αστικής διακυβέρνησης μπροστά σε αιώνες σουλτανοκατάστασης; Αφού δεν έχει βγει ακόμα φιρμάνι να σε πνίγουν στον Βόσπορο, όπως τότες, και πάλι καλά να λες.

Οχι ότι δεν έχουμε κοινά οι δυο λαοί. Εχουμε και τα αξιοποιούμε και δεόντως. Και φυσικά δεν αναφέρομαι στο ιμάμ μπαϊλντί και τον μπακλαβά. Απλά αναρωτιέμαι: ποιες μπορεί να είναι οι σχέσεις δύο χωρών που τους συνδέουν, αιώνες τώρα, οι λέξεις «ρουσφέτι» και «άι σιχτίρ»;

Ευτυχώς που έχουμε και τους μέσα, γιατί απ' τους απ' έξω προκοπή δεν είδα. Ο δικός μας τουλάχιστον δεν είναι κανένα γιαλαντζί τσογλάν. Τις τιμάει τις άνωθεν παραδόσεις. Σουλτάνος θα γίνει μόνο ο γιος του σουλτάνου. Και ως τέτοιος, έγινε. Οχι, βέβαια, σουλτάνος ακριβώς, πιο πολύ για γιουσουφάκι του Αδωνη (βλέπε «Κακός Βεζίρης») φέρνει, αλλά ας μην τον κακοκαρδίσουμε. Θα τον πούμε τιμητικά Κυριάκο εφέντη.

Ελα, όμως, που θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη και γι' αυτό είναι έτοιμος να πάρει σκληρά μέτρα. «Τέρμα η οικογενειοκρατία», αναφώνησε. Τι με περάσατε, για κανένα χαϊβάνι που δεν ξέρει τι πάει να πει εκσυγχρονισμός; Εμπρός στον δρόμο που χάραξε ο πατέρας μου! (Οξύμωρο, αλλά Κυριάκος είν' αυτός, έχει το ακατανόητο.)

Ηρθα και συγκινήθηκα. Και θυμήθηκα τα λόγια του Γερμανού πάστορα:

Οταν ήρθαν να πάρουν τους Βαρβιτσιώτηδες δεν αντέδρασα. Δεν λεγόμουν Βαρβιτσιώτης.

Οταν ήρθαν να πάρουν τους Καραμανλήδες δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν Καραμανλής.

Οταν ήρθαν να πάρουν τους Κεφαλογιάννηδες δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν Κεφαλογιάννη (ούτε καν Ολγα).

Οταν ήρθαν να πάρουν εμένα, δεν είχε απομείνει κανείς για να αντιδράσει…

... Μήπως να το ξανασκεφτείς, βρε τζιέρι μου;

efsyn.gr