Δύο άγνωστες επαναστάσεις (Κρονστάνδη και Μαχνοβίτσα)

Του Περικλή Κοροβέση

Τα τελευταία μου σημειώματα που αναφέρονταν στην Οκτωβριανή Επανάσταση, όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε το πραξικόπημα των μπολσεβίκων, ενόχλησαν αρκετούς φίλους και συντρόφους, που η σχέση μας μετράει αρκετές δεκαετίες.

Είναι ποτέ δυνατόν οι μεγάλοι επαναστάτες του 20ού αιώνα, Λένιν και Τρότσκι, να είναι οι θεμελιωτές ενός ολοκληρωτισμού που στηρίχτηκε στο όνομα της επανάστασης και της απελευθέρωσης των καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων από τον μοναρχικό και καπιταλιστικό ζυγό;

Και μπορεί ο Τρότσκι να κρατάει ακόμα και σήμερα το φωτοστέφανο του μάρτυρα λόγω της αποτρόπαιης δολοφονίας του και της κριτικής του στον Στάλιν και την ΕΣΣΔ, αλλά δεν παύει να είναι στον ίδιο βαθμό συνυπεύθυνος μαζί με τον Λένιν για την εδραίωση του σοβιετικού ολοκληρωτισμού.

Ως αρχηγός και ιδρυτής του Κόκκινου Στρατού, που παρεμπιπτόντως είχε στελεχωθεί από τσαρικούς αξιωματικούς, συνέτριψε δύο γνήσιες επαναστατικές εξεγέρσεις. Τη μία στην Κρονστάνδη και την άλλη στην Ουκρανία, το κίνημα του Μάχνο. Τον Λένιν δεν πρέπει να τον κρίνουμε από τα κείμενά του, γιατί σε κάποια ακόμα και οι αναρχικοί θα συμφωνούσαν. Π.χ.

Οι θέσεις του Απρίλη και το σύνθημα «όλη η εξουσία στα Σοβιέτ», που δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα. Τον Λένιν πρέπει να τον κρίνουμε από την εφαρμοσθείσα πολιτική. Με το άνοιγμα των αρχείων της ΕΣΣΔ, εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου, έχουν γραφτεί δεκάδες αξιόλογες μελέτες που φωτίζουν πολλές πτυχές του κράτους-κόμμα και τα στοιχεία που έχουν βρεθεί σε επίσημα ντοκουμέντα μπορούν να πείσουν και τον πιο δύσπιστο.

Εκτός αν κάποιος θέλει να κρατήσει τις ψυχωσικές εμμονές του που λέγονται λενινιστικές. Αλλά αυτό δεν είναι θέμα πολιτικής. Ανήκει στη σφαίρα άλλων επιστημών. Της ψυχιατρικής ή της ψυχανάλυσης. Εξαρτάται από τον βαθμό. Και να μην ξεχνάμε πως ο μηχανισμός της προπαγάνδας των μπολσεβίκων ήταν πανίσχυρος από την αρχή. Και όταν έγινε κράτος καθιέρωσε μια μυθολογία που είναι συγκρίσιμη μόνο με θρησκεία.

Τα Κ.Κ. ανά τον κόσμο έγιναν όργανα της εξωτερικής πολιτικής της ΕΣΣΔ και απόστολοι της νέας θρησκείας. Με αποτέλεσμα να αποκοπούν από την πραγματικότητα και να αγκυλωθούν σε ένα δόγμα που τους απογείωνε αντί να τους προσγειώνει στη σκληρή και αδυσώπητη πραγματικότητα. Και αυτή απαιτεί πάντα μια νέα ανάγνωση. Οχι προσήλωση στο αλάθητο του δόγματος. Εδώ πιστεύω είναι οι ρίζες της κρίσης της Αριστεράς.

Αν οι αριστεροί δεν χάσουν τις αυταπάτες τους, τότε θα έχουν την Αριστερά που τους αξίζει. Δηλαδή μια ανανεωμένη Δεξιά. Και για να γίνω πιο σαφής. Συγκρίνετε το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ με την πολιτική των μνημονίων που εφαρμόζει η παρούσα κυβέρνηση. Αβίαστα θα προκύψει η διαφορά μύθου και πραγματικότητας.

Τα μνημονιακά κόμματα (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ.) -μιλάμε για τα κόμματα-κυβερνήσεις- είναι σαν τους μεγαλοεργολάβους. Ζητούν από τα πραγματικά κέντρα εξουσίας να τους αναθέσουν το έργο της πτώχευσης αυτού του λαού. Και όποιος κάνει την καλύτερη προσφορά, αναλαμβάνει και το έργο της διακυβέρνησης. (Φτάνει να έχει εξαπατήσει τους ψηφοφόρους του).

Υπάρχουν ακόμα κάποιοι που πιστεύουν πως το πραξικόπημα των μπολσεβίκων ήταν η μόνη δυνατή λύση για να σωθεί η επανάσταση του Φεβρουαρίου. Συμμερίζομαι την άποψη πολλών στοχαστών (Χ. Αρεντ, Κ. Παπαϊωάννου, Κ. Καστοριάδης και πολλών άλλων, κυρίως μαρτυρίες Ρώσων αναρχικών που συμμετείχαν στην Επανάσταση) πως το πραξικόπημα του Λένιν ήταν εναντίον της επανάστασης που ήταν η αυθόρμητη εξέγερση του ρωσικού λαού.

Κατά την προσωπική μου άποψη, αυτή η επανάσταση είχε τρεις δυνατότητες να σωθεί. Η μία ήταν να αποτραπεί το πραξικόπημα, να μην καταργηθεί η Συντακτική Συνέλευση και να προκηρυχθούν ελεύθερες εκλογές. Αυτή η προοπτική χάθηκε με την άγρια τρομοκρατία των μπολσεβίκων.

Οι άλλες δύο ευκαιρίες ήταν η Κομμούνα της Κρονστάνδης και το κίνημα του Μάχνο. Η Κρονστάνδη θεωρείται λανθασμένα μια ναυτική βάση της Πετρούπολης, ενώ βρίσκεται στο νησί Κότλιν, 30 χιλιόμετρα δυτικά της Πετρούπολης. Το νησί αριθμούσε 50.000 κατοίκους μαζί με τα πληρώματα των πλοίων.

Ολο το νησί έγινε μια κομμούνα με άμεση δημοκρατία και αναδιανομή του πλούτου. Εφάρμοσαν κατά γράμμα το σύνθημα «όλη η εξουσία στα Σοβιέτ». Και αυτό με πλήρη λαϊκή πρωτοβουλία. Και ενώ δεν αποτελούσαν καμία απειλή για το νέο καθεστώς, απλά ήθελαν να κρατήσουν αυτά που κέρδισαν, ο Τρότσκι τους εσφαγίασε με τον πιο βάρβαρο τρόπο. Τους σκότωνε σαν τις αγριόχηνες, κατά την έκφρασή του.

Ο Μάχνο και το αντάρτικό του εκδίωξαν από την Ουκρανία τα στρατεύματα κατοχής των Αυστρο-Γερμανών (συνέπεια της Συνθήκης Μπρεστ – Λιτόφσκ) και κατατρόπωσαν τα στρατεύματα των Λευκών, που ήταν η θανάσιμη απειλή για τους μπολσεβίκους. Οι στρατηγοί Ντενίκιν και Βράνγκλερ νικήθηκαν κατά κράτος και σταμάτησε η προέλασή τους προς τη Μόσχα.

Αν δεν υπήρχε ο στρατός του Μάχνο, πιθανότατα οι Λευκοί να είχαν νικήσει. Το ευχαριστώ ήταν η μαζική σφαγή των Ουκρανών που είχαν υποστηρίξει τον Μάχνο και η πλήρης εξόντωση των ανταρτών. Τρότσκι και εδώ.

ΥΓ1: Για όποιον ενδιαφέρεται να εμβαθύνει στο θέμα, συνιστώ τα εξής βιβλία: «Η Ρώσικη Επανάσταση» του Βολίν, εκδόσεις Καινά Δαιμόνια, «Η Αγνωστη Επανάσταση 1917-1921» πάλι του Βολίν, εκδόσεις Πανοπτικόν και η «Ιστορία του Μαχνοβίτικου Κινήματος 1918-1921» του Π. Αρσίνοφ, εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος.

ΥΓ2: Για τους φίλους που διαφωνούν, θα τους παρακαλούσα στην επόμενη συνάντησή μας να έχουν διαβάσει αυτά τα βιβλία. ‘Η έστω να τους έχουν ρίξει μια ματιά.    

efsyn.gr