Απολυταρχισμός και η ενιαία σκέψη

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Εως και πριν από λίγα χρόνια, όταν τα απολυταρχικά συστήματα αντιμετώπιζαν λαϊκές αντιδράσεις τέτοιες που θα μπορούσαν να τα κλονίσουν ή να τα ανατρέψουν κατέφευγαν με άνεση στη χρήση τεθωρακισμένων ή και σε «ανθρωπιστικούς» πολέμους, στην απόλυτη δηλαδή κρατική βία -και ποιος να μιλούσε και τι να πει; Σήμερα δεν μπαίνουν καν στον κόπο να χρησιμοποιήσουν αυτή τη βία, αφού το επιτυγχάνουν αυτό με την ενιαία σκέψη, που κατόρθωσαν να «εμφυσήσουν» στις περισσότερες δυτικές αλλά και άλλες κοινωνίες.

Δεν πάει η κάθε χώρα να έχει τις ιδιομορφίες και ιδιαιτερότητές της, διαφορετικές γλώσσες και έθιμα, πολυπλόκαμες κουλτούρες και πολιτισμούς -η ενιαία σκέψη τα έχει ισοπεδώσει όλα τούτα τα όμορφα και μοναδικά για την κάθε χώρα, αφού, σύμφωνα με τους εγκεφάλους αλλά και τελάληδες τούτων των απολυταρχικών συστημάτων, κινητήρια δύναμη είναι το χρήμα και μας έχουν πείσει ότι όλη η ζωή είναι μια αδυσώπητη και ασταμάτητη πάλη για την απόκτησή του. Ελα όμως που το χρήμα αφαιρείται από τους πολλούς για να ζουν άκοπα και βουτηγμένοι στη χλιδή ακριβώς εκείνοι που στέκονται στο τιμόνι αυτών των καθεστώτων.

Πολλοί είχαμε παραμυθιαστεί ότι η αριστερή κυβέρνηση θα τα διέγραφε όλα τούτα ή τουλάχιστον θα εγχάρασσε τη δική της ανθρωπιστική (και αισθητική) πινελιά στον καμβά της ομοιοτυπίας και ομοιοσυστασίας. Γρήγορα ήρθαμε στη θέση μας και αντιληφθήκαμε ότι η ενιαία σκέψη είχε διαβρώσει τα μυαλά των περισσότερων (ή μήπως όλων;) των κυβερνώντων. Αν το καλοσκεφτούμε ίσως αυτό να βγει σε καλό για την ελληνική κοινωνία· ίσως καταλάβει η τελευταία ότι δεν υπάρχουν πια ουτοπίες και παραμύθια και ότι η εξουσία διαβρώνει τους πάντες, όσο ιδεολόγοι και ηθικώς πλεονάζοντες κι αν μερικοί φώναζαν ότι είναι.

Ως συνήθως, το θέμα είναι τώρα τι κάνουμε, μετά τόσες δραματικές και απροσδόκητες (;) διαπιστώσεις προτού οδηγηθούμε οι περισσότεροι στην κατάθλιψη και την παραίτηση από κάθε πολιτικό και κοινωνικό αγώνα. Ιδού ένα χωρίο από το βιβλίο του καθηγητή Βασίλη Φιοραβάντε «Η εποχή της καθορισμένης άρνησης», εκδόσεις Αρμός: «Ισως να μην έχουμε ανάγκη περισσότερο παρά ποτέ, μέσα σε αυτές τις συνθήκες, όπως προδιαγράφονται, την ανάδειξη της κοινωνίας των πολιτών, πλήρως αυτονομημένη και αυτοπροσδιορισμένη, ως αντίβαρο, ακόμη και ως άρνηση του γενικευμένου και οργανωμένου σε σύστημα αυταρχισμού της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης χρηματο-οικονομίας».

Μια οιονεί πρόταση (θεωρητική) που θα οδηγήσει σε μια εποχή απελευθέρωσης είναι ένα νέο κοινωνικό και πολιτισμικό μοντέλο «ως άρνηση ακριβώς αυτού του ξεπεσμένου κόσμου... με βάση νέες αρχές, με απόλυτη και πλήρως θεσμοθετημένη διαφάνεια, σε όλα τα επίπεδα και σε όλες τις κλίμακες, από την κατώτερη έως την ανώτατη, με νέες προτεραιότητες, θέτοντας πάντοτε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κάθε δράσης και κοινωνικής πρακτικής πρωταρχικά τον άνθρωπο -και μόνο τον άνθρωπο».

Καλώς. Κάτι πιο χειροπιαστό, πιο κατανοητό; Οι κοινωνίες των πολιτών αποδείχτηκαν χρυσοφόρες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, τα αυτόνομα και συνεταιριστικά κινήματα είναι στα σπάργανα. Ποιος θα φτιάξει το νέο κοινωνικό και πολιτισμικό μοντέλο; Πάντως το βιβλίο είναι αισιόδοξο, άρα αξιοδιάβαστο.   

efsyn.gr