Κλιματική αλλαγή: Υπαρξιακή απειλή για τη Γη

Ανδρέας Βελισσάριος

“Δύο μόλις χρόνια έχουμε στην διάθεση μας για να δράσουμε προκειμένου ο πλανήτης να αποφύγει τις καταστροφικές συνέπειες,” δήλωσε ο γ.γ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες. «Αν δεν αλλάξουμε κατεύθυνση μέχρι το 2020 κινδυνεύουμε να υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και για τα οικοσυστήματα που μας υποστηρίζουν», τόνισε, καλώντας την κοινωνία των πολιτών να ζητήσει από τους ηγέτες του «να δώσουν λόγο», να κατανοήσουν την επείγουσα φύση του προβλήματος και να τερματίσουν την παράλυση.

Η ανθρωπότητα βρίσκεται απέναντι σε μια τεράστια πρόκληση, για την ίδια της την επιβίωση. Η επιτροπή για την κλιματική αλλαγή εκδίδοντας πολλές εκθέσεις και μελέτες έχει προειδοποιήσει πάμπολες φορές ότι απαιτείται αναπροσανατολισμός της παγκόσμιας οικονομίας. Η αγριότητα του καπιταλιστικού μοντέλου εκμετάλλευσης και τρόπου παραγωγής φαίνεται να χτυπάει βάναυσα και το περιβάλλον εξαντλώντας πλήρως τους πόρους του, σε πλήρη αντιστοιχία με το εργατικό δυναμικό. Παρόλη την προβληματική δυσκίνητη οικονομική κατάσταση είναι ακόμα εφικτό να συγκρατηθεί ο οδοστρωτήρας της κλιματικής αλλαγής ώστε να μην αποβεί μοιραίος για τα θεμέλια της ανθρώπινης επιβίωσης. Η κατάσταση γίνεται ολοένα και πιο δραματική όταν το φως της δημοσιότητας βλέπουν εκθέσεις και περιβαλλοντικές μελέτες .

Η επισκόπηση 6.000 επιστημονικών μελετών από το IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος) σημειώνει ότι τα προβλήματα που προξενεί η κλιματική αλλαγή έχουν ήδη γίνει αισθητά και σε κάθε περίπτωση θα επιδεινωθούν. Η σύνοψη της έκθεσης του IPCC αν μη τι άλλο τρομάζει! Συγκεκριμένα αναφέρει πως η ανθρωπότητα έχει στη διάθεσή της 12 χρόνια για να μειώσει τις εκπομπές ρύπων κατά 45% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, ενώ έως το 2050 οι ρύποι θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 100% – δηλαδή είτε να μην εκπέμπεται καθόλου διοξείδιο του άνθρακα από ανθρωπογενείς δραστηριότητες είτε να έχουν μειωθεί δραστικά οι εκπομπές και παράλληλα να έχει βρεθεί τρόπος αφαίρεσης γιγάντιων ποσών διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται συστηματική προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ταχύτατη εγκατάλειψη του άνθρακα ως ενεργειακή πηγή και φύτευση νέων δασών σε τεράστιες εκτάσεις. Όλα αυτά ακούγονται ουτοπικά αν σκεφτεί κανείς πως ο κλάδος της βιομηχανίας ισχυροποιείται και στυλώνεται μπροστά στο βωμό του κέρδους και του εύκολου χρήματος θυσιάζοντας οποιαδήποτε αίσθηση οικολογικής συνείδησης και σεβασμού προς το περιβάλλον . Τα χτυπήματα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής είναι ισχυρά για να κάνουν τον κλάδο της βιομηχανίας και πολιτικό κόσμο να ξυπνήσουν από τον λήθαργο.

Επισιτιστική κρίση-Περιβάλλον

Πέρα την γενικότερη αστάθεια, η άνοδος της παγκόσμιας πείνας τις τελευταίες δεκαετίες προκαλείται ολοένα και περισσότερο από την κλιματική αλλαγή και τα συναφή ακραία καιρικά φαινόμενα, θέτοντας σε μεγαλύτερο κίνδυνο ορισμένους από τους πιο ευάλωτους πολίτες του κόσμου. Η επισιτιστική ανασφάλεια διαπιστώθηκε ότι είναι σημαντικά χειρότερη στις χώρες όπου οι άνθρωποι εξαρτώνται από τη γεωργία για την επιβίωσή τους, ειδικά όταν δεν διαθέτουν συστήματα για την αντιμετώπιση των συνεπειών των κλιματικών κρίσεων. Σύμφωνα με μία πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ για το θέμα “Φτώχεια-Κλιματική αλλαγή” από τις 51 χώρες που αντιμετώπισαν κρίσεις στον τομέα των τροφίμων το 2017, 34 είχαν κλιματολογικές διαταραχές. Η απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια εντάθηκε στις 14 χώρες που αντιμετώπιζαν ταυτόχρονα συγκρούσεις, πολεμικές εμπλοκές και πολιτική αστάθεια, εκτός από τις κλιματικές κρίσεις. Παρατηρούμε δηλαδή πως εκτός από την πλήρη φτωχοποίηση και την δημιουργία ακραίων ανισοτήτων εξαιτίας των πολεμικών επεμβάσεων και της εκμετάλλευσης των περιοχών της Μέσης Ανατολής (Συρία, Υεμένη, κτλ) και της Αφρικής από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, οι άνθρωποι των περιοχών αυτών έχουν να αντιμετωπίσουν και την πείνα και τα ακραία καιρικά φαινόμενα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Υπερθέρμανση

Αν συνεχιστούν οι ίδιες τάσεις το IPCC προβλέπει πως το σενάριο ανόδου της θερμοκρασίας κατά 2,6 βαθμούς θα είναι απόλυτα ρεαλιστικό για το 2040! Μια πιθανή υπερθέρμανση λοιπόν  κατά 2,6 βαθμούς,  σημαίνει πως 50 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αίγυπτο, την Ινδία, την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες, την Κίνα, το Βιετνάμ, το Μπανγκλαντές και τις ΗΠΑ θα ζουν σε περιοχές που μπορεί να καταστούν ακατοίκητες εξαιτίας των συνεχών πλημμυρικών φαινομένων. Θα πρέπει να σημειωθεί ακόμη πως oι αυστηρές δεσμεύσεις, όπως αυτές απορρέουν από τη Συμφωνία του Παρισίου για το κλίμα, δεν είναι αρκετές για να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου, πολλώ δε μάλλον στον 1,5 βαθμό. Όσο η μείωση των εκπομπών καθυστερεί, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις, από τις οποίες πολλές μη αναστρέψιμες και πιο επώδυνα, αλλά και κοστοβόρα τα μέτρα που θα χρειαστεί να ληφθούν στο μέλλον. Παρά την “πανηγυρική” έγκριση της συμφωνίας στο Παρίσι, η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει απτόητη να ακολουθεί τη δική της “οικολογική συνείδηση-ασυνειδησία”  στηρίζοντας με ζήλο τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, προωθώντας ταυτόχρονα και την κατασκευή νέων λιγνιτικών μονάδων που προφανώς θα καίνε το πιο ρυπογόνο καύσιμο στον πλανήτη.

Τρομακτικά καιρικά φαινόμενα-ανισορροπία εποχών

Το πανεπιστήμιο του Μπέρκλι στην Καλιφόρνια ανακάλυψε μετά από έρευνα 38 ετών ότι η ανθρωπογενής δραστηριότητα διαταράσσει έντονα την ισορροπία των εποχικών θερμοκρασιών. Υπάρχει δηλαδή ένας ανομοιογενής ρυθμός εποχικής αλλαγής στην ατμόσφαιρα πάνω από τις εύκρατες ζώνες των βόρειων και νότιων ημισφαιρίων. Την πλήρης μετατόπιση της φυσικής εναλλαγής των εποχών μπορούμε εύκολα να παρατηρήσουμε στην καθημερινή μας ζωή. Τα καλοκαίρια διαρκούν και θερμαίνονται (έναρξη ήδη από την άνοιξη) περισσότερο δημιουργώντας χάσματα στις μετέπειτα εποχικές συνθήκες. Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως κυκλώνες και τυφώνες χτυπούν ανελέητα τόσο την Ευρώπη (ασυνήθιστο) όσο και την Αμερική (Μάικλ-Φλόριντα, Φλόρενς-Καρολίνα, Ιζέλ και Χούλιο-Χαβάη) αφήνοντας πίσω τους ανυπολόγιστες καταστροφές και θύματα. Πρόσφατα φονικές πλημμύρες έπληξαν τόσο την Γαλλία όσο και την Ιαπωνία, με την πρώτη να θρηνεί 12 θύματα και τη δεύτερη 60 με ολόκληρες περιοχές να θάβονται κάτω από τη λάσπη και το νερό. Η φύση τρομάζει με την απίστευτη χρονικά δραματική εξέλιξη που αντιδρά όσο εμείς εθελοτυφλούμε…!

Παρόλα αυτά οι πρωτοποριακοί καινοτόμοι σχεδιασμοί, και οι νέες τεχνολογίες αποτελούν φωτεινά στίγματα και εκλάμψεις σε αυτό το χαώδες σκηνικό κάνοντάς μας να αισιοδοξούμε για ένα καλύτερο αύριο. Συγκεκριμένα οι σκανδιναβικές χώρες φαίνεται να πρωτοπορούν στο σχεδιασμό της μείωσης της περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Η νορβηγική κυβέρνηση ανακοίνωσε την δέσμευση της να δαπανήσει 200 εκατομμύρια δολάρια για την καταπολέμηση της αυξανόμενης πλαστικής ρύπανσης στους ωκεανούς (χώρος τεράστιας στρατηγικής και οικονομικής δραστηριότητας της Νορβηγίας).

Από την άλλη μεριά, η κεντροδεξιά κυβέρνηση Ράσμουσεν στη Δανία θα απαγορεύσει την πώληση νέων οχημάτων με ορυκτά καύσιμα το 2030 στοχεύοντας να διαθέτει πάνω από 1 εκατομμύριο ηλεκτρικά ή υβριδικά οχήματα στους δρόμους της μέχρι τότε.

Η πολιτεία του Κλίβελαντ στις ΗΠΑ θα στραφεί και θα καλύπτει τις ανάγκες της, 100% μέχρι το 2050 μέσω της αιολικής και ηλιακής ενέργειας.

Τα επόμενα χρόνια, η συγκοινωνίες της Αγγλίας και συγκεκριμένα τα λεωφορεία θα διαθέτουν ειδικό σύστημα καθαρισμού του αέρα μειώνοντας αισθητά τους ρύπους.

Η κορυφαία εταιρεία παιδικών παιχνιδιών Lego στοχεύει έως το 2030 τα πολύχρωμα πλαστικά τουβλάκια της και οι ευφάνταστες δημιουργίες της να κατασκευάζονται από βιώσιμα υλικά όπως το ζαχαροκάλαμο.

Η Adidas δεσμεύθηκε για την εξάλειψη της χρήσης νέου πλαστικού, συμπεριλαμβανομένου του πολυεστέρα. Το υλικό χρησιμοποιείται ευρέως σε προϊόντα, ειδικά σε αθλητικά ρούχα, διότι στεγνώνει γρήγορα και ζυγίζει ελάχιστα.Η Adidas δήλωσε επίσης ότι θα σταματήσει να χρησιμοποιεί πλαστικά στα γραφεία της, τα καταστήματα λιανικής πώλησης, τις αποθήκες και τα κέντρα διανομής της, μια κίνηση που θα εξοικονομήσει περίπου 40 τόνους πλαστικού ετησίως, ξεκινώντας από το 2018. Αντίστοιχη πορεία ακολουθούν τα ΙΚΕΑ, τα Starbucks και άλλες πολυεθνικές.

Η Χιλή κατάφερε να κατασκευάσει πλαστικές σακούλες και επαναχρησιμοποιήσιμα υφάσματα που είναι υδατοδιαλυτά και δεν ρυπαίνουν. Οι κατασκευαστές μπορούν επίσης να προγραμματίσουν τη θερμοκρασία στην οποία οι πλαστικές σακούλες θα διαλύονται κατά την επαφή με το νερό, υπολογίζοντας έτσι και το ενδεχόμενο βροχής. Ένα άλλο πλεονέκτημα του συγκεκριμένου πλαστικού είναι ότι αποφεύγεται ο κίνδυνος της ασφυξίας από σακούλα, μια σημαντική αιτία παιδικής θνησιμότητας, αφού διαλύεται σε επαφή με τη γλώσσα ή με δάκρυα.

Στις ΗΠΑ η JP Morgan Management φαίνεται να ενδιαφέρεται εντόνως το τελευταίο διάστημα στο “στήσιμο” ενός τεράστιου επενδυτικού πακέτου δημιουργίας φραγμάτων και αντιπλημμυρικών έργων σε Νέα Υόρκη και Νιού Τζέρσι. Το κόστος υπολογίζεται στα 2.7εκ. δολλάρια ανά μέτρο κατασκευής!

Όλες αυτές οι δράσεις (και άλλες πολλές) χρειάζονται προγραμματισμό στη δημιουργία ενός κοινοτικού σχεδίου καθαρού ενεργειακού ισοζυγίου ώστε να βοηθούν όλους τους κατοίκους μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων αλλά και τις μικρές επιχειρήσεις και οργανισμούς να αγοράζουν και κυρίως να στηρίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ενεργειακή απόδοση σε επιχειρήσεις και σπίτια).

Ως σήμερα οι επενδύσεις που αφορούσαν το περιβάλλον επικεντρώνονταν, κυρίως, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα. Σήμερα οι επενδυτές αρχίζουν να ασχολούνται περισσότερο με τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορεί να προκληθούν από το φαινόμενο του θερμοκηπίου σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Το περιθώριο επιλογών των επενδυτών διευρύνεται, ως εκ τούτου, όσο εξερευνώνται νέοι τρόποι για την καταπολέμηση διάφορων πτυχών της κλιματικής αλλαγής, όπως η ξηρασία και η άνοδος της στάθμης των υδάτων.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η εξέλιξη και η δημιουργία μιας τεράστιας επενδυτικής αγοράς  κεφαλαίων γύρω από τις ΑΠΕ και την “πράσινη ενέργεια-οικονομία” που πέρα από το θεμελιώδη στόχο της αντιμετώπισης του φαινομένου του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής, δημιουργεί πληθώρα θέσεων εργασίας καλλιεργώντας και μεταλαμπαδεύοντας ταυτόχρονα την οικολογική συνείδηση στους πολίτες.

ΤΙΤΑΝ – Folli Follie κι ανάμεσα το χάος

Από εδώ, μια εταιρεία διαμάντι. Blue chip αληθινό, όχι φούμο. Με 116 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά. Και από εκεί μια επιχείρηση όπου δεν υπήρξε ούτε ένα οικονομικό στοιχείο που να ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Τόσο τεράστιες διαφορές!

Γράφει η Ρέα Βιτάλη  

Ουδέν γελοιότερο ενός ανήλικου ενήλικα. Υπάρχουν και εταιρείες με τέτοια χαρακτηριστικά. Η Folli Follie, για παράδειγμα. Με δήθεν σημαία -όπως αποδείχτηκε- μια δήθεν αφοσίωση στην «ελληνικότητα», επιλέγοντας -βεβαίως βεβαίως- από την «ελληνικότητα» τα πιο συμφέροντα στοιχεία της, για ανενόχλητη διαφθορά, υπόγειες διαδρομές χρημάτων και στοιχείων.

Εκμεταλλεύτηκε κάθε τρυπάρα σε ένα διάτρητο σύστημα, ξεπερνώντας κάθε έλεγχο, καταστρατηγώντας κάθε αρχή, σίγουρα με το αζημίωτο. Δεν υπήρξε ούτε ένα οικονομικό στοιχείο στη συγκεκριμένη επιχείρηση που να ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Τόσο τεράστιες διαφορές! Και να επιβιώνεις υποδυόμενος τον μεγαλοσχήμονα για χρόνια και να δίνεις και συνεντεύξεις με τίτλο «The sky is the limit!».

Πατήρ, μητέρα και υιός. Αγία ελληνική οικογένεια. Μην και χωρέσει στέλεχος με ξένο αίμα στα υψηλά της. Στενά κυκλώματα, βαριά αρώματα και συνωμοσίες. Βρίσκουν και τα κάνουν. Ακόμα και μήνες μετά το σκάνδαλο, ταχυδακτυλουργικές κινήσεις μπροστά στα μάτια μας. Ένα μεγαλειώδες σπίτι στις Σπέτσες που αλλάζει χέρια και, να μου το θυμηθείτε, δεν αλλάζει. Και ένας γιος κατσικωμένος στη θέση του για «να προσφέρει τη βοήθειά του», όπως με θράσος επικαλέστηκε, για να δικαιολογεί την παρουσία του. 

Και χρόνοι γιαβάς γιαβάς, από την πλευρά του κράτους μας και όλων των αρμόδιων παραγόντων, για να έχει χρόνο για ελιγμούς ο «αυτοδημιούργητος», από την αποκάλυψη του μπάχαλου, εννοείται από ξένους, μέχρι και το τώρα μας. Γιαβάς γιαβάς! Και πλέον διαμονή, όπως τουλάχιστον ψιθυρίζουν οι κουτσομπόληδες, στο Χονγκ Κονγκ. Και με ποιoν μωρέ θα πιεις ούζα στο Χονγκ Κονγκ; Eχει Ντάπια το Χονγκ Κονγκ; Και ποιανών μωρέ τα κεφάλια θα γυρίζουν στον ουρανό, να βλέπουν το ελικόπτερο της μεγάλης επιχειρηματικής οικογένειας να μεταφέρει κόσμο από βίλα σε ταβέρνα; Ελλάς. Θλιβερή επαρχία. Τη μεγαλύτερη φτώχεια τη συναντάς στον νέο πλούτο. Folli Follie, η μια όψη σου, πατρίς μου! 

Ουδέν πιο σεβάσμιο από τον ενήλικα που ενεργεί ως ενήλικας. Συμβαίνει και με μερικές εταιρείες. Λαμπρές εξαιρέσεις. ΤΙΤΑΝ. Έτος ιδρύσεως 1902. Ήτοι 116 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά. Μέτρα, πατριώτη, κυβερνήσεις, καταστάσεις, πολέμους, επιχειρηματικούς και πολιτικούς πολέμους, υπουργούς, τσιράκια, σειρές τραπεζιτών, αλλαγές «γραμμών»… Ιλιγγος! Αν οι ιδιοκτήτες γευματίζουν στο διπλανό τραπέζι σου, σε βεβαιώνω δεν θα τους αναγνωρίσεις. Χαμηλό προφίλ, γενιές συγγενών αναθρεμμένοι με τις ίδιες αξίες. 

Μια εταιρεία διαμάντι. Blue chip αληθινό όχι φούμο. «Για να μείνουμε ίδιοι πρέπει ν΄αλλάξουμε» ανέφερε χαρακτηριστικά ένας εκ των μεγαλομετόχων, ως σοφό bullet point στην νέα τροχιά ανάπτυξης της εταιρείας. Εννοώντας, ότι για να μείνουνε στον τόπο, να μην αναγκαστούν να κάνουν απολύσεις, να συνεχίσουν να φορολογούνται οι μέτοχοι στα πάτρια αλλά, από την άλλη, για να επιβιώσουν… 

Πώς να επιβιώσουν εταιρείες που εξαναγκάζονται σε επιτόκια κοντά στο 4-5% όταν ο διεθνής ανταγωνιστής τους επιχειρεί με 0,9%. Πώς να ανταγωνιστείς; Πώς να ελπίζεις σε δανεισμό, για να πετάξεις ακόμα πιο ψηλά, με τράπεζες που παραπαίουν αδέκαρες και με ένα σωρό φαντάσματα κόκκινων δανείων στα ντουλάπια τους; Πώς να συνομιλήσεις και να εισακουστεί η φωνή σου από έναν υπουργό που υποδύεται χαρά ότι βγαίνει στις αγορές και έναν Πρωθυπουργό που μιλάει για εκτίναξη της οικονομίας μας! Πώς να συνεννοηθείς; Πώς να οργανωθείς; Πού να ελπίζεις; Όχι αγαπητοί, ο Τιτάνας δεν φεύγει από τη χώρα μας… Αλλά φεύγει. Η καταστατική του έδρα θα είναι πλέον στο Βέλγιο ενώ η διοίκησή του θα ασκείται από την Κύπρο. 

Είναι ενδιαφέρον ότι η μεγαλύτερη και μια εκ των πλέον υγιών εταιρειών έχει την ίδια διαδρομή σκέψης και απόφασης (αν το δεις με μια απλωσιά σκέψης) με τον ενσυνείδητο γιατρό, τον σοβαρό φοιτητή, τον φιλόδοξο εργαζόμενο, τον δημιουργικό άνθρωπο, τον εμπνευσμένο μικρό επιχειρηματία, τον ταλαντούχο καλλιτέχνη, που δεν βλέπει προκοπή σε τούτα τα εδάφη. Δεν βλέπει αύριο. Που διαισθάνεται, που αισθάνεται στο πετσί του, ότι πρέπει να φύγει για να μεγαλουργήσει. 

Η εταιρεία ΤΙΤΑΝ δεν αποχωρεί, δεν απολύει, δεν εκθέτει. Τον Τιτάνα δεν τον χωράει ο τόπος. Πετάει, για να πετάξει. Ακολουθεί τη διαδρομή μιας ΒΙΟΧΑΛΚΟ, μιας ΦΑΓΕ, μιας Coca – Cola. Τον Τιτάνα θα τον καμαρώνουμε σε ένα από τα μεγαλύτερα χρηματιστήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Euronext Βρυξελλών και το Euronext Παρισίων, με στόχο την άντληση κεφαλαίων από μια ευρύτερη βάση επενδυτών. Συνεχίζει δηλαδή με πυξίδα τον διεθνή προσανατολισμό του, απελευθερωμένος από τα δικά μας δεδομένα και αγκυλώσεις. 

Και εμείς; Ουουου! Έχουμε ν΄ασχολούμαστε με τόσα μεγαλειώδη, ενθαρρυντικά, υποσχόμενα! Τα κρυφά ταμεία του υπουργείου Κοτζιά, που καταγγέλλει τα κρυφά ταμεία του υπουργείου Καμμένου, όταν ο Καμμένος κατήγγειλε τα κρυφά ταμεία, του υπουργείου Κοτζιά… Και έζησαν αυτοί χορτάτοι και μεις χειρότερα και μη χειρότερα, να λες. Κοινώς, πάμε καμένοι, πατριώτες! 

Υ.Γ.: Πάρτε και σημειολογικά τα ονόματα… Από τη μια ΤΙΤΑΝ. Από την άλλη Follie Follie. Μεταφράζεται «Τρελή». Σαν «πουλάς τρελίτσα». Εύφορα τα εδάφη μας για Folli Follie.     

Αντιμιλάτε στην τηλεόραση;

Του Τάσου Τσακίρογλου

Το θέαμα είναι ο εφιάλτης της σύγχρονης αλυσοδεμένης κοινωνίας, που δεν εκφράζει εντέλει παρά την επιθυμία της να υπνώττει. Το θέαμα είναι ο φρουρός αυτού του ύπνου». Αυτό έγραφε το μακρινό 1967 ο Γάλλος συγγραφέας και κινηματογραφιστής Γκι Ντεμπόρ, στο εμβληματικό βιβλίο του «Η κοινωνία του θεάματος», περιγράφοντας το πώς οι εικόνες που οικοδομεί καθημερινά και συστηματικά αυτή η κοινωνία διασφαλίζουν την αναπαραγωγή της μέσω της αλλοτρίωσης.

Ξένοι με τον εαυτό μας μέσω του καθρέφτη που σήμερα είναι κυρίως η τηλεόραση, η οποία αντανακλά σχεδόν αποκλειστικά τις χειρότερες πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης: αυθεντία, ιδιοτέλεια, ναρκισσισμός, νεύρωση, επιδεικτική άγνοια, άκρα επιθετικότητα, κραυγές, χαμηλά ένστικτα, βλακεία.

Τηλεοπτικά δελτία φτιαγμένα με τη μεταμοντέρνα συνταγή τού «και τώρα... ας περάσουμε στο επόμενο θέμα», η οποία σβήνει και ακυρώνει την όποια αξιολόγηση στην ιεράρχηση των θεμάτων και εξισώνει την... «περιφέρεια» της Καρντάσιαν με την τελευταία ανακάλυψη στο πεδίο της αστροφυσικής ή με την πιο πρόσφατη γενοκτονία κάπου στον πλανήτη. Η ίδια λογική του ζάπινγκ ως μορφή ενημέρωσης και τελικά γνώσης ισχύει και στο διαδίκτυο, όπου τα «κλικ» διαδέχονται το ένα το άλλο και οι αναγνώστες, σαν τις πεταλούδες, πηγαίνουν από λουλούδι σε λουλούδι, χωρίς όμως να γεύονται το νέκταρ. Αυτό που μένει στον εγκέφαλο είναι ένας σωρός ατάκτως ερριμμένων γεγονότων και εικόνων, τόσο αποσπασματικών που μάλλον προκαλούν σύγχυση παρά εξηγούν το γεγονός που παρουσιάζεται.

Η επιθυμία της κοινωνίας «να υπνώττει» συνίσταται σ’ αυτή την καθησυχαστική ψευδαίσθηση των περισσοτέρων από εμάς ότι ξέρουμε και κατέχουμε όχι μόνο την τρέχουσα ειδησεογραφία, αλλά και το βάθος των θεμάτων που παρουσιάζονται. Εξ ου και ο πληθωρισμός των «εμπεριστατωμένων» απόψεων που είμαστε έτοιμοι να εκφέρουμε για κάθε θέμα. Ομως, όπως έλεγε ο επικοινωνιολόγος Νιλ Πόστμαν, «η άγνοια μπορεί πάντα να διορθωθεί. Αλλά τι πρέπει να κάνουμε αν θεωρούμε την άγνοια γνώση;».

Ζούμε ήδη στην εποχή της μαζικής σύγχυσης και του γενικευμένου διαλόγου κωφών ναρκίσσων που θεωρούν ότι υπάρχει κάποιος σύντομος δρόμος προς τη γνώση, παρακάμπτοντας «τα κακοτράχαλα μονοπάτια προς τις δύσβατες κορφές».

Το θέαμα βέβαια ορίζει και την πολιτική σκηνή, όπου σε καθημερινή βάση πολιτικοί υποδύονται ρόλους, ενίοτε ξένους και στους ίδιους, υπηρετώντας ένα θεατρικό τελετουργικό που άλλοτε είναι καλοπαιγμένο και διατηρεί ψήγματα πραγματικότητας και άλλοτε κακοπαιγμένο και μη πειστικό. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό το τελετουργικό αποξενώνει τους πολίτες από την πολιτική, αφήνοντας έδαφος στους δημαγωγούς, στους λαϊκιστές και, κυρίως, σ’ εκείνους που έχουν την τεχνογνωσία στα τελετουργικά και σε ένα είδος μαγικής σκέψης: στους ακροδεξιούς και στους φασίστες. «Ο καταναλωτής και στην πολιτική είναι ένας ασθενής που ανακουφίζεται με ψευδοθέατρο» πρόσθετε ο Πόστμαν.

Ακούγεται δυσοίωνο, αλλά μια κοινωνική πλειοψηφία εν υπνώσει και σε μεγάλο βαθμό λοβοτομημένη από τα κάθε είδους θεάματα είναι η πρώτη ύλη για έναν εκφασισμό, θεατές του οποίου γινόμαστε σήμερα. Η κοινωνική και ατομική μας μετάλλαξη οδηγεί και στην πολιτική μετάλλαξη και στη μετατροπή μας σε κοπάδια που ακολουθούν σωτήρες και «βοσκούς», με τη βοήθεια των κάθε είδους μαντρόσκυλων: κομματικών, επικοινωνιακών, θρησκευτικών και πάει λέγοντας.

Τι να κάνουμε; Ο Γούντι Αλεν, πάντως, λέει ότι «τις ελεύθερες ώρες μου αντιμιλάω στην τηλεόραση».

Η μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων

«Run, rabbit, run, dig that hole, forget the sun»

Breathe, Pink Floyd

«Life is just what happens to you, while you ‘re busy making other plans»

Beautiful Boy, John Lennon

~

Δεν ζούμε, τρέχουμε.

Όλο τρέχουμε, κάτι να προλάβουμε, κάτι να κάνουμε, κάποιον να δούμε, κάτι να πληρώσουμε, κάτι να ακούσουμε, κάτι να μάθουμε, κάτι να διαβάσουμε, κάτι.

Απ’ τη στιγμή που ανοίγουμε τα μάτια μας μέχρι να τα κλείσουμε, τρέχουμε.

Ακόμα και τις στιγμές που ξεκουραζόμαστε, ακόμα και στον ελεύθερο χρόνο μας, ακόμα και τότε κάτι πρέπει να κάνουμε.

~

«Τι κάνεις;»

«Τίποτα»

(αυτή είναι η πιο ανησυχητική απάντηση)

«Τι κάνεις;»

«Τρέχω»

(αυτή είναι η πιο συνηθισμένη απάντηση)

~

Αν μείνεις για μια ώρα χωρίς να κάνεις τίποτα, απλώς κοιτώντας τον τοίχο ή το δέντρο απέναντι, αισθάνεσαι ενοχές.

Αν σε δουν να μένεις έτσι για μια ώρα, χωρίς να κάνεις τίποτα, απλώς κοιτώντας τον τοίχο ή το δέντρο απέναντι, θα σου προτείνουν αντικαταθλιπτικά.

Γιατί πέρα από τις δουλειές που πρέπει να κάνεις, πέρα από τα καθήκοντα σου, θα μπορούσες να αξιοποιήσεις αυτή την ώρα, διαβάζοντας, ακούγοντας μουσική, κάνοντας γυμναστική -αντί να χάνεις το χρόνο σου.

Λες και η ώρα του ρεμβασμού είναι χαμένη ζωή.

Λες και η υπόλοιπη ζωή, όπου όλο τρέχουμε κάτι να προλάβουμε, είναι κερδισμένη ζωή.

~~{}~~

Ακόμα και τα παιδιά μας τα γαλουχούμε με το ιδανικό της άοκνης προσπάθειας.

Ερεθίσματα, ακόμα περισσότερα ερεθίσματα, καταιγισμός ερεθισμάτων από την κούνια, μην τυχόν και δεν ακούσει Μότσαρτ, μην τυχόν και δεν μιλήσει ως τα δύο, και περισσότερα ερεθίσματα μετά, και παιχνίδια εκπαιδευτικά και διάβασμα και μουσική προπαιδεία και εξωσχολικές δραστηριότητες και εποικοδομητικό παιχνίδι (λες και το παιχνίδι μπορεί να είναι κάτι άλλο) και dvd και τάμπλετ και κολυμβητήριο και δύο ξένες γλώσσες από νωρίς (γιατί τότε μαθαίνουν πιο εύκολα), τα παιδιά μας τρέχουν πίσω μας κι αυτά.

Τρέχουμε εμείς, τρέχουν και τα παιδιά μας.

~

Πρέπει πάντα να κάνεις κάτι, να μην «χάνεις τον καιρό σου», να μη σπαταλάς τον καιρό σου.

Όμως αυτή η άδεια ώρα είναι ανάγκη του ανθρώπου.

Όταν αφήνουμε τον νου μας να αδειάσει, τότε πλησιάζουμε περισσότερο τον πυρήνα μας.

Γιατί όλα όσα μάθαμε κι όλα όσα μαθαίνουμε, όλα όσα κάνουμε και όλα όσα τρέχουμε να προλάβουμε (all that you give, all that you deal, all that you buy -beg, borrow or steal), είναι ενδύματα του νου και όταν τον νου τον βαρυφορτώνεις τότε αυτός, αναπόφευκτα κάποια στιγμή, καταρρέει.

Οι ψυχικές ασθένειες είναι η πανδημία του σύγχρονου πολιτισμού. Κατάθλιψη, ψυχαναγκασμοί, φοβίες και κυρίως άγχος.

~

Γιατί τρέχουμε. Τρέχουμε να προλάβουμε τη ζωή και δεν καταλαβαίνουμε ότι η ζωή έχει μείνει πίσω.

Αυτό που κυνηγάμε είναι η fata-morgana των προσδοκιών που πρέπει να έχουμε.

Γιατί πρέπει να είμαστε επιτυχημένοι, πρέπει να έχουμε περισσότερα λεφτά, πρέπει να είμαστε καλλιεργημένοι-έξυπνοι-όμορφοι-γυμνασμένοι-αδύνατοι-χαρούμενοι-ευτυχισμένοι, πρέπει να έχουμε τα πιο έξυπνα παιδιά, και πρέπει να ξεπεράσουμε τους άλλους, να έχουμε περισσότερα λεφτά από τους άλλους, να είμαστε πιο καλλιεργημένοι-έξυπνοι-όμορφοι-γυμνασμένοι-αδύνατοι-χαρούμενοι-ευτυχισμένοι από τους άλλους…

Πρέπει να κάνουμε, πρέπει να είμαστε, πρέπει να έχουμε κάτι παραπάνω και κάτι παραπάνω και όλο τρέχουμε για να το έχουμε και όλο πασχίζουμε για να πετύχουμε αυτό το κάτι παραπάνω, αυτό το μεγάλο, και τελικά έρχεται μια στιγμή όπου καταλαβαίνεις ότι έχασες εκείνο το μικρό και «λίγο παρακάτω» που είχες.

~~{}~~

Δεν απόλαυσες το σώμα σου και την νεότητα σου, γιατί πάντα ήθελες να είσαι πιο αδύνατος/η, πιο όμορφος/η, πιο sexy, πιο Μπραντ Πητ/Αντζελίνα Τζολί.

Όταν όμως είσαι ογδόντα χρονών και κοιτάς τις φωτογραφίες της νεότητας καταλαβαίνεις ότι ήσουν πιο όμορφος/η απ’ όσο πίστευες τότε.

~

Δεν απόλαυσες τον σύντροφο σου, γιατί διαρκώς γκρίνιαζε και δεν έβγαζε αρκετά λεφτά, και δεν ήταν αρκετά ρομαντικός-όμορφος-ερωτικός και γιατί δεν πρόλαβες να ασχοληθείς μαζί του, είχατε το Τρέξιμο.

Αλλά στα ογδόντα, όταν πια δεν θα τον έχεις δίπλα σου, νοσταλγείς τη γκρίνια του και τα ελαττώματα του και εκείνον τον χαζό τρόπο που σου έλεγε: «Ε, ναι, σ’ αγαπώ. Πάλι τα ίδια θα λέμε;»

~

Δεν απόλαυσες τα παιδιά σου, γιατί έπρεπε να τα στείλεις στον παιδικό σταθμό ώστε να μπορείς να τρέχεις για να τους προσφέρεις τα πάντα και έπρεπε να τα προετοιμάσεις για το νηπιαγωγείο, να τα στείλεις διαβασμένα στο δημοτικό, να τα στείλεις να μάθουν αγγλικά-γαλλικά-μουσική-θέατρο-μπαλέτο-υπολογιστές, και έπρεπε να διαβάζουν όλη μέρα για να περάσουν στο πανεπιστήμιο και μετά έφυγαν από το σπίτι πριν να το καταλάβεις.

Και στα ογδόντα σου, κοιτάς τις φωτογραφίες των παιδιών σου και καταλαβαίνεις ότι δεν πρόλαβες να τα αγκαλιάσεις όσο ήθελες, δεν πρόλαβες να παίξεις μαζί τους, γιατί έπρεπε να τρέχεις και έπρεπε να τρέχουν κι εκείνα.

~~{}~~

Κοιτάς πίσω και καταλαβαίνεις ότι δεν πρόλαβες τίποτα.

Ούτε τους φίλους σου να δεις ούτε τους γονείς σου να καταλάβεις ούτε έρωτες να ζήσεις ούτε να χορέψεις ούτε να κάνεις αυτά που θεωρούσες σημαντικά όταν ήσουν παιδί.

Κι αυτό σου φαίνεται παράξενο. Όλο έτρεχες κι όμως δεν πρόλαβες.

Γιατί έτρεχες τότε; Για να πληρώσεις όλους τους λογαριασμούς; Μα ακόμα χρωστάς και νέοι λογαριασμοί έρχονται κάθε μέρα.

Και καταλαβαίνεις ότι έτρεχες για να επιβιώσεις.

~

Λυπάμαι που στο λέω, αλλά τώρα, στα ογδόντα, δεν έχεις χρόνο για τύψεις.

Έχεις λίγο χρόνο να ζήσεις ακόμα, μην τον χαραμίσεις σε τύψεις γι’ αυτά που δεν έζησες. Άλλωστε ο χρόνος πάντα έτσι είναι, λίγος, όσων χρονών και να είσαι.

Πάρε μια βαθιά ανάσα και άδειασε τον νου σου.

Μην τρέχεις πια. Στάσου!

~

Κι αν δεν είσαι ογδόντα, αν έχεις μικρά παιδιά, πιάστα απ’ το χέρι, αγκάλιασέ ‘τα, παίξε μαζί τους. Τόσο γρήγορα, πριν να το καταλάβεις, δεν θα θέλουν να τα κρατάς απ’ το χέρι, δεν θα είναι παιδιά.

Κι εσύ δεν θα είσαι νέος, ζωντανός για πολύ ακόμα. Ένα ανοιγόκλεισμα των ματιών διαρκεί η ζωή, όσο και να τρέχεις.

Στάσου! Πάρε μια ανάσα.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

(Ο τίτλος προέρχεται απ’ το διήγημα του Άλαν Σίλιτοου «Η μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων». Έγινε ταινία από τον Τόνι Ρίτσαρντσον, το 1962 και τραγούδι από τους Iron Maiden.)   

Γελωτοποιός   

Μια διαφορετική ανάγνωση του Φινλανδικού συστήματος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Στην Ελλάδα οι περισσότερες αναφορές για το Φινλανδικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, συνήθως προκαλούν πολιτική φόρτιση. Κατά την διάρκεια της βαθύτατης ελληνικής οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής κρίσης επιχειρήθηκε η επίλυση των προβλημάτων (που αυτή προκάλεσε) με την ενεργοποίηση κοινωνικών αυτοματισμών οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για την στοχοποίηση επαγγελματικών ομάδων (π.χ εκπαιδευτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι κ.λ.π).

Αντίθετα στην δεκαετία του 1990 η Φινλανδία αποφάσισε να αντιμετωπίσει την δική της οικονομική κρίση χρησιμοποιώντας την εκπαίδευση ως βασικό πυλώνα επαναχάραξης του παραγωγικού της μοντέλου. Τα αποτελέσματα της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας που επιχείρησε η Φινλανδική κοινωνία διαπερνούν την κουλτούρα της σημερινής Φινλανδίας και αποτυπώνονται στο σύνθημα « όλα είναι εκπαίδευση».

Σε αυτό το άρθρο η προσέγγιση του Φινλανδικού εκπαιδευτικού μοντέλου βασίζεται στην αξιοποίηση των βιωματικών δεδομένων που προέκυψαν από την επίσκεψη επιμορφωτικού χαρακτήρα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus + ΚΑ1 σε σχολικές μονάδες του Ελσίνκι, τον Απρίλιο του 2018.

Η Φινλανδία είναι μία χώρα η οποία παρουσιάζει παρόμοια οικονομικά, γεωστρατηγικά και ιστορικά χαρακτηριστικά με τη Ελλάδα. Ειδικότερα χαρακτηρίζεται από το μικρό μέγεθος του πληθυσμού και την συγκέντρωση του σε μεγάλες πόλεις. Συνορεύει με την Ρωσία η οποία κάνει αισθητή την παρουσία της χρησιμοποιώντας μηχανισμούς πίεσης όπως είναι οι ελεγχόμενες μεταναστευτικές ροές. Ο σκληρός εμφύλιος πόλεμος που πραγματοποιήθηκε στην δεκαετία του 1920 άνοιξε πληγές οι οποίες επουλώθηκαν σύντομα από τους Φινλανδούς. Ωστόσο - κατά την άποψη ενός Φινλανδού συναδέλφου - δεν έχουν κατορθώσει να μιλήσουν με αυτοκριτική διάθεση για τα μελανά σημεία της ιστορίας τους όπως είναι η συνεργασία της Φινλανδικής Κυβέρνησης με το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Σε αντίθεση με το ελληνικό μοντέλο σχολικών υποδομών το οποίο χαρακτηρίζεται από την κατασκευή μικρού μεγέθους σχολικών μονάδων, το αντίστοιχο Φινλανδικό μοντέλο βασίστηκε στην κατασκευή μεγάλου μεγέθους σχολικών μονάδων με σκοπό την δημιουργία οικονομιών κλίμακας, συνεργειών και γνώσης. Για παράδειγμα στην περιοχή του Ελσίνκι υπάρχουν κτιριακά συγκροτήματα με χωρητικότητα μεγαλύτερη των 2000 μαθητών, στα οποία στεγάζονται οι δομές της τυπικής και της άτυπης εκπαίδευσης και κατάρτισης. Χαρακτηριστικά οφέλη που απορρέουν από την επιλογή του συγκεκριμένου μοντέλου είναι η ορθολογική διαχείριση των λειτουργικών δαπανών, η αποτελεσματική αξιοποίηση των υποδομών όπως βιβλιοθήκες, αθλητικές εγκαταστάσεις από έναν ικανοποιητικό αριθμό εκπαιδευομένων και εκπαιδευτικών.

Η χρηματοδότηση του φινλανδικού εκπαιδευτικού μοντέλου πραγματοποιείται κυρίως από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, ενώ οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των δημοσιονομικών κονδυλίων που προορίζονται για την χρηματοδότηση της προσχολικής, πρωτοβάθμιάς, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Σε αντίθεση με τις προτάσεις του Ο.Ο.Σ.Α που προτείνουν την αύξηση του εκπαιδευτικού ωραρίου, την μείωση των δημόσιων δαπανών για την εκπαίδευση, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω των επιταγών εκπαίδευσης (vouchers), την τυποποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, την κοινωνική λογοδοσία, την αύξηση της αναλογίας μαθητών/τριων ανά εκπαιδευτικό, οι σχεδιαστές του Φινλανδικού μοντέλου επέλεξαν να δημιουργήσουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα προσαρμοσμένο στις ανάγκες της Φινλανδικής κοινωνίας και όχι στα συμφέροντα των επιμέρους ομάδων πίεσης. Αποφάσισαν να δώσουν προτεραιότητα στην αναμόρφωση των ωρολογίων προγραμμάτων δημιουργώντας θεματικές ενότητες και προσεγγίζοντας ολιστικά τα γνωστικά αντικείμενα. Εστίασαν στην κινητικότητα του μαθητικού δυναμικού μεταξύ διαφορετικών τύπων σχολείων στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα παιδαγωγικού χαρακτήρα, διδακτικών προσεγγίσεων και συμβουλευτικής, στην κοινωνική συνεργασία και στην εξατομικευμένη μαθησιακή διαδικασία.

Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού απολαμβάνει υψηλό βαθμό κοινωνικού κύρους ως αποτέλεσμα των επαγγελματικών προσόντων του (παιδαγωγικού, διδακτικού συμβουλευτικού χαρακτήρα), την συχνή επικοινωνία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία. Ο Φινλανδός εκπαιδευτικός μπαίνει σε τάξεις των 10 ή των 15 μαθητών (υπάρχουν και οι τάξεις των 20 ή 25 ατόμων) συνεργάζεται με τους γονείς των μαθητών στο πλαίσιο συναντήσεων που ορίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής σε συγκεκριμένες ομάδες μαθητών. Κάθε εκπαιδευτικός εντάσσεται σε επιμέρους ομάδες εκπαιδευτικών που αναλαμβάνουν την αντιμετώπιση επιμέρους θεμάτων που αφορούν την λειτουργία των σχολικών μονάδων και την επικοινωνία τους με τη τοπική κοινωνία.

Ο σημαντικός αριθμός επαγγελματικών προσόντων του Φινλανδού εκπαιδευτικού - μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών, παρακολούθηση προγραμμάτων επιμόρφωσης για την διαχείριση συγγενών γνωστικών αντικείμενων και την παροχή συμβουλευτικού έργου - και η συχνή επικοινωνία με τους γονείς και την τοπική κοινωνία αποτελούν τις μεταβλητές της διαδικασίας αξιολόγησης του. Υπάρχει και η διοικητική αξιολόγηση που συνδέεται κυρίως με τις επιμορφωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών οι οποίες θα πρέπει να προσαρμόζονται στην αποτελεσματική βελτίωση του εκπαιδευτικού τους έργου.

Στις συζητήσεις με εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες των τριών σχολείων (Γυμνασίου, Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου) μπορείς να εντοπίσεις το κλίμα που χαρακτηρίζει κατά κανόνα τις σχέσεις εκπαιδευτικών και μαθητικού δυναμικού, κατά την διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας εντός και εκτός τάξης. Συγκεκριμένα το ωρολόγιο πρόγραμμα περιλαμβάνει έναν ικανοποιητικό αριθμό θεματικών ενοτήτων που καλούνται οι μαθητές/τριες να επιλέξουν με σκοπό την απόκτηση και την ενδυνάμωση των γνωστικών, επικοινωνιακών και κοινωνικών δεξιοτήτων τους. Η ολιστική προσέγγιση των θεματικών ενοτήτων μέσω των διαθεματικών και διεπιστημονικών συνδέσεων (όπου είναι εφικτό) αποτελεί ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του εκπαιδευτικού συστήματος όπως αυτά αποτυπώνονται στους διαγωνισμούς της PISA. Μία θεματική ενότητα δεν συνδέεται αποκλειστικά με ένα γνωστικό αντικείμενο άλλα με έννοιες που απαιτούν την διεπιστημονική προσέγγιση του. Η μετωπική διδασκαλία έχει αντικατασταθεί από την εργασία μέσω ομάδων και την εξατομικευμένη μάθηση που προσαρμόζεται στους προσωπικούς στόχους κάθε μαθητή/τριας. Άλλωστε αυτό που ενδιαφέρει τους περισσότερους μαθητές/τριες είναι η απόκτηση του εθνικού απολυτήριου, δηλαδή δεξιοτήτων που θα τους επιτρέψουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις, στα δικαιώματα και στις ευθύνες που απορρέουν από την ιδιότητα τους ως πολίτες της Φινλανδικής Δημοκρατίας και της Ε.Ε.

Ένα μικρό ποσοστό επιλέγει την συμμετοχή του σε εξετάσεις για την εισαγωγή σε κάποιο Πανεπιστήμιο. Κυκλοφορώντας στο εσωτερικό των σχολείων παρατηρείς παιδιά να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, tablets, smartphones ή να χαλαρώνουν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους. Φαινόμενα αποκλίνουσας συμπεριφοράς που δημιουργούνται σε σχολικές μονάδες μεγάλου μεγέθους αντιμετωπίζονται μέσω των εθνικών προγραμμάτων που προσαρμόζονται στο σχολικό περιβάλλον του Φινλανδικού σχολείου (πρόγραμμα αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού, πρόσθετη υποστήριξή των μαθητών/τριων που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες, προγράμματα συμβουλευτικής εντός του εκπαιδευτικού ωραρίου). Επίσης υπάρχει ο θεσμός των ιδιωτικών φροντιστηρίων τον οποίο επιλέγει ένας μικρός αριθμός μαθητών με σκοπό την εισαγωγή σε σχολές όπως η Νομική και Ιατρική του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι.

Συμπερασματικά οι προσλαμβάνουσες που έχουν παρουσιασθεί στις προηγούμενες παραγράφους αποτελούν την κουλτούρα οργάνωσης του Φινλανδικού σχολείου που αποτυπώνεται στις υποδομές, στην δημόσια χρηματοδότηση, στις αξίες και στις κοινωνικές συμπεριφορές. Μία κουλτούρα που άρχισε να διαμορφώνεται στην περίοδο της οικονομικής ύφεσης της Φινλανδικής οικονομίας και συνοψίζεται στις λέξεις κλειδιά: κοινωνική ευθύνη σε αντίθεση με την κοινωνική λογοδοσία, ομαδική εργασία με στόχο την εξατομικευμένη μάθηση, εκπαιδευτικοί-σύμβουλοι, ωρολόγια προγράμματα θεματικών ενοτήτων και όχι μαθημάτων, στην απομυθοποίηση των Τ.Π.Ε., στην ανατροφοδότηση, στην κοινωνική συνεργασία και στην αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου σε αντιδιαστολή με την ατομική αξιολόγηση. Τα επιτεύγματα του συγκεκριμένου μοντέλου είναι ορατά σε διεθνείς διαγωνισμούς εντοπισμού του γλωσσικού, μαθηματικού, οικονομικού εγγραματισμού και στην οικονομική ανάπτυξη της Φινλανδικής κοινωνίας.  

 Στέφανος Συρμακέσης 

Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων – Εκπαιδευτικός-Οικονομολόγος    

Διχαζόμαστε για το ποιος διχάζει!

Γράφει ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Το γεγονός ότι σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία τα πολιτικά κόμματα διαφωνούν δεν συνιστά λόγο να ανησυχούμε και δεν αποτελεί είδηση. Και επειδή διαφωνούν, επόμενο είναι να χαρακτηρίζουν τις απόψεις και τις πράξεις των αντιπάλων τους λανθασμένες και να τις επικρίνουν. Οσο για μας τους απλούς πολίτες, είναι εξίσου φυσιολογικό να διχαζόμαστε, δηλαδή να παίρνουμε το μέρος του ενός και να τα βάζουμε με τον άλλο.

Ολα αυτά θα τα χαρακτήριζα διαχρονικά, προφανή και στοιχειώδη. Τότε γιατί ο διχασμός συγκαταλέγεται στα πολιτικά αμαρτήματα και ως τέτοιο καταγγέλλεται εν χορώ από όλους; Πού σταματάει η διαφωνία –απαραίτητο συστατικό της δημοκρατίας– και αρχίζει ο διχασμός; Για να βρούμε τις απαντήσεις πρέπει να ξεκινήσουμε με την εξής παραδοχή: ότι η καταγγελία του διχασμού μπορεί να προέρχεται από δύο εντελώς διαφορετικές ή ακόμα και διαμετρικά αντίθετες κατευθύνσεις. Σύμφωνα με το σκεπτικό της πρώτης, η οποία διατυπώνεται από ανθρώπους που ασχολούνται με την πολιτική χωρίς να είναι πολιτικοί με τη στενή έννοια του όρου, το πρόβλημα δεν γεννιέται από την αντιπαράθεση αλλά από το ύφος της.

Διότι το ύφος δεν είναι το απλό περιτύλιγμα της άποψής μας αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση το ουσιαστικό μήνυμα: ο λόγος γίνεται διχαστικός όταν υποκινεί την ωμή επιθετικότητα, την υστερία, τη μισαλλοδοξία, την απλούστευση. Για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα, με εντυπωσίασε ένα σχόλιο του Αριστείδη Χατζή στην «Καθημερινή» πριν από μερικές εβδομάδες. Αν το διαβάσετε –και σας συνιστώ να το κάνετε– θα διαπιστώσετε κάτι πολύ σημαντικό για το θέμα μας: ότι ακόμα κι αν δεν συμφωνήσετε με όλα όσα λέει, οφείλετε να επιδοκιμάσετε την προσέγγισή του επειδή κατάφερε να κάνει κάτι πολύ δύσκολο και σπάνιο στη χώρα μας: να μιλάει για τον διχασμό χωρίς να τον αναπαράγει.

Εδώ ακριβώς έγκειται η διαφορά και κυρίως το πρόβλημα με τον κομματικό λόγο της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης περί διχασμού και πόλωσης. Πρόκειται για αμάρτημα, μας λένε για να θαυμάσουμε την ευρύνοια και τη μετροπάθειά τους· το οποίο όμως βαραίνει πάντα τους αντιπάλους μας, ποτέ εμάς. Με άλλα λόγια, εκείνοι που συστηματικά διασπείρουν τον διχασμό, άνοιξαν ένα ακόμη μέτωπο καλώντας μας τώρα να διχαστούμε, επιθετικά, υστερικά, μισαλλόδοξα και απλουστευτικά, για το ποιος διχάζει περισσότερο.

Αν παραβλέψουμε τα πραγματικά συμφραζόμενα, η κίνηση αυτή, να λέμε κάτι και ταυτόχρονα να το υπονομεύουμε με τον τρόπο που το λέμε, παραπέμπει στην έννοια της ειρωνείας, όπως τη διακινούν οι ψαγμένοι μεταμοντέρνοι και αποδομιστές. Δεν νομίζω όμως ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο. Τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Τα επικοινωνιακά επιτελεία του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας αξιοποιούν έναν από τους συνηθέστερους αυτοματισμούς της νεοελληνικής σκέψης: όταν το κάνεις εσύ είναι κακό, όταν το κάνω εγώ είναι καλό, ή έστω δικαιολογημένο. (Ολίγον άσχετο: έχετε προσέξει ότι στην Ελλάδα οποιαδήποτε παρέκκλιση από το ορθό δικαιολογείται πάντα ως νόμιμη άμυνα σε μια άδικη επίθεση;)

Οσο για τους πολιτικούς και τους συστρατευμένους κόκκινους και γαλάζιους δημοσιολογούντες, για ένα πράγμα μπορούμε να είμαστε σίγουροι: πως δεν θα έκαναν ό,τι κάνουν αν δεν τους συνέφερε. Φυσικά υπάρχουν άνθρωποι που έχουν την τάση, ποιος ξέρει για ποιους λόγους, να αντιδρούν επιθετικά, υστερικά, μισαλλόδοξα και απλουστευτικά. Ομως στις μέρες μας, όπως ασκείται η πολιτική καθ’ υπόδειξη επικοινωνιολόγων, ψηφολόγων και πάσης μορφής ειδικών, υπερισχύει τελικά εκείνο που φέρνει περισσότερες ψήφους από όσες διώχνει. Κι αυτό θέτει προς συζήτηση ένα ερώτημα συνυφασμένο με τη φύση της δημοκρατίας: Μπορούν οι πολιτικοί να επικρίνουν τον διχαστικό λόγο όταν τον αποζητούν και τον επιβραβεύουν οι οπαδοί τους; Ο πελάτης δεν έχει πάντα δίκιο;

Θα ήταν λάθος και άδικο να επιρρίψουμε την ευθύνη στον «λαό». Διότι η σχέση πολιτικών και ψηφοφόρων είναι αμφίδρομη και περίπλοκη. Νομίζω όμως ότι πρέπει κάπου κάπου να κοιταζόμαστε όλοι στον καθρέφτη. Ναι, οι ιδιοτελείς πολιτικοί λένε ό,τι εμείς θέλουμε να ακούσουμε. Αλλά, η μισή ντροπή δική τους και η μισή δική μας. Ή, αλλιώς, έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν. Πολλοί έχουν εκφράσει την προσδοκία ότι η κρίση, αυτή η αφάνταστα επώδυνη δοκιμασία, θα μας απαλλάξει από τις παθογένειές μας. Μέχρις ενός σημείου δικαιώθηκαν.

Κανείς δεν πιστεύει ότι μπορούμε να επιστρέψουμε στις παλιές καλές μέρες. Ταυτόχρονα όμως κάποιες άλλες, πιο βαθιά ριζωμένες, που έχουν να κάνουν με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της νεοελληνικής ιδεολογίας, αντί να εκλείψουν ενισχύθηκαν. Οπως για παράδειγμα να παθιαζόμαστε για πράγματα που αρνούμαστε να υποβάλουμε στον έλεγχο της κριτικής σκέψης και να καταναλώνουμε φαιά ουσία όχι για να προσαρμόσουμε τις αρχικές μας πεποιθήσεις στην πραγματικότητα, αλλά για να δικαιολογήσουμε την εμμονή μας σ’ αυτές.  

Η μαύρη τρύπα της Δεξιάς

Του Περικλή  Κοροβέση

Ιστορικά ο καπιταλισμός και η αστική δημοκρατία εμφανίζονται μαζί. Ο νέος τρόπος παραγωγής, που αντικατέστησε τη φεουδαρχία, χρειαζόταν μιαν άλλη πολιτική εκπροσώπηση. Η μοναρχία με τους βαρόνους γαιοκτήμονες δεν ήταν κατάλληλο πολιτικό σύστημα για τη Βιομηχανική Επανάσταση που χρειαζόταν πιο ευέλικτες μορφές πολιτικής διακυβέρνησης.

Απαιτούνταν μια πολιτική ηγεσία, και κατ’ επέκταση ένα κράτος, που να διασφαλίζει τα κέρδη του κεφαλαίου μέσα από την κοινωνική ηρεμία. Και επινοήθηκαν τα κόμματα και το Κοινοβούλιο στην υπηρεσία του καπιταλισμού και του κέρδους (δεν υπάρχει Σύνταγμα που να μην κατοχυρώνει την ιδιοκτησία, δηλαδή το κεφάλαιο) δίνοντας κάποια δικαιώματα στους πολίτες, ευθέως ανάλογα με τους αγώνες που είχαν κάνει.

Σε μερικά αστικά καθεστώτα διατηρήθηκε ο θεσμός της μοναρχίας, όχι πια ως αποκλειστική αντιπροσωπεία του θεού επί της Γης, αλλά ως ακόμα ένας αστικός θεσμός. Αυτό που λέμε συνταγματική μοναρχία. Δηλαδή θεσμός που υπόκειται στο Σύνταγμα και όχι στη θεία βούληση. Αυτά, βέβαια, πάντα στη θεωρία. Και ας θυμηθούμε τη δυναστεία των Γκλίξμπουργκ για να δούμε τη διαφορά θεωρίας και πράξης.

Ας μη χρονοτριβούμε τώρα με την ιστορική πορεία του κοινοβουλευτισμού [από Κρόμγουελ και -έναν αιώνα αργότερα- την πρώτη αντιαποικιακή επανάσταση στη Β. Αμερική (τις μετέπειτα ΗΠΑ) μέχρι και τη σύγχρονή της κοινωνική επανάσταση στη Γαλλία]. Να σταθούμε στις ρίζες και στη θεμελίωση της αστικής δημοκρατίας, η οποία άρχισε από τις ΗΠΑ.

Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το πρώτο Σύνταγμα των ΗΠΑ θεωρούνται ακόμα και σήμερα επαναστατικά. Μαζί με τη γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Πολίτη είναι πάντοτε σημεία αναφοράς. Η Χάνα Αρεντ, μάλιστα, θεωρούσε την Αμερικάνικη Επανάσταση επιτυχημένη -και απορούσε γιατί δεν έγινε αναφορά στα μετέπειτα επαναστατικά κινήματα- σε αντιδιαστολή με τη Γαλλική, που τη θεωρούσε αποτυχημένη. Εντούτοις η αστική δημοκρατία των ΗΠΑ, όπως αυτή διατυπώθηκε στο Σύνταγμα, στηρίζεται σε αποκλεισμούς που γίνονται νόμοι για τη λειτουργία του νέου καθεστώτος.

Ετσι, αποκλείονται και δεν έχουν κανένα δικαίωμα: οι γυναίκες, οι μαύροι σκλάβοι, οι Ινδιάνοι, οι φτωχοί (οι πολίτες έπρεπε να έχουν ένα εισόδημα) και ακόμα οι λευκοί υπηρέτες. Η αστική δημοκρατία και ο καπιταλισμός από την αρχή τους αφορούσαν μόνο μία τάξη προνομιούχων που στηριζόταν στον αποκλεισμό μιας άλλης. Και αυτό ισχύει μέχρι σήμερα.

Στη χώρα μας, με κυβέρνηση «πρώτη φορά Αριστερά» ο ένας στους τρεις Ελληνες είναι στο κατώφλι της φτώχειας. Βέβαια, σύμφωνα με την κυβέρνηση και τα φερέφωνά της, είμαστε σε ανάκαμψη. Εχουμε ξεπεράσει τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία και είμαστε στην τρίτη θέση όσον αφορά τη φτώχεια στην Ε.Ε. («Εφ.Συν.» 17/10/18). Υπομονή. Μας μένουν ακόμα 24 χώρες για να φτάσουμε στο επίπεδό τους. Ας είμαστε αισιόδοξοι. Με το δαιμόνιο της φυλής, αυτή τη φορά αριστερό, θα φάμε τους κουτόφραγκους.

Το πολιτικό μοντέλο διαχείρισης του καπιταλισμού, που καθιερώθηκε στις ΗΠΑ, ήταν ο δικομματισμός. Προϊόν εξαγώγιμο για τον δυτικό κόσμο (και όχι μόνο), που σημαίνει δύο κόμματα να υπηρετούν το ίδιο σύστημα. Το καθένα με τον δικό του τρόπο και μέσα πάντοτε από την εξουσία. Και εδώ μπορούμε να κάνουμε μια θεωρητική διάκριση ανάμεσα στις δύο πολιτικές.

Η μία υποστηρίζει πως κάνουμε παραχωρήσεις για να αποφύγουμε τις κοινωνικές αναταραχές που τροφοδοτούν εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Η άλλη λέει πως χρειάζεται πυγμή. Ο όχλος πρέπει να υποτάσσεται και να διευθύνεται για το δικό του το καλό, μια και ο ίδιος δεν ξέρει τι του γίνεται. Μέσα στις κυβερνήσεις «πυγμής» είναι και ο φασισμός που μπορεί να αναδειχτεί και μέσα από την καθολική ψηφοφορία (στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι καλοσχεδιασμένη απάτη). Τρανταχτό παράδειγμα η εκλογή του Χίτλερ και η σημερινή Ε.Ε. με τη λαίλαπα της Ακροδεξιάς, που παντού βρίσκεται σε άνοδο και πιθανότατα αύριο θα είναι κυρίαρχη δύναμη στην Ευρώπη, όπου η Ε.Ε. θα πάψει να υπάρχει όπως την ξέραμε.

Με άλλα λόγια: Οποιοι και αν είναι στην εξουσία, Σοσιαλδημοκράτες, μεταλλαγμένοι πρώην Κομμουνιστές ή κλασική Δεξιά (μη φασιστική), η πολιτική που ασκούν είναι πάντα δεξιά. Είναι μια μαύρη τρύπα της εξουσίας που απορροφά τα πάντα. Οπου υπήρχαν ηγέτες που θέλησαν να δώσουν εξουσία στον λαό και να μειώσουν την ψαλίδα της ανισότητας, όπως ο Πατρίς Λουμούμπα, ο Τομά Σανκαρά στην Αφρική ή ο Αλιέντε και ο Πάλμε στη Λατινική Αμερική και Ευρώπη, αντίστοιχα, δολοφονήθηκαν.

Το σύστημα είναι ιερό και απαραβίαστο. Και η ποινή του θανάτου ισχύει για κάθε αποστάτη. Εκτός αν οι αποστάτες γίνουν μαζικό κίνημα, όπως στην περίπτωση του Βιετνάμ που αποδείχτηκε ανίκητο και γονάτισε τρεις ιμπεριαλισμούς, τον ιαπωνικό, τον γαλλικό και αυτόν των ΗΠΑ. Αλλά νικήθηκε από τη μετέπειτα γραφειοκρατία του Κ.Κ. Δηλαδή από μέσα.

Ας μην παίζουμε με τις λέξεις. Η Δημοκρατία είναι η ευθύνη του καθενός. Και όπου η ευθύνη έγινε μαζικό κίνημα, είχαμε νίκες και ελευθερία (έστω και μερικές κατακτήσεις: 40ωρο, πληρωμένη άδεια, δωρεάν παιδεία, δημόσια υγεία, ελευθεροτυπία κ.ά.). Οπου ο λαός κοιμάται, τα μνημόνια θα είναι μόνιμα, με τη μορφή της εποπτείας και της επιτήρησης των τοκογλύφων εταίρων μας.

Εξασφάλισε την πλειοψηφία των 80 βουλευτών η Κυβέρνηση Ζαεφ

Μετά από μπαράζ αναβολών της ψηφοφορίας στη Βουλή της ΠΓΔΜ εγκρίθηκε η συνταγματική αναθεώρηση στο πλαίσιο κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτή τη στιγμή γίνεται ονομαστική ψηφοφορία μετά από αίτημα του VMRO.

Εξερχόμενος του Κοινοβουλίου της γείτονος, ο Ζάεφ σημείωνε το απόγευμα της Παρασκευής σε τηλεοπτικό σταθμό των Σκοπίων ότι «γίνονται προσπάθειες για την εξασφάλιση πλειοψηφίας δύο τρίτων στη Βουλή» προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία τροποποίησης του Συντάγματος. «Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνει υπό κανονικές συνθήκες», πρόσθεσε.

Η συνεδρίαση της Βουλής της ΠΓΔΜ, στην οποία εξετάζεται η πρόταση της κυβέρνησης του Ζάεφ για την έναρξη των διαδικασιών σχετικά με την τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας, η οποία ήταν προγραμματισμένη για σήμερα, δεν έχει ξεκινήσει ακόμη και πλέον είναι αμφίβολο εάν θα διεξαχθεί σήμερα ή αναβληθεί για άλλη ημέρα.

Έπειτα από ένα μπαράζ διαφωνιών η συζήτηση και στη συνέχεια η ψηφοφορία δεν ξεκίνησε ούτε στις 22:00 (ώρα Ελλάδος), που ήταν η τελευταία προγραμματισμένη ημέρα.

Ωστόσο, εφόσον η πρώτη ψηφοφορία είναι επιτυχής, τότε θα ακολουθήσουν στις επόμενες 20 ημέρες ακόμη δύο, οι οποίες θα πρέπει, επίσης, να οδηγήσουν σε πλειοψηφία δύο τρίτων, ώστε η συμφωνία των Πρεσπών να κυρωθεί οριστικά από την πλευρά της ΠΓΔΜ.

Τις τελευταίες ημέρες η πολιτική ατμόσφαιρα στην ΠΓΔΜ είναι εξαιρετικά τεταμένη ανάμεσα στα κόμματα, ωστόσο προκύπτει ότι οι παρασκηνιακές διεργασίες δεν έχουν κοπάσει.     

kathimerini.gr

Τουρκικές βόλτες στο Καστελόριζο – Σε νιρβάνα η Αθήνα

Του Δημήτρη Μηλάκα

Ακριβώς τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται με σοβαρή ρωγμή στη συνοχή της, μετά την άγρια διαμάχη των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας, που κατέληξε στην παραίτηση Κοτζιά και την ανάληψη του υπουργείου από τον πρωθυπουργό, η Άγκυρα ξεδιπλώνει τους επιθετικούς της σχεδιασμούς στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στόχος των τουρκικών κινήσεων είναι η υπενθύμιση των θέσεων της γείτονος για δικαιώματα που διεκδικεί στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία έχει ανακηρυχθεί και τεμαχιστεί σε οικόπεδα, τα οποία έχουν παραχωρηθεί για έρευνα και εκμετάλλευση. Ταυτόχρονα, ένας παράλληλος στόχος της Άγκυρας είναι η ολοκληρωτική αμφισβήτηση των ελληνικών δικαιωμάτων σε ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Βάση της τουρκικής επιχειρηματολογίας, η οποία έχει επανειλημμένως διατυπωθεί, είναι ότι το Καστελόριζο δεν έχει δικαιώματα στη θαλάσσια περιοχή που το περικλείει, καθώς απλώς επικάθεται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα.

Η Αθήνα τον χαβά της…

Το ξεδίπλωμα των τουρκικών κινήσεων δεν έλαβε την απαραίτητη και αρμόζουσα προσοχή, καθώς στην Αθήνα είχαν πάρει φωτιά τα μπατζάκια της κυβέρνησης, με την οποία (φωτιά) διασκέδαζε η αξιωματική αντιπολίτευση.

Ακριβώς την ίδια στιγμή που η ομφαλοσκόπηση στην Αθήνα χτυπούσε κόκκινο, η Τουρκία εξέδωσε navtex με την οποία δεσμεύει τη θαλάσσια περιοχή νότια του Καστελόριζου και δυτικά της Κύπρου από χτες μέχρι και τον Φλεβάρη για έρευνες και πραγματοποίηση αεροναυτικών ασκήσεων. Και μαζί με τη navtex η Τουρκία ανακοίνωσε ότι ήδη το ερευνητικό πλοίο «Barbaros» πλέει προς τις συντεταγμένες των περιοχών που έχουν δεσμευτεί.

Κάτι με το οποίο επίσης δεν είχε ασχοληθεί κανένας στην Αθήνα από την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση ήταν οι δηλώσεις – ανακοινώσεις αξιωματούχων της τουρκικής κυβέρνησης, οι οποίες περιγράφουν τους σχεδιασμούς της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο για το επόμενο διάστημα.

Σύμφωνα με αυτές τις δηλώσεις – ανακοινώσεις, στις 29 του μήνα θα ξεκινήσουν οι έρευνες – με ιδιόκτητα γεωτρύπανα – της τουρκικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Οι περιοχές που στοχεύει η Άγκυρα θα πρέπει να σημειωθεί βρίσκονται εντός της κυπριακής ΑΟΖ και σε περιοχές που αμφισβητούν απόλυτα το δικαίωμα του Καστελόριζου να έχει υφαλοκρηπίδα. Μάλιστα τις εν λόγω περιοχές η τουρκική κυβέρνηση τις έχει παραχωρήσει για έρευνα και εκμετάλλευση με νόμο από το 2011 – κυβερνητική απόφαση δημοσιευμένη σε ΦΕΚ – στην TPAO, την κρατική τουρκική πετρελαϊκή εταιρεία.

Οι Αμερικανοί

Οι τουρκικές κινήσεις μπορεί να διέφυγαν την προσοχή της Αθήνας, απασχόλησαν ωστόσο το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο πέραν των γεωστατικών αμερικανικών επιδιώξεων έχει αποστολή και για την προστασία των συμφερόντων των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών που έχουν ήδη δαγκώσει τα θαλάσσια κυπριακά φιλέτα και ανησυχούν για απρόβλεπτες ζημιές στην περίπτωση που η Άγκυρα κινηθεί απρόβλεπτα και ανεξέλεγκτα.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την τοποθέτηση του αμερικανικού ΥΠΕΞ, «οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να προχωρήσει στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που βρίσκονται εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Υπό αυτό το πρίσμα, στηρίζουν τον ισομερή καταμερισμό των ενεργειακών κοιτασμάτων μεταξύ των δύο κοινοτήτων του νησιού που, όπως υποστηρίζουν, μπορεί να επιτευχθεί «στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης».

Όπως εύκολα διαπιστώνει κάποιος, στην ανακοίνωσή του το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών έκανε για ακόμη μια φορά επίδειξη των ικανοτήτων Ποντίου Πιλάτου με τις οποίες χειρίζεται τις διαφορές μεταξύ των υποτελών της. Έτσι, λοιπόν, από τη μια πλευρά οι Αμερικανοί φαίνεται να βάζουν πάγο στην Τουρκία, από την άλλη ωστόσο σημειώνουν την ανάγκη για ισομερή καταμερισμό των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Κύπρο μέσω «συνολικής διευθέτησης του θέματος».

Δύσκολες απαντήσεις

Στην Αθήνα όλα αυτά, αν και διαφεύγουν όπως είπαμε την προσοχή και το ενδιαφέρον κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης (ενδεχομένως γιατί και οι δύο αυτές πολιτικές δυνάμεις πιστεύουν ότι τελικά οι Αμερικανοί θα μας βοηθήσουν), απασχολούν σοβαρά και προκαλούν αγωνία σε αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες τόσο του υπουργείου Εξωτερικών όσο και του υπουργείου Άμυνας. Συνοψίζοντας τις επισημάνσεις των εν λόγω παραγόντων, εμφανίζονται κάποια σοβαρά και επείγοντα στην απάντησή τους ερωτήματα με τα οποία θα πρέπει άμεσα να ασχοληθεί κατ’ αρχάς η ελληνική κυβέρνηση:

• Ποια θα είναι η ελληνική αντίδραση στην περίπτωση που τουρκικό ερευνητικό σκάφος με τη συνοδεία τουρκικών πολεμικών πλοίων επιχειρήσει έρευνα σε θαλάσσιες περιοχές όπου το Καστελόριζο επηρεάζει υπέρ της Ελλάδας τα δικαιώματα Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης;

• Είναι αρκετές, σε μια τέτοια περίπτωση, οι διπλωματικές αντιδράσεις ή θα απαιτηθεί και στρατιωτική κινητοποίηση;

• Ποια θα είναι η συμπαράσταση, πέρα από το διπλωματικό επίπεδο, που μπορεί να αναμένει η Αθήνα από την Ε.Ε. και την Ουάσιγκτον (αλλά και τις χώρες της περιοχής, Ισραήλ και Αίγυπτο), με τις οποίες έχει προχωρήσει σε συμφωνίες συνεργασίας;

Αν απ’ όλα τα προηγούμενα προκύπτει κάποιο συμπέρασμα είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει υποτιμήσει τις τουρκικές κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι απολύτως ανέτοιμη να δώσει απαντήσεις σε σοβαρά ερωτήματα τα οποία έχουν ήδη τεθεί από την Τουρκία…

«Βυθίστηκαν» κατά 23 δισ. ευρώ οι μισθοί στην Ελλάδα την περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης

Το “τσουνάμι” των μνημονίων μέτρων και των περικοπών σάρωσε τις αμοιβές στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Οι μισθολογικές απολαβές των εργαζομένων βούλιαξαν κατά 23 δισ. ευρώ μέσα σε δέκα χρόνια, υπό το βάρος της ανεργίας και των μεγάλων περικοπών στα εισοδήματα των εργαζομένων.

Κάθετη πτώση καταγράφηκε στην ίδια περίοδο και στην καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών που υποχώρησε κατά περίπου 40 δισ. ευρώ, σε τρέχουσες τιμές, υπό το βάρος των περιοριστικών πολιτικών, της ανεργίας, της δραστικής περικοπής σε μισθούς και εισοδήματα, με τις επενδύσεις την ίδια ώρα να υποχωρούν στο μισό.

Η πορεία του ΑΕΠ και των συνιστωσών του είναι μια θλιβερή ακτινογραφία πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ που χάθηκαν στα χρόνια της κρίσης, δημιουργώντας ένα τεράστιο κενό στην ελληνική οικονομία, που καλείται να καλύψει το χαμένο έδαφος, “τρέχοντας” με σταθερά επιταχυνόμενους ρυθμούς, μεσοπρόθεσμα.

Οι δραματικές επιπτώσεις της κρίσης στις τσέπες των Ελλήνων εργαζομένων και των νοικοκυριών αποτυπώνονται και στην πορεία των επιμέρους μεγεθών. Σε τρέχουσες τιμές:

– Η τελική καταναλωτική δαπάνη των ελληνικών νοικοκυριών περιορίστηκε στα 118,8 δις ευρώ στο τέλος του 2017 από 159 δις ευρώ στο τέλος του 2008.

– Οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μειώθηκαν στα 59,6 δις ευρώ από 82,9 δις ευρώ

Πηγή πληροφοριών: Έθνος/enikos.gr