Ποιος θα τραγουδήσει τη «Μασσαλιώτιδα»;

Η Γαλλία ξύπνησε σήμερα και δεν μπορεί, καν, να τραγουδήσει τη «Μασσαλιώτιδα» (στοιχεία για την ιστορία της εδώ κι εδώ), η οποία (τι ιστορική σύμπτωση…) γράφτηκε αυτές τις μέρες πριν 225 χρόνια.

Ποιος εκπρόσωπος της να την τραγουδήσει; Ο Εμανουέλ Μακρόν, το κατασκεύασμα της ολιγαρχίας που επαγγέλλεται τον σύγχρονο επαναστάτη, έχοντας θητεία ως τραπεζίτης στην επενδυτική τράπεζα Ρότσιλντ και ως υπουργός Οικονομικών που δεν έκρυψε ποτέ τη λατρεία του για τον πιο άγριο και φασίζοντα νεοφιλελευθερισμό;  Η Μαρίν Λεπέν, η καμουφλαρισμένη φασίστρια, που για να διεκδικήσει την εξουσία άφησε στην άκρη – για λίγο και συνειδητά – τα σύμβολα του πατέρα της (ιδρυτή του Εθνικού Μετώπου) και αρνητή του ολοκαυτώματος;

Από τη μια η «λαμπερή» μαριονέτα, η οποία επιλέχθηκε για αντικαταστήσει το απαξιωμένο και ξεφτιλισμένο παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο στη Γαλλία, και από την άλλη η απόλυτη έκφραση της μισανθρωπίας και του ρατσισμού που πλασάρει «αγνό» πατριωτισμό.

    Με μικρά ποσοστά (23,75% ο Μακρόν και 21,53% η Λεπέν) ήταν οι «λύσεις» των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία και θα αναμετρηθούν στο δεύτερο γύρο. Τα δύο παραδοσιακά κόμματα που εκπροσώπησαν για χρόνια την αστική κυριαρχία καταποντίστηκαν. Η δεξιά και η «αριστερά» (όπως ονομάζεται χρόνια τώρα στη Γαλλία το Σοσιαλιστικό Κόμμα) έμειναν έξω από το δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο κόσμος αηδίασε αλλά δεν γύρισε σελίδα. Η φτώχεια, η εκμετάλλευση, η αποδιάρθρωση των κοινωνικών παροχών, η εργασιακή ζούγκλα, και η απόλυτη (και εξόφθαλμη) εξυπηρέτηση των συμφερόντων του ισχυρού γαλλικού κεφαλαίου έφεραν τα κόμματα του κατεστημένου στο περιθώριο.

***

  Ποια «Μασσαλιώτιδα», ποιο «ματωμένο λάβαρο» των αξιών της αστικής επανάστασης, ποια μάχη «ενάντια στη τυραννία»;… Ακόμα και οι αξίες της γαλλικής επανάστασης είναι μουσειακό είδος, για να το περιφέρουν οι Ολάντ και οι Σαρκοζί, εδώ και χρόνια, στις εκδηλώσεις ενός συστήματος που σαπίζει, που κατασπαράζει τις ζωές μας. Το πολιτικό προσωπικό ξεσκονίζει τις πλαστικές σημαίες των αστικών δικαιωμάτων, ντεκόρ για τον επόμενο δεκάρικο που θα βγάλει. 

Διέλυσαν ακόμα και στοιχειώδες κατακτήσεις που έφεραν οι αστικές επαναστάσεις, σμπαράλιασαν τα δικαιώματα που οι λαοί κέρδισαν με το αίμα τους, στη συνέχεια, στον 20ο αιώνα. Κι όλα αυτά, θέλουν δεν θέλουν να το παραδεχτούν, διότι το σύστημα τους βρωμάει. Έχει ξεπεράσει τα όρια του. Ολοκλήρωσε τον κύκλο του, ό,τι είχε να δώσει το έδωσε. Τώρα κρατάει μόνο τη βαρβαρότητα. Βρωμάει εκμετάλλευση, για να μπουκώνουν τα ταμεία τους οι «παραγωγικές τάξεις» (έτσι το λένε το κεφάλαιο).

Ένα πολιτικό προσωπικό που δεν αγγίζει τα αφεντικά του, μόνο υποκλίνεται κι εκτελεί. Αλήθεια, τους έχετε δει όλους αυτούς τι ύφος έχουν μπροστά στους καπιταλιστές και στους διευθύνοντες συμβούλους των πολυεθνικών; Τους έχουμε δει όλοι σε δημόσιες εμφανίσεις τους, στις λεπτομέρειες των πλάνων στα ΜΜΕ. Στις ιδιωτικές συναντήσεις λέτε να είναι «παλικάρια»;

Τώρα, λοιπόν, που τα ανθρωπάκια ξέφτισαν ήρθε η ώρα της «απευθείας» εκπροσώπησης από κάποιον που δεν τον ενοχλεί να φαίνεται, με γυμνό μάτι, πως είναι μαριονέτα. Ο Μακρόν, χωρίς κάποιο κόμμα να τον στηρίζει τυπικά, έγινε ο «σωτήρας». Αλήθεια; Τόσο εύκολα γίνονται τέτοια «θαύματα»; Εάν δεν είχε πίσω του τη στήριξη της ολιγαρχίας και και των ΜΜΕ που αυτή κατέχει θα κατάφερνε ο «νέος και επιτυχημένος» να γίνει η «ελπίδα της Γαλλίας»; Γιατί δεν «εμπνεύστηκαν» εκείνοι που κουνάνε τη μαριονέτα από κάποιον άλλο, χωρίς τη θητεία του Μακρόν; Αφελείς ερωτήσεις…

 Δεν είναι δυνατόν ποια να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας. Ο φασισμός σήκωσε το κεφάλι του από τα σκουπίδια της Ιστορίας και είναι εδώ. Η Λεπέν και το κόμμα της θα είναι ο …εξευγενισμένος φασισμός μέχρι τότε που τη βολεύει. Αυτό μπορεί να το αντιληφθεί όποιος στοιχειωδώς μπει στη διαδικασία να παρακολουθήσει την πορεία της ίδιας της Λεπέν, του Εθνικού Μετώπου και των διαύλων επικοινωνίας του με τους «καθαρούς» νεοναζί, που μέχρι πριν λίγο χρόνια έκαναν βόλτες στις συγκεντρώσεις του.

 ***

Σκοτάδι, λοιπόν; Σκοταδισμός στον 21ο αιώνα; Εάν δεν αναρωτηθούμε γιατί η απέχθεια για το σύστημα που ζούμε (καπιταλισμός λέγεται) οδηγεί σε επιλογές «αρίστων» και «εκλεκτών» ή σε φασίστες με τη μάσκα του ψευτοπατριωτισμού, τότε το σκοτάδι θα είναι πιο βαθύ.

Εάν πούμε ο κόσμος «ξέχασε» τι σημαίνει φασισμός, εάν πούμε πως είναι ηλίθιος και δεν καταλαβαίνει το συμφέρον του, τότε ας περιμένουμε μια «δευτέρα παρουσία» ή μια «ανάσταση», απολαμβάνοντας τον ελιτισμό της αποκλειστικής κατοχής γοητευτικών προφητειών. 

 ***

Στη Γαλλία υπήρχε και ο Μελανσόν με το μεγάλο ποσοστό που έλαβε και τον έφερε κοντά στο δεύτερο γύρο. Τον Μελανσόν τον στήριξε το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας, που μόνο στο όνομα κρατάει το «κομμουνιστικό». Όποιος πει ότι οι εξαγγελίες του Μελανσόν δεν ήταν οι πιο προοδευτικές ανάμεσα στους επικρατέστερους υποψηφίους θα πει ψέματα.  Ναι, προοδευτικές εξαγγελίες για ένα πολιτικό που ποτέ δεν έκρυψε πως είναι σοσιαλδημοκράτης, ποτέ δεν μίλησε για επί της ουσίας ρήξη και ανατροπή.

Μιλάμε για αυτού του είδους την αριστερά που με θολά προοδευτικά συνθήματα, με πισωγυρίσματα μέσα σε λίγες μέρες, δεν μπορεί τελικά να εμπνεύσει προοπτική. Γιατί; Μεταξύ άλλων και διότι υπάρχουν προηγούμενα συμβιβασμών, κοροϊδιών, γιατί είναι κι εκείνη η «χρυσή τομή» (οπορτουνισμός λέγεται) της «καλύτερης διαχείρισης» με τους «ανθρώπους πάνω από τα κέρδη».

Στο όραμα αυτής αριστεράς της τα κέρδη και η εκμετάλλευση παραμένουν και δεν αμφισβητούνται βασικές και κυρίαρχες δομές στη λειτουργία της κοινωνίας. Δεν αμφισβητείται η βάση του σάπιου οικοδομήματος.

Μπορεί κανείς να ταυτίσει το πολιτικό πρόσωπο Μελανσόν – και την πολιτική του πρόταση – με τον κόσμο που τον στήριξε; Κάτι τέτοιο θα ήταν άδικο για το κομμάτι της κοινωνίας που αντιστέκεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Στους ψηφοφόρους του Μελανσόν υπάρχει αυτό το κομμάτι, άνθρωποι που παλεύουν μέσω των συνδικάτων και παρεμβαίνουν αγωνιστικά και πολύμορφα μέσω συλλογικοτήτων με έντονη δράση ενάντια στις κυρίαρχες επιλογές. Ενίσχυσαν τον Μελανσόν με τη λογική του «στηρίζω κάτι που είναι πιο κοντά σε μένα κι έχει πιθανότητες να παρέμβει». «Γνωρίζω τα όρια του, δεν το εμπιστεύομαι αλλά το κάνω μήπως αλλάξει κάτι υπό την πίεση των λαϊκών αγώνων» κ. ο.κ. Μήπως κάτι τέτοιο δεν έγινε κι εδώ με τον ΣΥΡΙΖΑ;

Και στις δύο περιπτώσεις, βέβαια, σε ένα μεγάλο ποσοστό που στήριξαν αυτού του είδους την αριστερά δεν έλειψε η επιλογή της ανάθεσης και όχι της κοινωνικής συμμετοχής. 

***

 Όλα τα παραπάνω έχουν ως αφορμή τις γαλλικές εκλογές, μια στιγμή δηλαδή που ασκείται, στις αστικές δημοκρατίες, ένα δικαίωμα που έχει κατακτηθεί. Δεν ήταν δεδομένο. Στη Γαλλία, μάλιστα, οι εκλογές δίνουν μεγάλη συγκέντρωση εξουσιών στον «ένα», στον πρόεδρο. Το θέμα των συστημάτων εκλογής στις αστικές δημοκρατίες είναι μια άλλη συζήτηση, αλλά να υπενθυμίσουμε πως το δικαίωμα της ψήφου «ενεργοποιείται» κάθε κάμποσα χρόνια (αναλόγως τη χώρα κλπ).

 Εάν τις υποτιμήσει κανείς – και δεν τις αξιοποιήσει – θα κάνει μεγάλο λάθος. Οι εκλογικές μάχες είναι στιγμές που μπορούν να ακουστούν δυνατά οι ιδέες και οι πολιτικές προτάσεις, λαμβάνοντας υπόψη φυσικά πως η συνθηματολογία θα κερδίσει την ουσία των επιχειρημάτων.  Εάν – από την άλλη – μετατρέψει κανείς τις εκλογές στην αστική δημοκρατία σε μητέρα των μαχών τότε θα χάσει την επαφή του με τις διεργασίες στην κοινωνία, οι οποίες γίνονται μέρα τη μέρα, μήνα το μήνα, χρόνο το χρόνο, στους χώρους που εργάζονται, ζούνε δραστηριοποιούνται άνθρωποι. Θα χάσει, δηλαδή, τη διαδικασία διαμόρφωσης συνείδησης, που,  θέλουμε  δεν θέλουμε, το πρώτο χέρι έχει πάντα το κυρίαρχο σύστημα.

 ***

Καλά ως εδώ. Τα είπαμε για όλους και διατρανώσαμε πως η ρήξη με το σύστημα και η επαναστατική αλλαγή είναι αυτή που μπορεί να σπάσει τις αλυσίδες, είναι εκείνη που μπορεί να τσακίσει τους οικονομικούς και πολιτικούς δυνάστες, να ανοίξει το δρόμο ώστε να βρει ο άνθρωπος την πορεία προς την κοινωνική απελευθέρωση.

Τα ερωτήματα ακούγονται δυνατά: Γιατί σε αυτές τις συνθήκες κρίσης του συστήματος οι λαοί στρέφονται προς τις μαριονέτες των ολιγαρχών, τους καμουφλαρισμένους (ή όχι και τόσο καμουφλαρισμένους) φασίστες; Γιατί ακόμα και όταν υπάρχει μια επιλογή που φαίνεται προοδευτική, ακόμα και ριζοσπαστική (στα λόγια), δεν διακρίνονται οι αντιφάσεις της; Γιατί, τελικά, δίνονται ευκαιρίες στην αριστερά της διαχείρισης, με αποτέλεσμα να είναι τόσο χρήσιμη (στο σύστημα) αφού μπορεί και κάμπτει τις λαϊκές αντιδράσεις (ακριβώς επειδή δηλώνει «αριστερά»);

Τι λείπει; Λείπει το όραμα που θα εμπνεύσει; Λείπει η ιστορική πείρα των λαών που μεγαλούργησαν όταν βρέθηκαν απέναντι στην τυραννία; Λείπουν άνθρωποι αγωνιστές, οι οποίοι θα μπούνε μπροστά να φωνάξουν και να θυσιαστούν για το δίκιο της κοινωνικής  απελευθέρωσης από τα δεσμά της εκμετάλλευσης;  Εάν τα καλοσκεφτούμε τίποτα από τα παραπάνω δεν λείπει. Μπορεί να μην είναι στο ύψος των αναγκών και των περιστάσεων, αλλά δεν λείπουν. Ίσως να λείπουν άλλα, που έχουν να κάνουν με λάθη, αυτοκριτική, στην μεγάλη ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος. Ξεφεύγουν, όμως, από το θέμα του κειμένου.

Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν και σίγουρα από εδώ, από αυτό το κείμενο, δεν θα ανάψει ξαφνικά κάποια φλόγα που θα ζωντανέψει την προοπτική. Σκέψεις καταθέτουμε και σε αυτό το πλαίσιο θεωρούμε πως η συζήτηση και ο προβληματισμός για το σκοτάδι δεν φτάνουν. Χρειαζόμαστε συνειδητοποίηση, όσοι τουλάχιστον θέλουμε να συνεχίσουμε να πιστεύουμε (και να αγωνιζόμαστε όπως μπορούμε) πως ο κόσμος δεν θα μείνει  έτσι όπως είναι, πως δεν αξίζει η ανθρωπότητα κι άλλο σκοτάδι, σκοτάδι που μπορεί να την πνίξει.

Οι άνθρωποι δεν είναι γεννημένοι δούλοι, δεν θέλουν αφέντες. Αυτό είναι σίγουρο κι ας επιμένουν για το αντίθετο οι λάτρεις του συστήματος. Η ταξική πάλη, όμως, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ο δρόμος για την κοινωνική απελευθέρωση δεν χρειάζεται τροχονόμους. Η εκτίμηση των αντιφάσεων, η εκτίμηση της στιγμής, η αναγνώριση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και των ρωγμών που έχουν κάθε φορά, των εξαρτήσεων σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, είναι μόνο λίγα από τα πνευματικά τιμαλφή της μαρξιστικής ανάλυσης. Δεν είναι υπόθεση ορισμένων, είναι υπόθεση που μπορεί να φτάσει πλατιά, να εξηγήσει, να ερμηνεύσει, για να δώσει προοπτική. Ακόμα και ο τρόπος, η μορφή, έχει αξία.

Όσα γράφουμε δεν διεκδικούν τίποτα παραπάνω από αυτό που είναι: Ορισμένες σκέψεις που εκφράζουν αγωνία. Μια αγωνία που δεν πηγάζει μόνο από ιδεολογικές θέσεις και πεποιθήσεις. Οι αγωνίες των πολλών – αγωνίες όλων μας – που βλέπουμε τη ζωή μας να τσακίζεται από το σύστημα τους είναι εδώ. Πόσο ανθρώπινο είναι, με τόσο πλούτο (υλικό και πνευματικό) στον κόσμο, να ανησυχούμε για την επιβίωση, την επιβίωση με αξιοπρέπεια; Ανθρώπινο είναι διότι το απάνθρωπο σύστημα τους εκεί μας έχει φτάσει και μας «προσφέρει» και μια μόνο επιλογή: Επιβίωσε μόνος στη ζούγκλα.

Τελικά, η απαίτηση της επιβίωσης, με αξιοπρέπεια, που θα διεκδικεί τα πάντα, έξω από τις φυλακές όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι η ίδια η προοπτική. Η απαίτηση του ανθρώπινου, η ταξική ανάγνωση της πραγματικότητας είναι στοιχεία απαραίτητα. Πρέπει – ναι, πρέπει – να είναι συλλογικά για τους εκμεταλλευόμενους, να φτάσουν παντού και να γίνουν κοινή ιδιοκτησία. Συλλογικά, οι εκμεταλλευόμενοι, θα διεκδικήσουμε τα πάντα. Απαιτώντας τη ζωή μας τώρα για να φτάσουμε στην κοινωνική απελευθέρωση αύριο.

Υ.Γ: Μένοντας μόνο στην ιστορία της Γαλλίας, να σημειώσουμε –  κάπως αφαιρετικά…- ότι ο εμβληματικός πίνακας του Ντελακρουά (αριστερά στη φωτογραφία), ο οποίος μετατράπηκε σε σύμβολο των αστικών επαναστάσεων που τότε ήταν προοδευτικές, δεν λέει κάτι, πια, χωρίς την πολιτική κληρονομιά και την προοπτική της Κομμούνας του Παρισιού…  

Γεράσιμος Χολέβας  via imerodromos.gr