Οι άνθρωποι που μιλούν με καρέκλες

 

Εν μέσω καραντίνας όλο και περισσότεροι άνθρωποι δηλώνουν πως νιώθουν μόνιμα μοναξιά. Άτομα που κοινωνικοποιούνταν αποκλειστικά μέσω της εργασίας τους εγκλωβίστηκαν από την πανδημία. Κάποιοι προσπαθούν να βοηθήσουν.

 

«Συζητούσα με τις καρέκλες. Σκεφτόμουν, μα γιατί δεν μου απαντάς; Είσαι εγκλωβισμένος σε τέσσερις τοίχους και δεν βλέπεις κανένα. Σηκώνεσαι την επόμενη μέρα και ποιον βλέπεις; Κανέναν» λέει ο 56χρονος Σέιν Κόκερ περιγράφοντας τον διαβρωτικό και ύπουλο πόνο της μοναξιάς κατά τη διάρκεια καραντίνα.

 

Ο Σέιν ήταν μοναχικός και πριν το lockdown. Οδηγός φορτηγού στο Χάντερσφιλντ της Αγγλίας, έμεινε χωρίς δουλειά και απομονώθηκε τελείως. Λέει ότι του λείπει πολύ η μητέρα του που έφυγε από τη ζωή. «Η μητέρα σου έχει τέσσερις μέρες ζωής μου είπε ο γιατρός. Όχι κάνεις λάθος, του είπα, κάνεις λάθος φίλε. Μέσα σε μια εβδομάδα ήμουν μόνος μου. Τι μπορούσα να κάνω; Δεν θέλεις να παραδεχθείς ότι υπάρχει πρόβλημα και μετά τα πράγματα γίνονται χειρότερα και χειρότερα. Παρατάς τα πάντα» λέει σφίγγοντας τις γροθιές του.

 

 

«Απλά καθόμουν εδώ. Είχα παραμελήσει τον εαυτό μου και θύμωνα με το παραμικρό. Έτρωγα αλλά όχι όπως έπρεπε και δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Ήμουν σε άρνηση για τα πάντα».

 

Εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη δηλώνουν πως μόνιμα ή πολύ συχνά νιώθουν μοναξιά και το φαινόμενο επιδεινώθηκε σημαντικά λόγω της πανδημίας. Ειδικά μετά την αλλαγή της ώρας και το γεγονός ότι τα απογεύματα νυχτώνει τόσο νωρίς οι άνθρωποι που δηλώνουν ότι νιώθουν μοναξιά έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.

 

«Μπορούσε να περάσει ένα δεκαπενθήμερο και να μην μιλήσω με κανέναν. Ήταν ένας τρομακτικός κύκλος» λέει ο Σέιν.

 

Λιμοκτονία των αισθήσεων

 

Μπορεί η κοινωνική αποστασιοποίηση να είναι επιβεβλημένη όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι αποτελεί λιμοκτονία των αισθήσεων. Με τον χειμώνα να έρχεται και την πανδημία να έχει κάνει την αντεπίθεση της περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ δίνουν μάχη με αυτή την αναγκαστική αποξένωση.

 

Ο Σέιν λέει πως έφτασε στο σημείο να σχεδιάζει την αυτοκτονία του. «Δεν είχα τίποτα. Ήμουν έτοιμος να πηδήξω από μια γέφυρα. Ήμουν κοντά, πολύ κοντά. Είχα ακόμα αποφασίσει και πότε θα πήγαινα να το κάνω». Ευτυχώς δεν υλοποίησε το σχέδιο του.

 

Σε μια τόσο κρίσιμη καμπή αναζήτησε βοήθεια και τώρα μπορεί να χαμογελά ξανά. «Είναι μια ιστορία των Bee Gees. Ξεπέρασα το Tragedy και τώρα βρίσκομαι στο Stayin’ Alive» λέει αναφερόμενος σε τραγούδια του διάσημου συγκροτήματος. Αυτός που ζητούσε βοήθεια πλέον την προσφέρει.

 

Άνθρωποι μονάχοι...

 

Ο Σέιν απευθύνθηκε στη Platform 1, ένα project που προσφέρει στήριξη σε άτομα που νιώθουν μοναξιά κατά τη περίοδο της καραντίνας. «Το πρόβλημα γίνεται πολύ χειρότερο. Η ανάγκη για βοήθεια είναι τεράστια» λέει ο Μπομπ Μορς, ο άνθρωπος που δημιούργησε την πλατφόρμα. Ήδη έχουν επέμβει σε 15 περιπτώσεις ατόμων με αυτοκτονικές τάσεις.

 

Μέσω του Platfrom 1 άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα μοναξιάς μπορούν να βρουν στήριξη διαδικτυακά, τηλεφωνικά ή ακόμα και να κλείσουν ένα ραντεβού και να βρεθούν με κάποιον. Η πλατφόρμα δίνει τη δυνατότητα σε άτομα που βρίσκονται αντιμέτωποι με το πρόβλημα να γίνουν μέρος της λύσης. Αυτό έγινε και με την περίπτωση του Σέιν ο οποίος πλέον βοηθά άτομα που ψάχνουν διέξοδο από τη μοναξιά.

 

«Βλέπεις ανθρώπους που κατεβαίνουν από το τρένο και μας λένε: 'Εδώ είμαι, μπορεί να με βοηθήσεις;' Είναι εξοργιστικό που τόσοι άνθρωποι εκεί έξω βρίσκονται σε αυτό το κενό. Είναι μόνοι τους, απομονωμένοι και κινδυνεύουν να πάθουν κατάθλιψη. Άνθρωποι που προσπαθούν να βρουν λύση μόνοι τους, που έχουν χάσει τους αγαπημένους τους και έχουν ανάγκη από ανθρώπινη επαφή» λέει ο Μορς.

 

Τονίζει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στους ηλικιωμένους άντρες οι οποίο διστάζουν περισσότερο να ζητήσουν βοήθεια. «Υπάρχει αυτό το στερεότυπο του ανδρισμού, το στίγμα της αδυναμίας. Προσπαθούν να ξεπεράσουν το πρόβλημα μόνοι τους. Πίνουν ένα ακόμα ποτό, μετά ακόμα ένα μπουκάλι. Ήμουν εκεί και το ξέρω πολύ καλά», παραδέχεται.

 

Το νέο είδος μοναχικού

 

Πριν την καραντίνα οι επισκέπτες ήταν κυρίως άτομα στα 40 τους, χωρίς δουλειά που αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα. Άτομα που ένιωθαν ότι δεν ανήκαν στον σύγχρονο κόσμο. Η καραντίνα άλλαξε δραστικά τον «χάρτη» των ατόμων που χρειάζονται βοήθεια.

 

«Οι άνθρωποι που έρχονται πλέον σε εμάς είναι εντελώς διαφορετικοί. Βλέπουμε συνέχεια επαγγελματίες» λέει ο Τζεζ Γουόλς ο οποίος εργάζεται στην πλατφόρμα.

 

«Πολλοί άνθρωποι που απευθύνονται σε εμάς δεν θα το έκαναν πριν την πανδημία. Θα βρίσκονταν στο εργασιακό τους περιβάλλον και αυτό θα έλυνε πολλά προβλήματα σχετικά με τη μοναξιά και την επαφή τους με άλλα άτομα» συμπληρώνει ο Μορς.

 

Το βράδυ της Παρασκευής είναι το πιο δύσκολο. «Η ώρα των φαντασμάτων. Οι περισσότερες απόπειρες που αντιμετωπίσαμε ήταν αργά το βράδυ της Παρασκευής. Είναι ο φόβος του Σαββατοκύριακου. Ότι έρχεται και θα είσαι ακόμα πιο μόνος. Σηκώνεις το τηλέφωνο και το μόνο που ακούς είναι κάποιον να κλαίει», τονίζει.

 

Τα στοιχεία δείχνουν ότι πολλοί είναι και οι νέοι άνθρωποι που ζουν μόνοι τους και οι κοινωνικές τους επαφές ήταν απολύτως συνυφασμένες με την εργασία τους. Αυτοί είναι το... νέο είδος μοναχικού. Του ανθρώπου που κοινωνικοποιείται μόνο μέσω της εργασίας του και τώρα που είτε εργάζεται από το σπίτι, είτε βγήκε σε αναστολή έμεινε εντελώς μόνος του. Το γεγονός ότι πλέον δεν μπορείς να βγεις για ένα ποτό ή για ένα φαγητό με φίλους ή συνεργάτες έκανε τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα.

 

Τα social media

 

O Γουόλς τονίζει ότι τα social media συχνά δεν αποτελούν πραγματική διέξοδο. «Ο κόσμος δεν δείχνει εμπιστοσύνη. Θέλει πραγματική ανθρώπινη επαφή για να ανοιχτεί. Στα social media έχει εκατομμύρια ξένους που προσποιούνται ότι είναι φίλοι» τονίζει.

 

Η καθηγήτρια νευρολογίας, Σάρα Γκαρφίνκελ λέει πως τα στοιχεία για το πρόβλημα είναι το μοναδικό θέμα που έχει αντιμετωπίσει στην καριέρα της και την έχει κάνει να κλάψει. Έχει κάνει έρευνα πάνω στην απομόνωση και τις συνέπειες που επιφέρει σε ένα άτομο. «Είναι τραγικό. Είμαστε όντα που θέλουμε να κοινωνικοποιούμαστε, πρέπει να είμαστε μαζί. Η μοναξιά αυξάνει το στρες και μεγαλώνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικά, καρδιακές προσβολές και φυσικά κατάθλιψη. Η αναζήτηση παρηγοριάς οδηγεί πολλές φορές στο αλκοόλ ή το υπερβολικό φαγητό. Επίσης η μοναξιά πηγαίνει χέρι-χέρι με την αϋπνία. Με ανησυχεί το φαινόμενο ότι άνθρωποι  αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα μόνοι τους. Έχουν εγκλωβιστεί», τονίζει και προσθέτει πως το διαδίκτυο είναι ένα φτωχό υποκατάστατο που δεν μπορεί να καλύψει την ανθρώπινη ανάγκη για κοινωνικοποίηση.

 

 

 

Η καραντίνα αποκάλυψε το πρόβλημα

 

Στην καραντίνα η μοναξιά έγινε ένα ιστός που μόνιμα επεκτείνεται και πλέον εγκλωβίζει και άτομα πέραν των ηλικιωμένων. Άνθρωποι χωρίς σύντροφο αποκόπηκαν από την κοινωνική τους ζωή και έμειναν μόνοι μέσα σε ένα σπίτι. Νεαρά άτομα που εργάζονται διαδικτυακά χωρίς καμία επαφή. Πέραν των άλλων η πανδημία κατέδειξε και ένα πρόβλημα που οι κανονικοί ρυθμοί ζωής κρατούσαν κάτω από το χαλί. Μεγάλος αριθμός ενηλίκων είναι χρόνια χωρίς σύντροφο αλλά και χωρίς ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις. Η κοινωνικοποίηση τους γινόταν αποκλειστικά μέσα από τον χώρο εργασίας και οι διαπροσωπικές τους σχέσεις ήταν επιφανειακές. Στην καραντίνα αναγκάστηκαν να κλειστούν στο σπίτι τους και κανείς δεν επικοινωνεί μαζί τους.

 

Μια έρευνα επίσης έδειξε ότι μεγάλο ρόλο παίζει φυσικά και η οικονομική κατάσταση. Οι πιο φτωχοί άνθρωποι είναι πιο πιθανό να είναι μοναχικοί ενώ μεγαλύτερα είναι και τα ποσοστά στα άτομα που νοικιάζουν σπίτι σε σχέση με αυτά που έχουν στην ιδιοκτησία τους ένα.

 

Από την ηρωική περίοδο στην κόπωση

 

Ακόμα και το κλίμα ή η ώρα παίζουν τον ρόλο τους. Στις αρχές Νοεμβρίου ο αριθμός των ατόμων που νιώθουν μοναξιά εκτοξεύθηκε. Οι ειδικοί τονίζουν πως το γεγονός ότι ο καιρός έγινε πιο μουντός και πλέον, μετά και την αλλαγή της ώρας, νυχτώνει τόσο νωρίς συνέβαλε στην ενίσχυση αυτού του αισθήματος μοναξιάς και κατάθλιψης.

 

«Το γεγονός ότι ο καιρός θα το κάνει πιο δύσκολο να βγούμε έξω για μια βόλτα αποτελεί σίγουρα σημαντικό παράγοντα» τονίζει η δρ. Βίβιαν Χιλ η οποία έκανε επίσης  έρευνα για την απομόνωση. Επισημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι που νιώθουν μόνιμα μοναξιά να μπορούν να βρουν στήριξη.

 

Αυτό που επίσης δείχνουν οι έρευνες είναι η πολύ μεγάλη διαφορά στην ψυχολογία ανάμεσα στην πρώτη καραντίνα και την δεύτερη. Για τον κόσμο πλέον δεν είναι κάτι καινούργιο και πλέον δημιουργείται η σκέψη ότι τελικά δεν είναι κάτι τόσο προσωρινό. Στην πρώτη καραντίνα στην πλειονότητα του ο κόσμος ένιωθε ότι συμμετέχει σε μια συλλογική προσπάθεια ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που την αντιμετώπισαν σαν ευκαιρία να περάσουν χρόνο με την οικογένεια τους.

 

Πλέον όμως έχει εμφανιστεί αυτή η κόπωση ενώ αυξάνεται η αβεβαιότητα για το εργασιακό και οικονομικό μέλλον. Περάσαμε από την πρώτη «ηρωική» φάση στη δεύτερη της απογοήτευσης και της κόπωσης

 

Ζητήστε βοήθεια

 

Ο Σέιν καλεί τον κόσμο που βρίσκεται στην κατάσταση που αντιμετώπισε και ο ίδιος να ζητήσει βοήθεια. «Όταν πήγα στην Platform 1 δεν μιλούσα με κανέναν. Δεν είχα την αυτοπεποίθηση. Μου πήρε έξι εβδομάδες να επιστρέψω στη ζωή. Τώρα συμμετέχω σε κάθε είδους δραστηριότητα. Δεν υπάρχει λόγος να το χάσεις τελείως και να αρνείσαι να βγεις από το σπίτι. Από το να μιλάς στις καρέκλες και να γυρίζεις γύρω από τον καναπέ μπορείς να απευθυνθείς στην Platform 1 και δεν θα είσαι μόνος» λέει και στέλνει μήνυμα σε άλλους άντρες που φοβούνται να ζητήσουν βοήθεια: «Να παραδεχθούν το πρόβλημα και να αφήσουν τα δάκρυα να κυλήσουν. Λένε ότι δεν είναι κάτι αρρενωπό αλλά δεν ισχύει. Πλέον εγώ λέω: Ελάτε εδώ, ρίξτε ένα κλάμα και θα γυρίσουμε την κατάσταση και στο τέλος θα γελάμε».

 

Ο Μπομπ Μορς από την μεριά του τονίζει: «Υπάρχει πολύς κόσμος που δεν έχει πλέον καμία κοινωνική επαφή. Όμως βλέπουμε ότι μπορούμε να βρούμε λύσεις. Είναι σημαντικό να έχεις κάποιον να μιλήσεις, κάποιον να απευθυνθείς. Ένας χαμόγελο και ένας καφές είναι ανεκτίμητα».

 

Σε μια εποχή που τα μαγαζιά είναι κλειστά, οι δρόμοι άδειοι και οι νύχτες έρχονται τόσο νωρίς οι άνθρωποι έχουν περισσότερο από κάθε άλλη φορά ανάγκη την κοινωνική επαφή. Με την πανδημία να έχει κλείσει πολλές διεξόδους κοινωνικοποίησης όσοι νιώθουν εγκλωβισμένοι πρέπει να ζητήσουν βοήθεια και είναι σημαντικό δράσεις σαν αυτή της Platfrom 1 να οργανωθούν σε κάθε χώρα.

 

Βοήθεια σε όσους νιώθουν μόνοι στην Ελλάδα

 

Στην χώρα μας σημαντικό έργο προσφέρει η Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306. Η γραμμή δημιουργήθηκε από το Υπουργείο Υγείας και το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) με αφορμή την πανδημία και στελεχώνεται με έμπειρους ψυχολόγους του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, συνεργάζονται η Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης & Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ», η οποία συμμετέχει με πάνω από 160 ειδικούς από 40 φορείς, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), ο μη κερδοσκοπικός Σύλλογος «Το Χαμόγελο του Παιδιού», καθώς και μεγάλος αριθμός εθελοντών ψυχολόγων, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν άμεσα σε σχετική πρόσκληση του Υπουργείου Υγείας.

 

Η τηλεφωνική γραμμή βοήθειας προσφέρει ένα παράθυρο διαλόγου, συμβουλών και ελπίδας και δίνει τη δυνατότητα σε άτομα, που αντιμετωπίζουν κάποιο θέμα ψυχικής υγείας, για παράδειγμα παθολογικό άγχος, παθολογικό φόβο, πανικό, να μιλήσουν, να στηριχθούν και να έρθουν πιο κοντά στη λύση του προβλήματος.

 

Οι πολίτες, όταν νιώσουν την ανάγκη, μπορούν να καλέσουν στην τηλεφωνική γραμμή 10306, όπου θα έχουν τις παρακάτω επιλογές:

 

Παροχή ψυχολογικής στήριξης: 24ωρη λειτουργία.

 

Παροχή ψυχιατρικής βοήθειας σε πάσχοντες από ψυχικό νόσημα: λειτουργία από 08.00 έως 20.00.

 

Παροχή ψυχολογικής στήριξης παιδιών και οικογενειών: 24ωρη λειτουργία.

 

Παροχή ψυχολογικής στήριξης υγειονομικού προσωπικού: λειτουργία από 08.00 έως 20.00

 

Παροχή κοινωνικής στήριξης: λειτουργία από 08.00 έως 20.00

 

Πηγή