Συμμαχικό... «φέσι» στο μεταναστευτικό

γράφει ο Σταύρος Χριστακόπουλος

Ύστερα από μήνες αδράνειας και υποτίμησης του μεταναστευτικού / προσφυγικού ως κορυφαίου ζητήματος εθνικής σημασίας η κυβέρνηση τίθεται πρώτη φορά αντιμέτωπη με μια πραγματική κρίση, η οποία είχε πολλαπλώς προαναγγελθεί.

Η κυβέρνηση Ερντογάν, πιεσμένη από τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που αντιμετωπίζει κυρίως στη Συρία, έχει μετατρέψει σε εργαλείο πίεσης ένα οργανωμένο από την ίδια μεταναστευτικό κύμα με δύο στόχους:

● Να εκβιάσει τα ευρωπαϊκά κράτη που είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, ώστε να λάβει τη στήριξη της ευρωατλαντικής συμμαχίας στα μέτωπα της Συρίας, όπου κυριολεκτικά δεινοπαθεί.

● Να επιδοθεί σε έναν υβριδικό πόλεμο με ανθρώπινες ασπίδες εναντίον της Ελλάδας, η οποία το προηγούμενο διάστημα, χάρη στην κάκιστη κυβερνητική διαχείρισή της στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, έδειξε ακόμη και στους αδαείς ότι πράγματι είναι μια χώρα ευάλωτη, με εύθραυστη εσωτερική συνοχή, στην οποία το πολιτικό σύστημα και η κοινωνία εκπέμπουν σε διαφορετικό μήκος κύματος.

Καθώς λοιπόν το επόμενο διάστημα αναμένεται να δοκιμαστούν πολύ σκληρά οι δυνατότητες της χώρας να αποφύγει ένα μαζικό και καταφανώς υποκινούμενο μεταναστευτικό – και ελάχιστα προσφυγικό – κύμα, η κυβέρνηση στρέφει το βλέμμα της στον διεθνή παράγοντα αναζητώντας στήριξη. Τα πράγματα όμως δεν είναι πολύ απλά.

«Φιλανθρωπία» μεν, αλλά...

Σε ό,τι αφορά το ευρωπαϊκό μέτωπο, σήμερα το μεσημέρι ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποδέχεται στην Αλεξανδρούπολη ένα πλήθος Ευρωπαίων αξιωματούχων: τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι, τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιο για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτη Σχοινά, τον πρωθυπουργό της Κροατίας Αντρέι Πλένκοβιτς και τον αναπληρωτή πρωθυπουργό και υπουργό Εσωτερικών της Κροατίας Ντάβορ Μποζίνοβιτς, οι οποίοι θα επισκεφθούν τον Έβρο μαζί με τον Μητσοτάκη.

Εν τω μεταξύ, αν και με χαρακτηριστική καθυστέρηση, μια σειρά Ευρωπαίοι παράγοντες δηλώνουν την αλληλεγγύη τους προς την Ελλάδα. Κανένας ωστόσο από αυτούς δεν είναι σε θέση – ή δεν έχει τη διάθεση – να επηρεάσει σοβαρά την Τουρκία ώστε να σταματήσει τον σχεδιασμό της να «πλημμυρίσει» τα ελληνικά νησιά με υποκινούμενα μεταναστευτικά «κύματα».

1. Η καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε χθες ότι «είναι λάθος δρόμος» το ότι τη δυσαρέσκειά της Τουρκίας «προς εμάς, την Ε.Ε., την πληρώνουν οι πρόσφυγες». Για να μην το... παρακάνει πάντως με την «αυστηρότητά» της προς την Άγκυρα, ξεκαθάρισε ότι «κατανοεί πως η Τουρκία περιμένει περισσότερα από την Ε.Ε.». Ωστόσο δεν πρέπει να αγνοούμε κάποιες βασικές «λεπτομέρειες»:

● Η Τουρκία είναι πάντα ένας καλός εμπορικός εταίρος, μεταξύ άλλων στα οπλικά, όπου η πελατεία τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο δυσεύρετη λόγω του κορεσμού παραδοσιακών «αγορών» όπλων. Παραμένει δε στρατηγικός εταίρος του Βερολίνου εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα.

● Το τρέχον «κύμα» προς την Ελλάδα δεν αποτελείται ούτε στο ελάχιστο από Σύρους – πόσο μάλλον από την Ιντλίμπ –, συνεπώς αμβλύνεται το ούτως ή άλλως εξαιρετικά εύπλαστο «ανθρωπιστικό» κριτήριο που θα μπορούσε να ευαισθητοποιήσει σε κάποιον βαθμό την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.

2. Ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοροφυλακής και Ακτοφυλάκης Frontex δήλωσε ότι, ύστερα από αίτημα της Ελλάδας για ανάπτυξη της ομάδας Rapid Border Intervention Team στα νησιά, είναι έτοιμος για μια «ταχεία επέμβαση» ώστε να βοηθήσει την Ελλάδα να αντιμετωπίσει τον μεγάλο αριθμό μεταναστών στα εξωτερικά της σύνορα.

Ωστόσο ο Frontex δεν προβαίνει σε «αναχαιτίσεις» και δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει καμιά μείωση της κίνησης δουλεμπορικών πλοιαρίων προς την Ελλάδα εάν δεν συνεργαστούν οι τουρκικές αρχές, οι οποίες όμως έχουν ήδη πάψει να ανταποκρίνονται σε κάθε ελληνικό αίτημα. Αποτελεί ερώτημα λοιπόν το είδος και ο στόχος της εν λόγω «ταχείας επέμβασης».

3. «Πλήρης αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Η Γαλλία είναι έτοιμη να συνεισφέρει στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για να τους παρασχεθεί ταχεία βοήθεια και για την προστασία των συνόρων. Πρέπει να δράσουμε μαζί για να αποφύγουμε μία ανθρωπιστική και μεταναστευτική κρίση» ήταν το μήνυμα του Μακρόν στο Twitter.

Ποιος είναι όμως ο τρόπος με τον οποίο η Γαλλία μπορεί να συνεισφέρει στην «προστασία των (ελληνικών θαλάσσιων) συνόρων» χωρίς να παραβεί τους διεθνείς κανόνες ή χωρίς να έρθει σε ευθεία σύγκρουση με την Τουρκία;

Πιθανότατα καμιά από τις απορίες μας δεν θα απαντηθεί και καμιά από τις δυσχέρειες που περιγράφουμε δεν θα αρθεί την Πέμπτη, στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., όπου οι θετικές δηλώσεις προφανώς θα περισσέψουν, αλλά το είδος της έμπρακτης βοήθειας προς την Ελλάδα – εκτός ίσως από κινήσεις υλικής «φιλανθρωπίας» – πιθανότατα θα παραμείνει ασαφές.

Σταθερά... Πόντιος Πιλάτος

Τα πράγματα ως προς τον αμερικανικό παράγοντα δεν είναι πολύ διαφορετικά. Χθες μίλησε ο Μητσοτάκης με τον Τραμπ. Σύμφωνα με την κυβερνητική ενημέρωση, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ «αναγνώρισε το δικαίωμα της Ελλάδας να επιβάλλει τη νομοθεσία της στα σύνορα της». Μεγαλειώδης η αναγνώριση ενός από τα πιο αυτονόητα δικαιώματα μιας κυρίαρχης χώρας. Για να μην έχουν να λένε διάφοροι κακόβουλοι ότι είμαστε προτεκτοράτο...

Την ίδια μέρα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, απαντώντας σε ερώτημα του δημοσιογράφου Μιχάλη Ιγνατίου, είπε ακριβώς το ίδιο: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Ελλάδας να εφαρμόζει τους δικούς της νόμους πάνω στα σύνορά της». Με μια κρίσιμη προσθήκη όμως: κάλεσε την Ελλάδα και την Τουρκία να διασφαλίσουν πως θα διαχειριστούν τη διαμορφωθείσα κατάσταση κατά τρόπο συμβατό τόσο με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και με το διεθνές προσφυγικό δίκαιο.

Με άλλα λόγια, καβγαδίστε όσο θέλετε, σκασίλα μας, αλλά τηρήστε τα προσχήματα. Όσο για την εγκληματική συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία προσιδιάζει σε συμμορία δουλεμπόρων, η Ουάσιγκτον τηρεί τη συνήθη σιωπή.

Με άλλα λόγια, μπορεί πολλοί να στρέφουν το βλέμμα στις εξελίξεις στη Συρία και να ερμηνεύουν όπως θέλουν τη σχέση ΝΑΤΟ - Τουρκίας, αλλά καλό θα είναι να μην συγχέουν τα παραπάνω με τη στάση των ΗΠΑ στις διαφορές και τις συγκρούσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Η στάση Πόντιου Πιλάτου (για όλους τους λόγους που συστηματικά και αναλυτικά έχετε διαβάσει στο «Ποντίκι») δεν έχει αλλάξει. Και δεν πρόκειται να αλλάξει το επόμενο διάστημα...