Lockown: Πολίτες δεύτερης κατηγορίας οι ηλικιωμένοι

 

γράφει ο Κώστας Παπαντωνίου   

 

Η κυβέρνηση παροπλίζει το προσωπικό των Κέντρων Ημερήσιας Φροντίδας και αφήνει εκατοντάδες ανθρώπους που δεν μπορούν να αυτοξυπηρετηθούν στο κενό

 

Παρενέργειες και στη λειτουργία των Κέντρων Ημερήσιας Φροντίδας για Ηλικιωμένους προκαλούν οι χειρισμοί της κυβέρνησης, καθώς, όπως καταγγέλλουν άνθρωποι των δομών απ’ όλη την Ελλάδα, με τη νέα εγκύκλιο που έλαβαν από το υπουργείο Εργασίας, θεωρητικά τουλάχιστον, όλες οι λειτουργίες τους αναστέλλονται.

 

Να υπενθυμίσουμε ότι τα ΚΗΦΗ αποτελούν σύγχρονες ανοιχτές δομές προστασίας ηλικιωμένων ατόμων στην κοινότητα. Είναι δομές που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2003 με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο μέσω ΕΣΠΑ και σήμερα στη χώρα μας υπάρχουν 75 δομές που εξυπηρετούν 1.800 ηλικιωμένους και απασχολούν 300 εργαζόμενους.

 

Όπως υπογραμμίζει στην αναλυτική ενημέρωση που παρείχε στην Αυγή της Κυριακής ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργαζομένων στα ΚΗΦΗ, σκοπός τους είναι η εξυπηρέτηση ηλικιωμένων ατόμων που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας ή αναπηρίες και των οποίων το περιβάλλον που έχει επιφορτιστεί με τη φροντίδα τους αδυνατεί, λόγω προβλημάτων υγείας, κοινωνικών, οικονομικών, οικογενειακών κ.ά.

 

Στόχος είναι τα άτομα αυτά να παραμένουν σε οικείο φυσικό περιβάλλον με στόχο τη βελτίωση ποιότητας ζωής, την εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης, την αποφυγή ιδρυματικής περίθαλψης και κοινωνικού αποκλεισμού.

 

Τι άλλαξε από την πρώτη καραντίνα;

 

Κατά την πρώτη καραντίνα και ύστερα από τις πιέσεις των ανθρώπων των δομών, η κυβέρνηση είχε διαχωρίσει τα ΚΗΦΗ από τα ΚΑΠΗ, τονίζοντας ότι οι υπηρεσίες που προσφέρουν είναι απολύτως αναγκαίες και όχι ψυχαγωγικού χαρακτήρα.

 

Σε αντίθεση ωστόσο με την πρώτη καραντίνα, αυτή τη φορά η κυβέρνηση αποφάσισε την αναστολή του συνόλου των υπηρεσιών των ΚΗΦΗ, παροπλίζοντας το προσωπικό τους κι αφήνοντας στον αέρα τους ηλικιωμένους που το έχουν απόλυτη ανάγκη για την καθημερινή τους διαβίωση.

 

«Τι άλλαξε από την πρώτη καραντίνα μέχρι τη δεύτερη και αφήνει ανθρώπους μη αυτοεξυπηρετούμενους και στο μεγαλύτερο ποσοστό μοναχικούς ηλικιωμένους στο έλεος τίνος, αλήθεια;» διερωτώνται εύλογα οι άνθρωποι των ΚΗΦΗ.

 

Η κυβέρνηση απάντησε πως οι ανάγκες θα καλύπτονται από το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι (ΒΣΣ), ωστόσο το πρόγραμμα προβλέπει επίσκεψη στον κάθε ηλικιωμένο μόνο μία φορά την εβδομάδα.

 

“Τους προστατεύει, τους τιμωρεί ή τους καταδικάζει; Πώς, αλήθεια, το σκέφτηκαν εκεί στο υπουργείο; Είπαν, να τους εξυπηρετήσει το πρόγραμμα ΒΣΣ. Πως, αλήθεια, την ώρα της μεγαλύτερης αιχμής; Και γιατί όχι εμείς; Άλλωστε ίδιες ειδικότητες έχουμε αφενός και αφετέρου το ΒΣΣ θα πηγαίνει μια φορά την εβδομάδα σε κάθε ηλικιωμένο, δεδομένου του μεγάλου φόρτου εργασίας και του αριθμού των εξυπηρετουμένων. Οι εργαζόμενοι των ΚΗΦΗ επισκέπτονται κάθε μέρα ή μέρα πάρα μέρα» σημειώνει ο Πανελλήνιος Σύλλογος.

 

Στα ΚΗΦΗ εργάζονται κατά κύριο λόγο νοσηλευτές, κοινωνικοί φροντιστές, βοηθητικό προσωπικό, οδηγοί και επιπλέον κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, φυσικοθεραπευτές, γιατροί. Κι οι πολύτιμες παρεχόμενες υπηρεσίες κατ’ οίκον αυτή την περίοδο είναι:

 

* Καθημερινή σίτιση κατ’ οίκον.

 

* Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (συνταγογράφηση, αγορά και χορήγηση φαρμάκων, βοήθεια στην εξασφάλιση εβδομαδιαίας φαρμακευτικής αγωγής, ενέσιμες αγωγές, προληπτικός εμβολιασμός, μεταφορά και συνοδεία σε υπηρεσίες Υγείας, παρακολούθηση ζωτικών λειτουργιών, περιποίηση τραυμάτων κ.ά.).

 

* Συστηματική τηλεφωνική επικοινωνία και στήριξη και καταγραφή των αναγκών τους.

 

* Εξασφάλιση πρακτικών αναγκών από σούπερ μάρκετ, φαρμακείο, πληρωμή λογαριασμών κ.ά.

 

* Διασύνδεση με άλλες δημοτικές ή δημόσιες υπηρεσίες, εξασφάλιση βεβαιώσεων, μετακινήσεις κ.ά.

 

* Ειδική ψυχοκοινωνική στήριξη ωφελούμενων, διαμεσολάβηση με οικογένεια σε ειδικά ζητήματα.

 

* Συμβουλευτική και στήριξη οικογενειακών φροντιστών.

 

Ανακάλυψαν συνωστισμό με μηδενικά κρούσματα

 

Σε σχετική ερώτηση που κατέθεσε η αν. τομεάρχης Κοινωνικής Αλληλεγγύης του ΣΥΡΙΖΑ Θεανώ Φωτίου προς την αρμόδια υφυπουργό Δόμνα Μιχαηλίδου, η τελευταία απάντησε πως η απόφαση πάρθηκε κατόπιν σύστασης από τους λοιμωξιολόγους «προκειμένου να μην υπάρχει συνωστισμός».

 

Στο επιχείρημα αντιπαραθέτουν οι άνθρωποι των ΚΗΦΗ την πραγματικότητα: «Αλήθεια, για ποιον συνωστισμό μιλάει, όταν οι άνθρωποι έχουν να έρθουν κανονικά στις δομές από τον Μάρτιο, ακόμα και το καλοκαίρι έρχονταν κατά ομάδες εκ περιτροπής κατόπιν τηλεφωνικού ραντεβού;».

 

Σημειώνουν ακόμη ότι μέχρι σήμερα δεν έχει καταγραφεί ούτε ένα κρούσμα μεταξύ των εξυπηρετούμενων στις δομές σε όλη την επικράτεια, ενώ την περίοδο της πρώτης καραντίνας «η Δ. Μιχαηλίδου είχε εξάρει τις προσφερόμενες υπηρεσίες στους ηλικιωμένους κατά την επίσκεψη της σε ΚΗΦΗ της Θεσαλλονίκης». Αλλά και μετά το τέλος της πρώτης καραντίνας «είχε μιλήσει με την ίδια θέρμη για τη φροντίδα μας στους ηλικιωμένους».

 

Αν και η εγκύκλιος προβλέπει για τους εργαζόμενους στα ΚΗΦΗ να μεταφερθούν σε άλλη υπηρεσία (κατά προτεραιότητα υπηρεσίες κοινωνικής πολιτικής), οι περισσότεροι δήμαρχοι δεν μετακίνησαν τους εργαζόμενούς τους και, την ίδια στιγμή, επέτρεψαν να φροντίζουν τους ηλικιωμένους μας. «Γιατί αν δεν το κάνουμε εμείς, οι άνθρωποι θα πεθάνουν αβοήθητοι κυριολεκτικά».

 

Υποβάθμιση και αγωνία για το μέλλον

 

Στις αλλεπάλληλες επικοινωνίες του με το υπουργείο Εργασίας, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργαζομένων στα ΚΗΦΗ βρίσκει συμπάθεια και κατανόηση, αλλά σε επίπεδο πράξης, όπως τονίζει, δεν γίνεται απολύτως τίποτα. Από το υπουργείο αναφέρουν «ότι είναι θέμα προς επεξεργασία το πλαίσιο εργασίας των δομών αυτών», στον αντίποδα όμως εκδίδεται οδηγία για τη διαδικασία χρηματοδότησης για το διάστημα αναστολής.

 

Ο σύλλογος τονίζει ότι πρόκειται για μια απόλυτα απαξιωτική απόφαση, ενώ εκφράζονται ανησυχίες από διάφορες πλευρές ότι πρόκειται για εξέλιξη που υποβαθμίζει και υποσκάπτει το μέλλον των δομών, οι οποίες, μέσα στα χρόνια που πέρασαν, έχουν αναπτυχθεί, εξελιχθεί και αποδείξει τη χρησιμότητά τους στις τοπικές κοινωνίες.

 

 

Από νοσοκόμοι, αστυνόμοι

Με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών προβλέπεται η μετακίνηση των εργαζομένων στη φροντίδα ηλικιωμένων στη Δημοτική Αστυνομία προκειμένου να συμβάλουν στον έλεγχο της τήρησης των μέτρων της πανδημίας

 

Από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα είναι η μόνη τους συντροφιά. Και τώρα που η πανδημία βρίσκεται στην κορύφωσή της, πάνε να τους την πάρουν κι αυτήν. Οι άνθρωποι των ΚΗΦΗ για τους ηλικιωμένους δεν είναι μόνον υπεύθυνοι για το φαγητό και τα φάρμακά τους, αλλά κάτι πολύ σημαντικότερο, σε ένα πρωτόγνωρο καθεστώς απομόνωσης. Είναι το «γεια» τους και η καλημέρα τους.

 

«Δεν είναι υπερβολή, κάθε φορά που πάμεν μας περιμένουν στην πόρτα» μας λέει η Άντζελα Μπέζα, νοσηλεύτρια και υπεύθυνη του ΚΗΦΗ στην Πέρδικα Θεσπρωτίας. Όπως εξηγεί, ακόμη και σε μικρά χωριά όπως το δικό τουςν δεν μπορούν να πάνε από πόρτα σε πόρτα οι παππούδες και ν’ ανταλλάξουν νέα. Είναι τα μέτρα, «είναι κι ότι έχουν φοβηθεί πάρα πολύ». Η αίσθηση της μοναξιάς είναι δυσβάσταχτη. «Μας είπε μια γιαγιά, ‘αυτό που είχα εγώ, την παρέα μου, την καθημερινότητα, το να πω ‘τι κάνεις, τι μαγείρεψες’, το έχασα».

 

«Αισθανόμαστε ότι δεν ξέρουν τι κάνουμε»

 

Ακόμη και για εκείνους που έχουν παιδιά, οι ώρες δεν περνάνε ευκολότερα. «Μου έλεγε ένας παππούς, ‘μιλάνε όλοι για Ίντερνετ, εγώ έχω τηλέφωνο με κουμπιά, πώς θα δω το παιδί μου που είναι στην Αθήνα;’». Αν πάλι τα παιδιά δεν έχουν μεταναστεύει στην πρωτεύουσα, αλλά στην Ηγουμενίτσα, την πόλη που βρίσκεται πλησιέστερα στο χωριό, η απόσταση είναι απαγορευτική για την περίοδο της καραντίνας. «Βρισκόμαστε 30 χιλιόμετρα μακριά. Αν θέλει κάποιος να πάει στους γονείς του, θα στείλει μια φορά τον κωδικό ότι υπάρχει ανάγκη και θα πάει. Δεν γίνεται όμως να το κάνει κάθε μέρα. Οι άνθρωποι αυτοί, όμως, έχουν κάθε μέρα ανάγκη για βοήθεια. Υπάρχουν φορές που μας παίρνουν τηλέφωνο ακόμη κι αργά το βράδυ για να μας πουν ότι δεν αισθάνονται καλά».

 

«Αισθανόμαστε ότι μας ακυρώνουν. Ακυρώνουν οποιαδήποτε προσπάθεια έχουμε κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Μισθολογικά, δεν έχουμε κάποια επίπτωση. Ηθικά όμως, αισθανόμαστε μειωμένοι» δηλώνει η Ζωή Γεωργοπούλου, υπεύθυνη στο 1ο ΚΗΦΗ Συκαιών Θεσσαλονίκης. «Έχω την αίσθηση ότι δεν γνωρίζουν τι κάνουμε» προσθέτει, εξηγώντας ότι αυτό φαίνεται ειδικά στον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση δείχνει ότι διατίθεται να αξιοποιήσει το προσωπικό αυτών των δομών. «Σε ΦΕΚ που έβγαλε το υπουργείο Εσωτερικών αναφέρεται ότι θα μπορούσαμε να επανδρώσουμε ακόμη και το σώμα των δημοτικών αστυνομικών κόβοντας πρόστιμα…».

 

Η λύση είναι τα ΚΗΦΗ και όχι τα ιδρύματα

 

Η σημασία του ρόλου που παίζουν τα ΚΗΦΗ, ανεξαρτήτως πανδημίας, συνδέεται, όπως τονίζει η Εμμανουέλα Μαθιουδάκη, πρόεδρος του πανελλήνιου συλλόγου και υπεύθυνη της δομής στο Ρέθυμνο, με τις αλλαγές που σημειώνονται στην κοινωνία. «Το οικογενειακό μοντέλο έχει αλλάξει και οι οικογένειες πια δεν φροντίζουν τους ηλικιωμένους με την έννοια που υπήρχε παλιότερα. Το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί… Άρα, τι γίνεται; Τα ιδρύματα, δυστυχώς, είναι αποθήκες ψυχών, όπου ο χρόνος παγώνει και οι ηλικιωμένοι περιμένουν να πεθάνουν. Τα ΚΗΦΗ λοιπόν είναι η λύση».

 

«Οι ηλικιωμένοι είναι ένας αναξιοποίητος θησαυρός» λέει με πλήρη γνώση και συνείδηση η Εμμ. Μαθιουδάκη. Από το 2002, όμως, που έγιναν οι πρώτες δομές, όπως υπογραμμίζει, «δεν έχει γίνει ούτε καν ένα σεμινάριο επιμόρφωσης των εργαζόμενων για τις προσφερόμενες υπηρεσίες. Η κάθε υπεύθυνη/ος της δομής απλώς αυτοσχεδιάζει. Ενώ είναι δομές που μπορούν να κάνουν θαύματα. Δυστυχώς, η Πολιτεία δεν τους δίνει το βήμα». Και στην προκειμένη, η Πολιτεία πάει τα πράγματα και ένα βήμα πιο πίσω.

 

Με τη στάση της, δεν παγώνει απλώς τη λειτουργία των ΚΗΦΗ, αλλά απομακρύνεται πολύ από αυτό που μας υπενθυμίζει ότι σημαίνει κοινωνική πολιτική η Εμμ. Μαθιουδάκη, και μάλιστα στην πιο κρίσιμη συγκυρία: «Έγνοια και φροντίδα για τον άνθρωπο. Αυτό σημαίνει κοινωνική πολιτική!»