Πόσο βαθιά θα μπει το μαχαίρι στις συντάξεις

Στην επιβολή ανώτατου ορίου στις περικοπές του 2019 εστιάζει η κυβέρνηση. Το ανένδοτο ΔΝΤ και οι ρωγμές από την Κομισιόν. Ποιοι συνταξιούχοι είναι στο στόχαστρο. Πού παίζεται το παζάρι στα εργασιακά.

Να κλείσουν τα τελευταία τεχνικά θέματα που χωρίζουν κυβέρνηση και δανειστές, αποφεύγοντας νέες καθυστερήσεις στην επίτευξη της συμφωνίας, ώστε να θεσμοθετηθεί η μείωση των συντάξεων από το 2019, παράλληλα με τα αντίμετρα και τις αλλαγές στα εργασιακά έως τα μέσα Μαΐου, θα επιδιώξει η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου.

Στο ασφαλιστικό, μετά τη συμφωνία της Μάλτας, ο πόλεμος φαίνεται πως έχει χαθεί καθώς «κλείδωσαν» οι περικοπές συντάξεων 1,8 δισ. ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2019. Βέβαια, η Ελληνίδα υπουργός Εργασίας αναμένεται να δώσει τη μάχη των αριθμών, προκειμένου να «διασώσει» τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις από πολύ υψηλές μειώσεις.

Σύμφωνα άλλωστε με το έγγραφο Γιούνκερ προς την επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που αποκάλυψε το Euro2day.gr, δεν αποκλείεται να υπάρξουν διαφωνίες και μεταξύ των δανειστών για το ασφαλιστικό, καθώς προκύπτει ξεκάθαρη διαφωνία για την εμμονή του Ταμείου να περικοπούν εκ νέου οι συντάξεις και μάλιστα χωρίς μεταβατική περίοδο.

Βάσει του κεντρικού σεναρίου που επεξεργάζονται στο υπουργείο Εργασίας, τουλάχιστον 900.000 συνταξιούχοι θα χάσουν από το 2019 το σύνολο ή μέρος της προσωπικής διαφοράς, του ποσού δηλαδή που προκύπτει όταν από την παλιά σύνταξη, όπως αυτή πληρώνεται σήμερα, αφαιρέσουμε το νέο ποσό που θα προκύψει από τον υπολογισμό με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου.

Στόχος είναι να υπάρξει ένα «πλαφόν» στις μειώσεις, ώστε να αμβλυνθούν οι ακραίες περικοπές στο σύνολο της κύριας σύνταξης. Στην πράξη, εφόσον κάτι τέτοιο εγκριθεί και από τους εκπροσώπους των δανειστών, η προσωπική διαφορά θα κόβεται τόσο ώστε το συνολικό ποσό της εκάστοτε σύνταξης να μη μειώνεται πάνω από 20% με 25%. Συνεπώς, οι απώλειες θα είναι διαφορετικών ταχυτήτων, θα ξεκινούν από 1 ευρώ και σε ορισμένες ακραίες αλλά πραγματικές περιπτώσεις, θα ξεπερνούν τα 350 ευρώ.

Στο... κάδρο με τους μεγάλους χαμένους των νέων περικοπών μπαίνουν, χωρίς αμφιβολία, οι περίπου 270.000 συνταξιούχοι που προέρχονται από το πρώην ΤΕΒΕ. Οι συγκεκριμένοι θα χάσουν το σύνολο της λεγόμενης βασικής σύνταξης των 220 ευρώ. Ο επανυπολογισμός εκτιμάται ότι θα βγάλει γι’ αυτούς προσωπικές διαφορές πάνω και από τα 400 ευρώ καθώς πρόκειται κατά κύριο λόγο για συνταξιούχους που είχαν δουλέψει πάνω από 35 χρόνια. Αν «περάσει» η πρόταση για «κόφτη» στις περικοπές, ενδέχεται να διασώσουν περίπου 100 ευρώ από τις συντάξεις τους και να χάσουν κοντά στα 350 ευρώ.

Δίπλα στους πρώην ελεύθερους επαγγελματίες θα πρέπει να μπουν οι συνταξιούχοι του Δημοσίου. Οι προσωπικές τους διαφορές υπολογίζονται από 153 έως και 240 ευρώ, ήτοι περίπου το 15% με 20% της συνολικής τους σύνταξης. Έτσι, θα είναι οι διπλά «άτυχοι» της υπόθεσης καθώς θα δουν το σύνολο της προσωπικής τους διαφοράς να κόβεται.

Το «μαχαίρι» θα υποστούν περισσότερο οι πρώην δημόσιοι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με πάνω από 35 χρόνια ασφάλισης και ακολουθούν οι τεχνολογικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που συνταξιοδοτήθηκαν με 35ετία. Δεν φαίνεται να διασώζονται ούτε οι ένστολοι, ούτε οι γιατροί του ΕΣΥ με 35ετία. Μικρότερη προσωπική διαφορά θα έχουν όσοι αποχώρησαν με 28-32 έτη ασφάλισης, ενώ μικρή ή και καθόλου θα δουν όσοι αποχώρησαν με 25ετία και κάτω.

Θέση στο... κάδρο διεκδικούν επίσης συνταξιούχοι του Ταμείου Νομικών και του ΤΣΑΥ, του πρ. ΤΑΕ - ΟΑΕΕ και ΤΣΜΕΔΕ.

Οι πρώτοι υπολογισμοί βγάζουν προσωπικές διαφορές της τάξης των 40 ευρώ και στους συνταξιούχους του ΙΚΑ με κατώτατα όρια, παρότι η πλειοψηφία των συνταξιούχων του ΙΚΑ θα έχουν μηδενικές ή ελάχιστες προσωπικές διαφορές. Οι προσωπικές διαφορές και άρα το «μαχαίρι» κατά περίπου 7% με 10% της σύνταξης έρχεται σε όσους συνταξιούχους λαμβάνουν σήμερα συντάξεις κοντά στα 1.000 με 1.300 ευρώ. Διασώζονται επίσης συνταξιούχοι πρ. ΤΣΑ - ΟΑΕΕ, αλλά και ταμείων ΔΕΚΟ - Τραπεζών -οι τελευταίοι εξαιτίας της προσαύξησης που δικαιούνται λόγω αυξημένων εισφορών.

Το παζάρι στα εργασιακά

Στα εργασιακά, όπως δήλωσε η κ. Αχτσιόγλου στην πρόσφατη συνέντευξή της στην Εφημερίδα των Συντακτών, «αναχαιτίστηκε η περαιτέρω απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, καθώς ούτε το όριο των ομαδικών απολύσεων θα αυξηθεί, ούτε θα θεσμοθετηθεί η ανταπεργία», ενώ παράλληλα με τις μειώσεις των συντάξεων θα νομοθετηθεί η επαναφορά από 1-9-2018 των αρχών της ευνοϊκότερης ρύθμισης και της επεκτασιμότητας των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας (ΣΣΕ). Οι δύο αυτές αρχές αποτελούν τους βασικούς πυλώνες του συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Συγκεκριμένα, στο υπουργείο σχεδιάζουν την άρση της αναστολής από τον Σεπτέμβρη του 2018 των αρχών της επεκτασιμότητας (επέκταση των κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων) και της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης (σε περίπτωση συρροής). Η αναστολή τους συνδέεται, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής και όχι με το μνημόνιο, γι’ αυτό και η επαναφορά τους από τον Σεπτέμβρη του 2018 δεν ήταν καθόλου αυτονόητη και σίγουρα όχι αυτόματη.

Επίσης, σχεδιάζεται η μεταβίβαση της διαδικασίας προελέγχου και προέγκρισης των ομαδικών απολύσεων πλήρως στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, το οποίο θα αλλάξει σύνθεση ώστε να συμμετέχουν 4 εκπρόσωποι εργοδοτών, 4 εργαζομένων και 4 του κράτους. Αν και οι λεπτομέρειες θα φανούν στο SLA και βέβαια στις τελικές διατάξεις νόμου που θα περάσουν από τη βουλή, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, τα όρια των επιτρεπόμενων απολύσεων, για τα οποία το ΔΝΤ ζητούσε διπλασιασμό, παραμένουν ως έχουν.

Διατηρείται και το ποσοστιαίο όριο (5%) και το απόλυτο (ως 30 εργαζόμενοι). Περιορισμένες παρεμβάσεις σχεδιάζονται και στον συνδικαλιστικό νόμο για τις άδειες και τους λόγους απόλυσης των συνδικαλιστών. Ο μηχανισμός της απεργίας -βάσει της αρχικής συμφωνίας- θα μείνει ως έχει.

Το πακέτο με τα αντίμετρα

Παράλληλα με το εργασιακό και το ασφαλιστικό, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας θα διαπραγματευτεί με τους δανειστές ένα μεγάλο «πακέτο» αντίμετρων, ύψους 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ. ευρώ). Το πακέτο αυτό έρχεται το 2019 μαζί με τις μειώσεις των συντάξεων και «κουμπώνει» με το ισόποσο πακέτο αντίμετρων του υπουργείου Οικονομικών (1% του ΑΕΠ από φοροελαφρύνσεις κ.λπ.), που θα έρθει το 2020 μαζί με τη μείωση του αφορολόγητου. Περιλαμβάνει δε, μέτρα όπως:

-Αύξηση των οικογενειακών επιδομάτων για το πρώτο και το δεύτερο παιδί, από έως 40 ευρώ που είναι σήμερα σε 60 ευρώ για το πρώτο παιδί και σε 90 ευρώ για το δεύτερο.

-Επιδότηση ενοικίου με ένα μέσο ποσό 80 ευρώ τον μήνα. Στόχος είναι να καλυφθεί ο μισός πληθυσμός που ζει σε ενοίκιο ή έχει δάνειο πρώτης κατοικίας (εισοδηματικά κριτήρια).

- Δημιουργία 1.800 νέων δομών βρεφονηπιακών σταθμών (1.200 το 2019 και 600 το 2020, επιπλέον των 2.800 που λειτουργούν σήμερα) και voucher για τις μητέρες ώστε να καλυφθεί το 1/3 των βρεφών. Σήμερα καλύπτονται 90.000 παιδιά. Το 2019, στόχος είναι να αυξηθούν σε 120.000 και το 2020 να φτάσουν τις 135.000. Ο προϋπολογισμός για το συγκεκριμένο μέτρο εκτιμάται σε 150 εκατ. ευρώ.

-Δημιουργία πάνω από 30.00 θέσεων εργασίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, τουλάχιστον 12μηνης διάρκειας, με στόχευση στους νέους επιστήμονες (brain drain), επιδότηση του 50% του μισθολογικού κόστους -με ανώτερη επιχορήγηση τα 500 ευρώ τον μήνα- και δέσμευση για καμία απόλυση. Ειδική ρήτρα για τη διατήρηση των εργαζομένων για τουλάχιστον έξι μήνες μετά τη λήξη του προγράμματος.

-Επέκταση του προγράμματος των σχολικών γευμάτων ώστε να καλυφθούν 300.000 μαθητές Δημοτικού και 150.000 μαθητές Γυμνασίου.

-Μηδενισμός συμμετοχής στα φάρμακα για όσους έχουν αθροιστικό εισόδημα από συντάξεις κάτω των 700 ευρώ. Μείωση 50% της συμμετοχής σε όσους παίρνουν 700-1.200 ευρώ και 25% σε όσους έχουν εισόδημα πάνω από 1.200 ευρώ. Υπολογίζεται πως ωφελούνται 1,9 εκατομμύριο συνταξιούχοι.

- Χρηματοδότηση του ΠΔΕ για αναπτυξιακές δράσεις και έμφαση στις υποδομές αγροτικής παραγωγής (π.χ. δίκτυα ύδρευσης, αγροτικοί δρόμοι).

Ρούλα Σαλούρου