Δύο χρόνια μετά

Του Κώστα Βλαχόπουλου

Η αναγγελία του δημοψηφίσματος του Ιουλίου του 2015 με βρήκε στην Σκωτία. Ήμουν στο σπίτι καλής φίλης, όταν άναψε η οθόνη του κινητού μου. Η ειδοποίηση από την εφαρμογή του Guardian έγραφε: «Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Τσίπρας καλεί σε δημοψήφισμα την 5η Ιουλίου». Θυμάμαι σαν τώρα τις πρώτες αυτές στιγμές. Θυμάμαι τα τηλέφωνα με τους δικούς μου ανθρώπους στην Ελλάδα, την αγωνία αλλά και την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να βγει στο τέλος.

Το δημοψήφισμα ήταν μια τομή στην πολιτική ιστορία της χώρας. Είναι από εκείνες τις στιγμές που μένουν χαραγμένες στο συλλογικό υποσυνείδητο. Η σπανιότητα τέτοιων γεγονότων αλλά και το έντονο πολιτικό κλίμα των ημερών -εκείνου του τρελού πρώτου εξαμήνου του ’15, στο οποίο είχες την αίσθηση ότι οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις τρέχουν χωρίς φρένα- αναβαθμίσαν την ιστορικότητα των στιγμών.

Ήταν η κορύφωση μιας σειράς γεγονότων, που ως αφετηρία είχαν εκείνη την μεγαλειώδη πορεία στο κέντρο της Αθήνας ενάντια στην ένταξη της χώρας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης τον Μάϊο του 2010, περνούσαν μέσα  από τις παλλαικές συγκεντρώσεις των Αγανακτισμένων, τις λαϊκές συνελεύσεις στις γειτονιές, τις συγκρούσεις του Φεβρουαρίου του ’12 και τις διπλές εκλογές του ίδιου έτους.

Η εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα ήταν σίγουρα η πιο ενδιαφέρουσα -πολιτικά- στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Ο κόσμος πολιτικοποιήθηκε έντονα εκείνες τις μέρες: παρακολουθούσε τις εξελίξεις, συζητούσε, τσακωνόταν, κυρίως όμως απέδειξε ότι μπορεί να νικήσει τον φόβο. Η πλειοψηφία του κόσμου, οι λαϊκές τάξεις, ο δημοκρατικός κόσμος στάθηκε όρθιος. Άντεξε στην αφόρητη πίεση των ΜΜΕ και των τραπεζών και την Κυριακή έκανε το χρέος του βροντοφωνάζοντας ‘ΟΧΙ’ στα τελεσίγραφα των Βρυξελλών.

Το βράδυ εκείνο κλείνει ένα μεγάλο κεφάλαιο στην σύγχρονη ιστορία της χώρας και ανοίγει ένα νέο. Η τότε πολιτική ηγεσία επέλεξε να πάει κόντρα στο 62% του κόσμου και να προχωρήσει στην συνθηκολόγηση με τους δανειστές. Τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ γνωστά: νέο μνημόνιο, λιτότητα, περικοπές, σκληρή επιτήρηση.

Δύο πολιτικά συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε από τα γεγονότα εκείνων των ημερών:

Πρώτον, ο πρωθυπουργός, η κυβέρνηση, και τα κόμματα δεν άρθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Ο κόσμος απέδειξε ότι είναι πολύ πιο μπροστά από όλους εκείνο το βράδυ, παρά το κλίμα κατατρομοκράτησης από τα ΜΜΕ, τις κλειστές τράπεζες και τις πιέσεις και τις ωμές παρεμβάσεις του διεθνούς παράγοντα.

Δεύτερον, όπως αποδείχτηκε και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 αλλά και στο πολιτικό κλίμα όπως αυτό αποτυπώνεται 2 χρόνια μετά, κανένας πολιτικός σχηματισμός δεν έκανε δικό του αυτό το μεγαλειώδες ‘ΟΧΙ’. Κανείς δεν κατάφερε να δαμάσει το λαϊκό αίσθημα, και τις προσδοκίες που δημιουργήθηκαν.

Και αυτή είναι η μεγάλη παρακαταθήκη της νύχτας της 5ης Ιουλίου.

Το Editorial του Νόστιμον Ήμαρ

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ το Σάββατο 15.7.2017