Ψεύτικες αληθινές μάσκες

Εσύ ποια φόρεσες φέτος;

Αυτό που λάτρευα πάντα στα καρναβάλια είναι ότι μπορείς να φορέσεις μια οποιαδήποτε μάσκα και να χαθείς μέσα στο μασκοφορεμένο πλήθος, αποκτώντας μιαν άλλη, καινούργια, φανταστική ταυτότητα. Δεν είναι απαραίτητο να βγαίνει νόημα από τη φορεσιά σου, το μόνο που χρειάζεται είναι να προσποιηθείς, όσο πιο πειστικά μπορείς, ότι είσαι κάτι άλλο από αυτό που στ’ αλήθεια είσαι. Με το που συμβεί αυτή σου η μεταμόρφωση, νιώθεις ήδη τις πρώτες αλλαγές στην ψυχολογία σου, σταδιακά υιοθετείς όλο και περισσότερες κινήσεις και αντιδράσεις και στάσεις που να ταιριάζουν σε αυτό που υποδύεσαι. Αν είσαι άνδρας και κάνεις τη γυναίκα, αν είσαι άνθρωπος και κάνεις το ζώο, αν είσαι ακομμάτιστος και κάνεις τον κομματάρχη, αν είσαι ζάμπλουτος και κάνεις τον παλιάτσο, αν βαφτείς και ντυθείς και γίνεις ένας εντελώς άλλος, τότε το όλο πείραμα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον. Και συνειδητοποιείς πόσο συναρπαστικό μπορεί να γίνει αυτό το παιχνίδι ρόλων από τις αντιδράσεις όσων σε κοιτούν, μασκαρεμένων και μη. Και ειδικά όταν μπλέκεσαι και μπερδεύεσαι και αγκαλιάζεσαι με δεκάδες και εκατοντάδες άλλους καρναβαλιστές, ολοένα ξεχνάς ότι αυτό που ντύθηκες είναι ψεύτικο και προσωρινό, αφήνεσαι, χορεύεις και υποκρίνεσαι, μπαίνοντας στο πετσί από την ιδρωμένη τη στολή σου, πιστεύοντας ότι, τελικά, κάθε άνθρωπος μπορεί να γίνει και να φαίνεται ότι είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που στην πραγματικότητα είναι και που οι άλλοι άνθρωποι, οι γύρω του άνθρωποι, μπορούν να τον αποδεχτούν με τη νέα του αυτή προσωπικότητα, που μπορεί να μην είναι μία, μπορεί να είναι πολλές προσωπικότητες, διαφορετικές, συγκρουόμενες ή εναρμονισμένες. Ή και διχασμένες.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο οργιώδεις δραστηριότητες χρησιμοποιούν την κάλυψη που τους παρέχει η μάσκα για να ξεδιπλωθούν, καταργώντας κάθε ελάχιστο φραγμό, μετατρέποντας την όποια ηθική σε πολύχρωμο χαρτοπόλεμο που διασκορπάται στον αέρα, πάνω από τα φλεγόμενα από τον ιδρώτα σώματα. Θα το δεις αυτό να συμβαίνει στις μεγαλύτερες σεξουαλικές συνευρέσεις μεταξύ πολυάριθμων, εναλλασσόμενων συντρόφων, ετερόφυλων, ομόφυλων, αλλόφυλων, την ώρα που θωπεύουν τα ηλεκτρισμένα κορμιά τους, δίχως να έχει σημασία ποιος κουβαλά αυτό το σώμα, ποια ψυχή στεγάζεται εντός αυτού, είναι τότε που όλοι υποκύπτουν στα βαθύτερα, καταπιεσμένα εκείνα ένστικτα που βρίσκουν ευκαιρία να βγουν στην επιφάνεια και να φανερωθούν ατόφια, ακατέργαστα, απελευθερωμένα από νόμους και αριθμημένες εντολές και αμαρτήματα προπατορικά. Έπειτα, αυτό το ίδιο ακριβώς φαινόμενο θα το δεις να συμβαίνει σε όργια άλλου είδους, όχι σαρκικά, σε όργια μακροοικονομικά, τότε δηλαδή που στα πιο καλά κρυμμένα υπόγεια όλου του κόσμου, του κόσμου όλου συναντιούνται οι τραπεζίτες, οι ειδικοί των κυβερνήσεων σύμβουλοι, οι αναλυτές των ασφαλών των επενδύσεων, τότε δηλαδή που η ηδονή βρίσκει έδαφος πάνω σε κράτη ολόκληρα, τότε που τα σπέρματα ντύνονται χαρτονομίσματα και εισβάλλουν μέσα σε ανυποψίαστους, εκτεθειμένους κόλπους συνειδήσεων, ναι, είναι τότε που ο επικεφαλής όλων αυτών των ασυγκράτητων στέκεται στο κέντρο της αιθούσης, φορώντας μια μάσκα απόκοσμη, χαοτική, για να ταιριάζει με το χάος που θέλει επί της γης να προκαλέσει. Κι οι υπόλοιποι φορούν κάτι που να ταιριάζει. Να, ακόμα και οι τραπεζίτες ντύθηκαν κυνόδοντες.

Είναι όντως αντιφατικό όλο αυτό το φαινόμενο. Να είσαι δηλαδή ο πραγματικός σου εαυτός όταν φοράς μια μάσκα από κάποιον άλλο και να υποκρίνεσαι ότι είσαι κάποιος άλλος όταν δεν φοράς καμιά μάσκα. Ειδικά τότε που εμφανίζεται αυτό το τεράστιο παζλ από χιλιάδες μασκαρεμένα και αληθινά πρόσωπα που πρέπει να βάλεις στη σωστή σειρά για να ταιριάξουν μεταξύ τους και να σχηματιστεί η εικόνα που παίρνει η αλήθεια. Τότε που μπαίνεις στον πειρασμό να μαντέψεις ποιος είναι εκείνος που κρύβεται πίσω από το μελετημένο προσωπείο, από τον τρόπο που σε προσεγγίζει, από το πώς σε τραβά για να χορέψετε, από το ότι δαπανά περισσότερο χρόνο μαζί σου, αν δηλαδή όλη αυτή η οικειότητα που εισπράττεις, υποκρύπτει κάποιον που σε γνωρίζει εδώ και χρόνια και που έβαλε την πιο πετυχημένη του μάσκα για να σε δυσκολέψει για τα καλά μέχρι να καταλάβεις ποιος στ’ αλήθεια είναι, αν ποτέ καταλάβεις. Και το πιο σπουδαίο βέβαια δεν είναι όταν υπολογίζεις σωστά και πέφτεις μέσα και αποδεικνύεται ότι πίσω από τη στολή κρυβόταν αυτός που είχες από την αρχή πιθανολογήσει, το πιο συνταρακτικό είναι όταν πέφτεις έξω και νομίζοντας ότι έχεις μαντέψει διάνα για το υποκρυπτόμενο πρόσωπο, εκδηλώνεσαι περισσότερο από όσο η αλήθεια αντέχει και κάνεις κινήσεις υπερβολικές, μέσα στη δίνη τού χορού και της υποκρισίας και στο τέλος δεν βρίσκεις αρκετές μάσκες για να κρύψεις την ντροπή σου, όταν διαπιστώνεις ότι οι αγκαλιές αυτές όλες που έδινες και τα πλαστικά φιλιά από μάσκα σε μάσκα ήταν με κάποια που νόμιζες για γνωστή σου και που αυτή σε νόμιζε για γνωστό της αλλά τελικά δεν ήσασταν παρά μόνο δυο μασκαρεμένοι άγνωστοι που πήγαν να ερωτευθούν μια μάσκα.

Τώρα τελευταία, βέβαια, το να αναγνωρίζεις στις Αποκριές ποιος είναι αυτός που έχεις απέναντί σου έχει γίνει ακόμα πιο απαιτητικό και εξειδικευμένο, αποκτώντας μια επιπλέον διάσταση που δεν την είχα υπολογίσει παλαιότερα. Δεν μένεις δηλαδή μόνο στο αν αυτός που φορά τη μάσκα είναι γνωστός ή άγνωστός σου, όχι, το ακόμα δυσκολότερο είναι να διαπιστώσεις συχνά-πυκνά αν αυτός που βλέπεις φορά όντως μάσκα και υποδύεται κάποιον ρόλο, μόνο και μόνο για τις ημέρες του καρναβαλιού ή αν η μορφή του είναι έτσι και μόνιμα, για όλη την υπόλοιπη χρονιά. Δεν είναι λίγες οι φορές, ας πούμε, που στα πρόσφατα καρναβάλια έπεσα πάνω σε κάμποσους τύπους, περίεργους τύπους, που παρίσταναν τους ρακένδυτους, τους άπλυτους και ξεσκισμένους, έτσι όπως σωριάζονταν ανάμεσα στα ενθουσιώδη γκρουπ που περνούσαν από πάνω τους, δίχως να συμβαίνει τίποτα, δίχως κανείς να κάνει ότι θα τους σηκώσει, λες και ήταν μέρος μια καλά προβαρισμένης παράστασης. Μετά πάλι, έτσι όπως τα επιβλητικά άρματα περνούσαν, έβλεπες παντού σκόρπια άτομα που είχαν τα χέρια απλωμένα, τα δόντια σάπια και τα δέρματα γδαρμένα και λες, δεν γίνεται, αυτό θα είναι κάποιο πετυχημένο γκρουπ με θέμα τα ζόμπι, ναι, έτσι θα ’ναι, δεν γίνεται αυτοί όλοι οι κακόμοιροι να ’ναι έτσι στ’ αλήθεια, όχι δεν είναι δυνατόν να εισέβαλαν μέσα στο ξέφρενο πάρτι, γιατί στ’ αλήθεια πεινάνε και δεν προσποιούνται τους ετοιμοθάνατους αλλά οδεύουν προς το θάνατο στ’ αλήθεια. Δεν γίνεται αυτός ο χριστιανός εκεί παρακάτω να έχει στ’ αλήθεια κομμένο το ένα του το πόδι και να είναι στ’ αλήθεια νεκρός, όχι, θα φοράει κάποιο ειδικό κοστούμι, δεν γίνεται φέτος να μη μασκαρεύτηκε καθόλου η αλήθεια.

Υπάρχει και χειρότερο όμως από όλα αυτά. Το πιο δύσκολο δεν είναι να βρεις τους φίλους σου πίσω από τις μάσκες, ούτε να επαληθεύσεις αν ο ντυμένος άστεγος είναι πράγματι άστεγος. Το πιο επίφοβο είναι όταν προσπαθείς να εντοπίσεις σε ποια στολή πήγε και κρύφτηκε το ψέμα. Να ελέγξεις δηλαδή αν κάποιοι που φορούν μια συγκεκριμένη φορεσιά είναι όντως έτσι ή μήπως προσποιούνται ότι είναι έτσι ή μήπως θέλουν να σε μπερδέψουν με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω και θέλουν να σου θολώσουν το μυαλό, για να συγχέεις μονίμως την αλήθεια με το ψέμα, να βλέπεις τα αληθινά για ψεύτικα και τα ψεύτικα για αληθινά. Τούτες τις εποχές, μπορεί να δεις ηγέτες να σε πλησιάζουν φορώντας τη φτηνή μάσκα τής συμπόνιας, να βγάζουν τις γραβάτες και να φορούν ρούχα καθημερινά, να οδηγούν μικρά σαραβαλάκια και να προσποιούνται ότι συμπάσχουν με τα δράματα των ταλαίπωρων ανθρώπων. Μετά πάλι, μπορεί να δεις άλλους που έχουν όλοι τους ντυθεί μικροί Χίτλερ, με μουστάκια μικροσκοπικά κι αγκυλωτούς σταυρούς στα μυαλά και τις πλάτες, να σου υπόσχονται δικαιοσύνη και κάθαρση και δικαιώματα μέσα από την κατάργηση όλων των δικαιωμάτων. Το νου σου ειδικά πρέπει να έχεις όταν συμβαίνουν μεταμορφώσεις εντελώς ακαθόριστες, όπως για παράδειγμα όταν έρχονται δημοσιογράφοι ντυμένοι ποτάμι, που με τη μορφή αγανάκτησης θα φουσκώσει και θα τα πάρει και θα τα σηκώσει όλα και εσύ αποδεχτείς ακόμα και αυτήν την πιο παράξενη στολή τους, ότι όντως δηλαδή πρόκειται για ποτάμι που κρύβει μέσα του οργή και επανάσταση κι ελπίδα, πρόσεξε μήπως στο τέλος πιστέψεις ότι όλα είναι δυνατά σ’ αυτό το διαρκές καρναβάλι που πάντα σημασία δεν θα έχει αυτό που είναι.

Αλλά αυτό που φαίνεται.

By Πάνος Μουχτερός