Ουκρανία: ΕΕ και ΝΑΤΟ… άνω κάτω

Τις «ένδοξες» ημέρες πριν από την κατάρρευση του Ανατολικού μπλοκ, όταν το ΝΑΤΟ είχε ως βασική αποστολή την αντιμετώπιση της Μόσχας, ένιωσαν οι πολιτικοί ηγέτες αλλά και οι στρατηγοί στη διήμερη σύνοδο τη Συμμαχίας που πραγματοποιήθηκε στην Ουαλία. Καθώς ξεκινούσε από το απόγευμα της Παρασκευής η κατάπαυση του πυρός, μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των φιλορώσων αυτονομιστών, οι νατοϊκοί αξιωματούχοι συζητούσαν τρόπους για να ενισχύσουν την φιλοφασιστική κυβέρνηση που οι χώρες τους επέβαλαν στο Κίεβο.

Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες απειλούσαν ανοιχτά το Κρεμλίνο με προσφυγή στο άρθρο 5, που προβλέπει κοινή στρατιωτική δράση, παρά το γεγονός ότι καμία χώρα μέλος της συμμαχίας δεν απειλείται αυτή τη στιγμή από τη Ρωσία. Η Ουάσιγκτον κατάφερε να εντάξει τις συνομιλίες στην Ουαλία στον ευρύτερο σχεδιασμό της που στόχο έχει να φέρει την Ευρώπη σε οριστική ρήξη με τη Μόσχα και παράλληλα να αναγκάσει τις χώρες της ΕΕ και κυρίως τη Γερμανία να βάλουν βαθύτερα το χέρι στην τσέπη για να χρηματοδοτήσουν τη στρατιωτική απομόνωση της Ρωσίας.

Τον τόνο της συνόδου είχαν δώσει λίγες ημέρες νωρίτερα οι ηγέτες της Βρετανίας και των ΗΠΑ, Ντέιβιντ Κάμερον και Μπαράκ Ομπάμα, με κείμενο που δημοσίευσαν στην εφημερίδα Ταιμς και στο οποίο παρουσίαζαν το ΝΑΤΟ σαν μια συμμαχία που βάλλεται πανταχόθεν και πρέπει να αμυνθεί. «Καθώς η Ρωσία κρατά ένα όπλο στον κρόταφο της Ουκρανίας» έγραψαν οι ηγέτες των χωρών που προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να κυκλώσουν γεωπολιτικά τη Ρωσία, «πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειες για την ενίσχυση των (αμυντικών) δυνατοτήτων της Ουκρανίας». Από την πρώτη κιόλας μέρα της συνόδου η προτροπή του Κάμερον και του Ομπάμα μετατράπηκε σε ένα πακέτο 15 εκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, το οποίο αποφάσισαν τα μέλη του ΝΑΤΟ.

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα είχε ανακοινωθεί ότι η Βρετανία θα ηγηθεί ομάδας έξι χωρών – μελών του ΝΑΤΟ για τη σύσταση ενός κοινού εκστρατευτικού σώματος ενώ παράλληλα η συμμαχία θα δημιουργήσει μια δύναμη ταχείας επέμβασης 4.000 στρατιωτών, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να επιχειρεί οπουδήποτε σε διάστημα δυο ημερών. Προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι προετοιμασίες αφορούσαν το ενδεχόμενο ανοιχτής σύγκρουσης με τη Ρωσία, η συμμαχία σε ανακοίνωσή της ξεκαθάριζε ότι η δύναμη ταχείας επέμβασης «έχει ως στόχο να προφυλάξει τα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ, διατηρώντας συνεχή στρατιωτική παρουσία σε ξηρά, αέρα και θάλασσα».

Την ίδια ώρα η εκεχειρία στην Ουκρανία τέθηκε σε ισχύ με… τρείς δυνατές εκρήξεις που ακούστηκαν στην περιοχή του Ντόνετσκ ενώ σύμφωνα με πληροφορίες σποραδικά πυρά ακούγονταν και στην Μαριούπολη. Παρόλα αυτά, μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, και οι δυο πλευρές φαίνονταν διατεθειμένες να τηρήσουν την εκεχειρία επιτρέποντας την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας για τις πληγείσες περιοχές.
Οι λεπτομέρειες της κατάπαυσης του πυρός συμφωνήθηκαν ύστερα από συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Μινσκ ανάμεσα σε εκπροσώπους της ουκρανικής κυβέρνησης και των φιλορωσικών δυνάμεων, πάνω στο ευρύτερο πλαίσιο συμφωνίας που είχε αποφασίσει ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η εκεχειρία είχε καταστεί επιτακτική ανάγκη για το Κίεβο ύστερα από τις συνεχείς υποχωρήσεις στις οποίες οδηγήθηκε ο ουκρανικός στρατός τις τελευταίες εβδομάδες. Παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας και βασικός αχυράνθρωπος της Ουάσινγκτον, Αρσένι Γιατσενιούκ, επιχειρεί να κλιμακώσει με κάθε τρόπο τις ένοπλες συγκρούσεις, ώστε να αναγκάσει την ΕΕ να επιβάλει ακόμη βαρύτερες κυρώσεις στη Ρωσία, οι εξελίξεις στα πεδία των μαχών δεν ευνοούσαν, προς το παρόν τα σχέδιά του.

Στόχος του Γιατσενιούκ και των ΗΠΑ είναι να οδηγήσει σε οριστική ρήξη τη Μόσχα με την ΕΕ αναγκάζοντας το Βερολίνο να ακυρώσει στην πράξη κάθε εμπορική και ενεργειακή συνεργασία με τη Μόσχα. Με τον τρόπο αυτό η Ουάσινγκτον φιλοδοξεί να καταστήσει τη γερμανική κυβέρνηση ενεργειακό όμηρο των φιλοαμερικανικών καθεστώτων του Περσικού Κόλπου ενώ παράλληλα να γονατίσει την ρωσική οικονομία.

Παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις Ρώσων αξιωματούχων είναι γεγονός ότι οι κυρώσεις εναντίον της Μόσχας έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητές προκαλώντας σημαντικά προβλήματα ρευστότητας αλλά και άμεση επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου για εκατομμύρια Ρώσους πολίτες. Οι κυρώσεις αφορούν, μεταξύ άλλων, τράπεζες όπως η Sberbank, η VTB, η Gazprombank, η VEB και η Rosselkhozbank οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά λειτουργίας του ρωσικού ενεργειακού τομέα επάνω στον οποίο στηρίζεται ολόκληρη η ρωσική οικονομία.

Ξεκινώντας με πρόσχημα την κατάρριψη του αεροσκάφους των Μαλαισιανών αερογραμμών (τα αίτια του οποίου παραμένουν αδιευκρίνιστα) οι ΗΠΑ και η ΕΕ επέβαλαν κυρώσεις με διπλό στόχο: Από τη μια να πλήξουν οικονομικά συγκεκριμένους ολιγάρχες από το στενό κύκλο του Πούτιν και παράλληλα να πιέσουν τον πληθυσμό ώστε να στραφεί εναντίον της ηγεσίας του στη Μόσχα. Ήδη σε περιοχές όπως η Αγία Πετρούπολη οι τιμές του κρέατος έχουν αυξηθεί κατά 23%, λόγω των κυρώσεων ενώ σε άλλα βασικά διατροφικά προϊόντα οι αυξήσεις ξεπερνούν το 70%. Φυσικά η Ουάσιγκτον δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από την κλιμάκωση των κυρώσεων αφού οι επιπτώσεις στην αντίπερα όχθη αφορούν σχεδόν αποκλειστικά τις χώρες της ΕΕ. Στην ίδια τη Γερμανία, η οποία πρωτοστάτησε στην επιβολή των κυρώσεων, απειλούνται άμεσα 350.000 θέσεις εργασίας που εξαρτώνται από την εμπορική και ενεργειακή συνεργασία με τη Ρωσία.

Για άλλη μια φορά η ΕΕ καταφέρνει να πληρώνει με δικά της έξοδα την γεωπολιτική της καταστροφή ενισχύοντας τα αμερικανικά συμφέροντα και φέρνοντας τον πόλεμο ένα βήμα πιο κοντά από τα ανατολικά της σύνορα.

Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα ΠΡΙΝ 7/9/2014