Το ημερολόγιο ενός ανέργου

Του Κώστα Γιαννακίδη

Πάνε μήνες που το σέρνω πίσω μου. Πάνω στο γραφείο, στο κομοδίνο, μέσα στην τσάντα, στο μετρό, στον καναπέ -όχι, δεν κάνει για καναπέ. Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι με σέρνει αυτό. Το φοβόμουν και το απέφευγα. Μετά είπα ότι, αν το διαβάσω, θα ξορκίσω τον φόβο μου. Πόσο φλώρος! Δυο μήνες τραβιέμαι με το «Ημερολόγιο ενός ανέργου». Τώρα γύρισα την τελευταία σελίδα. Και η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω τι να πω. Τα έχουν πει άλλοι και καλύτερα από μένα. Ειλικρινά, τι περιμένετε να πω; Ότι είναι το πραγματικό ημερολόγιο της κρίσης; Μία σπαρακτική και συνάμα αξιοπρεπής καταμέτρηση απωλειών και ερειπίων; Σώπα! Η ανεργία είναι ένα δράμα που δεν περιγράφεται με κλισέ. Πώς το περιγράφεις, λοιπόν; Τίποτα. Το αφήνεις να ξεδιπλωθεί μόνο του.

Αν δεν γνωρίζετε περί τίνος πρόκειται, σας λέω για το «Ημερολόγιο ενός ανέργου». Δεν μπορεί, κάπου θα έχετε ακούσει ή διαβάσει σχετικά. Είναι πραγματικές ιστορίες ανέργων. Συγκεντρώθηκαν και ομαδοποιήθηκαν από τον Χριστόφορο Κάσδαγλη, μέσω ενός site που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για αυτόν το λόγο. Είναι λίγο ειρωνικό: ο Κάσδαγλης είναι ένας χαρισματικός γραφιάς και καλός συγγραφέας. Όμως σε ένα βιβλίο που είναι πραγματικά συγκλονιστικό, έχει γράψει και τα λιγότερα. Όχι πώς δεν έκανε δουλειά. Διάβασε εκατοντάδες ιστορίες ανέργων -αυτό φτάνει για να σου γδάρει τη ψυχή. Και μετά τις επεξεργάστηκε, τις έβαλε σε ομάδες και σε σειρά. Έγραψε και για τη δική του περίοδο ανεργίας. Μακροχρόνια. Το ελληνικό τοπίο των media είναι τέτοιο που, τύποι σαν τον Κάσδαγλη, μπορούν να μείνουν άνεργοι. Τέλος πάντων, το «Ημερολόγιο ενός ανέργου» είναι ένα βιβλίο με μεγάλες τραγωδίες. Είναι ένα ζωντανό μνημείο της εποχής φτιαγμένο από οργή, απελπισία και ελπίδα, ακόμα και γκαντεμιά. Υπάρχουν δε σελίδες που απλώς κλείνεις το βιβλίο και κοιτάζεις τον τοίχο απέναντι. Τι έχεις να πεις, ας πούμε, για την οικογένεια που, μετά την ανεργία, βάζει στο σπίτι και την αρρώστια; Α, είναι τόσες πολλές οι ιστορίες, τόσος πόνος μέσα στις λέξεις που φοβάσαι να βρεθείς μπροστά του.

Ναι, βέβαια, είναι και η αξιοπρέπεια. Όλες οι ιστορίες έχουν την αξιοπρέπεια στον πυρήνα τους. Όμως η αξιοπρέπεια είναι το μόνο που μένει στον άνεργο, ο πλούτος που δεν μπαίνει στις τσέπες και δεν εξαντλείται ποτέ, τουλάχιστον μπροστά στους άλλους. Τι συμβαίνει, όμως, στις στιγμές της μοναξιάς; Μερικές από αυτές τις πήρε ο Κάσδαγλης και τις έβαλε στο βιβλίο. Είναι οι σκέψεις που βγήκαν από το μυαλό -ποιο μυαλό αντέχει συνέχεια έτσι; Αυτό που δεν μπορεί να αποτυπωθεί με λέξεις είναι το συναίσθημα που έρχεται μαζί με τη νύχτα, που πάει μετά και σε περιμένει στο μαξιλάρι. Και εκεί ο άνεργος γίνεται δέντρο που χάνει τα φύλλα του, αλλά στέκει όρθιο. Γυμνό, αλλά όρθιο.

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών