Του χρόνου τέτοιες μέρες…

Για έναν ακόμα χρόνο η χώρα θα σέρνεται περιμένοντας τι θα βγάλουν οι κάλπες στη Γερμανία. Μέχρι τότε η κυβέρνηση Τσίπρα - Καμμένου θα προσπαθεί να ελέγξει όσο περισσότερα οχυρά της εξουσίας μπορεί ή να αδρανοποιήσει άλλα

γράφει ο Γιώργος  Καρελιάς

Αν δεν επισυμβούν απρόβλεπτα γεγονότα, η πορεία της χώρας είναι προδιαγεγραμμένη για τους επόμενους 12 μήνες, οι οποίοι δεν επιφυλάσσουν τίποτα το ενθαρρυντικό. Η πιο ασφαλής πρόβλεψη είναι ότι μέχρι τότε θα σερνόμαστε περιμένοντας τις αποφάσεις άλλων.

Του χρόνου τέτοιες μέρες, λοιπόν, όλα τα ευρωπαϊκά μάτια-με πρώτα από όλα τα ελληνικά-θα είναι στραμμένα στο Βερολίνο, καθώς τα γερμανικά κόμματα θα έχουν αρχίσει διαβουλεύσεις για το σχηματισμό της νέα κυβέρνησης (οι εκλογές στη Γερμανίας είναι προγραμματισμένες για τον Σεπτέμβριο του 2017). Θα είναι ξανά καγκελάριος η Μέρκελ; Τι θα κάνει ο Σόιμπλε; Ή μήπως θα έχουμε ανατροπή συσχετισμών κι εκπλήξεις;

Και μέχρι τότε; Ο κυβερνητικός σχεδιασμός, αν υποθέσουμε ότι μπορούμε να βασιστούμε σ΄ αυτόν, στηρίζεται σε δύο ακρογωνιαίους λίθους:

Ρύθμιση του χρέους. Το ευτυχές σενάριο θα ήταν αυτό να γίνει έως το τέλος του 2016, αλλά τώρα πλέον δεν υφίσταται. Ουδείς από τους καθοριστικούς παίκτες φαίνεται να το προωθεί. Ακόμα και το ΔΝΤ, το οποίο (υποτίθεται ότι) θεωρεί την ρύθμιση του ελληνικού χρέους προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για να συνεχίσει να συμμετέχει στο ελληνικό Πρόγραμμα, φαίνεται ότι κάνει πίσω. Ο Σόιμπλε είναι κατηγορηματικά αντίθετος σε οποιαδήποτε ρύθμιση μέχρι τις εκλογές στη χώρα του. Ετσι, οι άλλοι Ευρωπαίοι, οι οποίοι θα ήθελαν να γίνει κάτι νωρίτερα, αρχίζουν να κάνουν νερά, θέτοντας συνεχώς «προϋποθέσεις» και μιλώντας με πολλά «ναι μεν αλλά». Σε αυτό το πλαίσιο η αμερικανική στήριξη μπορεί να χαϊδεύει ευχάριστα τα αυτιά των κυρίων Τσίπρα και Τσακαλώτου (πόσες φορές δεν έχουν ακούσει τον Τζάκ Λιου να τους λέει τα ίδια;), αλλά δεν έχει πρακτικό αντίκρισμα. Αλλωστε, σε ένα μήνα οι ΗΠΑ θα βγάλουν νέο (νέα) Πρόεδρο και δεν ξέρουμε τι θα λέει ο νέος υπουργός Οικονομικών. Ετσι, το πιθανότερο είναι ότι, πέρα από κάποιο ευχολόγιο, δεν θα ληφθεί καμιά ουσιαστική απόφαση για το θέμα που καίει την Ελλάδα. Το ΔΝΤ φαίνεται ότι «μαζεύει» τις  απειλές περί αποχώρησης (εδώ), κάποια φόρμουλα θα βρεθεί και όλα θα πάρουν παράταση έως το φθινόπωρο του 2017.

Εξοδος στις αγορές. Ο κυβερνητικός σχεδιασμός προέβλεπε ότι αυτό θα γίνει σταδιακά μέσα στο 2017 και αφού θα είχε προηγηθεί η απόφαση για ρύθμιση του χρέους (εδώ), ώστε να ενταχθεί  και η Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Αν εκπληρώνονταν αυτοί οι δύο όροι, ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε να ανακοινώσει θριαμβευτικά ότι «βγήκαμε από τα Μνημόνια» (το τρίτο-δικό του-Μνημόνιο λήγει τον Ιούνιο του 2018) και να προκηρύξει εκλογές.

Ο σχεδιασμός αυτός τώρα αλλάζει, αν δεν ανατρέπεται. Ο βασικός όρος (ρύθμιση του χρέους) παραπέμπεται στις γερμανικές καλένδες. Ετσι, η κυβέρνηση Τσίπρα πρέπει τώρα να «τα δώσει όλα», ώστε να κλείσει η αξιολόγηση, να πάρει τη δόση, να εύχεται την παραμονή του ΔΝΤ (χωρίς τη δική του έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους θα είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο η Ελλάδα να βγει με επιτυχία στις αγορές), να βγουν όλα τα νούμερα που έχουν υπολογιστεί και να περιμένει να δει τι θα βγάλουν οι κάλπες στην Γερμανία.

Και μέχρι τότε; Η πιο ασφαλής πρόβλεψη είναι ότι η χώρα θα σέρνεται μεταξύ της ασφυκτικής στασιμότητας και της (ενδεχόμενης) θανάσιμης χρεοκοπίας. Η στασιμότητα (ίσως και υποχώρηση, με αναπόφευκτα νέα μέτρα) είναι βέβαιη, εφόσον δεν μεταβληθεί κάποια από τις ουσιώδεις παραμέτρους που περιγράψαμε. Ο κίνδυνος της χρεοκοπίας θα επανέλθει στα μέσα του 2018, αν η χώρα δεν έχει καταφέρει να βγει για δανεικά στις αγορές και οι Ευρωπαίοι έχουν αποφασίσει να μη δώσουν άλλα. Αν  δώσουν, εννοείται ότι η χώρα θα υποχρεωθεί να υπογράψει το τέταρτο Μνημόνιο, με ή χωρίς τον κ. Τσίπρα στην κυβέρνηση.

Μέχρι τότε η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου θα προσπαθεί να ελέγξει όσο περισσότερα οχυρά της εξουσίας μπορεί  (ΜΜΕ, δικαστές) και να αδρανοποιήσει άλλα (Εκκλησία), ευελπιστώντας ότι έτσι θα περιορίσει την ραγδαία φθορά της. Όμως, αν επιβεβαιωθεί το αρνητικό σενάριο, του χρόνου τέτοιες μέρες όλα τα σχέδια επί χάρτου θα έχουν τιναχθεί στον αέρα.

Σε αυτήν την απευκταία περίπτωση ο κ. Τσίπρας θα έχει πάθει αυτό που έχει πει ο Τσόρτσιλ: «Ο Κολόμβος, όταν ξεκίνησε,  δεν ήξερε πού πήγαινε. Και όταν έφτασε , δεν ήξερε πού βρισκόταν».