Πέντε συμπεράσματα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού

Του Χάρη Θεοχάρη

Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκα στην Ουάσιγκτον για επαφές με ανθρώπους και οργανισμούς που έχουν ενδιαφέρον για την χώρα μας και ορισμένα συμπεράσματα είναι χρήσιμα  ώστε να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε καλύτερα τη στρατηγική μας το επόμενο χρονικό διάστημα, βελτιστοποιώντας τα όποια οφέλη για τη χώρα μας.

Συμπέρασμα πρώτο: Η χώρα μας δεν είναι πια στις πρώτες προτεραιότητες των χωρών, των δεξαμενών σκέψης ή των διεθνών οργανισμών. Το Brexit, η εσωστρέφεια (ιδιαίτερα για τις Ηνωμένες Πολιτείες), η διεθνής αμφισβήτηση των δημοκρατικών θεσμών, η αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών και της ξενοφοβίας την  έχουν παραγκωνίσει από την πρωτοκαθεδρία του ενδιαφέροντος.

Αυτό έχει θετικά, καθώς έχει εκλείψει ο φόβος με τον οποίο μας αντιμετώπιζαν, αλλά και όσοι ασχολούνται επιφανειακά με το τι συμβαίνει στην Ελλάδα έχουν μείνει με την εντύπωση πως ο κίνδυνος έχει περάσει. Από την άλλη, είναι φανερό πως δεν υπάρχει ενδιαφέρον για τις προσπάθειες ανάκαμψης της χώρας μας, και είναι διατεθειμένοι να ανεχθούν μια κατάσταση ήπιας υστέρησης ή μακροχρόνιας στασιμότητας αρκεί να μην έχει επιπτώσεις στις χώρες τους.

Συμπέρασμα δεύτερο: Το προσφυγικό είναι ένα πρόβλημα που θα μείνει για πολύ καιρό στην ελληνική πραγματικότητα. Η Συρία δεν πρόκειται να βρεθεί σε κατάσταση ειρήνης τουλάχιστον για κάποια χρόνια. Το Ιράκ δεν είναι σε καλή κατάσταση και οι εντάσεις μεταξύ Κούρδων και Ιρακινών είναι έτοιμες να ξεσπάσουν, ιδιαίτερα μετά την απομάκρυνση του Κούρδου Υπουργού Οικονομικών πριν λίγες μέρες. Το Αφγανιστάν, και αυτό μια χώρα που δεν είναι πια στην πρώτη προτεραιότητα των μεγάλων δυνάμεων, δε μπορεί να σταθεροποιηθεί και δεν έχει κυβέρνηση που ελέγχει την επικράτειά της.

Όλα αυτά προμηνύουν πως έχουμε ένα πρόβλημα στα χέρια μας που δεν πρόκειται να βελτιωθεί για πολλά χρόνια και πως πρέπει να φτιάξουμε μακροχρόνιες δομές αντιμετώπισής του αντί για τις σπασμωδικές βραχύβιες λύσεις που δίνουμε.

Συμπέρασμα τρίτο: Η Τουρκία παίζει κομβικό ρόλο στα ζητήματα της περιοχής και όλοι την θεωρούν σταθερή, αποτέλεσμα της κυριαρχίας του Ερντογάν, αλλά  συνάμα και μη αξιόπιστη, αποτέλεσμα της αυταρχικής τάσης του.

Ως αποτέλεσμα, αν η χώρα μας παίξει εποικοδομητικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή μπορεί να έχει σημαντικά και μακροχρόνια οφέλη. Τώρα είναι η ώρα για πιο ενεργή εξωτερική πολιτική αλλά και για προσεκτικές, μακροπρόθεσμες, κινήσεις.

Συμπέρασμα τέταρτο: Πολλοί παρακολουθούν τα τεκταινόμενα  στη χώρα μας αλλά και στην ευρύτερη περιοχή αλλά υπάρχει ανάγκη για συχνότερη και εντατικότερη ενημέρωση. Τα μέλη του Κογκρέσου στην επιτροπή ελληνικής φιλίας (Hellenic caucus) πρέπει να ενημερώνονται συχνά και άμεσα για ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος.

Αυτό δεν πρέπει να γίνεται με τον συνήθη, μονότονο και τελικά αναποτελεσματικό τρόπο της παράθεσης «των δίκαιων αιτημάτων του ελληνικού λαού». Πρέπει ομάδες πίεσης και δεξαμενές σκέψης να προσεγγιστούν ώστε με αξιόπιστη ερευνητική δουλειά να αναδειχθούν οφέλη και κίνδυνοι από τη στήριξη ή μη της χώρας μας.

Συμπέρασμα πέμπτο: Υπάρχουν πολλά εργαλεία βοήθειας που μπορούν να ενεργοποιηθούν αν υπάρξει θέληση και συστηματική δουλειά. Μπορεί να βρεθεί χρηματοδότηση για μια σειρά από δράσεις ιδιαίτερα σε σχέση με το προσφυγικό, αλλά και να διοργανωθούν συνέδρια στο εξωτερικό με σκοπό τη διαφώτιση για την πραγματική κατάσταση της χώρας μας.

Χρειάζεται στόχευση και επιμονή, όμως το πεδίο είναι ανοικτό και τα οφέλη σημαντικά, ιδιαίτερα για όσα προβλήματα μπορούν να συνδεθούν με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Ένα από αυτά είναι το προσφυγικό, πρόβλημα που αναγνωρίζεται από όλους ως παγκόσμιας φύσης.  

   

Αν αυτά είναι επιμέρους συμπεράσματα, που δείχνουν την πολυπλοκότητα του διεθνούς περιβάλλοντος, αξίζει να σημειώσουμε κάτι γενικότερο. Η αξιοποίηση των όποιων ευκαιριών και οι λύσεις στα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, δε θα έρθουν από το εξωτερικό. Οι αλλαγές που πρέπει να κάνουμε για να φέρουμε μόνιμη, βιώσιμη και πραγματική ανάπτυξη, για να εδραιώσουμε την αξιοπιστία και την αξιοπρέπεια της χώρας, για να επαναφέρουμε την αισιοδοξία στους πολίτες, στην μεσαία τάξη και την νέα γενιά, είναι πολύπλοκες και ιδιαίτερες.

Προτεραιότητα έχει η θεσμική θωράκιση. Η αποκατάσταση της λειτουργίας και του κύρους των δημοκρατικών θεσμών. Για να αποκατασταθεί και μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του κράτους, των πολιτών και του επιχειρηματικού κόσμου.  Μόνο έτσι υπάρχει δυνατότητα καταπολέμησης της εκτεταμένης μικρής και μεγάλης διαφθοράς και της συνεχούς απώλειας πόρων. Και αυτό δε γίνεται με απλοϊκές εισαγόμενες αντιγραφές. Δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός που μπορεί να εκπονηθεί από την Ουάσιγκτον και να μας ταιριάξει. Κανένα σχέδιο  δε  μπορεί να υλοποιηθεί εδώ όταν μια κυβέρνηση δεν το ασπάζεται, ό,τι και να λένε οι Βρυξέλλες.

Οι λύσεις αλλά και τα αδιέξοδα βρίσκονται στην Αθήνα ή όπως το είπε και ο στιχουργός: εδώ είναι ο παράδεισος κι η κόλαση εδώ.