Σε πόσα χρόνια τα ταγιέρ θα ξαναγίνουν ταγάρια...

Του Γιώργου Φιντικάκη

Το γεγονός ότι πέρυσι ξοδέψαμε 10,6 δισ. ευρώ παραπάνω απ’ όσα παράξαμε ως οικονομία, δηλαδή όσα προκύπτουν από την διαφορά ανάμεσα στην ιδιωτική κατανάλωση και το πραγματικό μας διαθέσιμο εισόδημα, είναι σαν νούμερο εντυπωσιακό. Ισούται ούτε λίγο ούτε πολύ με το 6% του ΑΕΠ!

Ας είναι καλά τα λεφτά στο σεντούκι, και η παραοικονομία, που όσο σφίγγει ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός, τόσο αυξάνεται και η φαντασία του Έλληνα για φοροδιαφυγή, καταφέρνοντας με το μαύρο χρήμα να συντηρεί ένα επίπεδο κατανάλωσης που το θεωρεί "κανονικό".

To ερώτημα είναι για πόσο ακόμη καιρό θα συμβαίνει αυτό. Πότε δηλαδή οι Άστον Μάρτιν των νεόπλουτων θα γίνουν και πάλι Μερσέντες, τα ταγιέρ της μεσαίας τάξης θα ξαναγίνουν "ταγάρια", και το Φιατάκι του χαμηλοσυνταξιούχου θα εγκαταλειφθεί λόγω έλλειψης καυσίμων σε κάποιο στενάκι της Δραπετσώνας. Τότε που θα τελειώσουν τα έτοιμα, είναι η απάντηση, αυτά που εκτιμάται ότι τροφοδοτούν τουλάχιστον κατά 50% το σημερινό επίπεδο ιδιωτικής κατανάλωσης στην Ελλάδα, με το άλλο 50% να προέρχεται από αδήλωτο νέο χρήμα.

Τα μαντάτα δεν είναι καλά. Τραπεζικές πηγές και οικονομολόγοι, μιλώντας στο Liberal.gr, εκτιμούν ότι οι αποταμιεύσεις που έφυγαν τα τελευταία χρόνια από το πιστωτικό σύστημα και βρίσκονται ακόμη στα σεντούκια, καίγονται με αρκετά γοργό ρυθμό (40-45 δισ. ευρώ σύμφωνα με στοιχεία 2015), ενώ παρ’ ότι η παραοικονομία οργιάζει, όσο ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός θα γίνεται πιο αποτελεσματικός, τόσο αυτή θα περιορίζεται. Το μαύρο χρήμα που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και τα χρήματα στο στρώμα εκτιμάται ότι δεν αρκούν παρά ελάχιστα ακόμη χρόνια για να συντηρήσουν το σημερινό επίπεδο ζωής του μέσου νοικοκυριού, που δίχως την παραγωγή νέου πλούτου, δηλαδή πραγματικής ανάπτυξης, θα επιδεινώνεται ολοένα και περισσότερο.

Το λίπος καίγεται γοργά

Τα μέτρα σαν το πακέτο 1% συν 1% του ΑΕΠ, δηλαδή οι περικοπές συντάξεων και οι επιπλέον φόροι στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα από την μείωση του αφορολόγητου, εκτιμάται ότι θα έχουν τέτοια επίπτωση, ώστε τα νοικοκυριά θα χρειασθεί να "φάνε" ακόμη πιο γρήγορα μεγάλο μέρος από τις αποταμιεύσεις του παρελθόντος. Τα λεγόμενα αντίμετρα για να ενεργοποιηθούν θα πρέπει η Ελλάδα να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 4,5% με 5,5% στη διετία 2018-2019, δηλαδή σε βάρος της ανάπτυξης, ενώ ουδείς πιστεύει ότι τα "κακά" μέτρα θα είναι τα τελευταία. Στο παρελθόν, κι άλλες μνημονιακές κυβερνήσεις ισχυρίζονταν ότι "αυτό ήταν", αλλά διαψεύστηκαν. Έπειτα η ζημιά στην οικονομία από τους μήνες που χάθηκαν στις διαπραγματεύσεις έχει κόστος, και μετριέται καθημερινά στις χιλιάδες διασωληνωμένες επιχειρήσεις, στις οποίες καθημερινά προστίθενται κι άλλες, που μάταια περιμένουν να φανεί στον ορίζοντα ο "λευκός ιππότης" που θα τις σώσει.

Με άλλα λόγια, οικονομολόγοι και τραπεζίτες αναγνωρίζουν ότι την οικονομία κρατά ζωντανή το αδήλωτο χρήμα, το ερώτημα ωστόσο είναι τι θα συμβεί στο μεσοδιάστημα. Αν δηλαδή η πραγματική ανάπτυξη και οι δουλειές δεν καταφέρουν να έρθουν στην επόμενη 2ετία, και ενώ στο μεταξύ το λίπος πολλών νοικοκυριών έχει τελειώσει. Και αυτό καθώς είναι πολλοί αυτοί που αμφισβητούν κατά πόσο έχει την δυναμική και τα περιθώρια να δημιουργήσει ανάπτυξη και πλούτο μια χώρα η οποία φορολογεί τα πάντα, δίχως μάλιστα τραπεζική χρηματοδότηση.

Το αποτύπωμα των επενδύσεων θα φανεί μετά από 2-3 χρόνια

Είναι προφανές ότι η μόνη απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα λέγεται ιδιωτικές επενδύσεις που θα φέρουν νέες θέσεις εργασίας, και στις οποίες αρέσκεται να αναφέρεται ολοένα και περισσότερο η κυβέρνηση. Με την μόνη διαφορά, όπως λένε οι συνομιλητές μας, ότι οι επενδύσεις και οι αποκρατικοποιήσεις δεν αφήνουν το αποτύπωμά τους στην οικονομία παρά μόνο όταν περάσουν 2 με 3 χρόνια από τότε που θα κλείσει μια συμφωνία πώλησης.

Τα μεγάλα για παράδειγμα έργα της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησαν επί διακυβέρνησης Μητσοτάκη (1990-1993) όμως τα οφέλη τους καρπώθηκε η χώρα μετά το 1996 επί διακυβέρνησης Σημίτη. Η σύμβαση παραχώρησης της Cosco με τον ΟΛΠ το 2008 υπεγράφη επί διακυβέρνησης Καραμανλή, άρχισε όμως να αποδίδει μετά το 2010 επί διακυβέρνησης Παπανδρέου.

Στα περιφερειακά αεροδρόμια, ναι μεν προσλήφθηκαν άμεσα από την Fraport 500 άτομα, αλλά η σημαντική επίπτωση στο ΑΕΠ θα φανεί όχι με την άμεση βελτίωση των εγκαταστάσεων υγιεινής, παρά όταν θα αναβαθμισθούν τα τέρμιναλ, κατασκευασθούν νέοι τερματικοί σταθμοί, και υλοποιηθούν μια σειρά δομικών παρεμβάσεων. Δηλαδή έργα που σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα των ίδιων των Γερμανών θα έχουν ολοκληρωθεί το 2021, σε περίπου 4-5 χρόνια από σήμερα. Σύμφωνοι, μπορεί οι tour operators να "ενσωματώσουν" νωρίτερα τα καλά νέα, και με το "καλημέρα" να δούμε περισσότερους επιβάτες με προορισμό τα ελληνικά νησιά, ωστόσο οι δομικές παρεμβάσεις, εκείνες που οι οικονομολόγοι ονομάζουν "πολλαπλασιαστές" κάθε επένδυσης, χρειάζονται το χρόνο τους για να αποδώσουν.

Το ερώτημα που πλανάται έπειτα από επτά χρόνια μνημονίων, πάνω από την ταλαιπωρημένη κοινωνία και οικονομία είναι τι θα συμβεί στο μεσοδιάστημα, μέχρι να αρχίσουν να αποδίδουν αυτές οι μεγάλες πρωτοβουλίες και αλλαγές στον δομικό ιστό της χώρας.

Απάντηση δεν υπάρχει, παρά μόνο ότι θα συνεχίσουμε να τρώμε από τα έτοιμα, και να περιμένουμε πότε θα μειωθούν οι φόροι και οι εισφορές, που με την σειρά του σημαίνει ότι σε κάποιους το λίπος θα αντέξει, κάποιοι άλλοι όμως θα το έχουν κάψει νωρίτερα. Αυτή είναι η πραγματικότητα, μακριά από πολιτικάντικες προσεγγίσεις.    

liberal.gr