Το κλίμα δεν το λογαριάζω...

Του Παντελή  Μπουκάλα

Ε​​να γεγονός δεκαπενθήμερης διάρκειας, μια διάσκεψη για το κλίμα, δεν θα πρέπει να είναι εντελώς ασήμαντο και ανάξιο ενδιαφέροντος. Σημειωτέον, στη διάσκεψη δεν συμμετείχαν αποκλειστικά επιστήμονες, που ο στρυφνός υποτίθεται λόγος τους «δεν είναι για το γυαλί», ούτε αποκλειστικά οικολόγοι, που ο γλυκερός υποτίθεται λόγος τους προκαλεί φρίκη στους σοβαρούς αυτού του κόσμου. Συμμετείχαν και πολιτικοί εκπρόσωποι –υπουργοί, πρωθυπουργοί, καγκελάριοι, πρόεδροι– σχεδόν όλων των χωρών του πλανήτη, πλούσιων και φτωχών, άλλων ψευδαισθησιακά σίγουρων και άλλων τρομαγμένων μπροστά σε όσα τους επιφυλάσσει το άμεσο μέλλον τους. Τέλος, όχι μόνο τα συμπεράσματα της διάσκεψης, αλλά και οι σκέψεις που αναπτύχθηκαν στη διάρκειά της και οι σχεδιασμοί που συγκρούστηκαν, για τις πηγές ενέργειας, τα ποσοστά των ρύπων, το λιώσιμο των πάγων κτλ., αφορούν και τη δική μας χώρα· τον καθέναν χωριστά και τη ραγισμένη κοινότητα που συναποτελούμε. Το αύριο και το μεθαύριο του πλανήτη μάς περιέχει. Και το 2050, όπως κι αν τον εννοήσουμε τον χρόνο, είναι ήδη τώρα. Θα περιμένουμε να φτάσει κομμάτι κάποιου παγετώνα στη Σαντορίνη ή στη Μύκονο για να το παραδεχτούμε;

Θα πιθανολογούσε, λοιπόν, κανείς ότι θα είχε εκδηλωθεί ευκρινέστερα το ελληνικό δημοσιογραφικό ενδιαφέρον για μια διάσκεψη τόσο σοβαρή. Και ότι οι αναφορές στον Τύπο θα ήταν περισσότερες, εκτενέστερες και ουσιαστικότερες. Οχι μονόστηλα ή δίστηλα που μπαίνουν για να βγει η υποχρέωση και μόνο. Για να μη δοθεί δηλαδή σε κανέναν απαιτητικό ή απλώς αφελή το δικαίωμα της μομφής. Για να μην κάψω ξερά και χλωρά μαζί, να πω ότι αν κάποιος είχε την υπομονή και τον χρόνο να ξεφυλλίζει καθημερινά το σώμα όλων των ελληνικών εφημερίδων, να παρακολουθεί όλα τα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και να βυθίζεται σε κάμποσες ιστοσελίδες, ειδικευμένες και μη, θα κατόρθωνε τελικά να ικανοποιήσει έστω μερικώς την επιθυμία του να πληροφορηθεί· υπήρξαν και εμπεριστατωμένες αναφορές. Η γενική εικόνα όμως, αυτή που ετοιμάζεται για να δοθεί στη μαζική κατανάλωση και να διαμορφώσει την επίσης μαζική συνείδηση, ήταν μια εικόνα ισχνού ενδιαφέροντος. Το γεγονός, το σοβαρό γεγονός, αντιμετωπίστηκε περίπου ως μη γενόμενο, κατά την ορολογία του βόλεϊ.

Γιατί αλίμονο αν δεν ήταν σοβαρό γεγονός η 23η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, που έγινε στη Βόννη από τις 5 έως τις 17 Νοεμβρίου. Αλίμονο αν την προσπεράσουμε με χλευαστική αδιαφορία, σαν να επρόκειτο για κάποιου είδους οικολογικό τουρισμό. Οχι. Οσοι μετείχαν, όφειλαν να σκεφτούν πώς θα πάμε ένα βήμα παραπέρα, με πρακτικές λύσεις πλέον. Οφειλαν να αναζητήσουν και, κυρίως, να προσδιορίσουν επακριβώς τον τρόπο με τον οποίο θα κωδικοποιηθούν σε συγκεκριμένους, δεσμευτικούς κανόνες, και κατά συνέπεια θα αποκρυσταλλωθούν σε σαφή προγράμματα, όσα διακηρυκτικά, ευχολογικά ή συμβολικά περιείχε η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, του 2015. Μια Συμφωνία από την οποία αποχώρησαν οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, «για το καλό του αμερικανικού λαού». Λες και ο λαός αυτός δεν έχει συμμετάσχει στη φθορά του πλανήτη, πρωταγωνιστικά μάλιστα, ή ότι είναι εφικτό να προστατευτεί μόνον αυτός από τις συνέπειες της οικολογικής απορρύθμισης – σε έναν πλανήτη που παραμένει στρογγυλός, παρά τις παιδαριώδεις δοξασίες των οπαδών της Επίπεδης Γης, στους οποίους δεν είναι απίθανο να συμπεριλαμβάνονται και περιβαλλοντικοί σύμβουλοι της αμερικανικής ηγεσίας.

Τα προεόρτια της διάσκεψης, δεν δικαιούμαστε να έχουμε παράπονο, τις συγκρούσεις δηλαδή ανάμεσα σε διαδηλωτές και αστυνομικούς, τα παρακολουθήσαμε από τα κανάλια μας. Εχουν αποδείξει άλλωστε προ πολλού την έφεσή τους να προβάλλουν σκηνές βίας, μέχρις εξοντώσεως όχι πια των αλληλοδερομένων αλλά των θεατών τους. Εχουν πιστοποιήσει κατ’ επανάληψη την τάση τους να στύβουν οποιοδήποτε γεγονός ώστε να αποσπούν το ζουμί και αυτό και μόνο να παρουσιάζουν: κυνηγητά, κλωτσοπατινάδες, ροπαλιές, μολότοφ, σπασμένες βιτρίνες, καμένα λάστιχα, αναποδογυρισμένοι κάδοι απορριμμάτων. Χωρίς ιδιαίτερη εξηγητική αναφορά σε αιτίες και αφορμές, αφού «η εικόνα μιλάει μόνη της», σύμφωνα με το μοτίβο της οκνηρίας.

Για την καθαυτό γιορτή της Βόννης λοιπόν, για τη διάσκεψη δηλαδή, που δεν αποτόλμησε τελικά τα άκρως αναγκαία και κατεπείγοντα βήματα, το ενδιαφέρον μειώθηκε μέχρι μηδενισμού σχεδόν με την έναρξη των εργασιών της. Λίγα λόγια, μια στο τόσο, κι ας ήταν σφοδρή η αντιπαράθεση ανάμεσα στους υπερασπιστές των ορυκτών καυσίμων (ανάμεσα στους οποίους και η Ελλάδα, αφού έχει την ατυχία να βρίσκεται πολύ μακριά από τη θάλασσα, να μη διαθέτει μερικές ντουζίνες «ανεμόεσσες νήσους» και ανεμοδαρμένα υψώματα, και να μην την ευλογεί ο ήλιος Μάρτη με Νοέμβρη) και στους υποστηρικτές των πράσινων μορφών ενέργειας, στις οποίες φυσικά δεν συγκαταλέγεται η πυρηνική. Βιαστικές, αβαθείς αναφορές, θαρρείς και η Ελλάδα δεν ανήκει στον πλανήτη Γη και δεν μοιράζεται τη μοίρα του, για να ενδώσω στην παρήχηση. Ή θαρρείς και έχει λυμένα όλα τα οικολογικά της προβλήματα, ανταποκρίνεται με τιμιότητα και ευαισθησία στις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις της, το δε κλίμα της παραμένει εύκρατο και υγιεινό.

Το ξέρουμε πια ότι αν ένα γεγονός δεν έχει τις «καουμπόικες» στιγμές του, με τους Ινδιάνους και το ιππικό σε νέες περιπέτειες, δεν κρίνεται άξιο προβολής. Τώρα μάλιστα που τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων κατάντησαν και μονοθεματικά εκτός από μονοφωνικά, δεν περισσεύει χρόνος. Και καλή διάθεση να είχαν λοιπόν οι συντάκτες και επιθυμία να δείξουν κάτι πέρα από τον στενάχωρο κύκλο που ορίζει η ομφαλοσκοπική εμμονή, τίποτε ουσιώδες δεν θα κατόρθωναν. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό, και παντελώς αποκαρδιωτικό όσον αφορά τα δημοσιογραφικώς δέοντα, το ότι οι δίαυλοι αδιαφορούν για το ενδεχόμενο να μειώθηκε η πελατεία τους εξαιτίας της κραυγαλέας μονοφωνίας τους, διότι φαίνεται πως έχουν αποφασίσει ότι ο ρόλος τους είναι προπαγανδιστικός, όχι ενημερωτικός. Και η προπαγάνδα μία μόνο μέθοδο διαθέτει ανέκαθεν: τη λαϊκιστική.

Η μέθοδος αυτή, στομφωδώς σαρωτική, ανέξοδα ηθικολογούσα και ιδιοτελώς κομματιζόμενη, δεν επέτρεψε να αναδειχτεί η σχέση με την κλιματική αλλαγή τόσο των καλοκαιρινών πυρκαγιών όσο και των χειμωνιάτικων καταιγίδων. Αν δεν στρέψουμε την έγνοια μας στην ολική εικόνα και στις βαθιές αιτίες, τα καιρικά παράδοξα (αποκαλόκαιρο ώς τις αρχές του Νοέμβρη, νεροποντές αφύσικης βίας κτλ.) θα γίνουν κανονικότητα (όπως κανονικότητα έχουν γίνει τα αυθαίρετα και τα μπαζώματα). Και τότε καμία αντιπυρική ή αντιπλημμυρική προστασία δεν θα επαρκεί, σε ένα κράτος μάλιστα όπου, όπως αποδείχτηκε και στη Μάνδρα, θυμόμαστε πολύ συχνά τη ρήση περί Προμηθέως και Επιμηθέως, μόνο που την ξεχνάμε με την ίδια ακριβώς συχνότητα.

Καθημερινή