Για την απουσία της ανθρώπινης επαφής

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Από συνέντευξη του καθηγητή φιλοσοφίας, ανθρωπιστικών σπουδών και συγκριτικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον των ΗΠΑ, Αλέξανδρου Νεχαμά, στην «Κ» της Κυριακής -ο λόγος για την Ελλάδα: «Εδώ ζούμε ανοιχτά, ενώ στις ΗΠΑ είμαστε απομονωμένοι. Π.χ., δεν μπορώ να πάρω τηλέφωνο έναν φίλο στις 8.30 το βράδυ να βγούμε για ποτό. Για να συναντήσεις φίλους για δείπνο πρέπει να το κλείσεις δύο εβδομάδες πριν. Μου λείπει η ανθρώπινη επαφή που υπάρχει στην Ελλάδα».

Θα πει κανείς, γνωστά (σχεδόν) εδώ και χρόνια όλα αυτά, ισχύουν, όμως, τα τελευταία χρόνια της κρίσης; Εξακολουθεί να λάμπει η ανθρώπινη επαφή ή έχει καταχωνιαστεί στις αποθήκες της αποξένωσης και του φόβου που διακατέχει όλους για τον διπλανό;

Είναι προβληματική μια ξεκάθαρη απάντηση. Η επαφή όντως διαφαίνεται ακόμη, αλλά σε στενούς κύκλους, σε ιδιαίτερες παρέες και όχι στην καθημερινή συνάφεια· η «κουλτούρα» της επαφής έχει σχεδόν εξαεριστεί από την καθημερινότητα, ο καθείς προσπαθεί να τα βγάλει πέρα όπως (και εάν) μπορεί, ειδικά μετά την κατρακύλα των ιδεών της κυβερνώσας Αριστεράς και την απαξία τους από τον κάθε μισητό εχθρό της σύνολης Αριστεράς - βρήκαν λόγο οι συνήθως συμβιβασμένοι, οι συντηρητικοί και κάθε είδους φιλελεύθεροι (τάχα) να βγάλουν γλώσσα και να επιτίθενται με θρασύτητα εναντίον οποιουδήποτε εξακολουθεί να μιλά με αγάπη για τους αγώνες υπέρ του Διαφωτισμού που έχει διεξαγάγει ο κόσμος της Αριστεράς. Τι να κάνουμε, πληρώνουμε τον ρομαντισμό και την αφέλειά μας - μπροστά στη διατήρηση της εξουσίας ξεχνιούνται αρχές και ιδέες (άυλες έτσι κι αλλιώς).

Μια διέξοδος θα ήταν, κατά τον καθηγητή, προκειμένου να επανακάμψει κάποιο ενδιαφέρον για τη ζωή, να μεθοδευτεί η σημασία της υπομονής στη δημόσια διαβούλευση - αυτό για το οποίο πάλευαν οι πρόγονοι από πολύ νωρίς: να ζούμε με σύνεση και μέτρο, να διώξουμε την αλαζονεία και την απληστία, ήγουν υπέρ του μέτρου και εναντίον της ύβρεως.

Φαντάζουν όμως μακρινά όλα τούτα έτσι που έχουμε καταντήσει οι πλείστοι: καμιά συμμετοχή στα κοινά και έμπλεοι φόβου για το ξημέρωμα της επόμενης μέρας. Για ποιο «ευ ζην» να μιλήσει κανείς όταν δεν καταφέρνει απλώς να ζει; Ποια ψυχική αρμονία ή και αταραξία να επιδιωχθεί όταν βομβαρδιζόμαστε από γόους και κραυγές της ανάγκης και της πείνας;

Υπάρχει ακόμη αυτή η αναρχία του απρογραμμάτιστου και του απροσδόκητου, η μεγάλη αυτή χαρά του σμπαραλιάσματος συνηθειών και ξενόφερτων πολιτιστικών κατευθυντήριων γραμμών, η μεταρσίωση που επιτυγχάνει ο ρεφενές· και η κουβεντούλα (όσες ανοησίες κι αν περιέχει).

Κι εδώ, όμως, όσο πάει και μειώνεται η άμεση ανταπόκριση στην ξαφνική πρόσκληση ενός φίλου, απλώς δεν έχει εξοριστεί εντελώς από το πολιτικώς ορθόν, που προσπαθούν οι εξουσίες να επιβάλουν (ώστε να ελέγχουν εύκολα και χωρίς ιδρώτα). Μου άρεσε που ο διεθνούς φήμης Ελληνας καθηγητής είπε τόσα ωραία λόγια για συναδέλφους του των ελληνικών πανεπιστημίων (τους τρώει όμως η μαρμάγκα).   

efsyn.gr