Συνομιλητές δίχως πρόσωπο

γράφει ο Γιώργος Σταματόπουλος

Σε κάποιες πρωινές «ενημερωτικές» τηλεοπτικές εκπομπές, καλούνται «ειδήμονες» πάσης φύσεως να μας ανοίξουν υποτίθεται τα μάτια (να μας ξεστραβώσουν, βρε αδερφέ) με τις γνώσεις τους (ή με ό,τι νομίζουν οι ίδιοι πως κομίζουν ως γνώσεις) -δεν είναι κακό αυτό (για την οικονομία του σημειώματος δεν είναι κακό), για την επικοινωνία όμως είναι -αισθητικά- απωθητικό, τουλάχιστον.

Τινές εξ αυτών είναι κάλλιστοι μαθητές. Εχουν πάρει από πριν (προτού μπουν στο στούντιο) ορμήνιες: την ώρα που μιλούν, να κοιτάζουν στον φακό, γιατί έτσι φαίνεται όλο τους -αυτό δα έλειπε, να μη φαίνεται- το πρόσωπο. Το πρόσωπο, ναι. Είναι ανατριχιαστικό. Δεν κοιτάζουν τον ή τους συνομιλητές στα μάτια, όπως γίνεται στην καθημερινή συνάφεια· όχι, γιατί, διαφορετικά θα χαθεί η λάμψις και η ολότης του προσώπου. Πλήρης διαστροφή της επικοινωνίας και διολίσθησή της σε ενός ανθρώπου ομιλία (ομιλία!) -μιλάνε στο κενό (και νομίζουν ότι απευθύνονται στο κοινό).

Αυτό φαίνεται σαν ταπείνωση των ανθρώπινων βλεμμάτων, των σωμάτων ολάκερων. Το σώμα αρνείται να είναι παρόν, δεν δέχεται τις αντιδράσεις και τις κινήσεις των διπλανών (των συνομιλητών!), δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, οι εντολές είναι αυστηρές και σαφείς: εκεί -μπροστά- στον φακό, θα κοιτάτε και μη σας ενδιαφέρει τι κάνουν οι υπόλοιποι (και δεν τους ενδιαφέρει). Η γλώσσα του σώματος γελοιοποιείται και πρωτίστως η γλώσσα της έκφρασης, της ανταλλαγής μορφασμών και εκφράσεων -παύει η συνομιλία (η ανθρώπινη επαφή).

Αγαπητοί, λένε οι τεχνικοί της τηλεόρασης (της διαφήμισης), ή θα υπακούσετε στους κώδικες της τηλοψίας ή δεν θα ξανάρθετε στο «σπίτι μας» (που είναι ανοιχτό σε όλη την Ελλάδα και σας εξασφαλίζει αναγνώριση και -μεθαύριο- ψήφους και λοιπά). Τι να κάνουν οι καψεροί, αρχίζουν να ψιττακίζουν την ιδεολογία τους και τη γνώμη τους, αντικρίζοντας το σκοτεινό φως της κάμερας. Και έχουν και πόζα -ε, βέβαια [κι ας λένε αρλούμπες (ποιος τους ακούει, εξάλλου;)]. Ο ευτελισμός της εξέλιξης και του υλικού πολιτισμού: πρόσωπα χωρίς πρόσωπο να τραυλίζουν τη γλώσσα και να διασύρουν την επικοινωνία.

Για φαντάσου... Η συνομιλία να γίνεται απόντων των προσώπων και με βλέμματα να αγναντεύουν (;) το κενό. Να μη βλέπεις (στον άλλο) τις συσπάσεις των μελών σε κάθε ερέθισμα που δημιουργεί ο τόνος και ο ήχος της φωνής, να μη σε απασχολεί πώς αντιδρά αυτός ο άλλος, παρά μόνο τι θα πεις εσύ (στο κενό), να αποστρέφεσαι στην ουσία την παρουσία του συνομιλητή -και όλα τούτα γιατί; Γιατί η σημερινή επικοινωνία δεν το επιτρέπει, κάπως σαν να σου απαγορεύει να είσαι ανθρώπινο πλάσμα (ούτε η γαλήνη φαίνεται ούτε ο θυμός -κανένας δαίμονας, καμιά συνείδηση, κανένα χαμόγελο).

Εχει γούστο από την άλλη, όσο και να απελπίζεσαι για την κατάντια της ανταλλαγής βλεμμάτων, από τον υποβιβασμό της συνομιλίας, να βλέπεις πόσο καλοί μαθητές είναι οι προσκεκλημένοι, πόσο έχουν οικειωθεί με την ανοίκεια επαφή. Πάει και ο διάλογος, πάει και η ανταλλαγή προβληματισμών, γνωμών, ιστοριών κάθε είδους και άλλα που κάποτε μας καθόριζαν ως όντα. Δε βαριέσαι, τόσα και τόσα πληγώνουν, η λατρεία στον τηλεοπτικό φακό μάς μάρανε;

    

efsyn.gr