Η στήλη μου στο Bloomberg View την προηγούμενη εβδομάδα επικεντρώθηκε στις αντιξοότητες που αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και στις ευρύτερες συνέπειες του χαμένου κύρους της Deutsche Bank, συμπεριλαμβανομένης της πτώσης της τιμής της μετοχής της κατά περισσότερο από το ήμισυ.
Ας ρίξουμε τώρα μία πιο προσεκτική ματιά στους παράγοντες που αφορούν συγκεκριμένα την τράπεζα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που μπορεί να συμβούν και αυτών που πιθανότητα δεν θα γίνουν, ξεκινώντας από την τρομακτική -αλλά κατά την άποψή μου απίθανη- προοπτική τα δεινά της Deutsche Bank nα εξελιχθούν σε μία "στιγμή Lehman".
Αυτή η φράση προέρχεται από τις τραυματικές επιπτώσεις της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Η στιγμή Lehman, υποδηλώνει μία "ξαφνική διακοπή" της παγκόσμιας οικονομίας -με ταυτόχρονη κατάρρευση του εμπορίου, των επενδύσεων και της κατανάλωσης. Η γενεσιουργός αιτία είναι η απώλεια εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα καθώς τα θεσμικά όργανα απεμπλέκονται, ανησυχώντας για τον κίνδυνο του αντισυμβαλλόμενου στις συναλλαγές τους με ομότιμους θεσμούς. Τα κανάλια μετάδοσης εντός του τραπεζικού συστήματος φράζουν, η πίστωση "στεγνώνει" και ακόμη και οι πιο φερέγγυοι δανειολήπτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες να διεκπεραιώσουν απλές χρηματοδοτήσεις εμπορικών συναλλαγών.
Αυτά τα γεγονότα είναι το οικονομικό ισοδύναμο μίας καρδιακής προσβολής. Αν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα, πολλά άλλα όργανα του σώματος χάνουν την ικανότητά τους να λειτουργούν κανονικά, σκορπίζοντας διαδοχικές δυσλειτουργίες σε όλο το σύστημα.
Για θεσμικούς και άλλους λόγους, η Deutsche Bank είναι απίθανο να προκαλέσει τη φετινή εκδοχή μίας στιγμής Lehman.
Ναι, υπάρχουν ερωτήματα για τον ισολογισμό της τράπεζας, συμπεριλαμβανομένων των περίπλοκων αποτιμήσεων των περιουσιακών στοιχείων "επιπέδου 3”. Αλλά οι πηγές χρηματοδότησης της Deutsche Bank είναι πολύ περισσότερο διαφοροποιημένες και ο ισολογισμός της είναι σημαντικά πιο εύρωστος απ' ότι ήταν ποτέ της Lehman. Επίσης, σε αντίθεση με τη Lehman, η Deutsche Bank έχει πρόσβαση σε χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης από μία κεντρική τράπεζα, στην προκειμένη περίπτωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Επίσης έχει εσωτερικά μέσα δημιουργίας κεφαλαίου (που περιλαμβάνουν την πώληση περιουσιακών στοιχείων ή ακόμη και την ΑΜΚ), παρόλο που όσο περισσότερο χρησιμοποιούνται αυτές οι μέθοδοι, τόσο λιγότερο ελκυστικές είναι στη διοίκηση και στους υφιστάμενους μετόχους.
Επιπλέον, δεδομένων των συσσωρευμένων αποθεματικών για αντιδικίες, οι πιέσεις θα μειωθούν εάν, όπως άφησαν να εννοηθεί κάποια δημοσιεύματα στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, η τράπεζα έρθει σε συμβιβασμό με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για καταβολή πολύ μικρότερου ποσού από το αρχικό πρόστιμο ύψους 14 δισ. δολαρίων.
Το περιβάλλον είναι επίσης αρκετά διαφορετικό. Η Deutsche Bank δεν είναι μέρος μίας εντεινόμενης καταιγίδας που κατακλύζει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Παρά το γεγονός ότι ορισμένες ευρωπαϊκές τράπεζες παραμένουν ευάλωτες, άλλες σε όλο τον κόσμο έχουν ενδυναμώσει σημαντικά τα κεφαλαιακά τους "μαξιλάρια”, αναπτύσσουν πιο συνετές προσεγγίσεις διαχείρισης της ρευστότητας και έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην τακτοποίηση του παθητικού τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση των αμερικανικών τραπεζών που είναι συστημικά σημαντικές.
Όμως ακόμη κι αν η Deutsche Bank δεν απειλεί να αποτελέσει μία στιγμή Lehman, αυτό δεν σημαίνει ότι τα προβλήματά της δεν μπορούν να έχουν συστημικές επιδράσεις. Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψιν.
1. Η ιστορία της αποτελεί ακόμη ένα πλήγμα στην ήδη εύθραυστη φήμη του τραπεζικού συστήματος. Δικαιολογημένα, τροφοδοτεί την πολιτική του θυμού, δελεάζοντας κάποιους πολιτικούς να κάνουν δηλώσεις που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στη διαδικασία της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης.
2. Με την ανάδειξη των κενών που υπάρχουν ακόμη στη μακροπροληπτική αρχιτεκτονική -δηλαδή τη ρυθμιστική και εποπτική δομή που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ασφάλειας και της αξιοπιστίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος- τα "βάσανα" της Deutsche Bank για άλλη μία φορά θέτουν στο επίκεντρο τις κεντρικές τράπεζες και τις ρυθμιστικές αρχές. Αυτό τις εκθέτει σε μεγαλύτερες απειλές πολιτικής παρέμβασης σε μία εποχή όπου ήδη υπάρχουν πολλά ερωτήματα και αυξανόμενη ενόχληση για τη χρήση της πολιτικής αρνητικών επιτοκίων από την ΕΚΤ και του ισολογισμού της για μεγάλης κλίμακας αγορές περιουσιακών στοιχείων.
3. Η ανανέωση των ανησυχιών για τις ευρωπαϊκές τράπεζες είναι πιθανό να αποτελέσει ακόμη μία αντιξοότητα για τις ήδη αβέβαιες προοπτικές ανάπτυξης της περιοχής. Να αναμένετε ότι τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα γίνουν πιο συνετά, καθώς δίνουν προτεραιότητα στην ευρωστία του ισολογισμού τους έναντι στη σύναψη δανείων, ειδικά όταν πρόκειται για τη χορήγηση πίστωσης σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η ιστορία έχει δείξει ότι τέτοιες αλλαγές δεν μπορούν να αντισταθμιστούν εύκολα από τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις.
4. Λόγω της εγγενούς διασυνδεσιμότητας των τραπεζικών εργασιών, ο κίνδυνος μετάδοσης στις αγορές μετοχών και ομολόγων είναι μεγαλύτερος απ' ότι για άλλους τομείς. Σε συνδυασμό με την εξάπλωση των υβριδικών τίτλων, όπως τα υπό αίρεση μετατρέψιμα ομόλογα που αρχικά δρουν ως εσωτερικοί ενισχυτές, οι δυσκολίες της Deutsche Bank μεταδίδουν μεταβλητότητα στις κεφαλαιακές δομές άλλων τραπεζών, διευρύνοντας δυνητικά την ομάδα των ιδρυμάτων που προσελκύουν πωλητές short. Με τη σειρά του αυτό αυξάνει την πιθανότητα για μία ευρύτερη αστάθεια στην αγορά.
Τα οφέλη από τη σταθεροποίηση της Deutsche Bank εκτείνονται πολύ πιο πέρα από ένα ίδρυμα που αναγκάζεται να επαναπροσδιορίσει το επιχειρηματικό του μοντέλο εξαιτίας των εσωτερικών και εξωτερικών προκλήσεων.
Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμη εργαλεία για την αποκατάσταση της σταθερότητας. Παρότι μία στιγμή Lehman είναι απίθανη, ο χρόνος τελειώνει για την Ευρώπη και τον τραπεζικό τομέα προκειμένου να συγκρατήσουν και να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο άλλων παράπλευρων ζημιών και απρόβλεπτων συνεπειών.