Το "προσύμφωνο" της Μάλτας: Τα μέτρα και οι γκρίζες ζώνες

Τα μέτρα για το χρέος δεν έχουν συμφωνηθεί ακόμη. Τι είναι τελικώς αυτό που συμφωνήθηκε στη Μάλτα; Οι απαντήσεις στα 10 βασικά ερωτήματα.

του Θάνου Τσίρου        

H επιβολή των αρνητικών μέτρων, δηλαδή της μείωσης των συντάξεων και του αφορολογήτου. Η ενεργοποίηση των θετικών μέτρων από την άλλη, προϋποθέτει ότι θα εκπληρώσουμε τους σκληρούς δημοσιονομικούς στόχους το 2018, το 2019 αλλά και το 2020. Τα μέτρα για το χρέος δεν έχουν συμφωνηθεί ακόμη ενώ και οι στόχοι του πρωτογενούς πλεονάσματος για μετά το 2018 παραμένουν προς διευκρίνιση. Τι είναι τελικώς αυτό που συμφωνήθηκε στη Μάλτα;

Οι απαντήσεις στα 10 βασικά ερωτήματα έχουν ως εξής:

1.Ποιο θα είναι το ύψος των «αρνητικών» μέτρων που θα ισχύσουν κατά τη διάρκεια του 2019;

Στην καλύτερη περίπτωση, θα αντιστοιχούν στο 1% του ΑΕΠ ποσό που θα εξοικονομηθεί από την περικοπή των συντάξεων. Μπορεί χθες ο υπουργός Οικονομικών να μίλησε για 1,8 δις. ευρώ αλλά κατά την τελική σύνταξη του κειμένου της τεχνικής συμφωνίας, θα φανεί ότι το 1% του ΑΕΠ θα υπολογιστεί με βάση το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας το 2019 και όχι αυτό του 2016. Έτσι, το «πακέτο» των μέτρων θα πρέπει να φτάσει στα 2 δις. ευρώ. Ενδεχομένως και να τα ξεπεράσει καθώς η απόδοση των μέτρων θα πρέπει να είναι «καθαρή». Αν εκτιμηθεί ότι από τη μείωση των συντάξεων θα χαθούν και φορολογικά έσοδα, τότε θα προσμετρηθούν στα μέτρα και οι απώλειες από τα φορολογικά έσοδα.

2.Υπάρχει περίπτωση να έχουμε και μείωση του αφορολογήτου από την 1/1/2019;

Ναι υπάρχει. Αν εκτιμηθεί το καλοκαίρι του 2018 ότι το πρωτογενές πλεόνασμα πέφτει κάτω από το 2,5%, τότε όχι μόνο δεν θα ενεργοποιηθεί κανένα θετικό μέτρο αλλά θα έχουμε και επίσπευση στη μείωση του αφορολογήτου. Η μείωση θα είναι τέτοια ώστε να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό και να διασφαλιστεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα παραμείνει στο επίπεδο του 3,5%

3.Υπάρχει περίπτωση να μην επιβληθούν τα αρνητικά μέτρα;

Καμία απολύτως. Ακόμη και αν ο προϋπολογισμός κλείσει με τεράστιο πλεόνασμα το 2018, τα αρνητικά μέτρα θα ενεργοποιηθούν καθώς οι δανειστές προβάλουν το επιχείρημα ότι πρέπει να γίνει αναδιανομή των φορολογικών βαρών. Το μόνο θετικό είναι ότι σε περίπτωση υπεραπόδοσης, θα δημιουργηθεί ο κατάλληλος δημοσιονομικός χώρος για την ενεργοποίηση των θετικών μέτρων.

4.Τι πρέπει να συμβεί για να ενεργοποιηθούν τα θετικά μέτρα;

Να συμφωνηθεί μέσα στο 2018 ότι το πλεόνασμα του 2019 μπορεί να φτάσει στο 3,5% του ΑΕΠ χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η απόδοση από τη μείωση των συντάξεων. Δηλαδή, ουσιαστικά θα πρέπει να προβλεφθεί ότι το 2019 το πρωτογενές πλεόνασμα θα μπορεί να φτάσει στο 4,5% ώστε με την ενεργοποίηση των θετικών μέτρων να διατηρηθεί στο 3,5% . Ακόμη και στο 3% να εκτιμηθεί το ΑΕΠ θα υπάρχει χώρος για θετικά μέτρα ύψους περίπου  1 δις. ευρώ. Αν εκτιμηθεί όμως κάτω από το 2,5%, δεν θα υπάρξει κανένα θετικό μέτρο.

5. Ποια θα είναι τα θετικά μέτρα του 2019;

Σύμφωνα με τα όσα είπε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ένα πακέτο που θα αντιμετωπίζει την παιδική φτώχεια (σ.σ πιθανότατα αύξηση του επιδόματος τέκνων από τα 40 ευρώ ανά μήνα που είναι σήμερα), ένα πακέτο για την κάλυψη των αναγκών στέγασης, ένα πακέτο δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας ειδικά για νέους, ένα επενδυτικό πακέτο αλλά και η μείωση της συμμετοχής των συνταξιούχων στη φαρμακευτική δαπάνη. Για ορισμένους, η συμμετοχή θα είναι ακόμη και μηδενική.

6. Ποιος θα εκτιμήσει το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2019;

Οι θεσμοί από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση σε μια διαβούλευση η οποία θα γίνει το καλοκαίρι του 2018 αμέσως μόλις ολοκληρωθεί το 3ο μνημόνιο. Η διαπραγμάτευση δεν θα είναι εύκολη καθώς, όπως συνέβη και για το πλεόνασμα του 2016, οι θεσμοί θα «φιλτράρουν» τη δημοσιονομική απόδοση της χώρας ώστε να εξαιρέσουν τα λεγόμενα μη επαναλαμβανόμενα μέτρα. Ουσιαστικά, οι διαπραγματεύσεις θα γίνουν βάσει προβλέψεων καθώς δεν θα υπάρχει καν σαφής εικόνα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2018.

7.Και πότε θα αποφασιστεί τι θα γίνει το 2020;

Η ίδια ακριβώς διαδικασία θα επαναληφθεί στα μέσα του 2019 για το 2020. Η μεθοδολογία θα είναι ακριβώς ή ίδια απλώς θα αλλάξει το περιεχόμενο των μέτρων που θα συζητούνται. Για το 2020, θα γίνει οπωσδήποτε η μείωση του αφορολογήτου (αν δεν έχει ήδη γίνει από το 2019) ενώ αν υπάρξει χώρος για θετικά μέτρα, θα μειωθεί ο συντελεστής φορολόγησης των επιχειρήσεων από το 29% στο 26%, θα μειωθεί η εισφορά αλληλεγγύης αλλά και ο βασικός συντελεστής της φορολογικής κλίμακας από το 22% που είναι σήμερα, στο 20%. Για το 2020 μετατίθεται και η όποια ελάφρυνση του ΕΝΦΙΑ (περίπου κατά 200 εκατ. ευρώ).

8.Πότε θα ψηφιστούν τα μέτρα;

Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με το κουαρτέτο που θα έρθει και πάλι στην Αθήνα μέσα στις επόμενες ημέρες. Παρά το γεγονός ότι ειδικά τα θετικά μέτρα θα εφαρμοστούν μόνο αν εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις, όλες οι διατάξεις θα ψηφιστούν από τώρα. Είναι προφανές ότι δοκιμάζεται το ελληνικό σύνταγμα το οποίο δεν επιτρέπει την ψήφιση μέτρων υπό προϋποθέσεις.

9.Τι θα γίνει με το χρέος;

Με βάση τον υπουργό Οικονομικών, τα μέτρα θα εφαρμοστούν το 2019 και το 2020 αν έχουν εφαρμοστεί τα μέτρα για το χρέος με τη λήξη του 3ου μνημονίου. Θα ισχύσει δηλαδή αυτό που είχε αποφασιστεί στο Eurogroup του Μαίου του 2016: τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, θα ενεργοποιηθούν με τη λήξη του 3ου μνημονίου. Το ποια θα είναι αυτά τα μέτρα, δεν είναι σαφές αν θα αποφασιστεί τώρα. Το ΔΝΤ ζητά δεσμεύσεις αλλά το αν θα φτάσουμε σε μεγάλη εξειδίκευση, θα φανεί πιθανότατα μέχρι τις 21 Απριλίου οπότε και θα πραγματοποιηθεί η Εαρινή Σύνοδος του ΔΝΤ.

10.  Έχουν κλειδώσει οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα μετά το 2018;

 Όχι αλλά το 2019 και το 2020 θεωρείται δεδομένο ότι ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος θα είναι στο 3,5%. Το τι θα συμφωνηθεί για μετά το 2020, δεν είναι ακόμη σαφές καθώς η συζήτηση συνδέεται και με τα μέτρα για το χρέος.

thetoc.gr