Πώς έκρυβαν στην Ευρώπη το σκάνδαλο Dieselgate

Ολοι γνώριζαν ακριβώς τι γινόταν, αλλά μπροστά στο πανίσχυρο λόμπι των αυτοκινητοβιομηχανιών έκαναν τα στραβά μάτια.

Τις τεράστιες ευθύνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των κρατών-μελών αλλά και του Ιταλού συντηρητικού πολιτικού, νυν προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι, σχετικά με τις πρακτικές τόσο της Volkswagen όσο και συνολικά των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών αναδεικνύει το πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η τελευταία διερεύνησε εξαντλητικά (27 συνεδριάσεις, 47 δημόσιες ακροάσεις και 64 εξετάσεις μαρτύρων) μέσα σε ένα χρόνο το ζήτημα της εκπομπής ρύπων, ύστερα από το ξέσπασμα του σκανδάλου Dieselgate το 2015.

Η έκθεση της εξεταστικής επιτροπής, η οποία εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία (40 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 2 αποχές) και την παρουσιάζει κατ’ αποκλειστικότητα σήμερα η «Εφ.Συν.», αναμένεται να προκαλέσει κλυδωνισμούς στις Βρυξέλλες, καθώς ούτε λίγο ούτε πολύ εξηγεί πώς και με το νέο σύστημα ελέγχων σε πραγματικές συνθήκες στον δρόμο ουσιαστικά διπλασιάζονται οι επιτρεπόμενες εκπομπές, νομιμοποιώντας εν μέρει το σκάνδαλο της Volkswagen.

Στη Δυτική Ευρώπη, ένα στα τέσσερα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν ανήκει σε εταιρεία του VW Group, ενώ οικονομίες ολόκληρων κρατών εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από την αυτοκινητοβιομηχανία, στην καρδιά της οποίας βρίσκονται οι μηχανές εσωτερικής καύσης.

Στην Ευρώπη ήταν σχεδόν αδύνατον να αποκαλυφθεί ένα Dieselgate, καθώς -όπως αποδείχτηκε από τις εργασίες της εξεταστικής επιτροπής- η παραποίηση των εκπομπών δεν αποτελούσε σχεδιασμό μόνο της VW, αλλά ήταν μια γενικευμένη ευρωπαϊκή πρακτική.

Παρ’ ότι υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις ήδη από το 2008 για «περίεργη συμπεριφορά των εκπομπών ρύπων», παρ’ ότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαγορεύει τη χρήση λογισμικών, ούτε οι απαραίτητοι έλεγχοι γίνονταν ούτε τα κράτη-μέλη εφάρμοσαν τη νομοθεσία.

Συγχρόνως έπειτα από πιέσεις της αυτοκινητοβιομηχανίας καθυστέρησε έξι χρόνια η υιοθέτηση του πλαισίου για τους ελέγχους με ευθύνη τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και των κρατών-μελών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ευθύνεται επίσης γιατί, παρά τα όποια στοιχεία είχε στη διάθεσή της, δεν ανάγκασε τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν τη νομοθεσία.

Οπως φαίνεται στην έκθεση, η Κομισιόν αγνόησε επιδεικτικά τις υποδείξεις που είχε κάνει το δικό της επιστημονικό σώμα Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) από το 2013, καθώς είχε προειδοποιήσει ότι οι «συσκευές αναστολής» ή αλλιώς το παράνομο λογισμικό που είχαν εγκαταστήσει η VW και άλλοι κατασκευαστές στα οχήματά τους «μπορούσαν να ενεργοποιήσουν, να τροποποιήσουν, να καθυστερήσουν ή να απενεργοποιήσουν συστήματα ελέγχου ρύπων».

Το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015, όταν η αμερικανική Αρχή Περιβαλλοντικής Προστασίας ανακοίνωσε ότι η VW είχε εγκαταστήσει μεταξύ 2009 και 2015 παράνομες συσκευές αναχαίτισης σε οχήματα με κινητήρα ντίζελ προκειμένου να τα εμφανίζει λιγότερο ρυπογόνα.

Τα συγκεκριμένα αυτοκίνητα της VW εξέπεμπαν έως και 40 φορές περισσότερο από το κανονικό οξείδιο του αζώτου –που συνδέεται με παθήσεις του αναπνευστικού και καρδιαγγειακού συστήματος.

Η VW ομολόγησε στη συνέχεια ότι 11 εκατ. πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητά της παγκοσμίως ήταν εφοδιασμένα με την εν λόγω συσκευή εξαπάτησης.

Ο διευθύνων σύμβουλος παραιτήθηκε έπειτα από λίγες μέρες και η μετοχή της εταιρείας κατέρρευσε. Σήμερα ο γερμανικός κολοσσός, ενώ βρίσκεται αντιμέτωπος με πρόστιμα δισεκατομμυρίων ευρώ, εξακολουθεί επισήμως να απορρίπτει την άποψη πως οι ρύποι αζώτου που εξέπεμπαν τα αυτοκίνητά του ήταν επιζήμιοι για το περιβάλλον και την υγεία.

Οπως αποκαλύπτεται στην έκθεση της εξεταστικής, το 2013 και το 2014 η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος ζήτησε επισήμως με επιστολή από τη Γενική Διεύθυνση Βιομηχανίας να εξετάσει την πιθανότητα χρήσης παράνομων τρόπων επηρεασμού των εκπομπών αλλά το αίτημα αυτό έμεινε αναπάντητο.

Υπενθυμίζεται πως επίτροπος, υπεύθυνος για τη Γενική Διεύθυνση Βιομηχανίας ήταν ο σημερινός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Α. Ταγιάνι, πρώην σύμβουλος του Σίλβιο Μπερλουσκόνι.

Στην ολομέλεια

Μέσα στον Απρίλιο η έκθεση της εξεταστικής επιτροπής θα συζητηθεί στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου και, παρ’ ότι εγκρίθηκε στην επιτροπή με συντριπτική πλειοψηφία, δεν αποκλείεται να επιχειρηθεί να αποδυναμωθεί με τροπολογίες πριν από την τελική ψηφοφορία, καθώς το λόμπι της αυτοκινητοβιομηχανίας παραμένει πανίσχυρο στις Βρυξέλλες.

Ο ευρωβουλευτής Ν. Ανδρουλάκης, πλήρες μέλος της εξεταστικής επιτροπής, ενόψει της συζήτησης στην ολομέλεια δήλωσε στην «Εφ.Συν.»:

«Είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός ανεξάρτητου ευρωπαϊκού οργανισμού, ο οποίος θα διασφαλίζει ότι τα-κράτη μέλη και οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα σέβονται τους κανόνες και αν χρειαστεί θα μπορεί να διενεργεί ελέγχους και να επιβάλλει κυρώσεις.

Επίσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να αναθεωρήσει προς τα κάτω το ποσοστό αποκλίσεων στους ελέγχους σε πραγματικές συνθήκες.

Το παράθυρο που άνοιξε πρέπει να κλείσει άμεσα γιατί θα το εκμεταλλευτούν οι αυτοκινητοβιομηχανίες ώστε ένα ποσοστό της παράνομης εκπομπής ρύπων να γίνεται πλέον νομότυπα».

Για την καλύτερη αντιμετώπιση παρόμοιων ζητημάτων στο μέλλον, το ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα ζητά τη δημιουργία μίας ευρωπαϊκής υπηρεσίας για τον έλεγχο των οδικών μεταφορών, με στόχο τον συντονισμό των εθνικών υπηρεσιών, τη διενέργεια ελέγχων, υπηρεσιών και αυτοκινήτων, την απόσυρση μοντέλων και την επιβολή προστίμων στις εταιρείες.

Το ζήτημα είναι ότι το σκάνδαλο Dieselgate έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών ως προς την ουσιαστική βούληση και την αποτελεσματικότητα της Κομισιόν στο συγκεκριμένο θέμα.   

Κώστας Ζαφειρόπουλος - efsyn.gr