Η Ευρώπη απέναντι στον (ιταλικό) νόμο του Μέρφι

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων (ECFR) καμία χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης,  ούτε καν η Ελλάδα, δεν έζησε την εκτόξευση των κοινωνικών ανισοτήτων στη δεκαετία 2007-2017 όσο η Ιταλία. Ο λεγόμενος δείκτης εσωτερικής «συνοχής» κατέρρευσε στο εν λόγω διάστημα, οδηγώντας πέρσι την Ιταλία στην 23η θέση μεταξύ των 28 κρατών της ΕΕ στη συγκεκριμένη κατηγορία. Και τούτο δεν ήταν προϊόν μόνον της κρίσης χρέους, καθώς – σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία – από το 1997, όταν και δημιουργήθηκε η ευρωζώνη, έως το 2017 το ιταλικό ΑΕΠ αυξήθηκε μόλις κατά 3%, λιγότερο και από εκείνο της Ελλάδας.

Αυτοί και μόνον οι αριθμοί μπορεί και να αποτελούν την πρώτη απάντηση στα αδιέξοδα που καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα η ίδια η Ιταλία αλλά και ολόκληρη η ευρωζώνη – αδιέξοδα που δεν πρόκειται να αρθούν με τη θεσμικά οριακή (εάν όχι πραξικοπηματική) απόφαση του προέδρου Ματαρέλα να μπλοκάρει τον σχηματισμό κυβέρνησης μεταξύ των λαϊκιστών του Ντι Μάιο και των ακροδεξιών του Σαλβίνι.

Το μήνυμα άλλωστε εστάλη από τις ίδιες τις «ιερές» αγορές, δύο ημέρες μετά το προεδρικό μπλόκο και την επομένη του διορισμού του, εκ του ΔΝΤ προερχόμενου, τεχνοκράτη Κάρλο Κοταρέλι στη θέση του μεταβατικού πρωθυπουργού. Η προοπτική νέων εκλογών, που πιθανόν θα εξελιχθούν σε άτυπο δημοψήφισμα για το ευρώ και για το δημοκρατικό έλλειμμα της ευρωζώνης, εκτίναξε τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων στο 3%, ανέβασε σε νέο ρεκόρ τα spreads, και οδήγησε το ευρώ στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων εξίμισι μηνών.

Η παράλληλη πολιτική αβεβαιότητα στην Ισπανία – όπου μεθαύριο ο «εκλεκτός» του Βερολίνου πρωθυπουργός μειοψηφίας Μαριάνο Ραχόι αντιμετωπίζει πρόταση μομφής – έσπειρε το ντόμινο της αναταραχής σε ολόκληρη την ευρωπεριφέρεια, με την απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου να αγγίζει το 5% και με παράλληλη άνοδο των αντίστοιχων τίτλων τόσο της Ισπανίας όσο και της Πορτογαλίας.

Εάν δεν πρόκειται για την αναζωπύρωση της ευρωπαϊκής κρίσης, μπορεί και να πρόκειται για τον νόμο του Μέρφι:' Ο,τι μπορούσε να πάει στραβά πήγε στραβά, και η Ευρώπη εγκλωβίζεται ξανά στα αδιέξοδα που η ίδια δημιούργησε με το μονολιθικό δόγμα της σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Κατά ειρωνικό τρόπο, η διαπίστωση και η προειδοποίηση προέρχεται από τον άνθρωπο που έγινε μεγιστάνας και «γκουρού» των αγορών κερδοσκοπώντας κατά της στερλίνας, τον Τζορτζ Σόρος: «Η Ευρώπη βρίσκεται απλώς σε υπαρξιακή κρίση. Ο,τι μπορούσε να πάει λάθος, πήγε λάθος», είπε ο Σόρος σε ομιλία του στο ECFR αναφερόμενος στην ιταλική κρίση για να προσθέσει: «Η Ευρώπη φαίνεται πως έχασε τον δρόμο της μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Oι Βρυξέλλες υιοθέτησαν ένα αυστηρό δημοσιονομικό πρόγραμμα που οδήγησε στην ευρωκρίση, και εν τέλει μετέτρεψε την ευρωζώνη σε μια σχέση πιστωτών και οφειλετών που δεν είναι ούτε εθελοντική, ούτε ισότιμη».

Κατά τον Σόρος, η λύση και η διέξοδος γι αυτή την Ευρώπη είναι μία – «να επανεφεύρει τον εαυτό της». Και ως άμεση οδός προς αυτόν τον επαναπροσδιορισμό δείχνει την υιοθέτηση της ατζέντας Μακρόν, τη στροφή στην Ευρώπη των πολιτών και την επανασύνδεση του ηγετικού κατεστημένου με τη βούληση και τις ανάγκες του εκλογικού σώματος.

Πόσο πιθανό όμως είναι κάτι τέτοιο όταν η – πολλαπλώς ηττημένη – Μέρκελ σπεύδει να υπενθυμίσει στην Ιταλία το ελληνικό «παράδειγμα» του 2015 και o γερμανός επίτροπος Ετινγκερ καλεί τις αγορές «να μάθουν στους ιταλούς πώς να ψηφίζουν»;

Κατά τον Τόνι Μπάρμπερ των Financial Times, είναι μάλλον απίθανο, τουλάχιστον όσο θα εξελίσσεται η νέα κρίση στην Ιταλία. «Οι μεταρρυθμίσεις διαμερισμού του ρίσκου», γράφει, «που πιστεύεται ότι είναι απαραίτητες για να προστατευθεί η ευρωζώνη έναντι μελλοντικών αναταραχών -αλλαγές του είδους που προτείνει ο Εμανουέλ Μακρόν- θα είναι εκτός ατζέντας για όσο το φάσμα ενός ριζοσπαστικού οικονομικού πειράματος καταδιώκει την Ιταλία…

Οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα πρόθυμοι να μοιραστούν περισσότερο ρίσκο. Η ιταλική αναταραχή, όμως, τους δίνει ένα ατσάλινο επιχείρημα για να παραχωρήσουν όσο λιγότερο έδαφος γίνεται. Στη συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, ο κύριος Μακρόν είναι μια απομονωμένη φιγούρα»...

tvxs.gr