Το κείμενο της συμφωνίας με τους θεσμούς - Παράθυρο για μείωση αφορολόγητου από το 2019

Η Κομισιόν δημοσίευσε σε ιστοσελίδατης όλο το κείμενο συμφωνίας με την Ελλάδα, όπως διαμορφώθηκε μετά την τεχνική συμφωνία για την τέταρτη αξιολόγηση. Το κείμενο του SMοU με ημερομηνία 23 Μαΐου καταγράφει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η ελληνική πλευρά για τώρα αλλά και για τα επόμενα χρόνια. Δέχεται πρωτογενή πλεονάσματα στο 3,5% του ΑΕΠ, αλλά αφήνει και ένα "παράθυρο".

Κάνει σαφές ότι αν το ΔΝΤ σε συνεργασία με τους θεσμούς και τις ελληνικές αρχές κρίνουν ότι "στο πλαίσιο της τελικής αξιολόγησης του προγράμματος" είναι αναγκαίο, μπορεί να έρθει μπροστά η μείωση του αφορολογήτου "με τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη". Με τον ίδιο τρόπο θα κριθεί το αν θα εφαρμοσθούν τα αντίμετρα.

Ουσιαστικά επαναλαμβάνει τις παραγράφους προηγούμενων αξιολογήσεων παρά την συμφωνία του προηγούμενου Σαββάτου για εφαρμογή του αφορολογήτου το 2020 και βάζει τον όρο "τελική αξιολόγηση". Μάλιστα συνδέει αυτές τις κρίσιμες αποφάσεις με έναν επιπλέον όρο: κάνει λόγο για μία τελική αξιολόγηση.

Όπως αναφέρεται, η ελληνική πλευρά δεσμεύεται για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% μεσοπρόθεσμα, για πρόσθετες προσπάθειες ώστε να μειωθούν τα κόκκινα δάνεια, για σειρά μεταρρυθμίσεων στις αγορές, για την υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και για την εφαρμογή παρεμβάσεων ώστε να αυξηθεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα και για να ενισχυθεί η ανεξαρτησία των αρχών.

Από τις 40 σελίδες του SMοU, οι περίπου 20 αφορούν στις ιδιωτικοποιήσεις. Καταγράφουν τις δεσμεύσεις της μεταμνημονιακής εποχής με μία σειρά από δράσεις να έχουν ορόσημα όχι μόνο για το 2019 αλλά και για το 2020, το 2021 ακόμη και για το 2023, προδιαγράφοντας την επιτήρηση και εποπτεία των επόμενων ετών.

Στα προαπαιτούμενα περιλαμβάνονται και αλλαγές στην φορολογική αντιμετώπιση της ναυτιλιακής βιομηχανίας, στη νομοθεσία περί ΦΠΑ, στον ΕΝΦΙΑ, και στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ στα νησιά.

To κείμενο τίθεται επί τάπητος σήμερα στο Eurogroup προκειμένου να επικυρωθεί η τεχνική συμφωνία του προηγούμενου Σαββάτου. Στην τελική του μορφή όμως, πολιτικά, θα εγκριθεί όταν ολοκληρωθούν τα προαπαιτούμενα, κάτι που επιχειρείται να καταστεί εφικτό τον Ιούνιο (Σύνοδος 21/6) για να ξεκλειδώσει και η συνολική συμφωνία.

Πάντως πηγές της Κομισιόν ανέφεραν στο Capital.gr ότι από την δική τους πλευρά το θέμα έχει κλείσει και θεωρούν ότι επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι. Ωστόσο, παραμένει ανοικτό το ζήτημα στο κείμενο του μνημονίου στο πλαίσιο της "τελικής αξιολόγησης" όπως αναφέρεται.

Σημειώνεται ότι το προηγούμενο Σάββατο υπήρξε τεχνική συμφωνία με τους θεσμούς της ΕΕ αλλά όχι με το ΔΝΤ που έκανε λόγο για δημοσιονομικά ζητήματα που μένουν ανοικτά. Σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρχε απόκλιση της τάξης του 1 δισ. ευρώ ανάμεσα στις προβλέψειςτης Κομισιόν και της Ελλάδας και σε αυτές του ΔΝΤ αναφορικά με τα πρωτογενήπλεονάσματα.

Ο κίνδυνος για αφορολόγητο- αντίμετρα

Το πρωτογενές πλεόνασμα 4,2% το 2017 είναι πολύ υψηλότερο του στόχου, αναφέρεται στο SMOU. Καταγράφοντας τα μέτρα από τα οποία προήλθε, επισημαίνει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% του ΑΕΠ θα διατηρηθεί έως το 2022 και επισημαίνει ότι η κυβέρνηση ως προαπαιτούμενο θα καταθέσει στη Βουλή το νέο Μεσοπρόθεσμο 2019 - 2022 το οποίο θα διασφαλίζει αυτόν το στόχο. Επισημαίνεται επίσης ότι οι ελληνικές αρχές θα παρακολουθούν τους δημοσιονομικούς κινδύνους, περιλαμβανομένων των πιθανών δικαστικών αποφάσεων τώρα και στο μέλλον. Δεσμεύονται (οι κυβερνήσεις) να λάβουν πρόσθετα μέτρα, αν αυτά κριθούν αναγκαία, ώστε να διατηρηθούν αυτοί οι στόχοι τα επόμενα χρόνια. Αναφορικά με τη μείωση των συντάξεων, καταγράφεται η δέσμευση για εφαρμογή τους το 2019, όπως και η μείωση του αφορολόγητου αλλά και η εφαρμογή των αντιμέτρων.

Ωστόσο, στο συμπληρωματικό μνημόνιο δεν αναφέρεται ο χρόνος εφαρμογής των αντιμέτρων. Αντιθέτως αναφέρεται ακόμη και σε αυτή την εκδοχή του μνημονίου, ότι ως προαπαιτούμενο οι αρχές θα επισπεύσουν την εφαρμογή του αφορολόγητου το 2019, αν το ΔΝΤ σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις ελληνικές αρχές στο πλαίσιο της τελικής αξιολόγησης, θεωρεί ότι μία εμπροσθοβαρή εφαρμογή είναι αναγκαία για να διατηρηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% του ΑΕΠ το 2019.

Αναφέρεται ότι η εφαρμογή θα πρέπει να γίνει με τρόπο θετικό προς την ανάπτυξη, καθώς και ότι με ανάλογο τρόπο θα κριθεί αν θα πρέπει να εφαρμοστεί από το 2019 το πακέτο των αντιμέτρων.

Αναλυτικά, στο κείμενο επισημαίνεται ότι "οι αρχές, ως προαπαιτούμενο θα προωθήσουν την εφαρμογή του μέτρου της φορολογίας εισοδήματος (αφορολόγητο) το 2019 εάν το ΔΝΤ, σε συνεργασία με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις ελληνικές αρχές, στο πλαίσιο της τελικής αναθεώρησης του προγράμματος, θεωρεί ότι, βάσει μιας διαφανούς εκ των προτέρων εκτίμησης, είναι απαραίτητη η εφαρμογή του για να επιτευχθεί ο συμφωνημένος δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% το 2019, ο οποίος πρέπει να επιτευχθεί χωρίς επιζήμια για την ανάπτυξη μέτρα και εάν χρειαστεί, θα εγκρίνουν νομοθεσία, σε συμφωνία με τα θεσμικά όργανα, ώστε να εξασφαλίζουν την ακριβή επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου, κατά τρόπο θετικό για την ανάπτυξη".

Αναφέρεται επίσης ότι "επιπλέον, βάσει μιας αξιολόγησης και σε συμφωνία με όλα τα θεσμικά όργανα και κατόπιν διαβουλεύσεων με τις ελληνικές αρχές, οι αρχές θα υιοθετήσουν, μετά από μια διαφανή διαδικασία, την απαραίτητη δευτερογενή νομοθεσία για την εφαρμογή των αντίμετρων που ξεκινούν από  το 2019. Το ποσό που θα υλοποιηθεί να ευθυγραμμιστεί με την προβλεπόμενη υπέρβαση σε σχέση με τους συμφωνηθέντες μεσοπρόθεσμους στόχους - με την προϋπόθεση ότι τα περιοριστικά μέτρα θα έχουν ήδη ενσωματωθεί στο βασικό σενάριο - προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων".

Πολυετείς δεσμεύσεις

Η επιτυχία της ανάκαμψης απαιτεί τη συνεχή εφαρμογή των συμφωνημένων πολιτικών για πολλά χρόνια, κάτι το οποίο καθιστά αναγκαία την πολιτική δέσμευση, αλλά και τη διασφάλιση της τεχνικής επάρκειας του ελληνικού δημοσίου, ώστε να παρέχει αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Και προς το σκοπό αυτό ζητείται η χρήση της τεχνικής βοήθειας που παρέχεται.

Αναφορά υπάρχει στην στρατηγική ανάπτυξης που όπως επισημαίνεται, παρουσιάστηκε στο Eurogroup της 27 Απριλίου, αλλά και στην Εθνική Αναπτυξιακή Τράπεζα η οποία όμως,  δεν θα πρέπει να δέχεται διαθέσιμα από το δημόσιο τομέα ή να εμπλέκεται σε άμεσο δανεισμό. Για την Τράπεζα επισημαίνεται ότι η τελική της δομή θα διαμορφωθεί μετά από εντατικές διαβουλεύσεις και σε συμφωνία με τους θεσμούς ώστε να αποφευχθούν ρίσκα για τα δημόσια οικονομικά και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Τo SMoU επαναλαμβάνει τις δεσμεύσεις για διατήρηση των συμφωνηθέντων. Όπως επισημαίνεται, η επιτυχία του προγράμματος απαιτεί την υιοθέτηση κάθε μέτρου που θεωρείται αναγκαίο καθώς αλλάζουν τα δεδομένα.

Η Ελλάδα δεσμεύεται να συζητά και να συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την ΕΚΤ αλλά και με το ΔΝΤ για όλες τις δράσεις που σχετίζονται με τους στόχους του μνημονίου πριν από την υιοθέτησή τους. Αναφέρεται ακόμα στην ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη και ανάμεσα στις γενιές. Κάνει λόγο για δύσκολες αποφάσεις που είναι αναγκαίες ούτως ώστε το βάρος να διαχυθεί σε όλα τα μέρη της κοινωνίας που έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν.

Δήμητρα Καδά