Αναρτήσεις
Γράφει ο Δημήτρης Χρήστου
Στις μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων, από τότε που ο mr George μας έβαλε στα Μνημόνια, στα μπλοκ του ΠΑΜΕ άκουγα ένα ρυθμικό σύνθημα. "Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά, εργάτη, μπορείς χωρίς αφεντικά". Δεν έδωσα σημασία, καθώς το ΚΚΕ έχει απλοποιήσει στον απόλυτο βαθμό την αντίληψή του για την πολιτική αναμέτρηση. "Τίποτε δεν λύνεται στον καπιταλισμό και όλα θα λυθούν στον σοσιαλισμό." Ποιον σοσιαλισμό, σε ποιο διεθνές περιβάλλον, με ποιους συσχετισμούς και πόσους αντιπάλους, για το ΚΚΕ και τις αριστερίστικες ομάδες είναι παντελώς αδιάφορο. Είναι και βολικό. Δεν χρειάζονται μελέτες και προτάσεις. Χρειάζεται πίστη, υπομονή, αναμονή και κάποτε η λαϊκή επανάσταση θα γίνει. Το μόνο σίγουρο, όπως λέει και ο Θ. Παφίλης, είναι ότι θα γίνει ντάλα μεσημέρι. Πρόσφατα, στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, άκουσα το ίδιο σύνθημα από μικρή μερίδα παρευρισκομένων, κυρίως νέων.
ΕΤΣΙ μου ήρθε στο μυαλό ένα ταξίδι το 1982 στην Τσεχοσλοβακία. Εργαζόμουν στον "Ριζοσπάστη" και βρέθηκα στην Πράγα προσκεκλημένος της "Ρούντε Πράβο", της εφημερίδας του κόμματος. Εκεί, ήταν δημοσιογράφοι από πολλές σοσιαλιστικές χώρες και αδελφά κόμματα. Μια μέρα, μας έβαλαν στο πούλμαν και μας πήγαν σε ένα εργοστάσιο στα περίχωρα της πρωτεύουσας. Ήταν ένα τεράστιο βιομηχανικό συγκρότημα υψηλής τεχνολογίας. Σε ένα μεγάλο κτήριο 70 επί 100 μέτρα, ένα σύνολο μηχανών δούλευε ασταμάτητα χωρίς την παρουσία και τη συμμετοχή εργατών. Τα γρανάζια γύριζαν μόνα τους! Πέντε καμπίνες, από δύο χειριστές η κάθε μία, κουμαντάριζαν τα πάντα. Μια ρομποτική επανάσταση στην παραγωγή. Ρωτήσαμε τα διευθυντικά στελέχη του συγκροτήματος, τι θα κάνουν οι εργαζόμενοι, αν δεν χρειάζεται να δουλέψουν;
"ΔΕΝ απολύσαμε κανέναν από την παλαιά μορφή παραγωγής. Υποτάξαμε τις μηχανές για να δουλεύουν για τον άνθρωπο, ο οποίος τώρα έχει πολύ περισσότερο χρόνο για τις ομορφιές της ζωής. Διάβασμα, αθλητισμός, σκάκι, πολιτιστικές δραστηριότητες, επιμορφώσεις κ.λπ." Εντυπωσιαστήκαμε όλοι για το σοσιαλιστικό θαύμα. Το βράδυ μαζευτήκαμε στο λόμπι του ξενοδοχείου, δύο Κουβανοί δημοσιογράφοι, μια Κοσταρικάνα, ο Κύπριος και εγώ. Οι τεκίλες δημιούργησαν διάθεση φιλοσοφικών αναζητήσεων. Θέτω το ερώτημα: Αν δίπλα, στην Αυστρία, ένας βιομήχανος προτείνει στους Τσεχοσλοβάκους να του στήσουν ένα ίδιο εργοστάσιο, δεν θα το κάνουν; Αν το κάνουν, αυτός ο Αυστριακός καπιταλιστής δεν θα παράγει προϊόντα με ελάχιστο κόστος εργασίας, δεν θα έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ως προς την τιμή πώλησης των παρεχόμενων προϊόντων; Το ψάχναμε από εδώ, το ψάχναμε από εκεί, και τελικά ο λευκός Κουβανός διατύπωσε το συμπέρασμα της συζήτησής μας. "Ο σοσιαλισμός ή θα γίνει παγκόσμιος ή δεν θα αντέξει". Άλλοι θα γέλαγαν, αλλά κανείς δεν το τόλμησε. Και δεν έφταιγαν οι τεκίλες.
ΔΕΝ θα ήθελα να μακρηγορήσω για την τεχνολογική πρωτοπορία στο διάστημα και στα αμυντικά συστήματα, που σχεδόν δεν πέρασε στην παραγωγή μηχανών, υλικών και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας, και που αποδεδειγμένα υπήρχε. Τα πλάνα ξεγελούσαν, τα δημοκρατικά ελλείμματα κρύβονταν, η οικολογική συνείδηση ανύπαρκτη. Τελικά, ο σύντροφος από την Κούβα, 31 χρόνια πριν, βγήκε αληθινός.
ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ, αν η κύρια δύναμη της ανθρώπινης προόδου είναι η... λουδίτικης αντίληψης εργασία, νομίζω πως με τα παραδείγματα δίδεται απάντηση σε ό,τι αφορά τις προοπτικές. Το θέμα είναι πως οι μηχανές στον καπιταλισμό δεν κάνουν ευτυχέστερους τους ανθρώπους, αλλά αυτούς που διαθέτουν το κεφάλαιο, που ξέρουν να αγοράζουν τεχνογνωσία, να παράγουν τεχνολογία και να διαβάζουν τις παγκόσμιες τάσεις.
Πάμε τώρα στο δεύτερο ερώτημα
ΜΠΟΡΕΙΣ, εργάτη, χωρίς αφεντικά; Η απάντηση είναι ασφαλώς ότι μπορεί, αλλά αν σταματήσουμε εκεί, δεν θα έχουμε καταλάβει τίποτα. Διεύθυνση απλών, σύνθετων, μικρών ή μεγάλων επιχειρήσεων υπό εργατικό έλεγχο ή συνεταιριστική δομή, ναι, αλλά αν δεν έχεις διοίκηση αντάξια της εποχής και του σκληρού ανταγωνισμού, αν δεν έχεις πρόσβαση στη χρηματοδότηση για έρευνες και συνεχή βελτίωση της παραγωγικής εργασίας, τα παραγόμενα προϊόντα θα μένουν αζήτητα. Το παράδειγμα της πρωτοπόρου συνεταιριστικής καπνοβιομηχανίας ΣΕΚΑΠ, που οδηγήθηκε στη χρεωκοπία, είναι χαρακτηριστικό και αξίζει να μελετηθεί, για την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων.
ΠΡΕΠΕΙ επίσης να συνεννοηθούμε για ποιον εργάτη μιλάμε. Ο πληθυσμός της εργατικής τάξης στην Ελλάδα άρχισε να συρρικνώνεται μετά το 1980, καθώς ποτέ δεν ολοκληρώθηκε η βιομηχανική ωρίμανση, ενώ στην περίοδο της βιομηχανικής μεγέθυνσης, από το 1965 και μετά, τις ανάγκες για εργασία κάλυψαν μεγάλα αγροτικά τμήματα που εισήλθαν στην βιομηχανική παραγωγή κυρίως σε θέσεις εντάσεως εργασίας, αλλοιώνοντας σε μεγάλο βαθμό την εργατική συνείδηση που είχε αναπτυχθεί από το 1950 και μετά. Αν λοιπόν οι εργάτες, που λέει το σύνθημα, μπορούν χωρίς αφεντικά, πρέπει να είναι έξυπνοι, ανοιχτόμυαλοι και ικανοί να επιλέξουν για τις στρατηγικές θέσεις της μονάδας που θα εργάζονται τους ικανότερους επιστήμονες και διαχειριστές για το συνολικό συμφέρον. Πρέπει επίσης, αντί της ιδιωτικής μονιμότητας στην εργασία άνευ κριτηρίων και συμμετοχής στον παραγόμενο πλούτο, να θεσπίσουν κανονισμούς δικαιοσύνης τους οποίους όποιος τους παραβαίνει φεύγει. Με αφελή δόγματα του τύπου "τίποτα δεν λύνεται στον καπιταλισμό και όλα θα λυθούν στον σοσιαλισμό", έτσι, μαγικά, γενικά και αόριστα, δεν κάνεις πολιτική. Διότι με τούτα και με εκείνα, για τα οποία δεν συζητήσαμε σοβαρά, ο αήττητος στα όπλα υπαρκτός σοσιαλισμός κατέρρευσε οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά, σαν χάρτινος πύργος.
dchristou52@gmail.com
0 comments :
Δημοσίευση σχολίου