Στις αγορές, πτωχευμένοι!

Του Γιάννη Βαρουφάκη

Το σχέδιο του Βερολίνου για την Ελλάδα των επόμενων ετών έχει πλέον παγιωθεί. Τι περιέχει; Ας ξεκινήσουμε από το τι δεν περιέχει.

1. Δεν περιέχει το κούρεμα, το οποίο θα μπορούσε να βγάλει το ελληνικό κράτος από την διαχρονική κατάσταση χρεοκοπίας (κοινώς την αδυναμία να εξυπηρετεί τα χρέη του μακροπρόθεσμα, ακόμα και μετά από μια γενναία επιμήκυνση μετά μείωσης του επιτοκίου κατά μισή με μία μονάδα).
2. Δεν περιέχει καμία πρόβλεψη για κοινό, ευρωζωνικό χρέος (π.χ. ευρωομόλογα).
3. Δεν περιέχει νέο επίσημο δάνειο, το οποίο να καλύπτει τις μελλοντικές δανειακές ανάγκες του κράτους, πέραν το πολύ 20 δισ. ευρώ που στόχο θα έχουν να καλύψουν τις «αστοχίες» του Μνημονίου 2.
4. Δεν περιέχει κάποια σημαντική επενδυτική ενίσχυση, πέραν των ΕΣΠΑ.
5. Δεν περιέχει κάτι στον τραπεζικό τομέα, που να καθιστά το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βιώσιμο ή να αφαιρεί μέρος των 50 δισ. ευρώ που χρεώθηκε το ελληνικό δημόσιο υπέρ των τραπεζών από το εθνικό χρέος.

Υπό αυτούς τους ασφυκτικούς περιορισμούς, το ερώτημα τίθεται: πώς σκέφτονται να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι είναι παντελώς αδύνατον να χρηματοδοτείται ιδίαις δυνάμεις το ελληνικό κράτος τα επόμενα χρόνια; Πιστεύουν, πραγματικά, ότι θα μπορεί η ελληνική οικονομία να παράγει πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στο 4%, από το οποίο να κάνει τις αποπληρωμές σε ΕΚΤ/ιδιώτες (που δεν δέχονται επιμηκύνσεις και τα τοιαύτα) και ΔΝΤ (που δεν δέχεται μείωση επιτοκίου);  Πιστεύουν πως, ακόμα και να είναι δυνατόν αυτό, θα μπορέσει να σταθεί όρθια μια κυβέρνηση (όποια και να είναι αυτή) που θα «ξεζουμίζει» ένα τέτοιο μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα, την ώρα που η ελληνική κοινωνία θα παραπαίει, χωρίς τραπεζική πίστη, χωρίς εγχώρια ζήτηση, χωρίς επενδύσεις, χωρίς πρόνοια;

Όχι, δεν το πιστεύουν στο Βερολίνο αυτό. Και τότε ποιο το πλάνο τους; Η βασική τους ιδέα είναι να βρουν τρόπο να μας εξασφαλίσουν νέα δάνεια, με επιτόκια περί το 4%, χωρίς να χρειαστεί να τα περάσουν από την Ομοσπονδιακή Βουλή τους ως νέο πακέτο διάσωσης -ως νέα δάνεια τα οποία στηρίζει ο γερμανός φορολογούμενος. Όπως το Μνημόνιο 2 ήρθε για να καλύψει μη βιώσιμα χρέη του Μνημονίου 1, έτσι και το νέο Δανειακό Πακέτο, το Μνημόνιο 3 (το οποίο, για λόγους μάρκετιγκ, θα το αποκαλέσουν κάπως αλλιώς) θα ρίξει πολλά δισ. ευρώ στο ελληνικό δημόσιο για να συγκαλύψει την μη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου μετά το πέρας του Μνημονίου 2. Η διαφορά αυτού του Μνημονίου 3 από το Μνημόνιο 2 θα είναι, σύμφωνα με τα γερμανικά πλάνα, μία: ενώ το Μνημόνιο 2 χρηματοδοτήθηκε από τα κράτη-μέλη μέσω του ESM, το Μνημόνιο 3 θα χρηματοδοτεί, ως επί το πλείστον, από τις ...αγορές.

Πώς, όμως, θα γίνει αυτό όταν οι αγορές γνωρίζουν πως (παρά την όποια επιμήκυνση) τα χρέη του ελληνικού δημοσίου δεν μπορούν να αναχρηματοδοτηθούν αλλά, αντίθετα, παραμένουν πάνω από τα κεφάλια μας ως μια μόνιμη τοξική ομίχλη; Γιατί να είναι διατεθειμένοι οι ιδιώτες (που δεν είναι βεβαίως κορόιδα για να πιστεύουν τα περί Greek-covery) να δανείσουν ένα κράτος με (κοινά αποδεκτό) μη βιώσιμο χρέος, χωρίς να ζητούν δυσθεώρητα επιτόκια; Η απάντηση της κυβέρνησης συνασπισμού του Βερολίνου είναι:  μέσω της επίκλησης του προγράμματος ΟΜΤ της ΕΚΤ!

Η ιδέα είναι απλή: αντί να αντλεί το ελληνικό δημόσιο νέα ποσά από τον ESM για να αποπληρώνει ΕΚΤ, ΕΕ, ΔΝΤ και ιδιώτες, θα αντλεί από τις αγορές οι οποίες θα του δανείζουν με επιτόκια πολύ κάτω του αγοραίου επιπέδου (στο 4% το υπολογίζουν οι του γερμανικού υπουργείου οικονομικών) επειδή η ΕΚΤ εγγυάται (ή καλύτερα απειλεί) πως αν τα επιτόκια αυτά ανέβουν πάνω από κάποιο επίπεδο, θα παρέμβει αγοράζοντας όσα ελληνικά ομόλογα χρειάζεται για να ρίξει τα επιτόκια στο αρχικό επίπεδο. Επιπλέον, αν κάποια στιγμή, η ΕΚΤ βάλει μυαλό και λάβει σοβαρά υπ’ όψη της την απειλή του αρνητικού πληθωρισμού σε ολόκληρη την ευρωζώνη, ίσως η ΕΚΤ να αρχίσει να αγοράζει ομόλογα όλων των κρατών-μελών (ως ποσοστό του ΑΕΠ της κάθε χώρας). Έτσι, παρά το γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο όχι μόνο θα παραμένει πτωχευμένο αλλά θα γίνεται όλο και πιο πτωχευμένο (με κάθε νέο ομόλογο που εκδίδει), θα καταφέρνει να δανείζεται στις αγορές, με επιτόκια που φαίνονται «βατά».

Βέβαια, για να «περπατήσει» ένα τέτοιο πλάνο, το κράτος μας πρέπει πρώτα να ...βγει στις αγορές. Βασικός όρος για την ενεργοποίηση του ΟΜΤ για μια χώρα της Ευρωζώνης είναι να θεωρείται ότι έχει «πλήρη πρόσβαση στις αγορές» και πως τελεί υπό δημοσιονομική επιτήρηση. Εδώ έγκειται η αφοσίωση των αρχών, τόσο σε Φραγκφούρτη-Βερολίνο-Βρυξέλλες, όσο και στην Αθήνα, στην προπαγάνδα περί λήξης της Κρίσης, Greek success story κλπ. Μπορεί οι επενδύσεις να μειώνονται κι άλλο, οι θέσεις εργασίας να φθίνουν συστηματικά, η βιομηχανική παραγωγή να συρρικνώθηκε ξανά, η τραπεζική πίστη (που υποσχέθηκαν μετά την παρωδία της ανακεφαλαιοποίησης) να κατρακυλά στον θλιβερό της μόνιμο κατήφορο, όμως οι ηγέτες μας ...γιορτάζουν καθημερινώς την λήξη της Κρίσης. Δεν λένε απλά ψέματα. Λένε αυτά που νομίζουν ότι συνάδουν με την δημιουργία ενός τεχνητού κλίματος στις αγορές ομολόγων, που θα επιτρέψει κάποιες εκδόσεις ομολόγων να πωληθούν (με την σιωπηλή βοήθεια της ΕΚΤ) ώστε, κατόπιν, να μπει σε εφαρμογή το Μνημόνιο 3, που θα χρηματοδοτείται, υπό την απειλή της ΕΚΤ, από τους ...ιδιώτες.

Περιληπτικά, ο άξονας του γερμανικού σχεδίου για την Ελλάδα είναι ένας: η συνέχιση της στρατηγικής των προηγούμενων τεσσάρων ετών, δηλαδή η καθυστέρηση της παραδοχής ότι η Ελλάδα αδυνατεί να επιβιώσει εντός των «κανόνων» που το Βερολίνο θεωρεί «απαράβατους». Για να μην χρειαστεί να παραδεχθούν την αλήθεια, προετοιμάζουν ένα νέο «παράδοξο» Μνημόνιο, όπου το μεγάλο ποσοστό των νέων δανείων θα έρχεται από τις αγορές σε ένα πτωχευμένο δημόσιο, ελέω της σιωπηλής παρέμβασης της ΕΚΤ. Αυτό λοιπόν που προτείνεται στον ελληνικό λαό, αντί για ένα βιώσιμο σχέδιο για την επόμενη δεκαετία, είναι το να συναινέσει στην έξοδό του στις αγορές όσο το κράτος του είναι πτωχευμένο, και με προοπτική να βουλιάζει όλο και πιο πολύ στον βούρκο της μακροπρόθεσμης πτώχευσης αλλά, βέβαια, παραμένοντας στις αγορές. Θεωρώ εθνική ανοησία την συναίνεσή μας σε αυτό το πλάνο.
 

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών